Belleğimizde: 18 Temmuz

64- Büyük Roma Yangını. Yaklaşık bir hafta süren ve Başkent Roma’nın yüzde onunun yanmasına neden olan büyük yangın. Kimi tarihçilere göre, kenti zevk için kundaklattığı iddia edilen İmparator Neron yangın sırasında, kente 56 km uzaklıktaki sarayında bulunuyordu.
656- Hz.Ali bin Ebi Talib İslam’ın dördüncü halifesi oldu.
1851- Tanzimat Dönemi’nde Fransız Akademisi örnek alınarak kurulan Encümen-i Daniş çalışmalarına başladı.
1904- Rusya-Japonya savaşı başladı.
1918- Güney Afrika’nın siyah lideri Nelson Mandela doğdu.
1919 – Müttefik Yüksek Konseyi, işgal bölgeleri hakkında anlaşamayan İtalya ve Yunanistan arasında bölüştürme yaptı ve Aydın’ın İtalyanlara verilmesi kararlaştırıldı.
1920- Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi milletvekilleri Meclis-i Mebusan’ın “Misak-ı Milli”sine bağlılık andı içtiler.
1922- Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı, 20. yüzyılın en önemli tarih ve felsefe yapıtlarından biri olan eseriyle bilinen Amerikalı bilim tarihçisi Thomas S. Kuhn doğdu.
1924- Almanya’da Nazi Partisi lideri Adolf Hitler’in Mein Kampf (Kavgam) adlı kitabı yayımlandı.
1932- Türkiye, Cemiyet-i Akvam’a, yani, Milletler Cemiyeti’ne 56. üye olarak kabul edildi.
– Ezanın Türkçe okunması Diyanet İşleri Başkanlığınca ilgililere duyuruldu ve Ezan Türkçe olarak okunmaya başlandı. Ezanın Arapça okunması ülke genelinde resmen yasaklandı.
1933- Modern Rus ve Sovyet şiirinin önde gelen temsilcilerinden Yevgeniy Yevtuşenko doğdu.
1937- İran- lrak arasında, Kürt hareketlerine karşı ortak işbirliği antlaşması yapıldı.
1941- II.Dünya Savaşı sırasında Türkiye’de artan milli savunma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla piyasaya ‘tasarruf bonosu’ çıkarıldı.
1945- Çok partili demokratik yaşamın ilk adımı: İstanbul’da işadamı Nuri Demirağ, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rifat Atılhan’la birlikte “Milli Kalkınma Partisi”ni kurdu.
1951- İngiltere, Türkiye’nin NATO’ya girişine onay verdi.
Aynı gün, Türkiye’nin Batı Almanya ile savaş halinin sona erdirilmesine ilişkin yasa kabul edildi.
1953- Mısır’da cumhuriyet ilan edildi.
1959- Küba’da devrimin önderi Fidel Castro “sosyalizme yönelişe” direnen Cumhurbaşkanı Urritia’yı görevden uzaklaştırdı.
1964- 10 gündür süren Batman Petrol Rafinerisi işçileri grevi Bakanlar Kurulu ve Türk-İş’in aracılığıyla sona erdi.
– Türkiye ile Belçika arasında işgücü anlaşması imzalandı.
1965- Gazeteci ve yazar Refik Halit Karay öldü. Eserleri arasında, “İstanbul’un iki yüzü”, “Bugünün Saraylısı”, “Guguklu Saat” yer alıyor.
1968- Amerika Birleşik Devletleri’nin 6. Filo askerlerini denize atma iddiasıyla, İTÜ Yurdu’na sabaha karşı polis baskınında dövülerek gözaltına alınan gençlerden 32’si gece kıyafetleriyle 29 saat karakolda tutulduktan sonra tutuklandı. İstanbul Teknik Üniversitesi rektör, dekan ve senato üyeleri tutuklamaları protesto ederek istifa etti. İTÜ Öğrenci Birliği Başkanı Harun Karadeniz: “Hükümet devrimci gençliğin eylemci kadrosunu harcamak için bugünlerdeki olayları planlamıştır. Fakat biz mücadeleden çok daha güçlü çıkacağız” dedi. Ankara’da Amerikan Haberler Ajansı ve PANAM büroları öğrencilerce taşlanarak camları kırıldı. ABD’nin Ankara Büyükelçiliği maslahatgüzarı, Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan ABD askerlerinin daha sıkı korunmasını istedi.
