Belleğimizde: 20 Nisan

571- İslam peygamberi Hazreti Muhammed, Mekke’de dünyaya geldi.
1792 – Fransa, Avusturya’ya savaş ilan etti.
1841- İlk dedektif romanı “Morg Sokağı Cinayeti” yayımlandı. Edgar Allen Poe’nun Graham’s Lady’s and Gentleman’s Dergisi’nde yayımlanan eseri Parisli Bay C. Auguste Dupin’in seri cinayetleri ortaya çıkarmadaki çözümleyici zekasını betimliyordu. Sonraları ün kazanan Sherlok Holmes öykülerinde olduğu gibi burada da olaylar kahramanın mesai arkadaşının ağzından anlatılıyordu.
1862- İlk pastörizasyon deneyi Louis Pasteur ve Claude Bernard tarafından gerçekleştirildi.
1902- Marie ve Pierre Curie Paris’teki laboratuarlarında radyoaktif radyum tuzlarını ayrıştırmayı başardılar.
1924 – 1924 Anayasası yürürlüğe girdi.
1933 – Bulgaristan’ın Razgard kentinde, Türk mezarlığının tahrip edildiği gerekçesiyle, İstanbul’da Milli Türk Talebe Birliği’nin tertip ettiği büyük bir protesto gösterisi düzenledi. Öğrencilerin İstanbul’daki Bulgar mezarlığına çelenk koyarak başlattığı gösteri daha sonra büyüdü. Olaylar 2 gün sürdü, birçok öğrenci gözaltına alındı, MTTB kapatıldı.
1939 – Nazi lider Adolf Hitler doğum günü kutlaması için Almanya’ya gelen Türk heyetini kabul etti. Heyette Ali Fuat Cebesoy, Falih Rıfkı Atay, Orgeneral Asım Gündüz, Yunus Nadi vardı.
1942- Anadolu Ajansı’nda çalışan 26 Yahudi kökenli vatandaşın işine Başbakan Refik Saydam’ın emri ile son verilmesi tartışmalara yol açtı.
– Kız öğrencilerin ipek çorap, topuklu ayakkabı ve kısa etek giymesi ve saçlarını kıvırması yasaklandı.
1944- II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere ve ABD, Türkiye’ye Almanya’ya krom ihracatını durdurmazsa, Türkiye’ye karşı abluka uygulanacağını bildirmeleri üzerine Almanya’ya krom ihracatını durduruldu.
1946- Demokrat Parti, milletvekili genel seçimlerine girme kararı aldı.
1953- 7 Türk askeri Kore’deki esir değişimi ile geri alındı.
1962- Dolandırıcılığı ile ünlü “Sülün Osman” cezaevinde “alınteri ile yaşamak” konulu bir konferans verdi.
1965 – John Steinbeck’in Bitmeyen Kavga adlı romanın Türkçe çevirisi, 1948 yılına ait bir Bakanlar Kurulu Kararı dayanak gösterilerek toplatıldı.
– Istanbul/Kazlıçeşme’deki 54 işyerinde Deri-İş’de örgütlü 321 işçi greve başladı.
1966 – Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’ndaki grev Bakanlar Kurulu kararıyla 30 gün süreyle ertelendi.
– ABD Dışişleri Bakanı Rusk Orduevi’ndeki CENTO yemeğine gelirken Kızılay’da kaldırımda toplanan devrimci gençler tarafından yuhalandı, “Kahrolsun komünistler” sloganı atan sağcı bir grupla yaşanan arbedeye polis müdahale etti, 2 genç gözaltına alınıp bırakıldı.
1967- Türkiye Öğretmenler Sendikası’nca 1966’da kurulan Tiyatro TÖS, 1927’de ABD’de elektrikli sandalyede idam edilen İtalyan anarşist işçiler Sacco ile Vanzetti’nin yaşamından sahneye koyulan, Sermet Çağan’ın yönettiği “Suçsuzlar”ı sergiliyor.
1968- İTÜ’nün kuruluş yıldönümünde Taksim’e yürüyen öğrenciler ABD emperyalizmini “maket top ve çirkin Amerikalı” ile canlandırdı.
– Güney Afrika havayollarına ait Boeing-707 tipi bir yolcu uçağı Windhoek şehrinden kalkışı esnasında düştü: 122 kişi öldü.
