1859- 1920 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Norveçli romancı, oyun yazarı ve şair Knut Hamsun doğdu. Yüzyıl dönümünün neo-romantik isyanının önderlerinden biri olan yazar romana uç doğalcılığı getirmesiyle bilinir.
1870- Kızılhaç Derneği İngiltere’de kuruldu.
1875- Danimarkalı masal yazarı Hans Christian Andersen yaşamını yitirdi.
1901- Caz tarihinin en büyük trompetçisi Louis Daniel Armstrong doğdu.
1914- İngiltere Almanya’ya savaş ilan etti. 1. Dünya Savaşı sosyalistleri de etkiledi. Savaştan yana tavır alan sosyalist partilerin yarattığı bunalım sonucu II. Enternasyonal dağılma sürecine girdi.
1918- İngiltere, 1500 kişilik bir askeri güç ile Bakü’ye girdi.
1922- Türkistan’da Sovyetler’e karşı ayaklanma başlatan Enver Paşa, Buhara’da öldürüldü.
1924- Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.
1927 – Şair Turgut Uyar doğdu.
1933- Irak Kürdistan’ında yaşayan Asuri- Keldaniler, lrak rejiminin kendilerine uyguladığı baskılardan dolayı ayaklandı. Silahlı bir grup Bexer (Hayırsız) dağına sığındı. İngiliz güçleri, bir bildiri yayımlayarak ayaklanan Asurilerin teslim olmasını istedi. Aynı gün, lrak ordusu tarafından düzenlenen saldırıda 5 bin’e yakın Asuri-Keldani öldürüldü.
1940- Taksim Gazinosu açıldı. İstanbul Belediyesi’nin açtığı gazinonun amacı halka ucuz eğlence sağlamaktı.
1944 – Anne Frank 2 yıldır günlük tuttuğu babasının ofisindeki gizli bölmede, Naziler tarafından yakalandı. Anne Frank götürüldüğü Bergen-Beslen Nazi Toplama Kampı’nda Şubat 1945’de tifüsten hayatını kaybetti. Saklanırken tuttuğu notlar sonradan klasik haline geldi.
1950- İstanbul’da Elektrik Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası’nın düzenlediği “Komünizmi Tel’in Mitingi” Taksim’de yapıldı. İstanbul Üniversitesi Talebe Birliği “Komünizmi tel’in toplantısı” düzenledi. İktidardaki Demokrat Parti ile muhalefetteki CHP ve Millet Partisi de destek verdi.
1956- Ulus gazetesi toplatıldı.
1958- Uluslararası Para Fonu IMF baskısıyla, Cumhuriyet tarihinin en yüksek devalüasyonu yapıldı. 1 dolar 2 lira 80 kuruştan 9 liraya çıktı. Devalüasyon oranı yüzde 221 idi. Merkez Bankası’nın kaynak kullanımına denetim getirildi. IMF Türkiye’ye 250 milyon dolar kredi verdi. Kore Savaşı’nın ardından dış ticaret açığının arttığı ülkede, mal ve hizmet talebinin yükselmesiyle enflasyonist sürece girilmişti.
1959- İstanbul’da yumurta büyüklüğünde dolu yağdı; dolu yaralanmalara ve maddi hasara yol açtı.
1961- Yassıada duruşmalarını izleyen yönetmen Elia Kazan, Adnan Menderes’i hasta ve ürkek bulduğunu söyledi.
1966- İstanbul Nuh Çimento Fabrikası kuruldu.
1967- Toplu sözleşme görüşmelerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle SSK’nın 18 şubesinde greve başlandı. SSK’nın 18 şubesi ve bunlara bağlı işyerlerinde 7 bin memur ve hizmetlinin katıldığı grev 56 bin işyerini ve 533 bin sigortalı işçiyi etkiliyor.
1970- 15/16 Haziran işçi direnişi sonrası ilan edilen sıkıyönetim sonrası 148 kişi tutuklandı, 6 işçi 6’şar ay hapis cezasına çarptırıldı.
1971- Ortak Pazar’a geçiş protokolü yürürlüğe girdi.
1975- Kıbrıs Barış Harekatı nedeniyle ilan edilen ve İstanbul, Ankara, Adana ve İçel’de sürdürülen sıkıyönetim kaldırıldı.
– Afyon’da Toprak Mahsulleri Ofisi’nce haşhaş kapsulü alımlarına başlandı. 60 istasyonda alımlarını sürdüren ofis ilk gün 2 ton haşhaş kapsulü satın aldı.
1976- İspanya Kralı Juan Carlos siyasi tutukluların yüzde 90’ını affetti.
1977- Beyoğlu İstiklal Caddesi üzerindeki Atlantik Restaurant’ta işveren tarafından dövülüp işten çıkarılan Oleyis Sendikası üyesi Abdullah Usta’nın (17) Boğaz Köprüsü’nden atlayarak intihar etmesi üzerine iş arkadaşları direnişe geçti.
