Belleğimizde: 24 Şubat

303 – Diocletianus’un Hıristiyanlara karşı ilk fermanı yayımlandı ve buna göre imparatorluk içindeki Hıristiyan kitapları ve ibadet yerleri yok edilecekti.
1665- İstanbul’da ticaretle uğraşan Mehmet Lari Efendi adındaki ateist idam edildi. Valide Han’ında ticaret yapan Lari Efendi’nin aslen İranlı olduğu söylenir. Bu kişi Kıyamet Günü diye bir şeyin olmayacağını, namaz ve orucun farz olarak kabul edilmemesi gerektiğini iddia ediyordu. İdam kararı Şeyhülislamın Edirne’de olduğu bir dönemde, İstanbul Kadısı’nın fetvası ile gerçekleştirildi.
1793- Nizam-ı Cedit ordusu kuruldu.
1908- Dr. Galip Üstün tarafından Topkapı’da Fukaraperver Cemiyeti kuruldu.
1848 – Paris’te halk Saray’a yürüdü, Kral Louis-Philippe kaçtı; halk Saray’a girdi ve “Geçici Hükümet” kuruldu.
1908 – Dr. Galip Üstün tarafından “Topkapı Fukaraperver Cemiyet’i” kuruldu.
1912- İtalya’nın zaferiyle sonuçlanan Beyrut Muharebesi‎ yapıldı.
1918 – Estonya, Rusya’dan bağımsızlığını ilan etti.
1920- Alman İşçi Partisi ismini “Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi” (NSDAP) olarak değiştirdi; Parti programı ve yeni amblem açıklandı.
1925 – Şeyh Sait’e bağlı silahlı güçler Elazığ kentini ele geçirdi.
1931 – 65 milyon nüfuslu Almanya’da işsiz sayısı 4,9 milyona ulaştı.
1936- Matbuat Umum Müdürü Vedat Nedim Tör’ün hazırlattığı Türk edebiyatı antolojisi tartışmalara neden oldu.
1942- Türkiyenin kabul etmediği 769 Romanyalı Yahudiyi taşıyan Struma vapuru Karadeniz’de batırıldı, yalnız bir yolcu kurtulabildi. Romanyalı Yahudiler Nazi işgalinden uzaklaşmak ve Filistin’e göç etmek istiyorlardı. Türkiye kabul etmeyince Karadeniz’e geri dönmek zorunda kalmışlardı.
– Almanya Büyükelçisi Franz Von Papen’e Ankara’da suikast girişiminde bulunuldu. Büyükelçi ve eşi olaydan yara almadan kurtuldu; suikastçının Yugoslav göçmeni Ömer Tokat olduğu belirlendi.
1945- Türkiye Birleşmiş Milletler Antlaşması’nı imzaladı.
– Mısır devlet başkanı Ahmet Mahir Paşa parlamentoda öldürüldü.
1950- İngiltere’de seçimleri İşçi Partisi kazandı, fakat çoğunluğu sağlayamadı.
1951 – Kırşehir’de Atatürk büstü saldırıya uğradı. Saldırıyı kınamak için 5 Mart’ta büyük bir miting düzenlendi.
1954- İstanbul’da sıcaklık -6 dereceye düştü. Tuna Nehri’nden koparak Karadeniz’e ulaşan ve daha sonra İstanbul Boğazı’na inen buzlar Boğazı ve limanı kapladı. Deniz trafiği durdu.
1955 – Türkiye ile Irak arasında karşılıklı işbirliği antlaşması (CENTO), Bağdat’ta imzalandı. Daha sonra Birleşik Krallık, İran ve Pakistan üye olarak, Amerika Birleşik Devletleri de gözlemci sıfatıyla katıldı.
1961- Che Guevara daha önceki görevlerine ilaveten, Küba Sanayi Bakanı olarak atandı. Che, 7 Ekim 1959’da Tarım Reformu Ulusal Enstitüsü (INRA) Başkanlığı’na ve 26 Ekim’de Küba Merkez Bankası (Banco Nacional De Cuba) Başkanlığı’na getirilmişti.
