BELLEĞİMİZDE: 21 TEMMUZ

MÖ 356 – Herostratus adındaki bir genç, Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri olan, Efes’teki Artemis Tapınağı’nı yaktı.
1774- Küçük Kaynarca Antlaşması ile Ruslar’a Karadeniz’de seyrüsefer hakkı tanındı.
1899- ABD’li yazar Ernest Hemingway doğdu.
1904- Trans-Sibirya demiryolu tamamlandı.
1905 – II. Abdülhamid’e Yıldız Camii önünde Ermeniler tarafından suikast girişiminde bulunuldu. II. Abdülhamid, Şeyhülislam Cemaleddin Efendi ile ayaküstü konuşması sebebiyle arabadan uzakta olduğundan suikastten yara almadan kurtuldu.
1922 – İttihat ve Terakki önderlerinden Cemal Paşa, Tiflis’te Ermeniler tarafından öldürüldü.
– Irak Kürdistan’ının Süleymaniye kentinde Mustafa Eziz başkanlığında “Kürdistan Derneği” kuruldu.
1930- Oramar ayaklanması başladı.
1936- Montreux Sözleşmesi’nin imzalanması üzerine, Türk askeri Çanakkale ve İstanbul boğazlarındaki gayri askeri sahalara yerleşti.
1940- Litvanya, Letonya ve Estonya, Sovyetler Birliği’ne katılma kararı aldı.
1943- Tifüs salgını; 400 yeni tifüs vakası görüldüğü açıklandı.
1946- Türkiye’de ilk çok partili seçim yapıldı. Seçim açık oy, gizli sayımla ve çoğunluk sistemi esasına göre yapıldı. 465 milletvekilliğinden 395’ini Cumhuriyet Halk Partisi aldı. Demokrat Parti meclise 66 milletvekili sokabildi.
1953- Profesörlerin siyasete katılmasını önlemek için Üniversite Kanunu’nda değişiklik yapıldı.
1955- Barselona’da düzenlenen Akdeniz Oyunları’nda 1500 metrede Ekrem Koçak rekor kırarak birinci oldu.
1959- Mersin’de 650 işçi grev yaptı, savcılık olaya el koydu.
– Kars’ta bir yanardağ faaliyete geçti. Sütlübiyan dağında iki krater oluştu. Yanardağın tehdit ettiği Pernavut nahiyesi boşaltıldı.
1960- Seylan’da Sirimavo Bandaranaike dünyanın ilk kadın başbakanı oldu.
1965- İstanbul’da 500 şoför sessiz yürüyüş yaptı.
1967- Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan’ın dokunulmazlığı kaldırıldı.
– İstanbul Fruko Gazoz Fabrikası’nda gece greve başlayan Yeni Tez Büro-İş üyesi işçiler sabah servise çıkmak isteyen kamyonlara engel olmak isteyince çatışma çıktı.
1969- Amerika Birleşik Devletlerine ait Apollo 11 uzay aracı Ay’a indi. Neil Amstrong Ay’a ayak basan ilk insan oldu.
1972 – Kanlı Cuma (1972): IRA militanlarının Kuzey İrlanda’nın Belfast kenti yakınlarındaki eylemlerinde 22 bomba patladı: 9 kişi öldü, 130 kişi ağır yaralandı.
1976- Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi’nden oluşan Milliyetçi Cephe hükümeti açıklandı. Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç “Hükümet güvenoyu alırsa genel grevin gününü saptayacağız” dedi.
1977- Madeni eşya sanayi kolunda 30 bin işçiyi kapsayan grevler 50. gününü doldurdu. Zararın 3.5 milyar lirayı bulduğu açıklandı.
1978- Isparta’da öldürülen TÖB-DER üyesi bir öğretmenin cenazesine katılan 200 kişilik topluluğa ülkücülerce ”komünistler cami basıyor” söylemiyle kışkırtılan 500 kişi saldırdı. Giderek 10 bini bulan güruh CHP İl Merkezi, TÖB-DER, Pol-Der ve 30’a yakın işyerini tahrip etti.
