İlk yatılı işçi okulunun müdürü: Fannia Mary Cohn - ONUR TOPLUMSAL TARİH VE KÜLTÜR VAKFI

Fitnat Durmuşoğlu fitnat.d@hotmail.com

Yaşamı boyunca işçi kadınların örgütlenmesi ve eğitimi ile uğraştı. Tabandaki işçinin eğitimine ve entelektüel birikimini sağlamaya önem verdiği için sendikal yönetimlerle arası bozuldu. AFL İşçi eğitimi bürosunu kurdu ama orada da çalışmaları kısıtlanarak, emekliliğe zorlandı. Ölene kadar bağımsız işçi eğitimlerini sürdürdü.

Fannia Mary Cohn, 5 Nisan 1885 yılında, Hyman ve Anna Cohn’un çocuğu olarak Kletzk’te doğdu. Prestijli ve zengin bir Rus Yahudi ailesinden geliyordu ve babası ailenin un değirmenini işletiyordu. Fannia’nın ailesi onu okuma konusunda teşvik ediyordu, özel okullarda eğitim gördü. 16 yaşında, Devrimci Sosyalist Parti’ye (PSR) katıldı. Sonraki üç yıl boyunca PSR’nin Minsk bölümünde aktif olarak çalıştı.

1904 yılında erkek kardeşi Yahudi karşıtı bir pogromda neredeyse öldürülüyordu. Bu durum Fannia’yı Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmeye teşvik etti. O ve erkek kardeşi, New York’ta yaşayan zengin kuzenler tarafından satın alınan buharlı gemi biletlerini kullanarak göç etti. Önceleri Ellis Adası’ndaki Amerikan Yahudi Kadın Komitesi’nin temsilcisi olarak çalıştı, kısa süre sonra Amerikan Sosyalist Partisi (SPA) katıldı. Fannia, 1905 yılında New York şehrinin Yahudi işçi hareketine doğrudan katılmak için hazır giyim işçisi olarak çalışmaya başladı. 1906 yılında beyaz eşya ticareti alanında çalışan işçileri örgütleme girişiminde bulundu. Burayı örgütlemek zordu çünkü işçiler farklı diller konuşuyordu.

1908 yılında tekstil işçilerinin grevi sırasında, Rose Schneiderman ile tanıştı. Hem Cohn hem de Schneiderman, işçi anlaşmazlıklarının çözümü için erkek egemen bir merkezi sendika bürokrasisine güvenmek yerine, sendika tabanından kadın grev liderlerini işe almanın daha iyi olacağını düşünüyordu. Beyaz eşya işçileri arasındaki etnik ayrılıkları kapatmak, kadın işçilere kendi dillerinde konuşabilen bir lider bulmak ve onun örgütlenme yeteneklerini geliştirmek için çaba harcadılar. Bu strateji başarılı oldu ve 1909 yılında Uluslararası Kadın Konfeksiyon İşçileri Sendikası (ILGWU) beyaz eşya işçileri sendikasını tanıdı. Aynı yıl ILGWU’nın bölge teşkilatı Local 41’in yönetim kuruluna seçildi. 1912 ve 1913 yılları boyunca Fannia, New York şehrinde sendikalı hazır giyim işçilerinin grev hareketinin lideri olarak önemli bir rol oynadı. 1913 yılında beyaz eşya grevine öncülük etti. Yönetim kurulu başkanı seçildi ve yerelden ILGWU ulusal kongresine delege olarak katıldı.

Sendika eğitimlerine kadınları kattı

1903 yılında kurulan Ulusal Kadın Sendikalar Birliği (NWTUL), 1914 yılında kadın örgütçüler için akademisyenler ve saha çalışmasını birleştiren bir yıllık eğitim okulu başlattı. New York ILGWU lideri Cohn, Chicago’daki programa katılmak için seçilen ilk üç kişiden biriydi. 1914 yılında Chicago’ya taşındı. Chicago Üniversitesi’nde verilen kurslardan memnun olmayınca, özel İngilizce dersleri almak için kendi düzenlemelerini yaptı. 1915 yılında Uluslararası Kadın Konfeksiyon İşçileri Sendikası tarafından Chicago terzilerini örgütlemesi istendi ve bunu yaparken ILGWU Local 59’u kurdu. Sears, Roebuck Şirketi için elbiseler yapan bir işletmeye karşı gerçekleştirilen greve öncülük etti. Cohn, işçi hareketindeki erkek egemenliğinin farkındaydı ve sürekli kadınların katılımı için çaba gösterdi.

1916 yılının başlarında Chicago’dan ayrıldı ve New York’a döndü. ILGWU’nun ilk kadın başkan yardımcısı olarak seçildi. 1925 yılına kadar bu görevde kaldı. Fannia Cohn, çok çeşitli işçi eğitimi faaliyetlerinde yer aldı. İşçi Eğitim Bürosu yönetim kurulunda görev yaptı. Rus Yahudi kültürel geleneklerinden yararlanarak ILGWU içinde eğitim programlarının geliştirilmesine öncülük etti. ILGWU, New York City’deki Washington Irving Lisesi’ne sponsor oldu. Fannia; Boston, Chicago, Cleveland ve Philadelphia’daki işçileri eğitmek için programlar oluşturmayı başardı. 1917 yılında ILGWU’nun Genel Eğitim Komitesine atandı. 1918 yılında, eğitim departmanı kurulması için lobi yaptı ve yönetici sekreteri oldu. Fannia Cohn, eğitimi ve kişisel gelişimi bütünleştiren bir işçi hareketi imajına öncülük etti. Okulların yalnızca sendika görevlilerine ait olmasını, beyin yıkama yapmasını isteyen, sendika liderleriyle mücadele etti. Fannia okulların bağımsız kalmasını ve çok çeşitli konularda dersler vermesini istedi. İşçilerin eğitimini teşvik etme çabaları, erkek sendika liderleri tarafından sert muhalefetle karşılaştı.

