Belleğimizde: 15 Şubat

M.Ö. 399 – Socrates ölüm cezasına çarptırıldı.
1564 – İtalyan bilim adamı Galileo Galilei doğdu.
1898 – İspanya-Amerika Savaşı: Bir Amerikan gemisi Havana (Küba) limanında infilak ederek battı; 260 dan fazla kişi öldü. Olaydan İspanya’yı sorumlu tutan ABD iki hafta sonra İspanya’ya savaş açtı.
1933 – Giuseppe Zangara isimli bir kişi Miami’de ABD başkanı Franklin D. Roosevelt’e suikast yapmak istedi ancak Chicago belediye başkanı Anton J. Cermak’ı yaraladı. Cermak aldığı yaraların etkisiyle 6 Mart 1933’te öldü.
1947 – Rodos ve Oniki Adalar Yunanistan’a verildi.
1949 – 1200 Musevi Türkiye’den Filistin’e göç etmek için başvuruda bulundu; göç edenlerin sayısı 10.000’i geçti.
1950 – Sovyetler Birliği ile Çin arasında karşılıklı savunma antlaşması imzalandı. İki ülke kapitalist dünyaya karşı birleşik cephe oluşturduklarını ilan etti.
1959- Atatürk’ü konu alan The Incredible Turk adlı film CBS Network aracılığıyla yayımlandı. Filmin yönetmenliğini Ermeni asıllı Aram Boyacıyan yapmıştı.
1965- Ceyhan, Kadirli, Osmaniye ve Ayaş’ın köylerinden yaklaşık 4 bin topraksız köylü Ceyhan’da yürüyüş yaptı.
1969 – Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) tarafından düzenlenen “Büyük Eğitim Yürüyüşü” Ankara’da yapıldı ve binlerce öğretmen bozuk eğitim düzenini protesto etti. ” Halkımızı sömürüden kurtaracağız ” diye slogan attı. Yürüyüşün ardından 200 kadar öğrenci polisle çatıştı.
– 6.Filo’ya karşı İzmir’de TMTF’ye bağlı öğrenci kuruluşları Basmane’den Cumhuriyet Alanı’na yürüdü. Çankaya’da “milliyetçi-mukaddesatçılar” korteje patlayıcı madde attı. Aynı güruh Gümrük’e ve Cumhuriyet Alanı’na gelindiğinde de taş, sopa ve tuğlalarla saldırdı. Öğrencilerin çoğalmaları üzerine polisin arkasına saklanan gerici grup alanı ikinci kez taş yağmuruna tuttu, ardından polisler alana girerek devrimci öğrencileri cop ve tekme-tokat-yumrukla dövmeye başladı. Gelen inzibat erleri araya girerek çatışmayı sonlandırdı.
Trabzon’da Karadeniz Teknik Üniversitesi, TÖS, İlk-Sen, Devrim Ocağı ve Eğitim Enstitüsü’nün 6.Filo’yu protesto mitingine Atapark’ta taşlı-sopalı saldırı yapıldı, 4’ü ağır yaklaşık 100 kişi yaralandı.
1971 – Silah temin etmek amacıyla gece ABD’nin Balgat askeri üssüne giren Deniz Gezmiş ve 4 arkadaşı, depoda silah bulamayınca bir kamyonette nöbet tutan ABD’li çavuşu rehin alarak kurşun yağmuru altında üsten kaçtı. ODTÜ’de 15 saat alıkonulup sorgulanan çavuş bırakıldı.
Aynı gün İstanbul Edebiyat Fakültesi sağ görüşlü bir grup öğrenci tarafından işgal edildi, İstanbul’daki Kadırga Yurdu’na patlayıcı madde atıldı, Ankara’da Ortadoğu Teknik Üniversitesi’ndeki Kennedy anıtı havaya uçuruldu.
1972- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Adli Savcılığı, bazı Dev-Genç’lilerin CHP’ye üye yapıldığı iddialarına ilişkin soruşturma açtı.