– Eskişehir Porsuk Bulvarı üzerindeki Töb-Der lokali önünde sohbet eden 2 öğretmene ülkücülerce açılan ateşte öğretmenlerden Kemal Pehlivan hayatını kaybetti, Emel Şenyazar hafif yaralandı. Olayın ardından kaçan 2 ülkücüden birinin yakalandığı açıklandı.
1979- Aydın’ın Karacasu İlçesi Geyre köyünde Aphrodisias kazılarında ele geçen buluntuların sergilendiği bir müze açıldı.
– İlerici Kadınlar Derneği’nin (İKD) Ankara’da sonlanacak “İlerici Kadın Hareketi Durdurulamaz” yürüyüşünün bir kolu da Kocaeli’den başladı; İzmir’den yürümeye başlayanlarla Bursa’da birleşilecek. Yürüyüşe CHP’nin”sol kanat” milletvekilleri de destek açıklaması yaptı.
1981- Gırgır mizah dergisinin yayını, son sayısındaki kapağı nedeniyle Sıkıyönetim Komutanlığı’nca 4 hafta süreyle durduruldu; Oğuz Aral’ın hakkında 2.5 yıl hapis istemiyle dava açıldı. Gırgır’ın kapağı, Müşerref Tezcan’ın boydan boya Türk bayrağı desenli elbiseyle TRT ekranlarında”Türkiyem”şarkısını söylemesine karşı çizilmişti.
1982- Türkiye’nin Rotterdam Başkonsolosu Kemalettin Demirer’e suikast girişiminde bulunuldu. Saldırganlardan biri yaralı ele geçirildi.
1986- İlhan Erdost’un Mamak Askeri Cezaevi’nde öldürülmesi davasında sanık astsubay cinayetten değil “görevi ihmal”den yargılanacak. Davanın görüldüğü Ankara 1 no’lu Askeri Mahkemesi, Askeri Yargıtay Daireler Kurulu’nun bu yöndeki kararına uydu.
– 1975’de yayınladığı 8 kitap için 75 yıla kadar hapsi istenen Hüseyin Kıvanç’ın yayınladığı kitaplar arasında olan Lenin’in “Gençlik Üzerine”adlı kitabı için Sulhi Dönmezer’in bilirkişi raporu:”Kitabın komünizm propagandası amacıyla kaleme alındığına şüphe yok”.
1987- Cezaevleri koşullarının düzeltilmesi, tek tip elbisenin kaldırılması, işkence ve onur kırıcı işlemlerin son bulması için Malatya ve Sağmalcılar cezaevlerinde 675 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başladılar.
1988- Milli Eğitim Şurası’nda ilkokullara birinci sınıftan itibaren uygulamalı din dersi konması, üniversite öğretim üyelerinin ve öğrencilerin kılık ve kıyafetlerine karışılmaması kabul edildi. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı Hasan Celal Güzel kararı sonraki gün geri çevirdi.
– 3 gün önce çıkarılan 5 işçinin geri alınması için direnişe geçilen DEVA İlaç’da bu kez 9 işçi 17.maddeden tazminatsız işten atıldı.
1989- “Yana Yana” adlı son kaseti çıkan, birçok şarkısı TRT Denetimi’ne takılan Fikret Kızılok: “Bir inanç karmaşası yaşıyoruz”.
1992- Oyuncu, senarist ve yönetmen Yavuzer Çetinkaya 44 yaşında hayata veda etti. Sorbonne Üniversitesi’nde sinematografi doktorasını tamamladıktan sonra yazarlığın yanı sıra sinema ve tiyatro oyunculuğunu da sürdüren sanatçı 1980 Abdi İpekçi Röportaj Ödülü’nü, “Savaş ve Doğum” adlı öyküsüyle de 1992 Haldun Taner Öykü Ödülü’nü almıştı.
1994- “Mercedes kaçakçılığı” suçlamasıyla yargılandığı mahkemece 4 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılan ünlü futbolcu Tanju Çolak’ın karar düzeltme istemi Yargıtay’ca reddedildi. Mahkumiyet kararı kesinleşen Çolak 22 ay hapis yatacak. Tanju Çolak, ayrıca futbol disiplin talimatı gereğinde profesyonel olarak futbol oynayamayacak.
