Belleğimizde: 24 Aralık

1144 – Musul Atabeyi İmadeddin Zengi Urfa’yı fethederek Urfa Kontluğu’na son verdi.
1638- Osmanlı padişahı IV. Murat, Bağdat’ı ele geçirdi.
1865- Müttefik ordusunun bazı eski üyeleri Pulaski’de (Tennessee, ABD) özel bir sosyal kulüp kurdular: Ku Klux Klan.
1867- Osmanlı ve Türk edebiyatının en büyük şairlerinden Tevfik Fikret doğdu.
1871- Giuseppe Verdi’nin Aida adlı operası, Süveyş kanalı’nın açılış kutlamalarında, Kahire’de ilk kez çalındı.
1923- Arnavutluk’ta cumhuriyet ilan edildi.
1929- Resimli Ay dergisi sorumlu müdürü Behçet Bey tutuklandı.
1931- Türkiye’nin ilk sivil havacılık kulübü Aero Kulüp İstanbul’da kuruldu.
1943- ABD başkanı Franklin D. Roosevelt, General Dwight D. Eisenhower’i müttefik kuvvetler komutanlığına atadı.
1947- Yunanistan Komünist Partisi (KKE), Kuzey Yunanistan’da “Geçici Demokratik Hükümet”in kurulduğunu ilan etti. Hükümetin başbakanı ve savaş bakanı olarak gerilla lideri Markos Vafiadis atandı.
1951- Libya bağımsızlığını ilan etti.
1954- Zeki Müren, Sonku Film sahibi Cahide Sonku aleyhine dava açtı. Müren başrolünü oynadığı Beklenen Şarkı filmi için eksik ödeme yapıldığını öne sürdü.
1958- “Memleketteki sosyal ve iktisadi temel nizamı devirme yolunda cemiyet kurmak” iddiasıyla dava açılan Vatan Partisi üyelerinden Hikmet Kıvılcımlı dahil 6 kişi hakkında, 1957’deki ”milletvekili seçimlerine yönelik komünistlik propagandası yapmak”tan ayrı bir dava açıldı.
1960- Türkiye’de 30 yıldır ilk kez bir kadın, Dudu Sarıkaya idam edildi.
1961- Tevfik Fikret’in mezarı Aşiyan’a nakledildi.
1963- Kıbrıs’ta Lefkoşa’daki Kumsal bölgesinde Tabib Binbaşı Nihat İlhan’ın eşi Mürüvet İlhan ve çocukları Murat, Kutsi ile Hakan’ın, Rum milliyetçileri tarafından banyo küvetinde öldürüldüğü ileri sürüldü. Cinayet, “Kanlı Noel” olarak adlandırıldı.
– TRT Kanunu kabul edildi.
1964- Seylan ve Hindistan Madras’ta kasırga: 7 bin kişi öldü.
1968- İstanbul ve Ankara’da üniversite öğrencileri “Ortak Pazar’a ve Montaj Sanayii’ne Hayır” haftasını başlattı. Haftanın basına tanıtımının yapıldığı toplantıda Teknik Üniversite Öğrenci Birliği Başkanı Harun Karadeniz Avrupa Ortak Pazarı’na üyeliğe dair açıklamalar yaptı.
1974- Beatles topluluğu dağıldı.
1976- İstanbul Erkek Lisesi öğrencileri, Milliyetçi Cephe hükümetinin bu yıl başlattığı “tek kitap”uygulaması ile okutulmaya başlanan ”faşist ders kitaplarını” okul önünde yaktı.
– Ticaret ve Sanayi Bakanlığı zam talebini kabul etmeyince Türkiye’de üretilen Renault otomobil üretimi durduruldu.
1978- Maraş’ta dinci-ülkücüler ve kışkırttıkları kalabalıklarca katledilenlerin -resmi- sayısı 77’ye, yaralılar da 1.000’e ulaştı. Katliamdan kaçıp Vilayet’e sığınan yaklaşık 3 bin kişi, askeri garnizonda barındırılmaya başlandı.
