Belleğimizde: 4 Nisan

1814 – Napolyon tahtından ilk defa çekildi.
1905 – Hindistan’daki depremde yaklaşık 20.000 kişi hayatını kaybetti.
1929- Ceza Mahkemeleri Usulü Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Yeni Kanun Alman Ceza Mahkemeleri Usulü Kanunu temel alınarak hazırlandı. Kamu karşısında sanığın hukukunu güçlendiren yeni düzenlemeler getirildi. Vali, kaymakam ve nahiye müdürleri hakkında kovuşturma yapılmasının Memurin Muhakematı Kanunu’na tabi olmasına ilişkin eski hüküm bu kanunda da korundu. Amir durumunda olan polis ve jandarma mensupları hakkında işlem yapılması öngörüldü. Yeni kanunda hukuk terimleri mümkün olduğunca Türkçeleştirildi.
1941 – Irak’da eski başbakan Raşit Ali bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1949- NATO kuruldu. Washington’da ABD, Belçika, Danimarka, Fransa, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz, Kuzey Atlantik Paktı Örgütünün (NATO) kuruluşunu onaylayan antlaşmayı imzaladı.
1956- Yazar Ernest Hemingway’in oğlu Patrick İstanbul’a geldi ve İstanbul’da yakalayacağı büyük bir balığı “İhtiyar Adam ve Deniz” filminde kullanacağını açıkladı.
1959- Deniz Kuvvetleri Komutanı Koramiral Fahri Korutürk, NATO’nun Karadeniz’deki herhangi bir savaşın yönetimi ve sorumluluğunu Türkiye’ye verdiğini açıkladı.
1962 – Fakir Baykurt’un aynı adlı romanından sinemaya uyarlanan “Yılanların Öcü” adlı film Mart 1962’de Sansür Kurulu tarafından muzır propaganda yapıldığı gerekçesiyle yasaklanmıştı. Yapımcı karara itiraz etti, İçişleri Bakanı Ahmet Topaloğlu da kuruldan filmi bir defa daha incelemesini istedi. Filmi ikinci defa inceleyen Sansür Kurulu hiçbir değişiklik yapılmadan oynatılmasına karar verdi.
– Gislavet Lastik’in 1.200 işçisi, sosyal hakları için çabalayıp görevinden ayrılan Fabrika Müdürü’nün görevine dönmesi için 2 saat süreyle iş bıraktı.
1964 – Makarios, 1960 Zürich ve Londra antlaşmalarını tek yanlı olarak feshetti. Ankara, Makarios’un tek yanlı fesih kararını tanımadığını açıklarken, antlaşmaların taraftarları İngiltere ve Yunanistan’a birer nota verdi.
1966- Fransa’da NATO üslerine karşı çıkılınca Türkiye’deki üslerin durumu gündeme getirildi. Başbakan S.Demirel: “Türkiye’de Amerikan üssü diye bir şey yok, tesisler var. Bunlar da NATO’dan önceye, 1947 anlaşmasına kadar gider”
1968 – ABD’de ırk ayrımına karşı “Yurttaş Hareketi”nin kurucusu ve lideri rahip Martin Luther King(39), siyah sağlık çalışanlarının grevine destek için bulunduğu Memphis’te uğradığı suikastte hayatını kaybetti. Vietnam Savaşı’na radikal karşı duruşundan dolayı da hedefteydi.
1969- Torbalı’nın Hortuna, Pancar, Ayrancılar ve Kuşçuburun köylüleri, ağalara ait Pancar Çiftliği’nin “Hazine’ye ait olduğunu ileri sürdükleri” bir kısmını işgal etti. Atalan köyünde ise köylülerin işgal edip ekime başladığı “tapu fazlası” arazide jandarma tertibat aldı.
– Hazine partilere yardımı kesti. Bunun üzerine Cumhuriyet Halk Partisi “Halktan Yardım” kampanyası açtı. İsmet İnönü CHP’ye 5 bin lira verdi.
– İstanbul’da Sağlık Bakanlığı ve Belediye hastanelerinde çalışan asistanlar, tazminatlarının yükseltilmesi talebiyle Taksim’e yürüdü.
