Belleğimizde: 16 Aralık

1474- Türk gökbilimci, matematikçi ve dilbilimci Ali Kuşçu (d. 1403) İstanbul’da öldü.
1631 – Vezüv yanardağı faaliyete geçti: yaklaşık 4.000 kişi öldü.
1707 – Japonya’da Fuji Dağı’nın kayıtlara geçmiş son patlaması gerçekleşti.
1727- Osmanlı’da Müslümanlar tarafından Osmanlıca ilk ilk kitap, Vankulu Lugati, bugün basıldı. Bu tarihten önce gayri müslümlerin kitapları basılıyordu. İbrahim Müteferrika’ya matbaasında din kitapları basmamak koşuluyla izin verildi.
1773- Boston Tea Party: Amerikan kolonistleri çay vergilerini protesto etmek için Boston limanındaki üç İngiliz gemisine girip 300 den fazla çay sandığını denize döktüler.
1770- Alman besteci Ludwig Van Beethoven, Bonn’da doğdu.
1902- Türkistan’da 6,4 şiddetinde deprem: yaklaşık 4.500 kişi yaşamını yitirdi.
1920 – Çin’in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde 8,6 büyüklüğünde deprem: 200 bin kişi öldü.
1925- Cemiyet-i Akvam, daha önce saptanan “Brüksel hattını”, Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karara göre Musul Irak’a verildi.
1932- Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1946- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı; Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü’nü kapattı. Aynı gün Yığın, Noror, Gün, Ses, Sendika, Dost dergi ve gazeteleri yasaklandı. Yarın gazetesi ve Büyük Doğu dergisinin yayımı 4 ay süreyle durduruldu.
1948- Fransa Kamboçya’ya bağımsızlık verdi.
1949- Ahmet Sukarno Endonezya’nın ilk cumhurbaşkanı oldu.
1959- Vatan gazetesi bir ay süreyle kapatıldı.
1967- Stanford Üniversitesinde bir grup bilim adamı, eşi tekrar yapılabilen DNA’yı ayrıştırmayı başardı.
1969- İstanbul Boğaz Köprüsü, 303 milyar liraya ihale edildi.
– İşgal nöbeti tutarken kurşunlanarak öldürülen Yıldız DMMA öğrencisi Battal Mehetoğlu’nun cenazesi Sirkeci’den törenle memleketi Malatya’ya gönderildi. Battal Mehetoğlu’nun cenazesini Sirkeci’den memleketi Malatya’ya törenle gönderen gençler, Taksim’e yürüyüş yaparken Galata Köprüsü üzerinde karşılaştıkları TUSLOG servis aracının camlarını kırdı. “Deniz Subayları” adına gazeteleri dolaşan sivil bir grup Yıldız DMMA öğrencisi Battal Mehetoğlu’nun öldürülmesini kınayan 69 subayın imzasını taşıyan bir bildiri bıraktı.
– Öğretmen Boykotu’nu düzenleyen sendikalardan TÖS’ün Genel Başkanı Fakir Baykurt G.Antep’teki öğretmenlik görevinden alındı. ODTÜ, Ankara ve Hacettepe Üniversitesi öğrencileri yaptıkları forumların ardından “Öğretmen Boykotu”na destek için boykot kararı aldılar.
Balıkesir ve Bandırma’da “Milliyetçi Öğretmenler Derneği” üyeleri “Öğretmen Boykotu”na karşı araç konvoylu protesto gösterisi yaptı.
1972- Sol Yayınları sahibi Muzaffer Erdost’un 7,5 yıllık mahkûmiyeti Yargıtay’da onaylandı. Muzaffer Erdost Vladimir İlyiç Lenin’in “Ne Yapmalı” adlı kitabını yayımlamaktan yargılanmıştı.
1974- Televizyon haberlerinde gösterilen haritadaki Kuzey Amerika’nın Vladimir İlyiç Lenin’e benzediği ihbar edilince savcılık soruşturma başlattı.
1978- “Eylem Birliği Platformu”nun Kadıköy’de “faşizme karşı” yürüyüşünün güzergahında 3 ayrı yerde patlayan bombalar 5 kişiyi yaraladı.
1979- İstanbul Beşiktaş’ta bir kahvehaneye konulan bombanın patlaması sonucu 5 kişi öldü.
1982- Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem tahliye oldu.
