1600 – İtalyan filozof Giardano Bruno idam edildi.
1673 – Fransız yazar Molière,
1871 – Kuzey Kafkasya halklarının, Avar kökenli politik ve dini önderi Şeyh Şamil,
1856 – Alman yazar Heinrich Heine,
1909 – Apaçi reisi Geronimo,
2008 – Türk söz yazarı ve tiyatro oyuncusu Aysel Gürel,
2009 – Türk tiyatro ve sinema sanatçısı Gazanfer Özcan
öldüler.
1410- Yıldırım Bayezid’in oğullarından Musa Çelebi, babasının Emir Timur tarafından esir alınması ve bir müddet sonra da ölmesi üzerine Bursa’da padişahlığını ilan etti. Adına para bastırarak hutbe okuttu.
1659- Osmanlı tarihinin en büyük ayaklanması olan Celali İsyanı liderlerinden Abaza Hasan Paşa öldürüldü.
1867 – Süveyş Kanalı’ndan ilk gemi geçti.
1895 – Müziğini Çaykovski’nin bestelediği Kuğu Gölü Balesi ilk gösterisini Saint Petersburg’da (Rusya) yaptı.
1916 – Doğu cephesinde Ruslar, Muş’u işgal etti.
1917 – Hicaz Seferi Kuvvetler Komutanlığı’na atanan Mustafa Kemal, bu görevi kabul etmedi.
1920 – Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Misak-ı Milli’nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.
1921- 27 Nisan 1918’den beri 67 sayıdır Rusya’da Mustafa Suphi’nin yönetiminde çıkan “Yeni Dünya” gazetesinin son sayısı -Türkiye’ye dönüş yolculuğuna çıktığı için- Suphilerin katledilişinden sonra yayınlandı. Bakü’deki TKP Dış Bürosu 01 Aralık 1921 ve 15 Ocak 1922’de 2 sayı daha çıkardı. İlk basımında Yeni Dünya’yı “Merkez Müslüman Sosyalistler Komitesinin Türkçe Naşir-i Efkarı” şeklinde tanımlayan Mustafa Suphi, Gazete’yi dönemin olağanüstü koşullarında sırasıyla Moskova, Kırım, Taşkent ve Bakü’ye taşıyarak gittiği her yerde çıkardı.
– Ankara dışındaki İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
1923 – İzmir’de 1. İktisat Kongresi düzenlendi. 7 işçi, 1 çiftçi kadın katıldı. İlk günkü oturumu 500 kadının izlediği kongrede kadın işçilere doğum öncesi ve sonrasında 8 haftalık izin verilmesi, kadınların madenlerde çalıştırılmalarının yasaklanması, işyerlerinde emzikhaneler açılması gibi kararlar alındı. Kongrenin kapanış konuşmasını Rukiye Hanım yaptı.
1925 – Aşar Vergisi kaldırıldı. Basın, aşarın kaldırılmasını büyük bir devrim olarak sundu.
– Diyarbakır’ın Genç sancağının merkezi olan Darahini, 11 Şubat 1925’te Bingöl’ün Eğil nahiyesinde Şeyh Sait önderliğindeki isyancıların eline geçti. Çeşitli aşiretlerin desteğini de arkasına alan Şeyh Sait, hızla yayılmaya başladı. Şubat 1925 sonlarında Genç, Maden, Siverek, Ergani, Hani, Varto, Muş, Elazığ isyancıların eline geçti.
1926- Osmanlı Devleti döneminde yürürlüğe giren Mecelle yürürlükten kaldırıldı, Medeni Kanun kabul edildi. Böylece erkeğin çok eşliliğini ve tek taraflı boşanmasını kabul eden şeriat hukukuna dayalı aile düzeninin yerini, bu konularda eşitlik getiren ama yerine erkeğin “reis” olduğu, kadının ev işlerinden sorumlu tutulduğu, ikametgah seçimi, çocukların velayeti konusunda karar verme hakkı gibi belli başlı hakların sadece erkeklere ait olduğu bir aile düzeni getirildi.
1930 – Gazeteciler Birliği kuruldu.
1934 – Avusturya’da sosyal demokratlar gösteri düzenlediler. Güvenlik güçleri göstericilere müdahale etti; birçok gösterici öldürüldü. Hükümet sıkıyönetim ilan etti.
1935 – İstanbul’da kartopu oynanması yasaklandı.
1939- Hatay Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını, Hatay kanunları olarak kabul etti.
