Belleğimizde: 19 Şubat

1861 – Rusya’da toprağa bağlı kölelik yasaklandı.
1925- Telsiz tesisi hakkındaki kanun çıktı. Türkiye’de radyonun kurulması Mecliste kabul edildi.
1932 – Halkevleri kuruldu; 14 ilde faaliyete başladı Amaç; halkın politik, ideolojik ve kültürel eğitimini sağlamaktı. Cumhuriyet Halk Fıkrası Genel Sekreteri Recep Bey (Peker) bu amacı şöyle ifade etti: “Halkevlerinin gayesi ulusu katılaştırmak, sınıfsız katı bir kitle haline getirmektir”. Halkevleri 1951’de Demokrat Parti (DP) tarafından kapatıldı.
1945 – II. Dünya Savaşı: Iwo Jima muharebesi. Yaklaşık 30.000 ABD askeri Batı Pasifik’teki Iwo Jima adasına çıktı. Japon ordusunun şiddetli direnişi ile karşılaşan ABD birlikleri adada kontrolü ancak bir ay sonra sağlayabildiler.
1947 – Türkiye, Uluslararası Para Fonu’na (IMF) kabul edildi.
– İstanbul’da et giderek pahalılaşıyor; İstanbul Belediyesi halkı et boykotuna çağırdı.
1948- CHP Meclis Grubu uzun süren tartışmalardan sonra ilkokulların son 2 sınıfında din dersi verilmesi konusu üzerinde anlaştı.
1951- Fransız yazar André Gide öldü.
1959- Londra Konferansı sona erdi. Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasını öngören Londra Antlaşması imzalandı. Konferansa Türkiye, İngiltere, Yunanistan başbakanları ile Kıbrıs Türk ve Rum cemaatleri liderleri katılmıştı.
– Cumhuriyet ve Ulus’a açıklamalarda bulunan Zonguldak Kömür İşçileri Sendikası 2.Başkanı DP’li Çalışma Bakanı’nın emriyle işten çıkarıldı.
1963- Cumhuriyet’tin Yunus Nadi Makale Yarışması’na “Sosyalizm mi, Liberalizm mi?” konulu makale ile katılan Şadi Alkılıç ile makaleyi gazetede yayınlayan Yazı İşleri Müdürü Kayhan Sağlamer’in yargılanmalarına devam edildi.
1965- Aziz Nesin, Haldun Taner, Memet Fuat, Genco Erkal ve Cevat Çapan “Türk Tiyatrosu’nun Halka Olan Görevi” panelinde bir araya geldi.
1966- Türk – Sovyet Ticaret Antlaşması imzalandı.
1968- Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) İstanbul Şubesi Başkanı Süleyman Üstün’ün Haziran 1967’deki “Aşık İhsani Gecesi”nde yaptığı konuşmada “bir ihtilal özlemiyle halkı kanunlara karşı gelmeye teşvik ettiği” iddiasıyla yargılanmasına başlandı.
1971- Hacettepe Yurdu’nun 5 saatlik çatışma sonucu polisçe boşaltılması sonrasında öğrenciler “sivillere” dövdürtüldü.
1972 – Fındıkzade ve Arnavutköy’de sabaha karşı düzenlenen operasyonlarda, Kartal Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçan Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C ) üyesi Ulaş Bardakçı öldürüldü, Ziya Yılmaz yaralı olarak ele geçti.
1977 – Petrol-İş Sendikası’nın Kocaeli ve Köseköy’deki gaz dolum tesislerinde başlattığı grev Bakanlar Kurulu kararıyla bir ay ertelendi.
– CHP Fatih İlçe üyesi, ODTÜ öğrencisi Ahmet Ağaoğlu Fatih’te sokak ortasında ülkücülerce dövüldükten sonra kurşunlanarak öldürüldü.