– Doç.Server Tanilli’nin “Kerem Noyan” takma adıyla yayınlanan “Faşizmin Yalanları”adlı derleme kitabında “milli duyguları yok etmeye yönelik propaganda” savıyla açılan ve 1 yıldan 3 yıla kadar hapis istemiyle yargılandığı dava mahkeme heyeti değiştiği için ertelendi. Doçent Server Tanilli”Faşizmin Yalanları”kitabının yayınlanmasından ve “Uygarlık Tarihi” dersinden beraatinden birkaç gün sonra 7 Nisan 1978’de faşist saldırıya uğrayıp belden aşağısı felç kalmış; uzun süre tedavisinden sonra Tanilli Strasbourg Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmıştı.
– Ankara Devrimci Yol Davası’nda yargılanan Ali Alfatlı: “Direniş Komiteleri, halkın faşizme karşı mücadele eğilimi olarak gündeme geldi.”
1985- Mafya hesaplaşması: Paul Castellano ve Thomas Bilotti, Gambino ailesinin lideri John Gotti’nin emriyle New York’ta bir restoranın önünde vurularak öldürüldü.
– SHP Adana Milletvekili Cüneyt Canver, Meclis’te İçişleri Bakanlığı bütçesi görüşülürken kürsüden işkencelerde kullanılan sahra telefonunu gösterdi ve karakollarda işkenceden 113 kişinin öldüğünü iddia ederek TBMM’ye bir liste verdi.
1990- Grevdeki madencilere destek için İstanbul, İzmir ve Kocaeli’den 130 otobüs ile Zonguldak’a giden 11 sendikadan 6 bin işçi yürüyüş yaptı. Zonguldak kömür madeni işçilerinin grevinde 14.güne girilirken ANAP hükümeti cephesinden “Kömür ocakları kapatılmayacak” açıklaması geldi. Açıklama Genel Maden-İş Sendikası Başkanı Şemsi Denizer ile Çalışma Bakanı İmren Aykut’un görüşmesinin ardından yapıldı.
– Pendik Lisesi’nin duvarına Körfez savaşı için “Bu haksız savaşa hayır demek, insanım diyen herkesin görevidir”yazılı döviz astığı için Müdür’ün ihbarıyla 73 gün tutuklu kalıp gözaltında işkence gören ve okulundan atılan N.A.(16) salıverildi. N.A. okumak istiyor.
– Osman Hamdi Bey’in “Kaplumbağa Terbiyecisi” adlı tablosu rekor fiyatla satıldı; 1 milyar 750 milyon lira.
1991- Halkın Emek Partisi (HEP) Genel Başkanlığına Feridun Yazar seçildi.
– İnsan Hakları Haftası, İHD İstanbul Şubesi’nin SHP Milletvekillerinin de katılımıyla İstiklal Caddesi’nde yaptığı yürüyüşle sona erdi.
1992- Sigara üretiminde devlet tekeli tarihe karıştı; Başbakan Süleyman Demirel, özel sektöre ait PhilSa sigara fabrikasını açtı.
– Paşabahçe’den çıkarılan 65 işçinin “birer bardak satın alarak işleyişi yavaşlatma/ ciroyu düşürme” eylemi Beyoğlu Satış Mağazası’nda devam etti. Paşabahçe satış mağazalarından ihbarsız-tazminatsız atılan işçilerin eylemine SHP İstanbul İl Yönetimi’nden bir grup da destek verdi.
1993- İstanbul/Florance Nightingale Hastanesi’nde 8 işçinin işten çıkarılmasını protesto eden çalışanlardan aralarında hekim, hemşire, biyolog ve kimyagerlerin de bulunduğu Devrimci Sağlık-İş üyesi 94 kişi coplanarak gözaltına alındı, sorguları sonrası serbest bırakıldı. Florance Nightingale’de 21 çalışan daha işten çıkarıldı. Çıkarılan işçiler Şişli Bank-Sen binasına yürüdü.
1994- İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde 1 haftadır devam eden olayların ardından bugün de satırlarla saldıran ülkücüler 6 öğrenciyi yaraladı.
– SHP’nin ev sahipliğinde Ankara’da yapılan Sosyalist Enternasyonal Ortadoğu Çalışma Grubu/ İnsan Hakları ve Kürt Alt Komitesi’nin basına kapalı yapılan toplantısında konuşulanların, otel personeli kılığında içeri giren polislerce gizlice teybe alındığı ortaya çıktı.
