Belleğimizde: 24 Ocak

41- Caligula lakabıyla tanınan, zalimliği, despotluğu ve deliliği ile ünlü Roma İmparatoru Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus muhafızları tarafından öldürüldü.
661- İslam Devleti’nin 656-661 yılları arasındaki dördüncü halifesi Hz.Ali (Ali bin Ebu Talib- d.599) öldürüldü.
1514- Yavuz Sultan Selim ile Şah İsmail arasındaki Çaldıran Savaşı, Osmanlıların zaferi ile sonuçlandı.
1921 – Çerkez Ethem’in güçleri dağıtıldı.
1924 – Rusya’da St. Petersburg şehrinin adı, devrimci liderin (V.İ. Lenin) anısına Leningrad olarak değiştirildi.
1943- II. Dünya Savaşı: Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill’in katıldığı Casablanca Konferansı sona erdi.
1949- Behçet Kemal Çağlar Cumhuriyet Halk Partisi’nden ( CHP) ve milletvekilliğinden istifa etti.
1955 – Zonguldak’ta, Ereğli Kömür İşletmeleri’ne bağlı Gelik ocağında grizu patlaması meydana geldi; 52 madenci öldü, 19 madenci yaralandı.
1956 – Eskişehir Cezaevi’nde 388 mahkum ayaklandı.
1959- İstanbul Küçükyalı’da Neşe Sineması çöktü; 37 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
1961- Yassıada duruşmalarında Başsavcı Altay Ömer Egesel ilk defa Adnan Menderes’in idamını istedi.
1962 – OECD Beşyıllık planların gerektirdiği finansmanın sağlanması için bir konsorsiyum kurdu. Milletlerarası Para Fonu ile İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, Türkiye’nin dış ödemeler açığı için 83.5 milyon dolar tutarında kredi vermeyi kabul etti. Bu kredinin 50 milyonunu İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, kalanını ise Milletlerarası Para Fonu verecek.
– Romancı Ahmet Hamdi Tanpınar öldü.
1963- Çatalca’da kara saplanan trenle ilgili haber yapmak için 23 Ocakta yola çıkan Hürriyet gazetesi yazarı Yüksel Kasapbaşı ile foto muhabiri Abidin Behpur ve aracın sürücüsü Yüksel Öztürk’ün donmuş cesetleri, Çatalca yakınlarında bulundu.
1964 – ATAŞ grevi işveren ve sendikanın anlaşmasıyla sona erdi.
1967 – Üniversite öğrencileri, Türkiye Milli Talebe Federasyonu’na karşı tutumu protesto ettiler. Ankara’da bir miting düzenlediler. Türkiye Milli Talebe Federasyonu 19 Ocak günü polis tarafından mühürlenmiş, 21 Ocak günü de beş yöneticisi tutuklanmıştı.
1969- 15 gündür kapalı olan ODTÜ öğrenime açıldı. Komer’in arabasının yakılmasından dolayı 16 gündür aranan ve sabah birlikte ODTÜ’ye gelen 7 öğrenci, bine yakın öğrencinin izlediği tiyatro gösterisinin ardından tezahüratlarla ODTÜ’den uğurlanıp savcılığa teslim oldu. ODTÜ’de Komer’in arabasını yakmak suçundan 8 Ocak’ta haklarında gıyabi tutuklama kararı çıkarılıp saklanan 7 öğrenci Savcılığa verdikleri ifadenin ardından mahkemece tutuklandı.
– Sümerbank işyerlerinde grev Devlet Bakanı Seyfi Öztürk’ün Sümerbank-Teksif arasındaki anlaşmazlığa bir çözüm görüşmelerde bir sonuç alınamaması üzerine dün başlatılan Defterdar Fabrikası grevinden sonra bugün bu Kayseri ve Hereke fabrikalarında greve başlandı. Kayseri Bez Fabrikasındaki greve 2400, Hereke Kumaş Fabrikası’ndaki greve ise 1000 işçi katılıyor.
1971- Ankara’da “arama yapma” gerekçesiyle SBF Öğrenci Yurdu’na giren polis öğrencileri döverek dışarı attı: 500’e yakın gözaltı, 22 yaralı.
– 1 yıl önce kurulan Milli Nizam Partisi’nin ilk Büyük Kongresi’nde konuşan Genel Başkan Necmettin Erbakan: “İktidara gelince din ve ahlak kaidelerine uygun bir politika izleyeceğiz, Anayasa’da da bu yönde değişiklikler yapacağız.”
1972- İsmet İnönü “Siyasi suçlar için idam olmamalı” dedi ve sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi.
– Mahir Çayan’a dedesinden kalan mirasa sıkıyönetim mahkemesi tarafından el konuldu.
1973 – Bir ihbar sonucu, Üsteğmen Fehmi Fehmi Altınbilek komutasındaki jandarma timinin Vartinik’te bir köme yaptığı baskında, çıkan çatışmada TKP/ML kurucularından İbrahim Kaypakkaya yaralı olarak kaçarken, Ali Haydar Yıldız (1951- Palu) öldürüldü .