1973 – Anayasa Mahkemesi parlamenterlere ayrıcalıklı emekli maaşı sağlayan kanun maddelerini, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.
1975 – Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) 52 ilde “Hayat pahalılığı ve faşizmi protesto” toplantıları düzenledi. Muş, Malatya, Tokat, Amasya, Maraş, Bingöl’de toplantılar saldırıya uğradı; 1 öğretmen öldü, 60 kişi yaralandı.
1977 – “Türkiye’nin aktüel durumu” konulu bir film çekmek üzere Türkiye’ye gelen İsveç’li bir Televizyon ekibi güvenlik kuvvetleri tarafından sınır dışı edildi. İsveç’li televizyoncular olayı protesto ettiler.
1979 – Türkiye Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu kuruldu.
– Adana/ Narlıca’da da gece solcuların devam ettiği bir kahvehane 2 motosikletle gelen 4 kişi tarafından otomatik silahlarla tarandı: 4 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
1980 – İstanbul’da kepenkleri kapalı dükkanları askerler açtı. İzmir’de asker TARİŞ’e girdi. DİSK, genel grev ilan ettiğini bildirdi.
1982- 217 sanıklı Ankara TKP davası başladı
1983 – Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doçent Yalçın Küçük 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Yalçın Küçük “Bir Yeni Cumhuriyet İçin” adlı kitabından yargılanmaktaydı.
1989- Sovyetler’in Afganistan’da 9 yıl süren askeri varlığı son Sovyet birliklerinin çekilmesiyle sona erdi. Savaşta 15 bin kadar Rus askerinin yanı sıra, yaklaşık 1 milyon Afganlı hayatını kaybetti, 5 milyon Afganlı da ülkesinden göç etmek zorunda kaldı. Rus askerlerinin çekilmesinin ardından, “Mücahitler” başkent Kabil ve diğer kentleri kuşatmaya başladı.
1990- Hava-İş üyesi 8 bin işçi ek zam taleplerinin kabul edilmemesini protesto için ülke genelinde yemek boykotu yaptı.
1991- 8 muhalefet partisinin İstanbul İl yöneticisi ve partililerden oluşan 100’e yakın kişi İstanbul Vali Yardımcısı ile görüşerek Körfez Savaşı’na Türkiye’nin müdahil olmaması için planladıkları “Barış Yürüyüşü”nün başvurusunu yaptı.
– Bağdat’ta sivillerin bulunduğu sığınağın ABD uçakları tarafından bombalanmasını protesto için Başkan Bush’a hitaben ABD Büyükelçiliği’ne çektikleri telgraftan dolayı Sosyalist Parti Ankara İl ve Mamak İlçe başkanları gözaltına alındı, bir süre sonra serbest bırakıldı.
– Xavier Köller’in “Umuda Yolculuk” filmi yabancı film dalında Oscar’a aday gösterildi. Maraşlı alevi bir ailenin yasadışı yollarla İsviçre’ye girmeye çalışmasını konu alan, senaryosunu Feride Çiçekoğlu’nun yazdığı İngiltere, İsviçre ve Türkiye ortak yapımı filmde başrolleri Nur Sürer, Necmettin Çobanoğlu, Emin Sivas, Yaman Okay ve Mathias Gnadinger paylaştı.
1992 – Mardin’in Aytepe, Yardere ve Ahmetli köylerine jandarma operasyon düzenledi. 4 kadını gözaltına almak istedi. Kadınları vermek istemeyen köylülere jandarma müdahale etti. Jandarmanın ateş açması sonucu yaşları 10 ila 20 arasında değişen 6 kişi öldü, 5 kişi de yaralandı.
1994 – Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararıyla, dışkı yedirtilen köylülere, 300 bin Frank tazminat vermeyi kabul etti. 1989’da Cizre’nin Yeşilyurt köyünde bir grup asker köylülere dışkı yedirmiş, köylüler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmuşlardı.