1995- İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 20 Ocak’ta TURİNG’den teslim alıp “milli kimlik, milli kültür, milli kişilik esaslarına uyularak” restore ettirdiği Çamlıca Sosyal Tesisleri, hizmete açıldı.
Erdoğan: ”Burada yabancı menşeli alkollü-alkolsüz içkiye izin verilmeyecek.”
– Avrupa Türkiyeli İşçiler mücadelesinin örgütlü çalışanlarından M.Tahsin Budak (1957- İskenderun), trafik kazasında yaşamını yitirdi.
1996- Adalet Bakanı Mehmet Ağar’ın çıkardığı, hükümlü haklarına kısıtlamalar getiren Mayıs Genelgesi nedeniyle 20 Mayıs günü hükümlüler açlık grevine başlamışlardı. Ölüm orucunun 63. gününde 21 Temmuz 1996’da Ümraniye E Tipi Cezaevi’nde TKP (ML) davasında yargılanan Aygün Uğur yaşamını yitirdi. Ölüm haberinin ardından Ümraniye Cezaevi önünde toplanan yakınları coplanarak gözaltına alındı. Eskişehir Özel Tip Cezaevi’ne sevklere karşı Bayrampaşa Cezaevi’nde açlık grevinde bulunan mahpuslardan Devrimci Yol davası sanığı Yaşathak Aslan’ın dışarıya ulaştırdığı mektuptan: “Aydınlarımız üç maymunları oynamaya devam ediyorlar”.
1997- Bir süredir kalbinden rahatsız olan Işık Yurtçu, kelepçeli olarak İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Servisi’ne getirilerek muayene oldu. Yurtçu’ya TGC Başkanı Nail Güreli ve Avukat Fikret İlkiz eşlik etti.
1998 – TBMM’de yedi milletvekilinin dokunulmazlıkları kaldırıldı.
– Danıştay 2.Dairesi, 1995’de Darülaceze Vakfı‘nı boşalttırıp Başkanı’nı Darülaceze binasından zabıta zoruyla dışarı attıran R.Tayyip Erdoğan’ın, İdare Mahkemesi’nin verdiği “yürütmeyi durdurma ve işlemin iptali” kararlarını uygulamadığı için yargılanmasına karar verdi.
– Haber-Sen üyeleri Türk Telekom Gayrettepe Başmüdürlük bahçesinde PTT’nin özelleştirilmesini protesto etti.
– İHD’liler “Ayrımsız Genel Af” için Meclis’te grubu bulunan partilere Galatasaray Postanesi’nden telgraf çekti.
1999- TKP (ML)- TİKKO mensubu olduğu idida edilen Ayhan Güngör’ün (1976- Kemah), Dersim Ovacık’ta yaşamını yitirdiği açıklandı.
2000- Fransa’da Yargıtay, zinayı “bireysel özgürlük” olarak tanımladı.
– POAŞ’ın (Petrol Ofisi) yüzde 51’inin İş-Doğan Petrol Yatırımları A. Ş’ye blok satışı sözleşmesi imzalandı. İş Bankası ve Doğan Holding tarafından kurulan İş-Doğan Yatırım A. Ş, 1 milyar 260 milyon doları peşin ödedi.
2001- G8 zirvesinin yapıldığı İtalya’da göstericilerden Carlo Giuliani’nin polis tarafından öldürülmesi üzerine 100 bini aşkın küreselleşme karşıtı eylem yaptı. Polis göstericilere göz yaşartıcı bomba attı; 228 kişi yaralandı. Fransa, Almanya, İspanya, Yunanistan ve Türkiye’de de protesto gösterileri yapıldı. Cenova’da devam eden G-8 Zirvesi’ni protesto için ÖDP’liler Aksaray Metro önünde, çeşitli örgütler de Kadıköy’de toplandı. KESK İstanbul Şubeler Platformu üyesi 500’ü aşkın kişi Kadıköy Meydanı’nda G-8 Zirvesi’ni protesto etti.