– 1.5 milyon dolar nakit parası ve çok sayıda gayrimenkulü bulunan RP Genel Başkanı Erbakan’ın 1964’de Gümüş Motor şirketinin genel müdürü iken şirketi denetleyen murakıplarca “şirket kaynaklarını şahsi çıkarları için kullanmak”la suçlandığı bir rapor ortaya çıktı. Malvarlığıyla ilgili basın toplantısında Gümüş Motor’un 250 bin TL’lık hissesinin kendisine ”hediye edildiğini” söyleyen Erbakan’ın aksine, murakıplar şirketten ”borç” alındığını, geri ödenmediğini, Erbakan’ın hisseyi daha sonra Şeker Şirketi’ne satarak gelir elde ettiğini rapor etti.
1995- Uğur Mumcu’nun anısını yaşatmak, yetenekli gençleri gazeteciliğe kazandırmak amacıyla kurulan “Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı”nın (um:ag) eğitim ve araştırma merkezi Ankara’da geniş davetli topluluğunun katılımıyla açıldı.
– İstanbul’da üniversitelerdeki ülkücü saldırılarını protesto için Mis Sokak’ta toplanan İstanbul, İTÜ, Yıldız ve Marmara üniversitelerinin öğrencileri Galatasaray’a yürüyerek basın açıklaması yaptı.
1996- 1 Mayıs’ta olaylara neden oldukları ve 9 ayrı illegal örgüte üye oldukları savıyla 45’i tutuklu 95 sanığın yargılanmasına başlandı. Sanıklar duruşma başlamadan önce, 1 Mayıs 1996 mitinginde polis kurşunuyla hayatını kaybeden 3 kişi için saygı duruşunda bulundu.
– Körfez savaşı sonrasında kapatılan, “Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.
1997- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) 8 Aralık günü İstanbul’dan başlattığı “Sendikal Haklar yürüşü” bugün Ankara’da sona erdi. Gebze, Kocaeli, Adapazarı, Bilecik, Eskişehir güzergâhını izleyen 200 kişilik grup “Kendimiz için değil Türkiye için Ankara’ya yürüyoruz” sloganıyla yola çıktı. DİSK Başkanlar Kurulu, şube ve işyeri temsilcileri ile işlerinden çıkarılanları temsilen bir grubun katıldığı yürüyüşçüler, yol boyunca diğer sendika üyesi işçilerden de büyük destek gördüler. DİSK üyesi işçiler, 24 Nisan 1995’te de “Mezarda emekliliğe hayır” sloganı ile İstanbul’dan Ankara’ya yürüyüş başlatmıştı. DİSK’li işçileri Ankara’da partiler, kitle örgütleri ve ODTÜ’lülerden onbinler karşıladı. Bakanlıklara yürüyen kortej adına DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak Çalışma Bakanı N.Çağan ve Başbakan Mesut Yılmaz’la görüştü.
– Abdi İpekçinin öldürülmesinden tutuksuz yargılanan Oral Çelik için MİT Müsteşarlığı’nca mahkemeye gönderilen yazıda, Çelik’in suikastı planlayanlar arasında olduğu, M.Ali Ağca’ya yardım taahhüdünde bulunduğu ve suikast sonrası taahhüdünü yerine getirdiği belirtildi.
– İstanbul Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde ”SİT Alanı” ilan edilen bölgelerde yasa gereği yapılması gereken “Koruma Amaçlı İmar Planları” Büyükşehir Belediye tarafından yıllardır yapılmadığından yağma ve tahribat sürüyor. (Mimar Oktay Ekinci’nin Cumhuriyet’teki yazısı)
– Harçlara karşı eylemlerde Ankara’da tutuklanıp toplam 96 yıl hapse mahkum edilen 8 öğrencinin temyiz duruşmasına ilgi ve destek için Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Öğrenci Cephesi ve Öğrenci Derneği üyeleri bahçede gösteri yaptı.
1998- Amerika, Irak’a “Çöl Tilkisi” harekatını başlattı. Harekatın nedeninin Irak’ın Birleşmiş Milletlerin silahları kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü.
– TÜMTİS üyesi işçiler, 11 Aralık’ta DGM’lerin kapatılması talebini Adalet Bakanlığı’na iletmek isteten sendikacıların dövülerek gözaltına alınmasını ve Genel Merkez ile İstanbul Şubesi’nin polislerce basılmasını Türkiye genelinde 2 saat iş bırakarak protesto etti.
1999- İHD İstanbul Şubesi’nde yapılan basın toplantısında, Kutupyıldızı müzik grubu üyesi ve Yapı Sanatevi çalışanı Şeyda Gergin’in polis oldukları öne sürülen kişilerce sokak ortasında kaçırılarak işkenceyle sorgulandığı açıklandı.