1947- “Marko Paşa” mizah dergisinin sahibi/yayın müdürü Sabahattin Ali ile dergi yazarı Aziz Nesin, 18 Aralık 1946’da yayınlanan “Milletvekili Cemil Barlas’a Pulsuz Mektup; Topunuzun Köküne Kibrit Suyu” başlıklı yazıdan dolayı yargılanmaya başlandı.
1950- 1925’te kapatılan türbelerin tarihi değere sahip olanların açılması için meclise bir yasa önerisi sunuldu. 24 Mart 1950’de 20 türbenin açılmasına izin verildi.
1955 – Tekstil sanayiinde ekonomik kriz; Tops yokluğu nedeniyle 33 fabrika üretime ara verdi ve kapanmak zorunda kaldı. Bini aşkın işçi işsiz kaldı.
1956 – Çoruh ilinin adı Artvin olarak değiştirildi.
1959- Başbakan Adnan Menderes ve beraberindekileri Londra’ya götüren uçak Gatwick Havaalanı yakınlarında düştü; Başbakan Adnan Menderes kurtuldu, 16 kişi öldü.
1961 – Türk ve Alman İş ve İşçi Bulma Kurumları arasında her yıl Almanya’ya çeşitli iş kollarında çalıştırılmak üzere 2-3 bin Türk işçisi gönderilmesi konusunda anlaşmaya varıldı. 105 kişilik ilk Türk işçi kafilesi Almanya’da bir inşaat firması tarafından angaje edildi.
– Eski Sağlık Bakanı, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar, Yassıada’da ifade verirken kalp krizi geçirdi ve öldü.
1967- Radyo sanatçılarının yürüyüş ve boykot olaylarından sonra TRT, sanatçı ücretlerine yüzde 150-200 arasında zam yaptı.
– Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Genel Başkanı Feyzullah Ertuğrul’u Elazığ’ın bir köyüne atadı.
– Kimya-İş’in “Yabancı sermayeyi protesto ve Birleşik Alman ilaçlarına boykot” yürüyüşüne sendikalar destek verdi.
– Kimi milletvekilleri Meclis’e gelen mini etekli kadınlardan şikâyetçi olduklarını bildirdiler.
1968 – Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Çetin Altan Meclis’te Adalet Partililere “Çoğunluğunuz var, ama ağırlığınız yok” dedi. Bunun üzerine Meclis’te kavga çıktı.
1971- Türkiye’de basın sektöründeki ilk grev, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) üyesi çalışanlarca sabah Dünya Gazetesi’nde başlatıldı. Gazete sahibi Bedii Faik’in akşam üzeri grevcilerle görüşmesinin ardından anlaşma sağlanarak işbaşı yapıldı.
1972- Sıkıyönetimin kaldırılması sonrasında da “anarşik olayları önlemek” gerekçesiyle mahkemeler “Milli güvenlik” ve “Genel ahlak” gerekçeleriyle olaylar hakkında yayın yasağı koyabilecek.
1974- İstanbul’da Nisan ayında Pangaltı’da açılan “Balık Tanzim Satış Merkezi”nin ardından Et ve Balık Kurumu Kadıköy’de 2.merkezin açılışını yaptı (26 Ocak 1974’de CHP-MSP Koalisyon Hükümeti kuruldu).
1975- Malatya’da TÖB-DER toplantısına dinci-ülkücü saldırıları büyüdü; CHP ve TÖB-DER lokalleri tahrip edildi: 1 ölü.
1978- Ardahan Lisesi öğrencisi iken köyleri Yalnızçam’a, açık kasa kamyonda devrimci marş ve türküler söyleyerek giderken, Tepeler köyü civarında açılan ateş sonucu vurulan Devrimci Gençlik taraftarı Ali Baydar (1964), getirildiği Ardahan Hastahanesinde yaşamını yitirdi.
1979 – İstanbul’da stokçulara baskınlar düzenlendi. Yüklü miktarda kahve, ampul, filtreli sigara ve margarin ele geçirildi.
1980 – İzmir Gültepe’de Polis, ‘kurtarılmış bölge’ olarak ilan edilen yere girdi, 16 Polis yaralandı, 3 kişi öldü.
1983 – Tütün başfiyatı 335 lira olarak açıklandı. Geçen yılki baş fiyat 240 liraydı. Yeni başfiyat üreticiyi memnun etmedi. Ziraatçılar Derneği “Bu fiyat maliyetin de altındadır” şeklinde açıklama yaptı.
– Dört Filistinli gerilla Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yeniden ikişer kez ölüme mahkum edildi. Filistinli gerillalar Mısır’ın Ankara Büyükelçiliği’ni basarak iki güvenlik görevlisini öldürüp içeridekileri 45 saat rehin tutmuşlardı.