– Albayrak Şirketler Grubu’na İstanbul Büyükşehir eski Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan’ın görev yaptığı dönemde “mafyavari yöntemlerle verilen usulsüz ihaleler”le ilgili olarak Mülkiye başmüfettişlerince rapor hazırlanarak İstanbul DGM Başsavcılığı’na gönderildi.
2002- İsrail, Hamas’ın askeri sorumlusu Şeyh Salah Şehada’nın Gazze Şeridi’ndeki evine 450 kiloluk tek bomba attı. Şehada ile sekizi çocuk 15 Filistinli öldü. Şehada, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin El Kasım Tugayları’nın kurucusu ve lideriydi.
2003- Britanyalı yazar ve politikacı Jeffrey Archer çarptırıldığı 4 yıllık hapis cezasının yarısını çektikten sonra şartlı tahliye oldu. Cezayı adaleti yanıltmak ve yalan yere yemin etmekten suçlamalarından almıştı.
2004- Mısır İçişleri Bakanı Habib El Adli, Kahire cezaevinde bir mahkuma işkence yapıldığı suçlamasıyla para cezasına çarptırıldı. Mısır kanunlarına göre, mahkemeler, bakanlık elemanlarınca yapılan işkenceden dolayı bakanlığa karşı değil ancak içişleri bakanına karşı karar alabiliyor.
2005- Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı Kur’an kurslarının denetimini ilköğretim müfettişlerinden alarak Diyanet murakıplarına bağladı. Yönetmelik değişikliği ile ilköğretim müfettişleri artık vakıf yurtlarını da denetleyemeyecek.
2006- Lübnanlı yetkililer İsrail’in 10 gündür bombaladığı Lübnan’ın durumunu açıkladı; sadece havadan 1300’ü aşkın saldırı oldu, 361 kişi öldü, 1100 kişi yaralı, 56 köprü yıkıldı, 39 anayol ciddi hasar gördü.
– Eğitim-Sen Diyarbakır Şubesi, Diyarbakır’da çıkan olaylarda öldürülen beş çocuğun anısına “Abdullah Duran Çocuk Öyküleri” yarışması düzenledi. Türkçe ve Kürtçe gerçekleştirilecek yarışma çocuklara insan haklarını sevdiren öyküler armağan etmeyi amaçlıyor.
2008- Savaş suçlusu Sırp lider Radovan Karadziç, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da sahte kimlikle yakalandı.BM’nin Uluslararası Yugoslavya Ağır Ceza Mahkemesine teslim edilen Karadziç hakkında, başta soykırım olmak üzere 11 ayrı dava bulunuyor.
2009- YÖK, üniversite’ye girişte katsayı farkını kaldırarak imam hatipler dahil tüm meslek liseleriyle genel liselere 0.15 oranında eşitledi. İmam hatip liseleri dahil meslek liseliler, herhangi bir puan türünden katsayı farkı olmadan alanları dışında da tercihte bulunabilecek.
– SES, Türk Sağlık-Sen ve İstanbul Tabip Odası üyeleri “sağlık çalışanlarına uygulanan şiddeti” protesto etti.
2012- Kayıp yakınları ve İHD İzmir Şubesi üyeleri, Mehmet Ağar’ı Aydın Yenipazar Cezaevi’nde ziyaret eden siyasetçi ve sporcuları İzmir Konak Belediyesi önünde protesto etti.
2013- K.Canbek, U.Çakar, C.Apiş ve B.Yücel’in Antalya Cumhuriyet Meydanı’ndan başlattıkları, Taksim Gezi Parkı’nda sonlanacak “Adalet Yürüyüşü” sürüyor. TMMOB üyelerinin de aralarında bulunduğu yaklaşık 500 kişi Eskişehir’de Ali İsmail Korkmaz için yürüdü.
2015- Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika (BRICS) tarafından ortaklaşa kurulan Yeni Kalkınma Bankası (NPD), Şanghay’da resmi olarak faaliyete geçti.
2017- HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız’ın milletvekilliği, “devamsızlık” nedeniyle oy çokluğuyla düşürüldü.