1969- Başbakan Süleyman Demirel, “Birbirimizi yemeyelim. Birbirimizi yiyerek karnımızı doyuramayız,” dedi.
1971- Profesör Sabahattin Eyüboğlu ve yazar Yaşar Kemal’in eşi Tilda Gökçeli tutuklandı.
1972- 1967’de TİP’in düzenlediği kapalı salon toplantısında yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a hakaret ettiği gerekçesiyle 1 yıl hapis, 4 ay sürgün cezası alan gazeteci-yazar Çetin Altan Sağmalcılar Cezaevi’ne konuldu.
1974- Kıbrıs’ta Türkiye ve Rum kesimlerini ayıran Yeşil Hat’ta hava gerginleşti. TBMM olağanüstü toplantı yaparak Kıbrıs’ta darbeyle ortaya çıkan durumu görüştü. ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ın özel temsilcisi Joseph Sisco Ankara’ya geldi. Sisco’nun Atina girişimlerinden sonuç alınamayacağı anlaşıldı. Bunun üzerine Deniz Kuvvetleri’ne ait bir filo 19 Temmuz’da çıkarma gemileriyle Akdeniz’e açıldı.
1975- Köy Enstitüsü rozetinde orak-çekiç bulunduğu iddiasıyla tutuklanan TÖB-DER Isparta Şube Başkanı A.Maviş, çıkarıldığı İzmir DGM’ce serbest bırakıldı.
1979- Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) Bahçelievler Eğitim Merkezi’nde bomba imal edildiği belirlendi. Milliyetçi Hareket Partisi genel merkezi ve Gençlik Kolları arandı.
1980- İçişleri Bakanlığı’nca görevden el çektirilip Fatsa Operasyonu’nda gözaltına alınan Fatsa Belediye Başkanı Fikri Sönmez, ilk kez hakim karşısına çıkarıldı ve tutuklandı. İşkence gördüğünü söyleyerek röntgen çekilmesini isteyen Sönmez’in talebi yerine getirildi.
– Ordu Fatsa’nın Mangaz mahallesinde gece nöbeti tutan Devrim Yol güçlerine katılan Ahmet Özdemir (1961/ Ordu- Fatsa), kaza kurşunuyla vurularak yaşamını yitirdi.
1981- İrlanda Cumhuriyet Ordusu, IRA taraftarlarının Dublin’deki gösterileri sırasında 120 kişi yaralandı.
1982- 12 Eylül askeri darbesinden sonra darbeyi kalıcı hale getirmek için düzenlenen yeni Anayasa taslağı, Danışma Meclisi Başkanlığı’na verildi. Açıklanan yeni Anayasa tasarısına ilişkin Türkiye Barolar Birliği Başkanı Atilla Sav tartışmayı başlattı: “Özgürlüklerin özü kalkıyor; böyle bir Anayasayla otoriter bir rejim kurulabilir.”
– Her yıl 24 Kasım Öğretmenler Günü’nün kutlanması amacıyla bir yönetmelik yayımlandı.
1983- 28 sanıklı Barış Derneği Davası’nda 66 sayfalık savunmasını okumaya başlayan dernek başkanı eski büyükelçi Mahmut Dikerdem: “Bu davada barış yargılanıyor”.
1986- Sıkıyönetimin kalktığı illerde komutanlıkların “son gözden geçirmeleri” sonrası, görevden alınmış olan 1402’lik 600 kadar öğretmenin “sakıncalılığı” kaldırıldı. 6 ayı aşkın ceza alan 700 civarı öğretmenin sakıncalılığı ise kaldırılmadı, bir daha göreve dönemeyecekler.
– Başbakan Özal’ın kızı Zeynep Özal’a (Ekren) ve eşine Jaguar otomobil hediye edilmesine dair Uğur Mumcu’nun yazısı üzerine soruşturma açıldı. Uğur Mumcu Cumhuriyet’te, hediye Jaguar’ın kaçak olan Jaguar Servis İstasyonu’nun belediyece yıkılmaması karşılığında verildiğini yazmıştı.