1970 – Kapıcıları “İş Kanunu” kapsamına alınan kanun teklifi TBMM’de kabul edildi.
1971- İşadamı Kadir Has’ın yeğeni Mete Has ile Talip Aksoy, başında Mahir Çayan’ın bulunduğu THKP/C adlı örgüt tarafından kaçırıldı. Has için 400 bin liralık fidye istendi. Ertesi gün istenilen fidye ödenerek işadamının serbest kalması sağlandı.
1972- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, “yıkıcı yayın yapan Şafak adlı gazeteyi teksir edip dağıtanların” yakalandığını duyurdu.
1973 – Paris’teki Türkiye Konsolosluğu ile THY bürosu Ermeni oldukları ileri sürülen iki grubun saldırısına uğradı.
1976 – TRT, Eurovizyon Şarkı Yarışmasında Yunanlı şarkıcının gösterimini sansürledi. Yunan şarkıcı sahneye çıktığında TRT yayını keserek, Rüçhan Çamay’ın söylediği “Memleketim”rı adlı şarkıyı dinletti.
– SSK Beyoğlu Hastanesi’nden “memur kadrosuna geçmeyi kabul etmedikleri için” atılan 35 işçinin direnişi 100.gününe girdi.
1977- İstanbul’da 1 hafta önce başlayan Eczacıbaşı grevinde fabrika işçilerinden Hasan Ateş gece yola slogan yazarken plakası alınamayan bir otomobil tarafından ezilerek hayatını kaybetti.
– İstanbul Şişli’de, Devrimci Gençlik taraftarı Şişli Siyasal Bilimler Yüksek Okulu öğrencisi Kemal Karaca (1952- Pehlivanköy/ Kırklareli), uğradığı sol-içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi.
1978- Malatya İnönü Meslek Yüksek Okulu’ndaki devrimci ve demokrat öğrencilere, “ülkücüler”in silahlı saldırısı sonucu Devrimci Gençlik okuru Ahmet Şerif Satılmış hastahanede yaşamını yitirdi, Battal Erdem yaralandı.
1979- Diyarbakır ve Erzurum’da iki polis vuruldu.
– Adana Erkek Lisesi öğretmenlerinden İsmail Çınar, Çifteminare semti civarında silahlı 2 ülkücü tarafından tabancayla vurularak öldürüldü.
1981 – Ortadoğu gazetesi yazarı İsmail Gerçeköz İstanbul’da öldürüldü.
1984- 12 Eylül 1980 sonrası 1402 Sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca 17 üniversitede görevine son verilen öğretim üyelerinin sayısı 327’ye, üniversitelerden ayrılanların sayısı da 861’e yükseldi.
– Uğur Mumcu’nun 1977’deki ilk tiyatro oyunu “Sakıncalı Piyade”den sonra yazdığı “Sakıncasız” adlı ikinci müzikal güldürü oyunu Mehmet Keskinoğlu tarafından sahnelenmeye başlandı. Oyunun ilk gecesi sonunda Uğur Mumcu da sahneye çıkarak seyircileri selamladı. “Sakıncasız”, 12 Mart ve 12 Eylül gibi baskıcı dönemlerde, dönemin ruhuna uygun hareket ederek “dönen” ve ikbalinin peşine düşen bir “holding gazetecisi”ni merceğe alıyor.
– İthal sigaralar piyasaya çıktı.
1985- Balıkesir’de F-104 tipi bir askeri uçak Marangozlar Sitesi Lokali’nin üzerine düştü. Pilotla birlikte 14 kişi öldü.
1986 – Fransız yazar ve düşünür Simone de Beauvoir öldü.
1987- Papa 2. Jean Paul’un Şili ziyaretinde Santiago Parkı’nda 600 bin kişinin katıldığı “Uzlaşma Ayini” sırasında askeri cunta yönetimini protesto eden göstericilere ateş açıldı: 600 yaralı, yüzlerce gözaltı.
1988 – Bodrum Belediye Başkanı Cevat Bilkiç “Artık yerli turist Bodrum’a gelmesin” dedi.
– 7. Uluslararası İstanbul Sinema Günleri’nde iki filmin gösterilmesi müstehcenlik ve İslam’a aykırılık nedeniyle yasaklandı.