1984- Genelkurmay Başkanlığı, #12Eylül darbesi sonrasında MGK kararı ile 3 yıldır uygulanan “gerekçesiz işçi çıkarma yasağı”na ilişkin bildiri ve uygulamaların yürürlükten kaldırıldığını açıkladı. Sıkıyönetim komutanlıkları, bölgelerinde kendi yetkilerini kullanabilecek.
– Metris Askeri Ceza ve Tutukevi’nde yaklaşık 3.5 yıldır devam eden 61 sanıklı İstanbul Devrimci Sol Davası sonuçlandı: 7 sanık idam, 41 sanık 3 ile 20 yıl arasında ağır hapis cezasına çarptırıldı, 11 sanık beraat etti.
1985- İstanbul Boğazı’ndaki SİT alanlarının kaldırılmamasına rağmen, Boğaziçi’nin ”koruma amaçlı planı”nın yapılmasının ANAP’lı İstanbul Anakent Belediyesi’ne verilmesi, Arap turistlere gözünü diken Sarıyer, Beykoz vb. Boğaz kıyısındaki ilçe belediyelerini beklentiye soktu.
1986 – Barış Derneği davasından tutuklu 6 kişi tahliye edildi. Tahliye edilenler arasında Reha İsvan ve Gencay Şaylan’ın da yer alıyordu. Ali Sirmen, Erdal Atabek, Ali Taygun, Ergun Elgin, Hüseyin Baş, Orhan Taylan’ın tahliye talebi ise reddedildi.
1987 – 12 Eylül askeri darbesinden sonra toplatılan 39 ton ağırlığındaki kitap, dergi, günlük ve haftalık gazete SEKA’da imha edildi. Kağıt hammaddesi olarak kullanılacak yayınlar 5 kamyonla taşındı.
– Barış Derneği davasında Tarık Akan: “Barışa inandığım için üye oldum. Yasadışı hiç bir eylemde bulunmadım.”
– Bursa Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği’nce gösterilirken polisçe alıkonulan “The Wall” filmi için “takipsizlik” kararı verildi.
1988- İstanbul Üniversitesi’nde yemek fiyatlarının arttırılmasını protesto eden öğrenciler Yemekhane önünde oturma eylemi yaptı.
– Haftalık “2000’e Doğru” dergisi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Fatma Yazıcı ve Neyyire Kalaycıoğlu “Şirket Batıran Turgut” başlıklı yazıda Başbakan Özal’a hakaret edildiği gerekçesiyle 3.5’ar ay hapis cezası aldı, para cezasına çevrildi.
1990- Zülfü Livaneli’nin “Zor Yıllar” kasetine Konya Valiliği yasaklama ve Sulh Ceza Mahkemesi imha kararı verdi.
– Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) Beykoz İlçe Örgütü üyeleri Yeniçeltek’teki grizu faciasında ölen işçilerin anısına 67 fidan dikti.
1991- Polisin Beyoğlu Emniyet Amirliği’nin 3.katından atlayarak intihar ettiğini açıkladığı Ali Rıza Ağdoğan’ın ailesi “atıldığı” görüşünde. HEP İstanbul İl Merkezi’nde açıklama yapan aile, 5 gün önce gözaltına alınan Ağdoğan’ın cesedinde işkence izleri gördüklerini söyledi. Ali Rıza Ağdoğan Körfez Savaşı’nı protesto etmek isterken 13 Şubat’ta gözaltına alınmış, aynı gün Beyoğlu Emniyet Amirliği’nin 3.katından atlayarak intihara kalkıştığı açıklamasıyla hastaneye kaldırılmış ve hastanede 3 gün komada kalıp 16 Şubat’ta hayatını kaybetmişti.
1992- TIME Dergisi: “ABD Başkanı Reagan ile (Polonya asıllı) Papa 2. Jean Paul, Polonya’da komünist askeri rejime karşı Lech Walesa’nın lideri olduğu Dayanışma Sendikası’nı desteklemek üzere 7 Haziran 1982’de Vatikan’da gizli bir anlaşma yaptı.” Time, 1981’de yasaklanan Dayanışma Sendikası’nın 1989’da tekrar yasallaşmasına kadar yeraltında sürdürdüğü faaliyet için gerekli cihazların rahipler, CIA ajanları ve uluslararası sendika konfederasyonlarınca gizlice Polonya’ya sokulduğu ve örtülü fonlarla finanse edildiğini yazdı.
1993 – Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis’in bulunduğu askeri uçak Ankara Güvercinlik alanından kalktıktan hemen sonra Ankara’nın Yenimahalle semtindeki PTT İşleme Merkezi’nin bahçesine düştü. Eşref Bitlis ile beraberindeki 3 subay ve bir assubay da öldü.