1995- 12 Eylül’de el konulup Milli Savunma Bakanlığı’na gönderildiği iddia edilen Yılmaz Güney’in 10 filmi için Bakanlığa dava açıldı.
1997- Ankara’da 50’yi aşkın kitle örgütünden onbinlerce kadın “Şeriata karşı laik Türkiye” mitingine katıldı.
– “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık” eylemlerinde Refahyol koalisyon hükümetinin Başbakanı N.Erbakan ve Adalet Bakanı Ş.Kazan’ın eylemcilere yönelik ifadeleri de protesto ediliyor.
1999 – PKK lideri Abdullah Öcalan, Kenya’da yakalanarak Türk kolluk güçlerine teslim edildi.
– 1993’de Almanya’da verdiği bir konserde, “Öcalan posteri önünde söylediği şarkıda övücü propaganda yaptığı” yolunda medyada haberler yayınlanan Ahmet Kaya DGM savcılığına ifade verdikten sonra tutuklandı, itiraz üzerine 1 saat sonra tahliye edildi.
– Eskişehir Cezaevi’nde “Karagümrük Çetesi” olarak tanınan bir grup Mustafa Duyar’ı öldürdü, Selçuk Parsadan’ı yaraladı. Mustafa Duyar Özdemir Sabancı’yı öldürmekten, Selçuk Parsadan örtülü ödenek davasından hüküm giymişti.
2000 – Sabancı suikastı faillerinden olan ve Belçika’nın Brugges (Brüj) kentinde tutuklu bulunan Fehriye Erdal ve iki arkadaşı Brugges (Brüj) Asliye Mahkemesi’nde tutuksuz yargılanmak üzere şartlı tahliye edildi.
2001 – Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Bahçelievler katliamı davasında Yargıtay’ın bozduğu eski kararında ısrar etti. Sanıklar Bünyamin Adalı ve Ünal Osmanağaoğlu’nu yedişer kez idam cezasına çarptırdı. 8 Ekim 1978’de Ankara’nın Bahçelievler semtinde yedi TİP üyesi öğrenci genç boğarak öldürülmüştü. Aynı davdan yargılanan Haluk Kırcı da yedi kez idam cezasına çarptırdı.
– İsrail, Filistinlilerin İsrail’e geçişini yasakladı. Batı Şeria ile Ürdün, Gazze ile Mısır arasındaki sınır geçişleri kapatıldı. 150 bin Filistinli işçi de İsrail’deki işlerine gidemiyor.
– Eserleri arasında “Tanrılar ve İnsanlar” (Gılgamış), “Hürrem Sultan”, “Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe” bulunan oyun yazarı Orhan Asena, 79 yaşında öldü.
2002 – Endonezyalı kadın sendikacı Dita Sari, Amerikan spor malzemeleri şirketi Reebook’ın her yıl verdiği insan hakları ödülünün bu yıl kendisine verilmesi üzerine 50 bin dolarlık ödülü reddetti. “Bu işçiler sömürülürken, Reebook’un milyarlar kazanması ödülü reddetmemin ana sebebi” dedi.
– Uluslararası Güvenlik Destek Gücü’nde (ISAF) yer alacak Türk kuvvetinin ilk bölümü Kabil’de göreve başladı.
2003- Dünyanın 70 kentinde milyonlarca kişi ABD ve müttefiklerinin Irak’a müdahale hazırlıklarını protesto etti. Vietnam Savaşı’ndan sonraki en büyük savaş karşıtı gösterilerin en görkemlisi, ABD’ye en çok destek veren İngiltere’de yapıldı.
59 örgütün oluşturduğu “Irak’ta Savaşa Hayır Koordinasyonu”nca küresel eylem gününde Kadıköy’de düzenlenen basın açıklaması mitinge dönüştü. Sunay Akın ve Bennu Yıldırımlar ortak metni okudu.