1975- Kerim Yaman’ın cenazesi arkadaşlarınca hastane morgundan kaçırılarak arka kapıdan İstanbul Üniversitesi’ne sokuldu. Cenaze için İstanbul’daki diğer okullardan gelen öğrencilerle birlikte İstanbul Üniversitesi’nde yaklaşık 20 bin kişi toplandı. Kerim Yaman’ın ailesi de Av.Bozkurt Nuhoğlu ile birlikte İstanbul Üniversitesi bahçesindeydi. Kerim Yaman’ın öldürülmesinin ardından İstanbul Üniversitesi süresiz, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 1 gün süreyle kapatıldı.
– 28 bin Sümerbank işçisi ücretlerine yüzde 70 zam aldı. Bir süre önce grev kararı alınan Sümerbank ile teksif sendikası arasında toplu iş sözleşmesi imzalandı.
1976- Kahramanmaraş/ Pazarcık’a giden 4 CHP milletvekilinin raporu açıklandı: ”Pazarcık’ta önceden planlı olarak hazırlanmış mavzerli, dinamitli, demirli, sopalı ülkücü saldırganlar ilçeye hakim olan tepeyi işgal edip bozkurt bayrağı çekerek halka gelişigüzel ateş açmıştır.”
1977- İspanya/ Madrid’de iş davalarına bakan solcu avukatların çalıştığı bir avukatlık bürosuna gece silahlı neo-faşistler tarafından yapılan baskında 5 avukat hayatını kaybetti. Saldırı, Madrid ve Barselona’da 100 bini aşkın kişinin katıldığı gösterilerle protesto edildi. “Atocha Katliamı “24 Ocak Dünya Tehlikedeki Avukatlar Günü” ilan edilip anılmaya başlandı. “Avrupa Demokrat Avukatlar Birliği”,”Dünyada İnsan Hakları ve Demokrasi İçin Avukatlar Birliği” ile “Avrupa Barosu İnsan Hakları Enstitüsü” bu yılki günü Türkiye’deki avukatlara ithaf etti.
1979- Müjdat Gezen: ”Halk eğer bir olaya başkaldırmak istiyor da kaldıramıyorsa, onu alaya almak ister. Alay ederek de başa çıkamıyorsa, o zaman onun dilinden biri alay ettiği zaman rahatlıyor.” (Cumhuriyet röportajı).
1980 – Demirel hükümetinin ekonomik istikrar programı açıklandı. “24 Ocak Kararları” olarak anılan program Türkiye ekonomisinde yeniden yapılanma dönemini başlattı. ilk olarak TL yüzde 48,9 devalüe edildi.
– Tariş’te çatışmalar sürdü. 20’si polis biri jandarma 35 kişi yaralandı. 450 öğrenci göz altına alındı.
1981 – Diyarbakır Hazro’da kolluk güçleriyle çıkan çatışmada TİKKO üyesi oldukları açıklanan Haydar Aslan ve İhsan Parçacı öldürüldüler.
1983 – 1. Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Başyazarı Nadir Nadi’nin ”Tuhaf Bir Tasarı” başlıklı yazısı nedeniyle Cumhuriyet gazetesinin basımı, yayımı ve dağıtımı yasaklandı. Türk Dil Kurumu’nun tasfiyesini öngören tasarıya dair yazı için Nadir Nadi ile Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında soruşturma açıldı.
1988 – Kandıra 197. Piyade Alayı baskınında ardından başlatılan operasyonlarda Sefaköy’de bir eve kurulan karakolda gözaltına alınan Manuel Demir (1963- Bünyan), işkence görmüş ve kurşunlanmış olarak, ölü bulundu.
1989 – Cizre’nin Yeşilyurt köyünde jandarmaların köylülere insan dışkısı yedirmesi ile ilgili soruşturma başlatıldı. Adalet Bakanlığı da, Cizre/ Yeşilyurt köylülerine dışkı yedirilmesine dair Cumhuriyet gazetesi haberi için soruşturma açılmasını istedi
1990- Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Türkiye Emlak Bankası’nı 60 milyon dolar ve 34 milyon İsviçre Frangı dolandırdığı iddiasıyla yargılanan işadamı Kemal Horzum’u 12 yıl 6 ay ağır hapis cezasına çarptırdı. Bankanın iki görevlisine de aynı ceza verildi.
1993 – Gazeteci ve yazar Uğur Mumcu otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu yaşamını yitirdi.
1994 – Türk-İş’in düzenlediği “24 Ocak kararları” toplantısında Cumhurbaşkanı Demirel ile Başbakan Tansu Çiller tartıştı. Çiller 24 Ocak kararlarını eleştirirken, “24 Ocak kararlarıyla başlayan ve 1990’a kadar giden dönemde işçi, çiftçi ve memurlar en az on yıl boyunca akıl almaz biçimde ezildi. 24 Ocak kararlarına hiçbir biçimde dönüş yoktur. Ezme anlayışı 1980-1990 arasına gömülmüştür” dedi.
1995- Yaşar Kemal hakkında Der Spiegel’e yazdığı makaleden dolayı 5 yıla kadar ağır hapis istemiyle dava açıldı.