– Cem Karaca hakkında, 1981’de Hamburg’da verdiği bir konserde “Türkiye aleyhine şarkı söylediği” iddiasıyla soruşturma açıldı. Cem Karaca avukatı Turgut Kazan ile birlikte Basın Savcılığı’na giderek “konserde yalnızca kendi şarkılarını söylediği” yönünde ifade verdi.
1990 – Ankara 1 Nolu Bölge İdare Mahkemesi, kısa adı Çitosan olan Türk Çimento ve Toprak Sanayi AŞ’ye ait beş fabrikanın “Societe Çiments Français” adlı Fransız şirketine satışıyla ilgili olarak Yüksek Planlama Kurulu Kararı’nı iptal etti. Bu konudaki dava DYP Zonguldak Milletvekili Tevfik Ertüzün ve 7 arkadaşı tarafından açılmıştı.
– Şubat ayında “Devletlerarası Sömürge Kürdistan” kitabından dolayı “yayın yoluyla bölücü propaganda”dan tutuklanıp cezaevine konulan İsmail Beşikçi, “Bilim-Resmi İdeoloji-Devlet-Demokrasi ve Kürt Sorunu” kitabından dolayı da aynı gerekçeyle 2.kez tutuklandı.
– 8 Aralık’ta İstanbul’da düzenledikleri basın toplantısında “legal siyasi çalışma yapmak istiyoruz” diyen 41 TBKP yöneticisi,”yasalara aykırı olarak komünist ve bölücü bir parti kurmak ve izinsiz toplantı yapmak”tan yargılanmaya başlandı.
– Pera Palas Otel’de Toleyis Sendikası örgütlenmesinin ardından işten çıkarılan 38 işçi açlık grevine başladı.
1991 – Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) yasasında yapılan değişiklikle özel üniversitelere şartlı izin verildi.
– Irak Ordu’sundan kaçıp geçişe izin verilmediğinden Uludere sınırında bekleyen Kürtlerin sayısı 200 bini aştı. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Türkiye sınırına yığılan yüzbinlerce kişiye sınırın açılamayacağını, BM Güvenlik Konseyi’nin bu konuda Irak yönetimine baskı yapması gerektiğini belirterek, “ancak bunlar işe yaramazsa sorunun aynen Kuveyt’teki gibi çözüleceği inancındayım” dedi. Özal, ‘Türkiye bunlara yardım eder, ama alıp yerleştiremeyiz. Batı’nın da ciddi olarak yardım etmesi lazım’ dedi.
– Irak birliklerinden kaçarak Türkiye sınırına yığılan Kürt sığınmacılara ilaç, gıda ve benzeri yardımları sağlamak üzere Diyarbakır’daki SHP, DYP, HEP, RP, SP örgütleri ile Tabipler odası, İHD, TMMOB, Esnaf ve Sanatkarlar Birliği ve sendikalar ortak Dayanışma Platformu ile Soykırımı Önleme Komitesi oluşturdular. Platform Sekreteri İHD Diyarbakır Şube Başkanı Hatip Dicle, “Bu masum insanlara gerekli yardım yapılmak zorundadır. Türkiye, sınırlarını açmalı ve onları iade etmemelidir” dedi. SHP ve HEP Diyarbakır parti yöneticileri de halka çağrı yaparak yardım yapılmasını istediler.
– İçişleri Bakanlığı tarafından son olarak 2 ay süreyle kapatılan “2000’e Doğru” dergisi hakkında 150 dava açıldı.
1993- Kağıthane Belediyesi’nce 86 gün önce işten çıkarılan 340 işçiden 50’si Ortaköy’de gösteri yaparak “Sosyal Cinayet” afişleri dağıttı.
1994- YSK Başkanı N.Yavuz, seçim sonuçlarına yapılan tüm itirazların incelendiğini, 3 aylık yasal inceleme süresi bulunduğunu, ancak üç büyük ildeki itirazların öncelikle ele alınacağını söyledi. Yavuz ”YSK kesin sonuçları verinceye kadar verilen mazbatalar geçerlidir” dedi.
1995- Gazi ve Ümraniye olaylarında gözaltına alınanların yakınlarının İstanbul Valiliği önündeki eylemine sert müdahale edildi.