1979- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER Kahramanmaraş katliamının yıldönümünde Türkiye çapında direniş ve protesto eylemleri düzenledi. Eylemler sırasında 4 kişi öldü, 4000 kişi gözaltına alındı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı TÖB-DER Genel Merkezi’ni kapattı. Ankara/ Abidinpaşa, Tuzluçayır, Dikmen, Yenimahalle, Beşevler ve Bahçelievler’de halk polisle çatıştı. Ankara ve İstanbul’da birçok yere bombalı pankartlar asıldı, korsan gösteriler yapıldı. ODTÜ, SBF, Eğitim Fakültesi ve Basın Yayın Yüksek Okulu’nda forumlar düzenlendi ve boykota gidildi. Ankara Yıldırım Beyazıt ve İncirli liselerindeki öğrenci işgalleri ve çatışmalarda İncirli’de 1 öğrenci hayatını kaybetti. İstanbul’da Zincirlikuyu İnşaat Teknik ve Yapı Meslek Lisesi işgal edildi, 213 öğrenci gözaltına alındı. İstanbul Motor Meslek Lisesi’nde 2 günlük boykot kararı alındı. Kabataş Yüksek Denizcilik Okulu’nda 2 saat derse girilmedi. İÜ ve bağlı okullarda derslere girilmedi. Protesto yürüyüşü yapan öğrencilere jandarma/ polis müdahale etti. İTÜ ve DGSA’da forumlar yapıldı, bir süre derslere girilmedi. Gümüşsuyu’ndaki yürüyüşe müdahale edildi. İstanbul’da telefon idareleri, vergi daireleri, belediye otobüsleri işi yavaşlattı, yemek boykotları yapıldı. İzmir’de Sümerbank, Tariş ve Ödemiş Tekstil’de yaklaşık 5.500 işçi 1 saat süreyle iş bıraktı. Tarsus, Adana, Mersin, G.Antep, K.Maraş, Antalya, Manisa, Balıkesir ve Denizli’de de derslere girmeme eylemi yapıldı. Kars’ta da eğitim yapılmadı. Fırınlar, lokantalar açılmadı. Şehirlerarası otobüs firmaları seferleri iptal etti. İstanbul’daki boykota yaklaşık 3 bin öğretmenin katıldığı, gözaltına alınan öğrenci sayısının 1.270 olduğu açıklandı.
– Zeki Ökten’in yönettiği “Sürü” filmi Belçika Kraliyet Film Arşivi Uluslararası Seçkin Filmler Yarışması’nda Büyük Ödülü kazandı.
– Almanya’da 1968’in gençlik önderlerinden Rudi Dutschke öldü.
1980- MGK, 12 Eylül öncesinde yalnızca grev yasağı bulunan işkollarındaki ihtilafları çözüme bağlamakla görevli olan Yüksek Hakem Kurulu’nun (YHK), bundan böyle “geçici bir süreyle” tüm işkolları için toplu sözleşmeleri sonuçlandırmaya tek yetkili kılan Yasa’yı onayladı. 9 üyeli Yüksek Hakem Kurulu’nda işçiler yalnızca Türk-İş’ten 2 yetkiliyle temsil edilecek; geri kalan üyeler: işverenler sendikasından (2 kişi), kamu bürokrasisinden (2 kişi), sosyal politika uzmanları (Bakanlar Kurulu’nca seçilecek 2 kişi) ve Yargıtay üyesi (1 iş hukukçusu). 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde işverenlerle toplu sözleşme görüşmeleri yapmakta olan sendikalarla, grevde iken darbeyle birlikte grevleri yasaklanan sendikalara üye yaklaşık 500 bin işçinin sözleşmeleri de, “Yüksek Hakem Kurulu”nca ele alınıp sonuçlandırılacak. 12 Eylül 1980 darbesi öncesinde; 53’ü kamuda olan 300 kadar işyerinde toplu sözleşme görüşmelerini sürdüren yaklaşık 412 bin işçi (315 bini Türk-İş, 97 bini DİSK ve diğer sendikalar üyesi) ve grevde olan 178 işyerinde yaklaşık 55 bin işçi (50 bin kadarı DİSK üyesi) bulunmaktaydı.