1965- Che Guevara, Cezayir’de “Asya-Afrika Ülkeleri İkinci Semineri”nde konuştu: “Emperyalizme güven olmaz, asla!”
1966 – Türk Pirelli Lastik Fabrikası’nda 46 gündür devam eden grev tarafların anlaşmaya varmasıyla sona erdi.
1968 – Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF)’nun İstanbul Kurtuluş’ta Mitingi, 50 yaralı.
Ankara’da devrimci kuruluşların düzenlediği “Anayasa Yürüyüşü”ne, kortejin önü Gürsel Meydanı’na geldiğinde 200 kadar “milliyetçi-mukaddesatçı” polis gözetiminde taş ve sopalarla saldırdı. Püskürtülen topluluk miting sonuna kadar kenarda sloganlarla bekledi.
1969- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) Genel İdare Kurulu Toplantısı’nda, CKMP’nin adı “Milliyetçi Hareket Partisi” (MHP) olarak değiştirildi. Partinin yeni amblemi olarak da “üç hilal”in (gençlik örgütleri için “hilalli bozkurt”) kullanılmasına karar verildi.
1971- Dr.Erdal Atabek’in Yüksek Sağlık Şurası’na sunduğu rapor: “Yaptığımız ankette, doktorların % 94’ü kürtajın -kadının rızasının bulunması kaydıyla- serbest bırakılıp devlet hastanelerinde ve doğumevlerinde yapılması ve ücretsiz olmasına ‘Evet’ diyor.”
1972- Dev-Genç İddianamesi okundu: 13 sanık hakkında idam, 213 sanık hakkında 3 ile 30 yıl arasında hapis cezası istendi.
1975- NETAŞ grevi başladı.
– Erzincan’da olaylar tırmanarak devam etti
– Kerim Yaman’ın öldürülmesiyle ilgili olarak aranan üniversite öğrencisi 2 ülkücü daha yakalanarak tutuklandı, tutuklananların sayısı 5’e yükseldi; 2 ülkücü de aranıyor.
1976- F.Almanya’da 15 milyon izleyicisi olan “Monitör” adlı programda akşam yayınlanan belgeselde, MHP’nin yeni Avrupa Başmüfettişi Enver Altaylı ile konuşularak partinin Almanya’daki illegal faaliyetleri soruldu, maskeli gençler MHP’nin örgütlenme yöntemlerini anlattı.
1977 – ODTÜ’de 636 öğretim üyesi bildiri yayınlayarak Rektör Hasan Tan’ı görevi bırakmaya davet etti.
– Amerika Birleşik Devletleri Arjantin, Uruguay ve Etiyopya’ya yardımı kesti. Başkan Jimmy Carter adı geçen ülkelerde insan hakları ihlalleri olduğu gerekçesiyle bu kararı aldıklarını açıkladı.
– Türkiyeli fizikçi Prof. Feza Gürsey başarılı çalışmaları dolayısıyla fizik alanında dünyanın en önemli uluslararası ödüllerinden biri olan Oppenheimer Ödülü’ne değer bulundu.
1978- Folklor araştırmacısı, edebiyat tarihçisi ve yazar Cahit Öztelli Ankara’da öldü.
1979 – DİSK/ Aster-İş Onur Kurulu üyesi ve Taşkızak Tersanesi işçisi Atilla Can evine giderken uğradı silahlı bir saldırı sonucu yaşamını yitirdi.
– TİP’in Büyük Kongre’si başladı. Genel Başkan Behice Boran: “Çin artık emperyalizmin safında yer almıştır.”
– Kıbrıslılar Öğrenim ve Gençlik Federasyonu (KÖGEF) ve İGD üyesi 3 gencin Laleli’de ülkücülerin silahlı saldırısına uğrayıp İTİA öğrencisi Sadık Cemil’in (21) hayatını kaybetmesi Federasyon Başkanı tarafından bir bildiriyle kınandı.