1996- Evrensel gazetesi, bir yazıda “Halkı sınıf farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa sevketmek suçu işlendiği” gerekçesiyle kapatıldı.
1997- Cağaloğlu ve Kadıköy’de liseliler ÖYS ve ÖSS sınavlarının kaldırılmasını istedi, polis 4 öğrenciyi gözaltına aldı.
– İstanbul Üniversitesi Öğrencileri Koordinasyonu, Boğaziçi Üniversitesi bahçesinde “Öğrenci Cepheleri Kurultayı” düzenledi. Araştırma Görevlileri Derneği, Eğitim-Sen 6 no’lu şube, Öğrenci Aileleri ve Yakınları Derneği ve Türkiye Üniversite Öğrencileri Koordinasyonu temsilcileri katıldı.
– Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş bir kalp krizi sonucu Ankara’da öldü.
1998- 151.kez buluşan Cumartesi Anneleri, 01 Nisan 1996’dan beri haber alınamayan Talat Türkoğlu’nu andı.
– Stockholm’da düzenlenen “Dünya Kültür Konferansı”na katılan 20 ülkeden 100 kadar yazar ve sanatçı, “72 yaşında ve hasta olan Can Yücel’in Yargıtay’ca onanan hapis cezasının uygulanmaması” talebiyle Cumhurbaşkanı S.Demirel’e bir mektup yazılması konusunda anlaştı.
2001 – IMF’in şart koştuğu yasalardan ilki olan “Şeker Yasası” çıktı: AB ve Dünya Ticaret Örgütü’nün şekillendirdiği, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş’in “çıkarılması ivedi 15 tasarı”arasında saydığı yasa DSP-MHP-ANAP iktidarı çoğunluğuyla TBMM’de kabul edildi.
– Kürt yazar Mehmet Uzun, yargılandığı davada ilk celsede beraat etti. Uzun “Aşk Gibi Aydınlık, Ölüm Gibi Karanlık” adlı kitabında PKK propagandası yaptığı iddiasıyla yargılanıyordu.
– Yargıtay 9.Ceza Dairesi, 7.Cumhurbaşkanı K.Evren hakkında idam istemiyle iddianame hazırlayınca görevden uzaklaştırılan eski Adana Cumhuriyet Savcısı Sacit Kayasu‘yu “görevini kötüye kullandığı” gerekçesiyle 1 yıl hapse mahkum etti; para cezasına çevrilerek ertelendi.
– Helsinki İnsan Hakları İzleme Komitesi (Human Rıghts Watch-HRW) hükümete 23 sayfalık bir rapor sundu. Raporda 19 Aralık’taki cezaevi operasyonunda kasıtlı adam öldürme, işkence ve tecavüz olduğu, ölüm oruçlarına seyirci kalındığı belirtiliyor.
F tipi cezaevlerinde tecrite karşı tutuklu ve hükümlülerin başlattığı ölüm orucu eylemleri Hayata Dönüş’e rağmen 168. gününe girerken, Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Yardımlaşma Derneği’nden (TAYAD) yapılan açıklamada 8 mahpusun hafızasını tamamen yitirdiği belirtildi.
– Yargıtay Altıncı Ceza Dairesi, İtalya’dan Türkiye’ye iade edilen Mehmet Ali Ağca’nın gasp suçundan 7 yıl 2 ay ağır hapis cezasına mahkûm edildiği kararı onadı. Ağca, Kandıra F Tipi Cezaevi’nde Alaattin Çakıcı’nın koğuşuna konuldu.
2002 – Angola hükümeti ve muhalefet örgütü UNITA, 30 yıldan fazla süren iç savaşı sona erdirmek için ilk adım olarak ateşkes anlaşması imzaladı.
2003- Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Manisalı gençlere işkence yapan 10 polisin 60 ila 130 ay arasındaki cezalarını oybirliği ile onayladı. Türkiye’de işkenceye verilen en ağır cezalar oldu.
– Diyarbakır Demokratik Gençlik Platformu’nun çalışan çocuklar için 4 Nisan günü düzenlenmek istediği “Çocuk Şöleni”, Diyarbakır Valiliği tarafından yasaklandı. Platformu Sözcüsü Ramazan Koyun, şölenin gerekçe gösterilmeden yasaklandığını belirtti.