1969- Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Denetleme Kurulu, Ankara dışındaki bir bucak ortaokuluna atanan Genel Başkan Fakir Baykurt’un başkanlık görevini yapamaz duruma düşürüldüğü gerekçesiyle Milli Eğitim Bakanlığı’na protesto telgrafı çekti.
– Adana’da ressam Balaban’ın Belediye Şehir Tiyatrosu fuayesindeki sergisini basan ülkücüler tabloları yırttı.
1970 – ABD Başkanı Richard Nixon, Vietnam’dan 150 bin kişilik bir Amerikan gücünün daha geri çekileceğini açıkladı.
1971- Sultanahmet’teki Balıkesir Öğrenci Yurdu’na yönelik 10 Nisan’daki ülkücü saldırısında kurşunla ağır yaralanan İTİA öğrencisi Niyazi Tekin kurtarılamadı.
İstanbul Yıldız DMMA’da okuldan polis kontrolünde çıkarılan solcu öğrencilere dışarıda ülkücüler saldırdı.
1973- Cumhuriyet Halk Partisi cumhuriyetin 50. yılı nedeniyle hazırladığı genel af teklifini Meclis’e verdi.
1974- CHP-MSP koalisyonunun Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan Gaziantep’te:”Yurdun her tarafında kız imam-hatip okullarını açacağız. Anneler dinini bilmezse, çocuklar da bilmez. Hastanelerde çalışan hemşireleri de dini yönden eğiteceğiz”
1975 – Türkiye’nin Beyrut Basın Danışmanı’nın otomobili Ermeni militanlar tarafından havaya uçuruldu.
– Garanti Bankası’nda işverenin baskılarını protesto eden çalışanlar İstanbul Valiliği önünde gösteri yaptı.
1977- Sinematek Derneği 16-22 Mayıs 1977 tarihleri arasında Beyoğlu Dünya Sineması’nda “Macar Sinema Haftası”nı gerçekleştirecek. Hafta’da 6 konulu, 6 kısa ve 1 uzun çizgi film gösterilecek.
1978 –TKP/ML üyesi olduğu açıklanan İsmail Hanoğlu (?-Almus), İstanbul Gültepe’de girdiği çatışmada vurularak öldürüldü.
– Malatya’da olaylar durulurken işyerleri bugün de açılmadı. Toplam 8 ölü, 473 işyeri tahribi ve sadece 12 tutuklama var.
– Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde çeşitli fakültelerde okuyan solcu öğrencileri derslere almamak için saldırarak rektörlüğe sığınmak zorunda bırakan ülkücü gruplar polisle de çatıştı, kent içinde gün boyu devam eden olaylarda 500’e yakın ülkücü gözaltına alındı.
– Dev-Genç ve Ülkücü Memurlar Derneği kapatıldı.
– Kızıl Tugaylar örgütü 16 Mart’ta kaçırdıkları İtalya’nın eski başbakanı Aldo Moro’yu, tutuklu arkadaşlarının serbest bırakılmaması halinde öldüreceklerini bildirdi.
– Kore Hava Yolları (KAL) uçağı Sovyetler Birliği üzerinde uçarken inişe zorlandı. Murmansk’ın 300 km doğusunda donmuş bir göle yapılan zorunlu iniş sırasında iki kişi öldü ve pek çok kişi yaralandı.
1979- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı, 1 Mayıs kutlamasıyla ilgili açıklamasından dolayı DİSK Genel Sekreteri Fehmi Işıklar hakkında “halkı izinsiz gösteri ve toplantı yapmaya teşvik ettiği” iddiasıyla kamu davası açtı.
Başbakan Ecevit: ”DİSK yöneticilerinin 1 Mayıs konusundaki eğilimlerini bir kez daha gözden geçireceğini sanıyorum. Türkiye’ye barış getirmek için çalışan Silahlı Kuvvetler’in görevlerini güçleştirici bir davranış içine hiç bir işçimizin girmeyeceğine inanıyorum.”
– Başbakan Ecevit: ”Irk ayrımına, etnik ayrıma karşı etkin önlemler almaktayız. Örneğin, Türk çocuklarını anayasamızda tanımlanan Atatürk milliyetçiliğine aykırı biçimde yetiştirmeye kalkışan veya bu yönde eğilimleri görülen öğretmenler derhal görevden alınmaktadır.”