– Ülkücülerin Cumhuriyet gazetesi okurlarına saldırıları artarak sürüyor; İstanbul’da bir Fen Fakültesi öğretim üyesi, Ankara’da da bir avukat, komandoların saldırısına uğradı.
– ODTÜ Akademik Konseyi, kendilerine danışılmadan Rektörlüğe getirilen Prof. Hasan Tan için oybirliği ile güvensizlik kararı verdi.
– Bakanlar Kurulu tütün başfiyatını 50 lira olarak belirledi ve tütün ihracatında vergi iadesi uygulamasına başlanmasını kararlaştırdı. Geçen yıl baş fiyat 43.5 lira, ortalama fiyat ise 39, 5-40 liraydı. Bakanlar Kurulu ayrıca Kıbrıs’ta üretilen turunçgillerin Türkiye’ye gümrüksüz olarak girmesini kararlaştırdı.
1978 – Larnaka uluslararası havaalanındaki bir uçak kaçırma olayına, Kıbrıslı yetkililerden izin almaksızın müdahale etmeye kalkan Mısır komando birliğinin 15 üyesi, Kıbrıs milli muhafızları tarafından öldürüldü.
1980- Milli Güvenlik Kurulu 19 ilde uygulanan sıkıyönetimin İzmir ve Hatay dahil edilerek 2 ay daha uzatılmasını, Sivas’ta ise kaldırılmasını Adalet Partisi azınlık hükümetine “tavsiye etti.”
1985 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren bozuk ilaç yapanlar için “Bu adamların kafasını koparmak lazım” dedi.
– 624 sanıklı PKK Mardin davası sonuçlandı. 22 kişi idama mahkum olurken, 25 kişide ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
1986- İdam cezalarına karşı çıktıkları için yargılanmalarına başlanan TTB Merkez Konseyi üyelerinin 2’şer yıl hapsi istendi.
1987- Nazilli’de bir kahvehanede videoları gösterilen Kemal Sunal’ın başrol oyuncusu olduğu “Kibar Feyzo”, “Köşeyi Dönen Adam” filmleri, ”arka plan çekimlerinde yasadışı örgütlere ait yazı ve sloganların gösterildiği” gerekçesiyle polislerce toplatıldı. Gözaltına alınan baba-oğul kahvehane sahiplerine DGM savcılığınca “komünizm propagandası” iddiasıyla 15 yıla kadar ağır hapis istemiyle dava açıldı.
– 94 gündür süren NETAŞ grevi Otomobil-İş Sendikası ile işverenin anlaşması üzerine sona erdi ve işbaşı yapıldı.
– Son 3,5 yılda 240 yayın hakkında toplatma kararı verildiği açıklandı. Alınan bilgiye göre 1117 sayılı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu’nun yeni metninin yürürlüğe girdiği 12 Mart 1986’dan itibaren, sadece İstanbul’da 5 günlük gazete ile 12 haftalık ve aylık dergi aleyhine 57 “muzır davası” açıldı.
1990- SSCB’nin Ankara Büyükelçisi Çernişev: ”Biz bugün kapitalizme R.Luxemburg ve K.Liebnekt’in gözleri ile bakamayız. Kapitalizm yüzyılın başındaki kapitalizm değil. Sömürü devam ediyor, ama birçok şey değişmiş durumda. Örneğin, bugün her ülkede 8 saatlik iş günü var.”
1991- Beyoğlu Emniyet Amirliği’nden atlayarak intihar ettiği ileri sürülen Ali Rıza Ağdoğan’ın cenazesi Sütlüce Mezarlığı’nda toprağa verildi. İHD Genel Başkanı Ercan Kanar’ın da katıldığı basın toplantısında ”Taksim Hastanesi Dr.raporunda işkence bulguları var” denildi.
– Yargıtay “Özgür Gelecek” dergisi yöneticileri hakkında DGM’nin verdiği toplam 25 yıl ağır hapis kararını, “düşüncelerinden ötürü yargılananlar hakkında bilirkişi raporuyla mahkumiyet kararı verilemeyeceği, kararı mahkemenin vermesi gerektiği” gerekçesiyle bozdu.