Fannia Cohn, 1919 yılında Washington DC’de düzenlenen Uluslararası Kadınlar Konferansı’na Amerikan delegesi olarak katıldı. 1920’li yıllarda Brüksel ve Oxford’da işçi eğitimi üzerine uluslararası konferanslara katıldı. Uluslararası bir iletişim ağı geliştirdi ve bu alandaki öncü çalışmalarıyla tanındı.

1921 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk yatılı işçi okulu olan Brookwood İşçi Koleji’nin kuruluşunda etkili oldu. 1933 yılına kadar Brookwood’un direktörü olarak görev yaptı ve aynı zamanda Labour Age dergisinin yayıncısı olan Brookwood’s Labor Publication Society‘nin yönetim kurulunda yer aldı. 1937 yılına kadar Brookwood Labor College’ın başkan yardımcılığını yürüttü. 1922 yılında Belçika’nın Brüksel kentinde düzenlenen 1. Uluslararası İşçi Eğitimi Konferansı’na delege olarak katıldı. 1923 yılında, işçi çocukları için yaz kamplarına sponsor olan Pioneer Youth of America ile çalışmaya başladı.

1924 yılında İngiltere’nin Oxford kentinde düzenlenen 2. Uluslararası İşçi Eğitimi Konferansı’na katıldı. Aynı yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde bir işçi partisinin kurulmasına yol açan ilerici siyasi ve sendika aktivistlerinin bir şemsiye örgütü olarak tasavvur edilen İlerici Siyasi Eylem Konferansı (CPPA) aktif hale geldi. Cohn, CPPA Ulusal Komitesi üyeliğine seçildi. Bu örgüt 1925 yılından sonra hayatta kalmamasına rağmen, Cohn 1940’lı yıllar boyunca League for Industrial Democracy’nin (LID) Endüstriyel Demokrasi Birliği bir üyesi olarak sol siyasette aktif kaldı.

Eğitimi tabana yaymak

1925 yılında Cohn, ILGWU Genel İcra Kurulu’na yeniden seçilmedi ve birkaç yıl içinde, birçok kişinin öfkesine rağmen, yeni yönetime seçilen Mark Starr, Cohn’un çalışmalarını kısıtladı. İşçi eğitim hareketi iç anlaşmazlıklarla bölündü. Cohn siyasi olarak tarafsız olduğunu iddia ederken, bazı ILGWU liderleri, Cohn’un yönetim kurulunda ve başkan yardımcısı olarak görev yaptığı Brookwood İşçi Koleji ile Amerikan Komünist Parti’si arasındaki görünür ilişkiye itiraz etti. Sendika içindeki kadınlar, ILGWU liderliğine karşı artan hoşnutsuzlukları nedeniyle militan bir şekilde harekete geçmeye başladılar ve karşılığında, birliğin altyapısını felce uğratan bir isyan başlattılar. Fannia Cohn hem bu isyandan hem de isyanı kınamadaki başarısızlıktan sorumlu tutuldu ve bu nedenle ilham verdiği militanlar da dâhil olmak üzere tüm cephelerden kınandı ve dışlandı.

1928 yılında Amerikan İşçi Federasyonu(AFL) Brookwood Labor College’a verdiği mali desteği geri çekti. Cohn faaliyetleri sürdürmek için aile üyelerinden para topladı. 1929 yılında AFL, İşçi Eğitim Bürosu’nu devraldı ve böylece bu örgütü, örgütlü emeğin bağımlı bir koluna dönüştürdü. Sendika giderek artan bir şekilde, Cohn’un daha geniş işçi eğitimi vizyonundan ziyade dar bir işçi eğitimi programı uygulamaya başladı. Cohn’un çabaları, sıradan üyeleri güçlendirmeye, onları yeni entelektüel ve kültürel akımlara uyandırmaya ve onları sendika işlerinde daha aktif olmaya teşvik etmeye yönelikti.

Fannia Cohn, ILGWU başkanı David Dubinsky’ye yazdığı bir mektupta, görevden alınmasını haksız ve insanlık dışı olarak nitelendirerek, sendika için çalıştığı yirmi beş yıla ve sendikanın eğitim çabalarına rehberlik ederek geçirdiği on sekiz yıla bir hakaret olarak nitelendirdi.

ILGWU liderliği onu emekli olmaya zorladı. Cohn, kariyerinin geri kalanını, azalan fonlara ve işçi hareketindeki diğer kişilerin muhalefetine rağmen işçiler için ek eğitim programları, fırsatlar ve etkinlikler yaratarak geçirdi. Fannia M. Cohn, 24 Aralık 1962 yılında New York’ta öldü.