– Hürriyet gazetesi Ankara bürosu önünde toplanan ÖDP Ankara İl teşkilatından 20 kişi, Irak işgalinde ABD ve İngiltere yanlısı yazılar yazan Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök’ü protesto etti.
2004 – Almanya Alevi Kadınlar Birliği, “25 Dilde Kadın Türküsü” adıyla festival düzenledi. Konserde 500 kadın aynı anda saz çalarken 300 kadın şarkı söyledi.
2005 – Kırgızistan’da Devlet Başkanı Askar Akayev istifa etti. Kırgızistan’da 24 Mart’ta sivil darbe olmuş, Akayev ülkesini terk etmişti. Ancak görevini bırakmadığı için iktidarı ele geçiren muhalefetin eli kolu yasal olarak bağlanmıştı.
2006 – Fransız öğrenci birlikleri ve sendikalar genel greve gitti. Gençlerin iş hayatlarının ilk iki yılında gerekçesiz tazminatsız atılmalarına izin veren iş yasasını protesto ediyorlar. Ülke çapında 2 milyon kişi 200 kadar yürüyüş düzenledi.
– Muhafazakar körfez ülkesi Kuveyt’te, kadınlar ilk kez oy kullandı. Yapılan seçimde sekiz kadın aday da yarıştı. Selimiye’de seçmenin yüzde 60’ı kadın. – 4 Nisan Mayın Bilincini Geliştirme Günü kapsamında ilk kez eylemler yapıldı. Gün BM tarafından 8 Aralık 2005 tarihinde ilan edilmişti.
2007- KESK, Eğitim-Sen ve SES genel başkanları ile KESK’e bağlı 6 sendika başkanı ve 4 yönetici 1 yıl 3’er ay hapis cezasına çarptırıldı. Cezalar, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” gerekçesiyle verildi.
2009- EMEP, ÖDP, DTP ve TKP ile KESK ve DİSK’e bağlı sendikaların oluşturduğu “NATO Karşıtı Birlik” Kadıköy’de miting düzenledi.
2010- TRT’nin Arapça kanalı TRT El Türkiye yayına başladı.
2011- İstanbul’da Halkevleri Eğitim Hakkı Meclisi üyeleri YGS’deki “şifreli kopya” skandalını protesto etti
2012- 12 Eylül askeri darbesine ilişkin, dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile emekli Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya’nın yargılanmasına, Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesinde başlandı.
2013- Adıyaman Güçlü İplik’te sendikalaştıkları için işten çıkarılan 250 işçinin çadırda direnişi 72.günü buldu.
– Tunceli Üniversitesi’nden yaklaşık 500 kişi, öğretim üyeleri ve öğrenciler üzerinde baskı kurup fişlediğini söyledikleri rektör Durmuş Boztuğ’u istifaya çağırdı.
2014- Mahkeme, sabah saatlerinde “Youtube” ile ilgili 27 Mart 2014’te aldığı “tüm yayına erişim engeli” kararının kaldırılmasına karar verdi. Akşam saatlerinde ise suça konu içeriklerin kaldırılmaması nedeniyle erişim engelinin devamına karar verdi.
2016- Türkiye-Avrupa Birliği mutabakatı temelinde gerçekleşen sığınmacı geri kabulü ve değişimi çerçevesinde, Yunanistan’dan gönderilen ilk göçmen grubu İzmir’e geldi.
– Çiğdem Toker Cumhuriyet’teki köşe yazısında TBMM’den geçen “Torba Yasa”da Kanal İstanbul projesi için geçirilen ”sinsi maddeleri” de konu etti: Kanal İstanbul alanında mera, yaylak vb. varsa -Mera Kanunu by-pass edilerek- otomatik olarak Hazine adına tescilleniyor. Toker’in yazısından: “AKP milletvekillerinin “Sur için” verdiği önerge ile iktidarın -Kanal İstanbul güzergahı dahil- istediği her yeri”kamu düzeni”gereği “riskli alan” ilan edip yıkıp ranta açabileceği, buna dair ihtiyati tedbir kararı istenemeyeceği getirildi.”