1992- TBMM İnsan Hakları İnceleme Alt Komisyonu, bir süredir kayıp olan ve TKP-ML Hareketi / Genç Komünistler Birliği’nin üst düzey yetkilisi olduğu ileri sürülen Hüseyin Toraman’ın polis tarafından gözaltına alındığı yolunda hiç bir kayıt bulunmadığını açıkladı.
1993- Yıldız Üniversitesi’nde 17 Şubat’taki yemek boykotunda gözaltına alınan 12 öğrenci “işkence gördüklerini” açıkladılar.
– Topkapı İbrahim Ethem İlaç Fabrikası’nda işten çıkarılan Petrol-İş üyesi 22 işçi fabrika önünde gösteri yaptı.
– Tiyato ve sinema sanatçısı Yaman Okay öldü.
1994- Haftalık Newroz gazetesi yayımlanmaya başladı.
– Adalar Belediye Başkanı ANAP’lı Recep Koç Büyükada vapur iskelesinde uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü, yanında bulunan iki kişi de yaralandı. Recep Koç’u, kaçak yapısını yıktırdığı Osman Özgen adlı bir vatandaşın öldürdüğü bildirildi.
1997- İstanbul Barosu avukatları “çetelere karşı hukukun yolunun açılması” talebiyle Tünel’den Taksim’e yürüdü.
– Zorunlu Tasarruf kesinti nemalarının hak sahibi çalışanlara ödenmesi talebiyle İstanbul Şubeler Platformu üyesi 2 bin kadar işçi Sirkeci Garı’nda gösteri yaptı.
– “Düşünceye Özgürlük” kitabının yayıncısı oldukları için yargılanan aydınların duruşmasına devam edildi.
– İran’ın Ankara Büyükelçisi Bagheri, Sincan’da düzenlenen Kudüs gecesindeki konuşmaların ardından, artan tepkiler nedeniyle ülkesine gitti.
1998- Tuzla’da direnişteki Erez Deri işçilerini ziyaret eden Deri-İş üyesi 1.000 işçi ABD’nin Irak’a müdahalesini de protesto etti.
ÖDP, HADEP, SİP ve EMEP ilçe yönetimlerinden yaklaşık 250 kişi Kadıköy’de ABD’nin Irak’a olası müdahalesini kınadı.
– Castro Aralık 1976’dan beri yürüttüğü devlet başkanlığı ve başkomutanlık görevlerini yeni dönemde üstlenmeyeceğini açıkladı.
2000- 26 Eylül 1999’daki Ulucanlar Cezaevi operasyonunda hayatını kaybeden 10 mahpusun yakınları İHD İstanbul Şubesi’nde bir araya gelerek “mağdur olan mahpusların sanık olarak yargılanmalarını” kınadı.
2001- Milli Güvenlik Kurulu’nun Çankaya Köşkü’nde yapılan şubat ayı toplantısında, Başbakan Bülent Ecevit, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile yaşadığı tartışma nedeniyle toplantıyı terk etti.
– Hewlér Valisi Fresno Hairiri uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Fresno Hairiri aynı zaman Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Politbüro üyesiydi.
– Kürt edebiyatının önemli isimlerinden Mehmed Uzun’un ‘Aşk Gibi Aydınlık, Ölüm Gibi Karanlık’ adlı romanı hakkında ‘yasadışı örgüte yardım ve yataklık’ etmekten dava açıldı. Türkiye’de bir romana ilk kez ‘yardım ve yataklıktan’ dava açıldı.
– Brezilya’da 26 cezaevinde 10 bin mahkumun başlattığı isyanda bini çocuk 8 bin mahkum yakını rehin alındı. Çatışmalarda 12 mahkum öldü. İsyan görüşmeler yoluyla sona erdirildi.