– Yozgat’ta kavgaya karışan solcu öğrencilerin sığındığı Halkevleri’ni kuşatan ülkücülerin “Büyük Cami’nin taşlandığı”, “müftünün arabasının yakıldığı” söylentilerini kentte yayması üzerine toplanan kitle, Köy-Koop’u ve Çarşı’da CHP’lilerin 30 kadar işyerini tahrip etti.
– Bayındırlık Bakanı Şerafettin Elçi’nin “Ben Kürdüm, Doğu’da Kürtler vardır” demesi Ankara’da sorun yarattı.
1980- Ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı Ecevit 1 Mayıs’ta CHP’li işçileri kortejlerinde yürütecek sendikacıları uyardı: ”Sendikacılar, bu işçileri inanmadıkları bayrakların, resimlerin ardında yürütemezler, onlara inançlarına ters düşen marşları, sloganları söyletemezler.”
1981- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) Genel Başkanı Gültekin Gazioğlu ve 15 yönetici Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce 8-16 ay arası hapis cezasına çarptırıldı.
1978’e kadar çıkan “Halkın Yolu” dergisinin Yazı İşleri Müdürü Mehmet Çerik, dergide 1976 ve 1977’de yayınlanan 3 yazıdan dolayı 1 no’lu Askeri Mahkeme’ce gıyabında 18 yıl 11 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1982- YÖK’ün yetkileri arttırıldı: Rektörlerin disiplin işlemleri kavuşturulup karara bağlanacak, öğretim üyelerinin üniversite ile ilişiği kesilebilecek veya başka bir okula atanabilecek.
1984- “Kürt devleti kurma girişiminde bulundukları”iddiasıyla 3 yıldır yargılanan Mardin eski bağımsız milletvekili Nurettin Yılmaz ile eski Bayındırlık Bakanı Şerafettin Elçi beraat etti. Yılmaz ve Elçi 1981’de tutuklanmış, Yılmaz 13 ay Elçi 30 ay sonra tahliye edilmişti.
1987- Grev yasağı olan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nda (TPAO) toplu iş sözleşmesi uyuşmazlığını protesto eden Petrol-İş üyesi işçiler yemek boykotu yaptı.
1989- Adapazarı, Malatya ve Burdur şeker fabrikalarında 1 saat süreyle iş bırakıldı. Gölcük’te askeri tersane ve diğer işyerlerinde 7.500 işçi, 1.5 km mesafedeki Harb-İş’e yürüdü. İzmir’de Haber-İş’li 1.200 işçi topluca saç kestirerek “düşük ücretleri ve zamları” protesto etti.
– İstanbul Üniversitesi’nden yaklaşık 500 öğrenci Irak’ta Kürtlere uygulanan katliamları Hukuk Fakültesi önünde protesto etti.
1990- Belediye İş’in topladığı 10 bin imza İstanbul Anakent Belediyesi’ne sunuldu:”Taksim Alanı’nın ismi 1 Mayıs Alanı olsun.”
1991 – Kürdistan Yurtsever Birliği lideri Celal Talabani ve diğer Kürt liderleri Bağdat’ta Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin ile görüştüler. KYB sözcüsü Berham Salih, Kürt heyeti ile Irak’tı yetkililerin, Irak’ın, Kürtlere genişletilmiş özerklik verilmesi, demokrasi, çoğulculuk ve anayasal yönetim kurulması önerisini görüşmekte olduklarını bildirdi.
1992- Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın Kürtçe televizyon önerisine Başbakan Süleyman Demirel ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) yetkilileri karşı çıktı.
1994- İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin SHP’li eski Başkanı Nurettin Sözen, Darülaceze Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanlığı’nı yeni seçilen RP’li R.Tayyip Erdoğan’a devretme kararını bildirdi; Erdoğan oybirliğiyle başkan seçildi ve “nezaketinden ötürü” Sözen’e teşekkür etti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan İstanbul’a yağmur yağması üzerine “Elhamdülillah, yağmura hasret olanların duası neticesini alıyor” dedi. İBB Genel Sekreteri Kahraman Emmioğlu da bütün şehri tellallarla yağmur duasına çağıracaklarını söyledi.
– 15 gün yayın durdurma cezası alan Özgür Gündem’in imtiyaz sahibi ve çalışanları bir basın toplantısıyla yeni bir gazetenin çıkarılacağını açıkladı. Gazete’nin her ay en az 20 sayısı toplatıldı, 17 muhabiri/çalışanı öldürüldü, 35 çalışanı cezaevinde, 363 dava açıldı.