– Milli Eğitim Bakanlığı’nda görevlendirilecek 525 İlköğretim müfettişini belirlemek amacıyla yapılan mülakatlarda, adaylara “dağ başında kıbleyi nasıl doğrultacağı”, “öğle ya da sabah namazı için nasıl niyet edileceği” vb. sorular yöneltildi.
1987- Grev ilanlarına karşı lokavt ilan edilen Kazlıçeşme deri işçilerini “Ayrımcılığa Karşı Kadın Derneği” üyeleri de ziyaret etti.
1989- Emlak Bankası’nı dolandırdığı gerekçesiyle Kemal Horzum tutuklandı.
– İstanbul Erenköy Fidanlığı’nda çalışan işçiler enflasyon kayıplarının karşılanması için Başbakanlığa telgraf çekti. Tarım-İş Sendikası’na üye 30 bin işçi toplu sözleşme görüşmelerinin sonuçsuz kalması üzerine eylemlere başlama kararı aldı.
– R.Clement’in “Yasak Oyunlar” adlı filmi TRT’de gösterilirken bazı izleyicilerden gelen “Hristiyanlık propagandası yapılıyor” tepkileri nedeniyle yarıda kesildi.
1990- 1 Mayıs’ta İstanbul Kasımpaşa’da “izinsiz gösteri”de gözaltına alınan 72 kişinin yargılanmasına başlandı. Sanıklar gözaltında işkence gördüklerini söyleyerek suç duyurusunda bulundu, 18 tutuklu sanıktan 14’ü tahliye edildi.
– Halkın Emek Partisi’nin 11 kurucu milletvekilinin İstanbul’dan Diyarbakır’a 9 günlük yolculuğunun 2.etabı Kocaeli’den başladı. Polisin halkın katılımına izin vermediği Sakarya ve Bolu il merkezlerini yürüyerek geçen milletvekilleri otobüsle Ankara’ya ulaştı.
– Çelik-İş’in sözleşme yetkisinin Çalışma Bakanlığı’nca düşürülüp işçilerin Türk-Metal’e üyeliğe zorlandığı İskenderun ve Karabük Demir-Çelik İşletmeleri’nde protesto eylemleri başladı.
1993- Kartal Belediyesi’nin düzenlediği “Barış ve Dostluk Şöleni”nde Zülfü Livaneli ve Mikis Theodorakis birlikte sahne aldı.
– RP’li Kağıthane Belediyesi’nden çıkarılan 342 işçi adına bir grup işçi E-6 karayolunu 15 dakika süreyle trafiğe kapattı.
1995- Birçok kitle örgütü, kurum ve kişi “Akan kan dursun, barış için el ele” sloganıyla kampanya başlattı.
1996- Selçuk Parsadan davası başladı. Parsadan’ın dönemin başbakanı Tansu Çiller’i örtülü ödenekten 5,5 milyar lira dolandırdığı iddia ediliyor.
– Gazi Cemevi çevresine cezaevlerindeki açlık grevlerine destek ve baskıları protesto için 2 bin kişinin koruduğu barikatlar kuruldu.
Tuzla’da Deri-İş üyesi yaklaşık 2 bin işçi cezaevlerinde ölüm orucundaki tutuklu-hükümlülere destek için 3 saat süreyle iş bıraktı.
1997- 1996’da cezaevlerindeki ölüm orucu sürecinde hayatını kaybeden 12 tutuklu-hükümlü Bayrampaşa Cezaevi önünde anıldı.
– Güçlükonak Katliamı’nı araştırırken Genelkurmay Başkanlığı hakkında Nisan 1996’da suç duyurusunda bulundukları için yargılanan İHD İstanbul Şube Başkanı Ercan Kanar, Şanar Yurdatapan ve Petrol-İş eski Başkanı Münir Ceylan’ın davası karar duruşmasına kaldı.
1999- Tokat Almus İlçesi Gölgeli köyünde, devlet güçleriyle çıkan çatışmada TİKKO mensubu olduğu iddia edilen Ali Haydar Değirmenci (1977- Mazgirt) ve Gülhan Demir (1980- Hozat) öldürüldü.