1980- İzmir/ TARİŞ’ten sonra Adana Çukobirlik’ten de 2.700 işçinin çıkarılacağı bildirildi.
– Zeytinburnu İhsan Mermerci Lisesi’nin 2 solcu öğrencisi yaylım ateşine tutularak öldürüldü. Gültepe’de TV kutusuna konulmuş bir erkek cesedi bulundu. Her iki olayda da (ilkinde telefonla) ”Türk askerine selam dur, Rus uşağını vur-Türk İslam Birliği” mesajı bırakıldı.
1981- Yaşar Miraç’ın 3 şiir kitabının Adana, İçel, K.Maraş, G.Antep, Adıyaman ve Hatay’a sokulması yasaklandı.
– N.İribacakov’un “Sosyalist Devrimin Değer Yasaları ve Ulusal Özellikleri” adlı kitabını Türkçe’ye çeviren Cavit Tuncer “komünizm propagandası yaptığı” gerekçesiyle 7.5 yıl hapse mahkum oldu.
– İspanya Parlamentosu’nu basan Ulusal Muhafız’ların lideri faşist yarbay Molina 17 saat sonra teslim oldu.
1982- Hukukçu ve yazar Ordinaryüs Profesör Hıfzı Veldet Velidedeoğlu öldü. 1961 Anayasası’nın hazırlayıcılarındandı.
1983- Adi suçtan hükümlü Fatih Laçingil ile Faik Güngörmez idam edildiler.
– Necmettin Erbakan’a 4 yıl hapis ve 1 yıl 4 ay sürgün cezası verildi.
1984 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Kabe’yi ziyaret etti.
1986- Orhan Kemal’in 1952’de yayınlanan “Bekçi Murtaza” adlı romanından Ali Özgentürk’ün sinemaya uyarladığı “Bekçi” filmi İzmir Konak Sineması’nda gala yaptı.
1987 – Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nde (SSCB) Gorbaçov ilk kez “Glasnost”tan (Açıklık Politikası) söz etti.
– Hakkında hiç bir yargılama veya mahkumiyet bulunmadığı halde Selda Bağcan 9 aydır pasaport alamıyor.
1988- Açlık grevine destek için Sağmalcılar Cezaevi önünde açlık grevine başlayan 19 mahkum yakını yargılanmaya devam edildi. 5’i yedi aydır tutuklu olan sanıklar tek tip elbiseyi reddettikleri için duruşmaya sivil elbiseyle geldiler.
1989 – Ayetullah Humeyni, Şeytan Ayetleri kitabının yazarı Salman Rüşdi’nin ölüsünü getirene 3 milyon dolar ödül vereceğini açıkladı.
– Yıldız Üniversitesi’nde yeni ders yönetmeliğinin geri çekilmesini isteyen öğrenciler polisin video çekimine tepki gösterdi.
– Dev-Sol davasında “Ortak Savunma”dan: “İşkencenin hedefi kitle depolitizasyonudur”
1990- Yeniçeltek grizu faciasını protesto için Türk-İş bünyesindeki “sol” sendikaların düzenlediği “İnsana Saygı” mitingine 50 bin kişi katıldı.
1991- İstanbul Tabip Odası’nda bir araya gelen TAYAD’lı aileler, İHD’liler ve çeşitli kitle örgütlerinin temsilcileri son aylarda ardı ardına İdris Can, Haydar Arman, Kasam Aras, Birtan Altunbaş ve Ali Rıza Ağdoğan’ın gözaltında ölümlerini protesto etti.
1992- Yeni Ülke Gazetesi’nin Batman muhabiri Cengiz Altun silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
– Direnişte 50.günü dolduran Yurtiçi Kargo işçileri Aksaray’dan Sirkeci B.Postane’ye yürüyüp telgraf çekti.
– Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’nde yemek zammını protesto eden öğrenciler kendi “alternatif” yemeklerinden yedi.