– İstanbul Devlet Tiyatrosu Taksim Sahnesi’ndeki “Leenane’nin Güzellik Kraliçesi” adlı oyunun bitiminde oyuncular ABD’nin Irak’a müdahale hazırlıklarını protesto etti.
2004 – İran’da Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından adaylıkları sonradan onaylanan 550 kişi, onaylanmayanlarla dayanışma için adaylıktan çekildi.
2005- Kürdistan Demokrat Partisi ile Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin oluşturduğu Kürt İttifakı 237 bin oyla, Kerkük il meclisindeki 41 sandalyeden 24’ünü kazandı.
2006 – Başbakanlık İnsan Hakları Yüksek Kurulu üyesi iken hazırladıkları “Azınlık Raporu”ndan ötürü Prof. İbrahim Kaboğlu ile Prof. Baskın Oran’a karşı açılan davada, Baskın Oran “Bu iddianame değil iftiranamedir. Asıl suç işleyen savcılıktır” dedi. Avrupa’da 770 aydın, Oran ve Kaboğlu’na destek kampanyası başlattı.
– Eski Devlet Bakanı Sadi Somuncuoğlu’nun cumhurbaşkanlığına aday olmasını, “töreye karşı geldiği” gerekçesiyle engellemeye çalışan MHP milletvekillerinden Cemal Enginyurt ve Ahmet Erol Ersoy 20’şer ay hapis cezasına mahkum edildi. Mahkeme cezayı ertelemedi.
2007- Yakınlarının başvurusunda AİHM, 1994’de bir kafeye polis baskınında öldürülen üç kişiden Elmas Yalçın ve İsmet Erdoğan’ın AİHM Sözleşmesi’nin 2.maddesi kapsamında “yaşam hakkının ihlal edilmediği” ancak “yapılan soruşturmaların yetersiz olduğu” sonucuna vardı.
2009- İstanbul Kadıköy meydanında DİSK, KESK ve TÜRK-İŞ’in çağrısıyla düzenlenen mitingde yaklaşık 100 bin kişi “krizin faturasını ödemeyeceğiz” dedi.
2010- 64.gününe giren direnişlerinde TEKEL işçilerini Muazzez İlmiye Çığ da ziyaret etti.
2011- AİHM, “Hücreler” kitabı nedeniyle verilen hapis cezasından hükümlü olarak Bakırköy Cezaevi’nde tutulan yazar Nevin Berktaş davasında Türkiye’yi 15 bin avro tazminat ödemeye mahkum oldu.
– 27 Ocak’ta Erdoğan’ın Dolmabahçe Ofisi önünde dövülerek gözaltına alınan 29 öğrencinin 3’er yıl hapsi istendi.
– Karikatürist İsmail Gülgeç öldü.
2012- Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nden Yüksek Mimar Mücella Yapıcı: “Taksim Yayalaştırma Projesi olarak sunulan, aslen yayaları ve trafiği tümden yer altına alma projesi.”
– TBMM Adalet Komisyonu, MİT mensupları veya özel bir görevi ifa etmek üzere Başbakan tarafından görevlendirilen kişilerin, özel yetkili ağır ceza mahkemeleri kapsamındaki suçlarla ilgili soruşturmalarının Başbakanın iznine bağlanmasını öngören kanun teklifini kabul etti.
– Honduras’ın Comayagua kentindeki cezaevinde çıkan yangında 357 kişi öldü, 80 mahkum ağır yaralandı.
2014- Ali İsmail Korkmaz’ın ailesi ve yakınları Gezi Parkı’nı ziyaret etti, destek için gelenler Park’a sokulmadı.
2015- IŞİD, Libya’da alıkoyduğu 21 Mısırlı Kıpti’yi öldürdü. Mısır’da 7 gün yas ilan edildi. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, kısas hakkını saklı tuttuklarını söyledi.
2016- İsrail’in eski Başbakanı Ehud Olmert, yolsuzluk davasından aldığı 19 aylık hapis cezasını çekmek üzere cezaevine girdi.
– Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti kuruldu.F