– İstanbul’da boş geçen derslerine öğretmen atanması talebiyle ellerinde dövizlerle okul önünde yürüyen Atatürk Çiftliği İlköğretim Okulu’ndan 12 ile 14 yaş arası 4’ü kız 5 öğrenci, ”Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet”ten 6 ay ile 1.5 yıl hapis istemiyle yargılandı. Sirkeci’deki 1.Çocuk Mahkemesi’ndeki duruşmada Adli Tıp’tan çocuklar hakkında verilen (yaptıklarının bilincinde olduklarına dair) “Farik Mümeyyizlik Raporu” okundu; avukatlar rapora itiraz etti ve dava ertelendi. Sanık avukatlarının isteği üzerine görüntü ve fotoğraf çekilmedi.
2000- F tipi cezaevi uygulamalarını protesto amacıyla ölüm orucu eylemini tahliye olduktan sonra da sürdüren Feride Harman (DHKP-C davası tutuklusu), eyleminin 512. gününde yaşamını kaybetti. Ölüm orucu eyleminde ölenlerin sayısı 62’ye yükseldi.
– İHD İstanbul Şubesi’nin Ortaköy Meydanı’ndaki kitap şenliğinde F tipi cezaevlerine karşı imza toplandı. Nakliyat-İş ve Limter-İş’in başkanlarının da bulunduğu 10 sendikanın yöneticisi 59.günündeki ölüm oruçlarına dikkat çekmek için 2 günlük açlık grevine başladı.
– Eğitim-Sen’liler, eylemlere katılan öğretmenler hakkındaki soruşturmaları İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü önüne kalem bırakarak protesto etti.
– 135 yıllık tarihinde Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’ne ilk kez bir kadın, Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu atandı.
– Körfez Savaşı sırasında Genelkurmay başkanlığı görevini yürüten Colin Powell ABD’nin ilk siyah Dışişleri bakanı oldu.
– ABD tarihinde ilk kez FBI ajanları Beyaz Saray önünde protesto yürüyüşü yaptı. Ajanlar ABD Başkanı Bill Clinton’ın, 1975’de iki FBI ajanını öldürdüğü gerekçesiyle ömür boyu hapis cezası alan Kızılderili Leonard Peltier’in affedilebileceğini söylemesi üzerine harekete geçtiler.
– NATO ile AB arasında, “NATO-AB Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Bildirisi” ile stratejik işbirliği anlaşmasına varıldı. Uzlaşma, AB’nin, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) çerçevesinde oluşturacağı askeri birimlerin, NATO’nun lojistik, stratejik ve istihbarat alanlarındaki yeteneklerini kullanabilmesine olanak tanıyor.
2001- ODTÜ öğrencilerinin 4 yıldır çeşitli biçimlerde sürdürdüğü eylemlerin ardından, kampüste bulunan McDonald’s’ın sözleşmesi yenilenmedi.
2003- Fransa, İtalya, İsveç, Belçika, Rusya ve Arjantin’den sonra İsviçre de Ermeni soykırımını tanıdı. Ulusal Konsey, hükümetin karşı çıkmasına rağmen 67 oya karşı 107 oyla soykırım tasarısını kabul etti.
2004- Irak’ta İslami Cihad Hareketi, rehin aldıkları bir İtalyan’ı öldürdü. İnfaz görüntüleri El Cezire televizyonunda yayınlandı.
2005- Orhan Pamuk’un “bu topraklarda 1,5 milyon Ermeni öldürüldü” açıklamasından ötürü açılan davanın ilk duruşması saldırı, tartışma ve protestoler gölgesinde yapıldı. Pamuk’a destek için davaya katılan PEN Başkanı Eugene Schougin: “Yargılamadan endişeliydik, ama artık Pamuk’un can güvenliğinden de endişeliyiz” dedi.
– Kızıltepe’de baba-oğul Ahmet ve Uğur Kaymaz’ın öldürülmesinden sanık 4 polisin Eskişehir’deki duruşmasında Adli Tıp raporunu yorumlayan Avukat Tahir Elçi, Ahmet Kaymaz’ın vücuduna isabet eden 9 kurşunun her birinin öldürücü olduğunu ve arkadan girdiğini söyledi.
2006- DTP yöneticileriyle 56 belediye başkanı, belediye meclisi ve il genel meclisi üyelerinin Ankara’da sonuçlanacak “Diyarbakır Yürüyüşü” Diyarbakır’dan başladı.
– Filistin lideri Mahmud Abbas erken seçim kararı aldı. Hamas, erken seçim çağrısına karşı “anayasaya aykırı, bu halkın iradesine darbedir’ dedi. Anayasa’da Abbas’a erken seçim yetkisi veren bir madde bulunmuyor.