1993 – Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Hakları Komisyonu, Said-i Nursi’nin itibarının iade edilmesini kararlaştırdı. Aynı gün Danıştay, Nazım Hikmet’in vatandaşlığa alınması için kardeşi Samiye Yaltırım’ın açtığı davayı reddeden İdare Mahkemesi kararını onayladı.
– İHD ve ÇHD İstanbul Şubeleri, kayıpları Adliye önünde protesto etti. Elazığ SHP’de 100 kişinin açlık grevi sürüyor.
1994 – Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ordunun Demokrasi Partisi’nden (DEP) rahatsız olduğunu söyledi.
– Refah Partili Milletvekili Hasan Mezarcı, TBMM’de dağıtılan Atatürk’ün annesinin ‘genelev kadını’ olduğunu öne süren bildirilerle bağlantılı olarak, ‘Benim atam Selanikli değildir, ben veledi zina değilim’ dedi. Hakkında açılan davalardan ve mahkeme kararı ile çeşitli hapis cezaları aldıktan sonra Almanya’ya iltica eden Mezarcı, kendisinin İsa Mesih olduğunu iddia etti ve peygamberliğini yaymak için karayolu ile Türkiye’ye gelirken Kapıkule’de tutuklandı.
– İstanbul Üniversitesi’nde polisin kampüsten çıkmasını isteyen öğrenciler Rektör, yardımcısı ve SBF dekanı ile toplantı yaptı.
– Türkiye’de ilk defa cep telefonu kullanıldı.
1995 – Bugün başlaması beklenen THY ve HAVAŞ grevi, Bakanlar Kurulu’nca milli güvenlik gerekçesiyle iki ay ertelendi.
– 12 Eylül sonrasındaki DİSK üyesi bir sendikanın en geniş katılımlı grevi Tekstil işkolunda başladı. On bini aşkın işçinin katıldığı Tekstil Grevi nedeniyle İstanbul, Adana, Bursa ve Kahramanmaraş’ta törenler düzenlendi.
– Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü’nde 2 ülkücünün rehin alınması ve şikayeti üzerine polis yaklaşık 120 solcu öğrenciyi coplayarak gözaltına aldı. Akşam İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüsü’ndeki çatışmanın ardından ülkücüler İngilizce İktisat kantininde 3 öğrenciyi satırla yaraladı.
1996- 41.kez toplanan Cumartesi Anneleri 17 Ocak 1996’da gözaltına alındıktan sonra ölü bulunan Abdullah Canan’ı andı.
– İstanbul’un içme suyu havzalarına yeni yapılaşmalarla en az 7 milyon kişinin yerleşmesine imkan tanıyan ve bir nevi “imar affı” niteliği taşıyan yeni ”İSKİ Yönetmeliği”nin iptali için İnşaat Mühendisleri Odası’nın ardından Mimarlar Odası da dava açtı.
1997- İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin çeşitli birimlerine alınacak 559 memur için yapılan sözlü sınavda, adaylara dinle ilgili sorular yöneltildi. Tüm Bel-Sen Genel Başkanı Vicdan Baykara “Bunların şeriat özlemleri var” dedi.
2001 – Meksika’da Zapatista gerillaları, yerli halka özerklik talebiyle 11 Mart’ta Chiapas’dan Mexico City’ye 3 bin km’lik “Zapatur-2001” yürüyüşüne başladı. Zapatur öncesi 61 gerilla, Devlet Başkanı Vincente Fox yönetiminin hapisteki 100 gerillayı serbest bırakma sözünü tutması için için açlık grevine başladı.
2002 – Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri (FARC) gerillaları devlet başkanlığına bağımsız aday FARC muhalifi Ingrid Betancourt’u kaçırdı.
– Gürcistan Devlet başkanı Eduard Şevardnadze’nin en yakın yardımcılarından Devlet Güvenlik Konseyi Başkanı Nukzar Sadhaya 62 yaşında silahla intihar etti. Sadzhaya, 1990’larda üst düzey yöneticileri öldürtmekten sorumlu tutuluyordu.