1981- İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi savcısı 52 DİSK yöneticisi sendikacı hakkında idam cezası istedi. Duruşmada ”savaş hali” hükümleri uygulanması ve avukat sayısının 52 ile sınırlanmasına itiraz eden Avukat Orhan Apaydın salondan çıkarılınca diğer tüm avukatlar da salonu terketti.
1982– Komünist şair ve yazar Louis Aragon (85) hayata veda etti. İkinci dünya savaşında nazilere esir düşüp kurtulduktan sonra Nazi işgaline karşı örgütlenen yeraltı direniş hareketine katıldı, direniş şiirleri gizlice basılıp elden ele dolaştı.
1989- Maraş Katliamı’nın yıldönümünde Kadıköy Kültür ve Dayanışma Derneği’ndeki anma paneline katılanlar polisçe zorla dışarı çıkarıldı: 14 gözaltı.
1991- Kulp ve Lice’de PKK militanlarının cenazesine asker müdahale etti; 3’ü asker 12 kişi öldü.
– 12 Eylül darbesi sonrası vatandaşlıktan çıkarılan Melike Demirağ- Şanar Yurdatapan çifti, mahkemelerin haklarında aldığı “giriş-çıkış tahdidi”kararının kaldırılmasının ardından çocuklarıyla birlikte 11 yıl sonra Almanya’dan Türkiye’ye giriş yaptı.
– Asil Nadir’in “basın imparatorluğu”ndan geriye kalan 4 gazeteden biri olan Güneş Gazetesi’nden çıkarılan 250 çalışanın “çadır eylemlerinde” 115.gün doldu.
– Abdullah Baştürk’ün cenazesi yaklaşık 15 bin kişinin katılımıyla yapılan yürüyüşle Zincirlikuyu’da toprağa verildi.
1993- Özgür Gündem gazetesi 2 ay süreyle kapatıldı; yazı işleri müdürü 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1994- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) birleşme kararı aldı.
1994 – İngiliz oyun yazarı, senarist, ve politik aktivist John Osborne öldü.
1995- Erken genel seçimler yapıldı. Refah Partisi 158, Anavatan Partisi 132, Doğru Yol Partisi 135, Demokratik Sol Parti 76, Cumhuriyet Halk Partisi 49 milletvekili çıkardı. Milliyetçi Hareket Partisi, Yeni Demokrasi Hareketi ve Halkın Demokrasi Partisi yüzde 10’luk barajı aşamadı.
1996- Haklar ve Özgürlükler Platformu üyeleri 18. yıldönümünde Maraş Katliamı’nı Sultanahmet Meydanı’nda düzenledikleri gösteriyle andı.
1997– Paris’te yargılanan Venezuella asıllı “Çakal” Carlos (Ilich Ramirez Sanchez) 2 Fransız ajan ile 1 muhbiri öldürdüğü gerekçesiyle ömürboyu hapse mahkum edildi. 48 yaşındaki Carlos, 70’li yıllarda FHKC ile RAF ve Japon Kızıl Ordu örgütleriyle birlikte eylemler yapmıştı.
1998- Yargıtay Dokuzuncu Ceza Dairesi, Sivas Katliamı Davası’nda 33 kişi hakkındaki idam kararlarını, ‘usul eksiklikleri’ nedeniyle bozdu. 16 haziran 2000’de Ankara Bir Numaralı DGM, Yargıtay’ın yerel mahkeme kararını iki kez bozduğu davanın üçüncü yargılamasında 33 sanık hakkında idam cezası verdi. 10 mayıs 2001’de Yargıtay, 31 kişinin idam cezasını onadı, iki kişi hakkındaki karar bozuldu.