1978- 1-4 Ağustos’ta yapılan 1. Ören Toplantısı geniş yankı yarattı. Toplantıda “Demokratik Sınıf ve Kitle Sendikacılığının Temel İlkeleri” adlı belge ve “Tek Tip Demokratik Tüzük” ele alındı.
– Sivas’ta “sağ-sol” kavgasında 9 kişi öldü, 100’den fazla yaralı var.
1980- Çeşitli illerde 19 kişi öldürüldü.
Aynı gün Adana Cezaevi’nden 22 sol görüşlü tutuklunun kaçtığı belirlendi.
– Tüm Radyo Televizyon Çalışanları Derneği (TRT-DER): “TRT yanlı haberleriyle terörü destekleyen ana kaynaklardan biri olmuştur”.
1982- İstanbul TKP davası başladı. 98 sanığın 5 – 20 yıl arası hapsi isteniyor.
1983- İtalya’da Sosyalist Parti Genel Sekreteri Bettino Craxi, başbakanlık görevine getirildi.
1985- Yargıtay 4. Hukuk Dairesi: “1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu gereği görevinden alınan memurlar için sıkıyönetim sonrası idare mahkemelerince verilen “geri dönüş” kararlarına uymayan idareciler hakkında tazminat davaları açılabilir”.
– Tuncer Mengücek, inşaat işçisi olarak çalışırken, 8.kattan düşerek yaşamını yitirdi.
1986- Emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle mal varlığını açıkladı.
– Yargıtay, ameliyatla cinsiyet değiştiren Bülent Ersoy’un erkek olduğuna karar verdi.
– “Türk Kadınını Güçlendirme ve Dayanışma Vakfı”nın “Papatyalar” diye anılan üyeleri İstanbul’da Yıldız Sarayı Hasbahçe’de “Lale Devri”ni canlandırdılar. Vakıf başkanı Semra Özal.
1987- Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye’nin İran’a silah satan ülkeler arasında olduğunu ileri sürdü.
– Demiryol-İş Sendikası’nın 40 bin demiryolu işçisinin alınmış olan grev kararını kaldıran protokol niteliğindeki anlaşmasını protesto eden Haydarpaşa demiryolu işçileri Sendika’ya telgraf çekti.
1988- Samsun ve Sinop sahillerine, zehirli oldukları bildirilen çok sayıda varil vurdu.
– Ahmet Kaya: “Şimdiye kadar herhangi bir baskıyla hiç bir konserim yarıda kalmadı. Beni sahnede öldürmeleri lazım.” (Cumhuriyet Röp.)
1989- Eskişehir Özel Tip’te açlık grevlerinin 35.gününde iken 2 mahpusun darp nedeniyle hayatını kaybettiği Aydın ve Nazilli Cezaevlerine mahpus nakline Adalet Bakanlığı’ndan 2 doktorun onay verdiği ortaya çıktı. Ölümleri protesto için Karaköy’de korsan gösteri yapıldı.
1993- Şiirli pul çıkardı. Pulda şair Cahit Sıtkı Tarancı’nın portresi ve Otuz Beş Yaş şiirine yer verildi.
1995- Bergamalılar Almanya’da “Kardeş Şehirler Olimpiyatları”na katıldılar ve Bergama’da siyanürle altın arayacak Eurogold firmasını destekleyen Dresdner Bank’ı protesto ettiler.
– Hırvatistan’nın Krayina Sırp Cumhuriyeti’ya karşı saldırılarına başlamasıyla, Fırtına Harekâtı başladı.
1996- Başbakan Necmettin Erbakan, GAP TV’de günde 1-2 saat Kürtçe yayın yapılabileceğini söyledi.
– Yüksek Askeri Şüra Başbakan Necmettin Erbakan başkanlığında toplandı; 13’ü “irticai faaliyette” bulunduğu gerekçesiyle 29 subay ve astsubayı ordudan atma kararı aldı.
– 80 kadar gerici, Prof.Dr.İlhan Arsel’in”Şeriattan Kıssalar” kitabını TEMPO Dergisi’ndeki köşesinde tanıtan gazeteci Kurthan Fişek’i ve Arsel’i TEMPO binası önünde protesto etti, dergi yaktı; polis müdahale etmedi. “Şeriattan Kıssalar” Konya Valiliği’nce toplatılmıştı.
1997- İHD İstanbul Şube üyeleri “Eşber Yağmurdereli- Düşünceye Özgürlük” kartlarını yüksek yargı dahil tüm “devlet erkanına” postaladı.
1999- Emek Platformu Ankara ve İstanbul’da gösteriler yaptı, hükümet “Mezarda Emeklilik” tasarısını geri çekti.
– Başbakan Ecevit DSP grubunda Tahkim Yasası’na karşı çıkanlara çattı: “Geçmişte köprüye, renkli-çok kanallı televizyona karşı çıkanlar bugün de ilericilik adına tahkime karşı çıkıyor. DSP çok şükür böyle bir solculuk anlayışından, katı devletçilikten kendisini kurtarmıştır.”
– Cumhurbaşkanı Demirel, ilköğretimin 5.sınıfını bitiren öğrencilerin yaz tatillerinde Kuran kurslarına gidebilmesinin yolunu açan DSP-MHP-ANAP koalisyonu yasa tasarısını onayladı; 8 Yıllık Kesintisiz Temel Eğitim’de ilk geri adım atılmış oldu.