2003 – ABD ve Britanya, Irak’a karşı savaşa onay veren ikinci tasarıyı BM’ye sundu. Fransa, Almanya ve Rusya “Irak için yeni karara karşıyız. Savaşsız çözüm mümkün” dedi.
Greenpeace, TBMM Çankaya kapısı önünde olası Irak müdahalesini protesto etti: 11 gözaltı.
2005– Penguen dergisinin Tayyipler Alemi adlı kapağı sebebiyle Dergisi’nin sahibi olan Erdil Yaşaroğlu ile Pak Yayıncılık’tan 40 bin YTL’lik manevi tazminat talep edildi.
– Suriye yönetimi ile Lübnan yönetimi, Lübnan’da konuşlanan Suriye askerlerinin 1989’daki Taif Anlaşması uyarınca Bekaa Vadisi’ne çekilmesinde anlaştı.
– Zülfü Livaneli, parti yönetimini ve lider Deniz Baykal’ı eleştirerek CHP’den istifa etti. “Parti oligarşik yapıya dönüştü, muhaliflere kıyım var” dedi.
– Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nde öğrencilere ilk dersi veren Başbakan Erdoğan: “Başarı için sadece okuma yetmez. Benim nice okulda bir numaralı arkadaşlarım sefilleri oynuyor.”
2006- Türkiye, idam cezasının barış zamanı dışında savaş ve savaş tehlikesi anında da kaldırılmasını öngören Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 13. protokolünü onayladı.
– Yargıtay Başsavcılığı, Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in “Türklüğe hakaret”ten aldığı cezanın bozulmasını istedi. Tebliğnamede; “Ermeni kimliği, Lozan uyarınca ‘azınlık’ statüsünde. Bu kimliğin korunmasını savunmak suç değil. Ceza, Dink’in sekiz yazısının tümü birden değerlendirilerek oluşturulmalıydı. ‘Zehirli kan’ sözünde ise Türklüğe eleştiri bile yok’.” denildi.
– Filipinlerde kadın Devlet Başkanı Gloria Arroya’ya karşı düzenlenen darbe önlendi. Başkan Arroyo, darbecilikle suçladıklarını tutuklatıp ülkede olağanüstü hal ilan etti.
– Uganda’da 26 yıl sonra ilk çokpartili meclis ve başkanlık seçimi yapıldı. Devlet Başkanı Yoveri Museveni yüzde 59 oy oranıyla üçüncü kez yeniden seçildi.
2008- Raul Castro, ağabeyi Fidel Castro’nun yerine Küba Devlet Başkanı oldu.
2009 – DTP’nin Grup toplantısında Kürtçe krizi yaşandı. Ahmet Türk’ün Kürtçe konuşmaya başlaması ile konuşmayı canlı veren TRT yayınını kesti.
2010- Balıkesir Dursunbey’de grizu patlaması sonucu 19 madenci yaşamını yitirdiği maden ocağının sahibi “Biz madenciler bununla yaşamak zorundayız” derken, Başbakan Erdoğan da, “işyerinde 20 gün önce inceleme yapıldı” dedi. Aynı maden, 4 yıl önce de 17 madenciye de mezar olmuştu.
– TEKEL direnişçilerine destek için Taksim, Kadıköy ve Kartal’da çadır kurmak isteyen ESP’lilere polis müdahale etti: 9 gözaltı.
2011- BDP, “anadilde eğitim” talebini içeren 1 milyon yüzbin imzalı dilekçeyi Meclis Dilekçe Komisyonu’na sundu.
– Cezayir’de 19 yıldır uygulanan olağanüstü hal kaldırıldı.
2013- Suriye’de yaralanan Fransız fotomuhabiri Olivier Voisin, Türkiye’de kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
– Kocaeli’de Halkevleri’nin 81.kuruluş yıldönümü nedeniyle yürümek isteyen gruptan 18 kişi gözaltına alındı.
2018- Mısır’da yapılan arkeolojik kazılarda 40 lahit ve yaklaşık bin küçük heykelin yer aldığı 3 bin yıllık 8 firavun mezarı gün yüzüne çıkarıldı.