– Somali’de görev yapan BM Barış Gücü UNISOM’un komutanlığına Korgeneral Çevik Bir atandı.
– Dev-Sol ve TİKKO (Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu) üyesi 18 siyasi tutuklu, kazdıkları 35 metre uzunluğundaki tünelden yararlanarak Nevşehir E Tipi Kapalı Cezaevi’nden firar etti.
1994 – Özgür Gündem gazetesi bölücü yayın yaptığı gerekçesiyle 1 ay süreyle kapatıldı.
– Demokrasi Partisi (DEP) Suruç İlçe Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Akpolat kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü.
– Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Anayasa ve Adalet Komisyonu Refah Partili Hasan Mezarcı’nın dokunulmazlığının kaldırılmasını kararlaştırdı.
1996 – Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Sabri Ergül, Manisa Emniyet Müdürlüğü’nün kapısına, “Bu işyerinde işkence vardır” yazılı bir tabela astı
– Cavit Çağlar’a ait Nergis, Yeşim ve Aksoylar Tekstil fabrikalarında çalışan 4600 işçiyi kapsayan toplu sözleşme imzalandı. İşçi ücretlerine 1996 yılı için yüzde 80 zam yapıldı. 97’nin ilk altı ayı için yüzde 30, ikinci altı ayı için de yüzde 35 zam öngörüldü.
– Cumartesi Annelerinin G.Saray’daki 40. hafta eylemine Türkiye’nin en yaşlı komünisti Mehmet Bozışık da katıldı.
1998- Kurtuluş Gazetesi çalışanlarının basın açıklamasına saldıran polis gazetecileri de dövdü: 50 gözaltı.
2000 – Gazeteci-yazar Uğur Mumcu’ya 24 Ocak 1993 günü düzenlenen suikastla ilgili olarak, ‘Mumcu’nun öldürülmesine iştirak ettiği ve bu amaçla oluşturulan çeteye mensup olduğu’ gerekçesiyle idam istemiyle yargılanan sanık Abdullah Argun Çetin, kendi isteği üzerine gizli oturumda dinlendi. Mahkeme, sanığın gizli oturumda yaptığı açıklamalara yayın yasağı koydu.
– Petrol-İş üyesi işçiler Ankara, Antalya ve Samsun’da POAŞ’ın özelleştirilmesini protesto etti.
2001- Süleyman Yeter’in gözaltında işkencede ölümünü belgelediği için Adli Tıp’taki görevinden alınan Prof.Şebnem Korur Fincancı: “İnsanlara işkenceyi belgelediğin anda şiddetin toplumdan uzaklaştırılması için de adım atmış oluyorsun.”(Cumhuriyet’te Berat Günçıkan söyleşisi)
2002 – Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, “26 Aralık 2000’de süresiz açlık grevine katılanların sayısı 1596, ölüm orucuna katılanların sayısı 432 iken, 7 Ocak 2002’de süresiz açlık grevine katılanların sayısı sekize, ölüm orucuna katılanların sayısı 142’ye düşmüştür” dedi.
2003- Beş kıtada 60 ülkenin 300’ü aşkın kentinde 12 milyon kişi savaş karşıtı gösteri yaptı. Ankara Savaş Karşıtı Platform, 70 ülkede yapılan gösterilerle eş zamanlı olarak Türkiye’nin Irak’a müdahaleye hazırlanan ABD’nin yanında savaşa girmemesi için 250 kişi ile AKP Genel Merkezi’ne yürüyerek Genel Başkan Yardımcısı Akif Gülle ile görüştü.
NATO Askeri Komitesi, olası Irak savaşı için Türkiye’nin taleplerini karşılama konusunda uzlaştı. İttifakın kurucu anlaşmasının 4. maddesi ilk defa işletildi.
2005 – Turist Rehberleri Meslek Yasası’nın çıkmasını isteyen Turist Rehberleri Birliği (TUREB) Galata Kulesi’nin önünde farklı dillerden pankartlar taşıyarak eylem yaptı; “Turizm emekçisiyiz ama hiç bir sosyal güvencemiz yok’ dediler.
– Paraguay’ın eski Devlet Başkanı Raul Cubas’ın kaçırılan kızı, beş ay sonra ölü bulundu. Cecilia ödenen fidyeye rağmen bırakılmamıştı.
2006 – BM İnsan Hakları Komisyonu, ABD’nin 500’e yakın esiri Cenevre Sözleşmesi’nin uyulmadan dört yıldır tuttuğu Guantanamo üssünün derhal kapatılması ve esirlerin yargılanması ya da serbest bırakılmasını istediği bir rapor açıkladı.