– 9 yıllık mücadeleleriyle Eurogold’un siyanürle altın arama girişimini engelleyen Bergamalı köylüler, bu kez “Türkiye’nin zenginliklerinin yabancı şirketlere armağan edileceği Uluslararası Tahkim Yasası’nın çıkarılma girişimlerine karşı” Meclis önünde eylem yaptı.
2000- KKTC’de casusluk yaptıkları gerekçesiyle 11 gündür tutuklu bulunan Avrupa gazetesi sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Şener Levent dahil bütün sanıklar serbest bırakıldı. Davada tutuklu kalmadı.
– Akkuyu’da yapımı planlanan nükleer santrale karşı Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda müzik şöleni yapıldı.
– TAYAD’lılar 05 Temmuz’da Burdur Cezaevi Operasyonu’nda yaşanan olaylar nedeniyle suç duyurusunda bulundu
2001- Üniversite öğrencisi Birtan Altınbaş’ı “suçunu itiraf ettirmek için öldürmek”ten yargılanan dört polis, “kasıt olmadığı” gerekçesiyle dört yıl altı ay 10 gün ağır hapis cezasına çarptırıldı.
– Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1994 yılında gözaltında kaybolan Kenan Bilgin’in kardeşi İrfan Bilgin’in başvurusunu sonuçlandırdı. Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yaşam hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkını ihlal ettiğine karar verdi. Türkiye, 270 bin Fransız Frangı tazminat ödeyecek.
2002- Hindistan’da Müslüman biliminsanı A. P. J Abdüllelam milletvekillerinin yüzde 89’unun oyuyla Komünist Partinin kadın adayı Lakşmi Seghal’e karşı cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
– Yunanistan’da “17 Kasım” örgütü liderlerinden Prof. Aleksandras Yiotopulos 30 yıl izini kaybettirdikten sonra yakalandı.
– Gazeteci yazar Metin Toker, Ankara’da öldü. 1955 yılında İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker’le evlendi. 59 yıl gazetecilik yaptı. Eserleri: “Tek Partiden Çok Partiye”, “DP’nin Altın Yılları”, “İsmet Paşa’nın Son Yılları”, “Şeyh Sait İsyanı”, “Sağda ve Solda Vuruşanlar”.
2003- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Terörle Mücadele Yasası’nın 8. Maddesini yürürlükten kaldıran 6. uyum paketini onayladı.
– İngiltere hükümetinin savaşa gerekçe yapmak için Irak’ın kitle imha silahlarıyla ilgili istihbaratı çarpıttığı iddiasını BBC’ye sızdırmakla suçlanan Britanya Savunma Bakanlığı danışmanı David Kelly, ölü bulundu.
2004- Belçika’da başkent Brüksel bölgesi hükümetine Türk asıllı Emir Kır devlet bakanı olarak atandı. Kır, Avrupa’daki Türkiye kökenli ilk bakan.
– II. Dünya Savaşı sonunda, tarihte savaş amaçlı kullanılmış ikinci ve son atom bombasını Japonya’nın Nagasaki kentine bırakan Amerikalı pilot Charles W. Sweeney 84 yaşında öldü.
– Türk sinemasının ilk kadın yönetmenlerinden Feyturiye Esen, 76 yaşında öldü. Esen’e, 2001 Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali’nde plaket verilmişti.
2005- Yeşim Ustaoğlu’nun filmi “Bulutları Beklerken” Ermenistan’ın başkenti Erivan’da düzenlenen “Altın Kayısı Uluslararası Film Festivali”nde eleştirmenlerin FIBRESCI ödülü’nü aldı.
2006- Danıştay 13’üncü Dairesi, Erdemir’in OYAK’a satışına izin veren Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının yürütmesini durdurdu.
– Diyarbakır Sur Belediyesi çalışanlarının halkla daha rahat iletişim kurmaları için belediye tarafından Belediye personeli için açılan Kürtçe ve İngilizce Kursu ilk mezunlarını verdi.
2007- Yargıtay, Etibank’ın içinin boşaltılmasına ilişkin davada, İşadamı Cavit Çağlar ile oğlu Mustafa Çağlar’ın cezasını davanın zaman aşımına girmesi gerekçesiyle bozdu ve dosyaları ortadan kaldırdı.