1999- Tahkim Yasası’nı ve nükleer santral projelerini protesto etmek için Ankara’ya gelen Bergamalı 40 köylü otobüsle gittikleri TEAŞ önünde siyanürle altın aranmasına karşı gösteri yaptı, gözaltına alınan köylüler akşam üzeri bırakıldı.
2000- İHD İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin: “Cezaevlerinde katliam yaşanırken toplumun tepkisizliği inanılmaz boyutlarda.”
– Kolombiya’nın ikinci büyük Marksist gerilla örgütü Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) iki yıldır elinde tuttuğu 42 polis ve askeri serbest bıraktı.
2002- Başbakan Abdullah Gül, eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş aleyhine açtığı davayı kazandı. Savaş Başbakan Abdullah Gül’e 500 milyon lira tazminat ödeyecek. Kapatılan RP’nin (Refah Partisi) ‘kayıp trilyonlar davası’nda Vural Savaş aralarında Gül’ün de bulunduğu RP’liler için “cumhuriyetin en büyük sahtekar çetesi” demişti.
2003- Türk Tabipleri Birliği (TTB) ile Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası’na (SES) bağlı sağlık çalışanları, tam gün iş bıraktı.
2004- Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir ile Tüm Bel-Sen Genel Başkanı Vicdan Baykara’nın imzaladıkları toplu sözleşmeye göre erkek çalışanın aile içi şiddet uyguladığı belirlenirse, maddi yardımlar çalışanın eşine ödenecek.
– Rusya’da parlamento Ekim Devrimi’nin yıldönümü olan 7 Kasım’daki resmi tatili kaldırdı. Yerine, 1412 yılında Moskova’nın Polonya işgalinden kurtarılmasının yıldönümü olan 4 Kasım tarihi “Ulusal Birlik Bayramı” olarak kutlanacak. 1 Mayıs İşçi Bayramı tatili de iki günden bir güne indirildi.
2005- Mısır’da başkanlık seçimlerinde Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in rakibi olan muhalif lider Eymen Nur, evrakta sahtecilikten beş yıl hapse mahkum oldu.
2006- ABD yanlısı Etiyopya, Somali’de şeriat yanlısı Birleşik İslam Mahkemeleri’nin mevzilerini havadan bombaladı.
2007- Kanadalı caz piyanisti ve bestecisi Oscar Peterson 82 yaşında öldü.
2008- 2005 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi, “Dağ Dili” nin yazarı İngiliz yönetmen, senarist, aktör ve insan hakları aktivisti Harold Pinter (78) hayata veda etti.
2011- “İstanbul Kültür Sanat Varyetesi”nin düzenlediği eylemde Emek Sineması’nın yıkımına karşı birçok örgüt Demirören AVM önüne yürüdü.
2014- ABD’nin Missouri eyaletinde 18 yaşındaki Antanio Martin adlı siyah genç, polis tarafından vurularak öldürüldü.
2015- Kobanê’nin güney cephesinde “DAİŞ çetelerine karşı” sürdürülen savaşta, MLKP’li İsmet Şahin’in (Pirsus Armanc) yaşamını yitirdiği açıklandı.
2016- BM tarafından, Akdeniz’de 100 sığınmacının boğulduğu ve Akdeniz’de sığınmacı ölümlerinin bu yıl 5 bini aştığı bildirildi.
2017- OHAL kapsamında, 695 ve 696 sayılı KHKlar yayınlandı. 522 gündür OHAL’de olan Türkiye’de böylece 30. KHK yayınlanmış oldu. 2 bin 756 kişi kamu görevinden çıkarıldı, 115 kişi göreve iade edildi.