1996- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan’ın, 1996 Yılı Bütçe Kararnamesi’ndeki Belediye Meclisi’ne ait yetkileri (Belediye taşınmazlarını vakıflara, kamu yararına olan derneklere satmak veya kiralamak vb.) kendi uhdesine alma girişimi bu yıl da Valilikçe iptal edildi.
– Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencilerinin üniversite harçlarına karşı başlattıkları açlık grevi 37.gününde.
1998- Kamu emekçilerinin İstanbul’dan başlattığı yürüyüş Kızılay’da 50 bine yakın kişinin katıldığı mitingle son buldu.
2000- Stipe Mesiç bağımsızlık sonrası Hırvatistan’ın ikinci cumhurbaşkanı seçildi. Önceki ay ölen Franjo Tudjman’ın yerini alan Mesiç, eski Yugoslavya’nın da 1991 öncesi Devlet Başkanı’ydı.
2001 – Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan, dört koruması ve şoförü, silahlı saldırıda öldürüldü. Gaffar Okkan 28 Ekim 1997’de Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü görevine getirilmişti.
– İspanya’da ülkeye yasadışı yollarla giren 60 bin göçmenin sınırdışı edilmesini öngören yasa tasarısına karşı 300 bin göçmen oturma eylemi düzenledi, 500 göçmen de açlık grevine başladı.
2002 – Lübnanlı eski Hıristiyan Falanjist lider Elie Hubeyka, Beyrut’ta arabasına yönelik bombalı saldırı sonucu üç korumasıyla birlikte öldü. Hubeyka, 1982’de Lübnan işgali sırasında Sabra ve Şatila Filistin mülteci kamplarındaki katliamlarla ilgili olarak süren davanın en önemli tanığıydı.
2003- Cemaat vakıflarının taşınmaz mal edinmeleriyle ilgili yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.Taşınmaz mal edinmeleri Bakanlar Kurulu iznine bağlı olmaktan çıkarıldı.
– İHD Genel Başkanı Hüsnü Öndül ABD’nin Irak’a harekat hazırlıklarına karşı İncirlik’te yapılan eylemde “Savaş felaketine seyirci kalmak istemiyoruz” dedi. Kars’ta yayınlanan “Kars Haber” gazetesi protesto için 1.sayfasını boş çıkardı.
2004- ABD’nin savaşın ardından Irak’ta kitle imha silahlarını bulması için görevlendirdiği ekibin başı David Kay,”Irak’ın depolanmış biyolojik ve kimyasal silahı olduğuna inanmıyorum” diyerek istifa etti.
– Yönetmen Samim Değer, 57 yaşında öldü.
2006 – AİHM, İzmir Savaş Karşıtları Derneği Başkanı Osman Murat Ülke’ye zorla askerlik yaptırılmak istenmesinin ‘kötü muamele’ olduğuna karar verdi. Türkiye, Ülke’ye 11 bin avro tazminat ödeyecek. Mahkeme, Türkiye’nin bu konuda yeni bir yasal düzenleme yapması gerektiğine hükmetti.
– Bolivya’nın ilk yerli kökenli sosyalist Devlet Başkanı Evo Morales, 180 yıllık ülke tarihinin çoğunluğu sosyalist ve yerlilerden oluşan ilk hükümetini kurdu. Enerji Bakanlığı’na bir Marksist’i, dışişleri, adalet ve su kaynakları bakanlıklarına yerli kökenlileri, adalet, ekonomi ve içişleri bakanlıklarına da kadınları getirdi.
– Kuveyt Parlamentosu, dokuz gün önce ölen Şeyh Cabir el Ahmed el Sabah’ın yerine geçen Emir Şeyh Saad el Abdullah’ı azletti. Parlamento, oybirliğiyle aldığı karara gerekçe olarak 75 yaşındaki Emir’in sağlık durumunun kötü olmasını gösterdi.
– Tiyatro ve sinema sanatçısı Mümtaz Sevinç, Üsküdar’daki evinde bıçaklanarak öldürüldü. Cinayetle ilgili olarak sevgilisi Banu Daldır gözaltına alındı.
2008- Gaziantep’te, El-Kaide’ye yönelik eş zamanlı on sekiz ayrı operasyonda bir polis öldü, yedi polis ile bir vatandaş yaralandı. Operasyonda, dört kişi ölü ele geçirildi, on dokuz kişi gözaltına alındı.
2011- Rusya’nın başkenti Moskova’daki Domodedova Havaalanı’nda gerçekleştirilen saldırıda 35 kişi öldü, 100’den fazla kişi yaralandı.
2012- Film çekimleri sırasında bir motosikletin çarptığı yönetmen Theodoros Angelopoulos (77) yoğun bakımda hayatını kaybetti.
2013- Danıştay 8. Dairesi, Barolar Birliğinin avukatların ”başları açık” görev yapacaklarına ilişkin düzenlemesinin yürütmesini durdurdu.
– Mersin Nükleer Karşıtı Platform (NKP) Akkuyu Nükleer Güç Santralı projesinden vazgeçilmesi için topladığı 200 bin imzayı Ankara’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı önünde toplanarak teslim etti.