2008- ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Bürosu tarafından oturma izni talebi reddedilen Fetullah Gülen kararın düzeltilmesi için açtığı davayı kazandı. Gülen ”olağanüstü yetenekli eğitimci” statüsünde oturma izni talep etmiş, reddedilmişti. Düzeltme davasının yargıcı talebi ” faydalı”buldu.
2009- TMSF Hayyam Garipoğlu’na ait 70 şirketin İstanbul, İzmit, Bandırma, Lüleburgaz, Amasya, Adana ve Adıyaman’da bulunan fabrika işletmelerinde yönetimi devraldı.
– Ruhi Su’nun Zincirlikuyu’daki anıt-mezarına 10 Temmuz’da yapılan saldırı protesto edildi.
2010- Güney Afrika’da ırk ayrımına dayalı rejimle mücadelenin sembolü olan eski Devlet Başkanı Nelson Mandela’nın 92. doğum günü, birinci Uluslararası Nelson Mandela Günü olarak kutlandı.
2011- İngiltere’de telefon dinleme skandalı sonrası kapatılan News of the World gazetesi muhabirlerinden Sean Hoare, telefon dinlendiğine dair tanıklıklarını anlatmasının ardından evinde ölü bulundu.
2012- Şam’da Ulusal Güvenlik Kuruluna yönelik düzenlenen intihar saldırısında Esed’in özel temsilcisi Hasan Türkmani, Savunma Bakanı Davud Racha ve Genelkurmay Başkan Yardımcısı Asıf Şevket öldü. Saldırıyı, Özgür Suriye Ordusu üstlendi.
– Anayasa Mahkemesi, hekimlerin muayenehane açmasını yasaklayan KHK’nın, devlet, üniversite hastaneleri, TSK, GATA gibi değişik kurumlarda çalışan hekimlere çalışma yasakları getiren maddelerini ”Yetki Kanunu kapsamına girmediğinden” iptal etti.
– Bahçelievler Katliamı’ndan mahkum ülkücülerden 2’sinin infaz yasası değişikliği ile tahliye edilmesi Taksim’den Galatasaray’a yapılan kitlesel yürüyüşle protesto edildi.
– Çoğunluğu avukat 37’si tutuklu 50 kişinin yargılandığı 2. KCK İstanbul Davası’nın üçüncü duruşmasında dokuz tutuklu tahliye oldu.
– Libya’da Muammer Kaddafi sonrası ilk seçimlerde Mahmud Cibril’in liderliğini yaptığı 58 oluşumu bir araya getiren Ulusal Güçler İttifakı birinci parti çıktı.
2013- Yoğun bakımdaki Berkin Elvan için yaklaşık 2 bin kişi Okmeydanı’ndan Hastane önüne yürüdü.
Ali İsmail Korkmaz’ın arkadaşları, Eskişehir/ Porsuk Bulvarında “Yeryüzü Sofrası” kurdu.
2015- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın reddettiği tarihi “Dolmabahçe zirvesi”nden her aşamasında haberdar olduğu, HDP’nin her talebinin telefonla Erdoğan’a iletildiği, mutabakat metnindeki bazı ifadelerde çıkan pürüzü, hatta oturma düzeni anlaşmazlığını dahi bizzat çözdüğü ortaya çıktı.
2016- 15 Temmuz darbe girişiminin ardından gözaltına alınan ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının tutuklamasını talep ettiği eski Hava Kuvvetleri Komutanı Akın Öztürk’ün de arasında bulunduğu 26 şüpheli, sorguları sonucunda tutuklandı.
– Başbakanlık Genelgesi ile tüm kamu çalışanlarının ikinci bir emre kadar yıllık izinleri kaldırıldı.
2017- 28 Şubat dönemine ilişkin 103 sanığın “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini cebren devirmeye, düşürmeye iştirak” suçundan yargılandığı davada, dönemin DYP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, “mağdur-tanık” sıfatıyla dinlendi.
– Almanya’da Katolik Kilisesi’nin tanınmış tarihi korolarından Regensburger Domspatzen’da papaz ve öğretmenlerin en az 547 çocuğa yıllarca cinsel tacizde bulunduğu ve şiddet uyguladığı ortaya çıktı.