– İtalya Reform Bakanı Roberto Calderoli’nin Hz. Muhammed karikatürü basılı tişört giymesi Libya’nın Bingazi kentinde protesto edildi.1000 kişi İtalya Konsolosluğu’na yürüdü. Polisin müdahalesiyle çatışma çıktı; 11 kişi öldü, 35 kişi yaralandı.
– Filipinler’in Güney Leyte bölgesinde meydana gelen bir seri toprak kayması sonucu yaklaşık 1800 kişinin toprak altında kalarak öldüğü tahmin ediliyor. Yörede son 10 gündür yağan şiddetli yağmurların, ve hemen öncesinde meydana gelen 2,3 şiddetindeki küçük ölçekli bir depremin faciayı tetiklemiş olabileceği öne sürülüyor.
2007- İtalya’da çoğunlukla sol gruplardan oluşan göstericiler Vicenza kentinde ABD’ye ait askeri üssün genişletilmesini protesto etti.
2008- Kosova, Sırbistan’dan ayrılarak tek taraflı bağımsızlık ilan etti.
2009- ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan’a 17 bin takviye asker gönderilmesine onay verdi.
– Türkiye’nin Kyoto Protokolü’ne Katılmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
2010- Sağlık Emekçileri Sendikası (SES) üyeleri Samatya, Okmeydanı ve Etfal hastanelerindeki eylemlerle TEKEL direnişine destek verdi. SDP ve Toplumsal Özgürlük Platformu üyeleri, TEKEL direnişine destek için Cervantes Enstitüsü’nü işgal etti.
– Erzurum’da Özel Yetkili Savcı Osman Şanal tarafından sorgulanan Erzincan Cumhuriyet Başsavcısı İlhan Cihaner tutuklandı.
2011- Tunus ve Mısır’da yaşananlardan ilham alan Libyalı muhalifler hükümet karşıtı protestolara başladı.
– İzmir/ İnciraltı Öğrenci Yurdu’nda 1980’de 5 öğrencinin askerlerce öldürülmesine ilişkin “İzmir 78’liler Dayanışma ve Araştırma Derneği” öncülüğünde çok sayıda STK temsilcisinin 30 yıl sonra yaptıkları suç duyurusu için verilen “takipsizlik” kararı AİHM’e taşınıyor.
2012- Adı bir konut kredisi skandalına karışan ve görevini kötüye kullandığı iddia edilen Almanya Cumhurbaşkanı Christian Wulff istifasını açıkladı.
– TBMM Genel Kurulu’nda, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Kanunu’nda değişiklik yapan kanun teklifi kabul edildi. Yeni kanuna göre, belirli bir görevi yapmak üzere Başbakan tarafından görevlendirilen kamu görevlileri ve MİT mensuplarına soruşturma açmak için Başbakan’ın izni gerekecek.
2014- Danimarka Gıda, Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı, bir yönetmelikle, kesim öncesinde hayvanlara vurulma/ bayıltma uygulaması şartı getirdi. Yürürlüğe giren genelgeye, dini ritüellere uygun kesime engel olduğu için Müslüman ve Yahudiler tepki gösterdi.
– Kazova ve Goldaş işçileri, yurtdışı yasağına karşı açlık grevine başlayan Grup Yorum’a destek verdiler.
2015- Kadıköy’de arkadaşlarıyla kartopu oynarken camına kartopu isabet eden esnaf tarafından bıçaklanan gazeteci Nuh Köklü hayatını kaybetti. Bianet’in eski editörlerinden gazeteci yazar ve televizyoncu Köklü, gazeteciliğe 1994 yılında bağımsız Express dergisinde başlamış, ardından İstanbul Life ve Tempo dergilerinde çalışmış ve Açık Radyo’da program ve yazarlığı yapmıştı.
– Birleşmiş Milletler, Ukrayna’da çatışmaların başlamasından beri 5 bin 665 kişinin öldürüldüğünü açıkladı.
2016- Ankara’da Devlet Mahallesi’nde asker ve personelleri taşıyan servis araçlarına bombalı intihar saldırısı düzenlendi. 28 kişi öldü, 61 kişi yaralandı.
2017- Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesinde, Savcılar Sitesi’ne bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 2 kişi öldü, 48 kişi yaralandı.
– İspanya’da ilk defa kraliyet ailesine mensup bir kişi sanık sandalyesine oturdu. İspanya kralı 6. Felipe’nin kız kardeşi Prenses Cristina yolsuzluk ve vergi kaçırma davasında para cezası alırken, eşi Inaki Urdangarin 6 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Yorumlar kapatıldı.