1995 – 14 kamu sendikasına üye çalışanlar grevli-toplu sözleşmeli sendika talebiyle ülke genelinde iş bıraktı.
– Aziz Nesin: “Din dersi, hiç bir dinin mensubunca öğretilemez. Ancak -din düşmanı olmayan- bir dinsiz, dinin evrimini öğretebilir”.
1999 – Columbine Lisesi katliamı: Lisenin Eric Harris ve Dylan Klebold isimli öğrencileri 13 kişiyi öldürdü, 24 kişiyi yaraladı ve sonra da intihar ettiler.
2000- Metin Göktepe Davası’nda Yargıtay, 7 yıl 6’şar ay hapse mahkum edilen 6 sanıktan 5’inin cezasını onadı. “Öldürme fiilinde iştirak iradesi bulunmadığı” gerekçesiyle cezası bozulan Emniyet Amiri S.B.Köse’ye 1 yıl 8 ay hapis, 5 ay memuriyetten men cezası verildi.
HSYK, K.Evren hakkında ölüm cezası istemiyle hazırladığı iddianame için Adana Cumhuriyet Başsavcılığı’nca ”yetkisizlik” gerekçesiyle takipsizlik kararı verilen Adana Cumhuriyet Savcısı Sacit Kayasu’ya ”kınama” cezası vererek “tedbiren” 3 ay süreyle görevden aldı.
2001- F Tipi cezaevlerine karşı ölüm orucu eyleminde hayatını yitiren TKP/ML hükümlüsü Ender Yıldız toprağa verildi.
2003- Irak’ta Savaşa Hayır Koordinasyonu üyesi 300 kişi Tepebaşı’ndaki ABD Konsolosluğu’nun yakınında eylem yaptı.
2004- TÜSİAD’ın Boğaziçi Üniversitesi’nde düzenlediği “Girişimcilik Kongresi” öğrenciler tarafından protesto edildi.
2007- Malatya’daki “Zirve Yayınevi Katliamı” ülke genelinde gösterilerle protesto edildi.
Yurtsever Cephe’li 100 öğrenci “Deniz Gezmiş İçin Bağımsızlık Yürüyüşü” afişlerinin Çanakkale Sulh Ceza Mahkemesi’nce yasaklanmasını protesto için Sultanahmet Adliyesi önünde toplanarak kendileri hakkında suç duyurusunda bulundu.
2010- Şili Katolik Kilisesi, tacizde bulunmakla suçlanan papazların kurbanlarından özür diledi
2011- Sivas’ta Madımak Oteli’nin yakılması ve 37 kişinin ölümüyle sonuçlanan olaya ilişkin davada tutuklu yargılanırken tahliye edilen, 13 yıl boyunca firarda olan ve bu sebeple dosyası ayrılan Bülent Düvenci’yi ”müebbet hapis cezasına” çarptırıldı.
2012- Mısır’ın başkenti Kahire’de yüz binlerce kişi Tahrir meydanında, ordunun yönetimi sivillere devretmesi için gösteri düzenledi.
– RedHack, “Taklacı Bakan” İdris Naim Şahin’e tepki olarak İçişleri Bakanlığı sitesinin bir bölümünü hack’ledi.
2013- Eski başbakanlardan Adnan Menderes’in de avukatlığını yapan Burhan Apaydın vefat etti.
2016- Müzisyen Atilla Özdemiroğlu, 73 yaşında yaşamını yitirdi.
2017- Paris’in Champs Elysees Caddesi’nde Türkiye’nin Kültür ve Tanıtma Müşavirliğinin önünde düzenlenen saldırıda bir polis hayatını kaybetti. IŞİD’in üstlendiği saldırının faili, olay sırasında öldürüldü.
– MİT’e ait tırları Hatay’da durdurarak arama yapmak isteyen, itiraz eden MİT görevlilerini tehdit ettiği iddiasıyla gözaltına alınan ve meslekten ihraç edilen eski Kırıkhan Cumhuriyet Savcısı Yaşar Kavalcıoğlu Ankara’da tutuklandı.
2018- Kanal D’deki Beyaz Show’a Diyarbakır’dan telefonla bağlanarak, “Yazık; insanlar ölmesin, çocuklar ölmesin, anneler ağlamasın” diyen öğretmen Ayşe Çelik’in infaz erteleme süresi dolması nedeniyle 10 günlük mehil talebi kabul edilmedi ve Çelik bebeğiyle birlikte bugün cezaevine girdi.