2007- Gündem Gazetesi çalışanları, 1 aylık “yayın durdurma” cezasının tamamlanmasının ardından çıkardıkları “tüm sayfaları siyah sayı” ile gazetenin yayınına son verdiklerini G.Saray’da açıkladılar.
2008- DİSK üyeleri, Avrupa Sendikalar Konfederasyonu’nun (ETUC) küresel ekonomik krizin emekçilerin sırtına yüklenmesine karşı Fransa’da düzenlediği mitinge destek için Türkiye’de 11 ilde eylem yaptı.
– Türk Eczacılar Birliği ve 51 Oda Başkanı, muayene katkı paylarının eczacılar aracılığıyla tahsil edilmesine karşı Sağlık Bakanlığı önünde eylem yaptı.
– İstanbul Üniversitesi rektörlük seçimlerini izlemek için İÜ Fen Fakültesi’ne girmek isteyen Öğrenci Kolektifi üyeleri sürüklenerek uzaklaştırıldı.
2009- Çeşitli illerden Ankara’ya gelen TEKEL işçilerinin Abdi İpekçi Parkı’ndan AKP Genel Merkezi’ne yürüyüşlerine polis biber gazıyla engel oldu. TEKEL işçilerinin Abdi İpekçi Parkı’ndaki direnişine sendikalar ve siyasi parti temsilcileri destek ziyaretleri yaptı.
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin BİMTAŞ şirketinde sözleşmeli itfaiyeciler, 31 Aralık’tan sonra sözleşmelerinin sonlandırılarak itfaiye hizmetlerinin özelleştirmesi kararını protesto için Saraçhane Parkı’nda toplanıp İBB’ye yürümek isteyince polis biber gazı ve tazyikli su ile saldırdı.
– 25 Kasım’daki eylemde”trenlerin önünü keserek makinistleri zorla trenden indirdikleri” iddiasıyla soruşturma açılıp açığa alınan 16 çalışanın işe iadesi için KESK’e bağlı BTS ve Türk Ulaşım-Sen üyesi çalışanlar 5 ilde geceden itibaren çalışmadı, seferler aksadı.
– “Okuluma Dokunma İnsiyatifi” Kentsel Dönüşüm Programı kapsamında, Şişhane’deki Beyoğlu Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi’nin satışını protesto etti.
2010- İTÜ Mimarlık Fakültesi Taşkışla binası önünde bir araya gelen Öğretim Üyeleri Derneği, DİSK, KESK ve İstanbul Meslek Odaları Koordinasyonu temsilcileri, yumurta eylemlerinin ardından öğrencileri kriminalize etmeye yönelik açıklamalara karşı öğrencilere destek verdi.
Genç-Sen üyeleri, üniversitelerde polisin ve AKP’nin öğrencilere tutumu ile YÖK’ü G.Saray’dan Taksim’e yürüyüşle protesto etti.
2011- “Türkiye’ye Füze Kalkanı”nı protesto için çadır kurup açlık grevi yapacaklarını açıklayan Trakya Üniversitesi Edirne Gençlik Derneği üyesi 15 öğrenciden 3’ü gözaltına alındı.
– Erdoğan’ın Hopa’ya gelişi ve sonrasında çıkan olaylardan ötürü 5 ay boyunca tutuklu kalan 7 kişi mahkemece Arhavi Cezaevi’nden tahliye edildi.
2012- Devrimci İşçi Hareketi’nin düzenlediği Grup Yorum, Niyazi Koyuncu ve Hüseyin Turan’ın katılacağı konserin yasaklanmasını protesto edenlere polis müdahale etti.
2013- AYM kararının ardından CHP Milletvekili Mustafa Balbay’ın tahliye edilip BDP’li 5 Milletvekilinin tahliye talebinin reddi Diyarbakır’da protesto edildi.
– Şili’de Sosyalist Parti’nin lideri Michele Bachelet 2.turda % 62 oyla devlet başkanı seçildi.
2014- Pakistan’ın Peşaver kentinde silahlı kişiler bir okuldaki yüzlerce öğrenci ve öğretmeni rehin aldı. 148 kişi öldürüldü. Saldırıyı Taliban üstlendi.
2015- Burkina Faso’da İlerleme İçin Halk Hareketi Partisinden (MPP) Roch Marc Christian Kabore’nin resmen devlet başkanı seçildiği bildirildi.
2016- İstanbul Atatürk Havalimanı’nda KCK’nın Türkiye sorumlusu olduğu iddia edilen Sara Aktaş tutuklandı.