– “A Platform” üyesi bir grup anarşist, G-20 toplantısının yapıldığı Hyatt Regency Oteli’ni bozuk para ve yumurta yağmuruna tuttu.
2002- AB Türkiye Temsilcisi Karen Fogg’un e-postalarının yayımlanması üzerine, Avrupa Birliği, Ankara’ya sert bir sözlü nota vererek üç talepte bulundu. AB Temsilciliği’nin haberleşme güvenliğini sağlayın, e-maillerin yayımlanmasını durdurun, temsilcilikte çalışanları emniyet altına alın.
2003 – Şam’la Beyrut arasında imzalanan anlaşmayla 1976’dan beri Lübnan’ın kuzeyinde bulunan Suriye birlikleri çekilmeye başlandı. İlk etapta 2 bin 500 asker çekilecek. Suriye’nin Lübnan’da 20 bin askeri var.
– SHP Genel Sekreteri Fikri Sağlar AKP hükümetinin olası Irak savaşına destek için ABD ile yürüttüğü pazarlık hakkında konuştu: “Zararların tazmini adı altında kan tacirliği yapıyorlar.”
2005- Anadilde eğitimi savunduğu için kapatılmak istenen Eğitim-Sen’liler ülke genelinde oturma eylemleri yaptı.
2006- DİSK ülke genelinde yapacağı “Yoksulluğa, Adaletsizliğe Hayır” mitinglerinin ilkini İzmit’te gerçekleştirdi.
– Nijerya’da Hz. Muhammed karikatürlerini protesto gösterisinde çoğu Hıristiyan 15 kişi öldürüldü, 11 kilise yakıldı, 455 kişi tutuklandı.
– İran’da, devleti temsil eden liderlerin karikatürlerinin çizilmemesi tabusu, reformcu gazete İtimad-ı Milli tarafından yıkıldı. Son 25 yıldır karikatürü çizilen ilk İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad oldu.
2008 – Küba lideri Fidel Castro görevinden ayrıldığını açıkladı.
2009- Opera sanatçısı olmasına rağmen adı Adnan Menderes ile yaşadığı yasak aşkla gündeme gelen Ayhan Aydan öldü.
2012- Grup Yorum üyeleri, konser bileti satan üyeleri Seçkin Aydoğan’ın da aralarında bulunduğu 6 üniversite öğrencisinin tutuklanmasını Galatasaray’da şarkılar ve halaylarla protesto etti.
2013- Samsun’da BDP’li Milletvekillerinin ziyaret etmek istediği 78’liler Derneği önünde ırkçı gruplar gün boyu saldırı girişiminde bulundu.
– İzmir’de 10 aydır ücret alamayan BMC çalışanları İstanbul ve Ankara’ya doğru iki koldan yürüyüşe geçti.
– DİSK/Nakliyat-İş’e üye oldukları için işten atılan Yurtiçi Kargo işçilerinden bir grup, Fransız Konsolosluğu’nun çatısına çıktı.
– DHKP-C operasyonlarında tutuklanan KESK üyeleri için İstanbul ve Ankara’da KESK, DİSK, TMMOB ve TTB’liler gösteri yaptı.
2014- Ankara’da Ulaş Bardakçı’nın ölüm yıldönümünde AKP İl Başkanlığı’na yürümek isteyen Dev-Lis’lilere polis müdahale etti.
2015- Tüzüğünde anadilde öğrenimi savunduğu için kapatılmak istenen Eğitim-Sen’liler ülke genelinde oturma eylemleri yaptı.
2016- Dünyaca ünlü yazar, bilim adamı, Umberto Eco 84 yaşında öldü.
2017- Somali’nin başkenti Mogadişu’da halk pazarı yakınlarında bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 32 kişi yaşamını yitirdi, yaklaşık 50 kişi yaralandı
2018- HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında dokunulmazlığının kaldırılması talebiyle 5 ayrı fezleke hazırlandı.