2000- Türk-İş üyesi 12 sendika Anayasa referandumunda “Hayır” oyu verme kararı aldı.
– ÇHD üyesi yaklaşık 100 avukat, F tipi cezaevlerinin yapımına son verilmesi ve müvekkilleriyle görüşmelerini engelleme amaçlı protokolün kaldırılması için İHD İstanbul Şubesi’nde 1 günlük uyarı açlık grevi yaptı.
– “Adnan Hoca” olarak bilinen Adnan Oktar ve 36 müridi, “Çıkar amaçlı örgüt kurmak, örgüte üye olmak ve tehdit ile menfaat sağlamak”suçlamalarından 18 yıl hapis istemiyle yargılandıkları DGM’de tahliye edildi. Şikayetçilerden bazıları duruşmada şikayetini geri aldı.
– 1999’da mafya teşekküllerine düzenlenen polis operasyonlarında 2.420 kişi yakalandı; Alaattin Çakıcı ve Sedat Peker’in de aralarında bulunduğu 92 çetenin lideri ülkücü kökenli.
2001- F tipi cezaevlerine karşı ölüm orucunda hayatını kaybeden Muharrem Horoz Yenibosna Cemevi’ndeki törenin ardından Çobançeşme Mezarlığı’nda toprağa verildi.
2004- Trakya Üniversitesi’nde 19 Mayıs’ta “alternatif kutlama” yapan 112 öğrenciden 20’sinin tutuklanması protesto edildi.
2005 – Senarist Safa Önal, filme çekilmiş 395 senaryosuyla Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.
2006- Hasankeyf Belediye Başkanı Abdulvahap Kusen yazdığı bir makalede, insanlık tarihinden özür diledi. Hasankeyfin sular altında kalması durumunda insanlık tarihine ihanet edilmiş olacağını belirtti.
– İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi, Ülkede Özgür Gündem gazetesine “sürekli terör örgütü propagandası” yaptığı gerekçesiyle 15 gün kapatma cezası verdi.
2007- AİHM, İstanbul’da 1991’de düzenlenen Dev-Sol operasyonunda öldürülen 10 kişi için Türkiye’yi tazminat ödemeye mahkum etti. Kararda dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Mehmet Ağar’ın operasyonlardan sonra polisleri tek tek kutlamasına dikkat çekildi. Operasyonlara katılan 21 polis iki ayrı mahkemede yargılanmış ve delil yetersizliğinden beraat etmişti.
– Irak’ta 2006’da 14 yaşındaki Iraklı bir kıza tecavüz ettikten sonra kızı ve ailesini öldürmekten suçlu bulunan Amerikan askeri Jesse Spielman, 110 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
2008- 30 Ağustos 2008 itibariyle emekliye ayrılacak Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ın yerine, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ getirildi.
2010- Şili’de bir bakır madeni çöktü, 33 madenci yerin 700 metre altında mahsur kaldı.
– UPS’den sendikalı oldukları için atılan TÜMTİS üyesi işçiler İstiklal’de yürüdü.
2011- DİSK/Birleşik Metal-İş üyesi bir grup işçi, Alman GEA Klima’da sendikalı 17 işçinin çıkarılmasını protesto etti.
2012- Türk sinemasının önemli yapıtlarına imza atan yönetmen Metin Erksan, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede 83 yaşında vefat etti.
2013- Roger Waters’ın İTÜ Stadyumu’ndaki konserinde “The Wall” çalarken Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenlerin fotoğrafları yansıtıldı. Abdullah Cömert ölümünün 60.gününde ailesi ve arkadaşları tarafından Hatay’da yürüyüşle anıldı. Eskişehir’de bir grup Ali İsmail Korkmaz için yürüdü, yürüyüşün ardından yarım saat oturma eylemi yaptı.
– BDP Gençlik Meclisi’nin “fuhuş, uyuşturucu ve sömürüye karşı” Taksim’e yürüyüşünü polis engelledi.
– Şair Ahmet Erhan (55) hayata veda etti.
– Japon Uzay Ajansı, insanlarla iletişim kurabilen ilk astronot robot “Kirobo”yu uzaya gönderdi.
2015- Eş Başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da aralarında bulunduğu HDP heyeti CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nu ziyaret etti. Görüşmede “silahlar sussun” mesajının dışında, HDP’liler CHP’nin çözüm sürecine etkin biçimde katkı koymasını istedi.
MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın’ın Reuters’e yaptığı açıklamada “Kasım’da erken genel seçim koşuluyla AKP azınlık hükümetine destek verebileceklerini” söylemesi ortalığı karıştırdı. Yalçın “sözlerim çarpıtıldı” derken, Reuters haberinin arkasında durdu.
2017- Irak’ın Ramadi kentinde IŞİD tarafından öldürüldüğü tahmin edilen 40 kişinin cesedinin olduğu toplu mezar bulundu.
Yorumlar kapatıldı.