Belleğimizde: 12 Aralık

1084- Selçuklu hükümdarlarından Süleyman Şah Antakya’yı ele geçirdi.
1870- Güney Carolina’lı Joseph H. Rainey, ABD kongresine seçilen ilk siyahi oldu.
1900- Norveçli Johann Waaler, kağıt tutacağının (ataş) patentini aldı.
1901- Guglielmo Marconi, Atlas Okyanusu’nu aşan ilk telsiz telgraf sinyallerini yolladı. Marconi 1909’da aynı gün Nobel Fizik ödülünü aldı.
1911- Hindistan’ın başkenti Kalküta yerine Delhi oldu.
1928 – Kırgız yazar Cengiz Aytmatov doğdu.
1929- Başbakan İsmet Paşa, “Başlıca hedefimiz milli paramızı kıymetlendirerek altına bağlamaktır,” dedi.
1936- İngiltere Kralı VIII. Edward aşkı tercih etti, Wallis Simpson’la sarayın onaylamadığı beraberliğini sürdürmek için tahttan çekildi.
1940- Salvador gemisi Silivri önlerinde battı. Bulgaristan’dan Filistin’e gittiği açıklanan gemideki 352 Musevi yolcunun 230’u boğularak öldü.
1949- Türkiye Büyük Millet Meclisi,Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne katılmasını onayladı.
1957- Türkiye, Birleşmiş Milletleri uyardı; Yunanistan tezi kabul edilirse Kıbrıs’ta iç savaş çıkabilir.
1962- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e gönderdiği 19 Kasım 1960 tarihli mektupta “27 Mayıs ihtilalinin ilerici özünden uzaklaşıp sola/ sosyalizme kapalı tipik bir sağcı rejime dönüşmeye başladığı” eleştirisinden dolayı, “milli menfaatlere aykırı hareket ettiği iddiasıyla” yargılanan TİP Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar beraat etti.
– Heykeltraş İlhan Koman, 31. Venedik Bienali’nde “Giacometti Ödülü”nü aldı.
1963- Kenya bağımsızlığını ilan etti.
1966- Metin Erksan’ın 1962 yılı yapımı “Yılanların Öcü” filmi Tunus/Kartaca Film Festivali’nde “altın madalya” kazandı. Yılanların Öcü, öğretmen Fakir Baykurt’un 1954’de yazdığı ve 1958’de Cumhuriyet Gazetesi Yunus Nadi ödülünü alan aynı adlı romanından filme uyarlandı.
1967- Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Başkanı Alp Kuran, TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt’un Bakanlık emrine alınmasına ilişkin Milli Eğitim Bakanı’na protesto telgrafı çekti.
1968- Silahlı Kuvvetler içinde oluşturulduğu ileri sürülen “Milli Devrim Ordusu” adlı gizli bir örgütle ilişkileri olduğu iddiasıyla 5 tabii senatör Sezai Okan, Şükran Özkaya, Mucip Ataklı, Ekrem Acuner ve Suphi Karaman’ın dokunulmazlığı kaldırıldı.
1972- 92 sanıklı Devrimci Doğu Kültür Ocakları davası sonuçlandı: 66 sanık ”Kürtçülük ve komünizm propagandası yaptıkları” gerekçesiyle 10 ay-16 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı. Kararın açıklanmasının ardından sanıklar slogan atıp topluca “Enternasyonal” marşını söyledi.
1976- CHP Genel Sekreteri Orhan Eyüpoğlu Erzurum/ Pasinler örgütünü ziyaret ederken ilçe binası ülkücülerce taş yağmuruna tutuldu ve yaralandı, partililer binada 2.5 saat mahsur kaldı.
1977- Ülkücülerce kaçırılıp kurşuna dizilen Kıbrıslı 2 DGSA öğrencisinden yaralı kurtulan Salih Aygın, tedavi edildiği hastanede ülkücülerin “Reis”inin robot resmini çizdi.
– Solcu öğrenciler hakim iken “onarım” gerekçesiyle boşaltılan İstanbul/ Site yurdu artık polis barınağı olarak kullanılıyor.
1979- Rodezya’nın adı Zimbabwe olarak değişti.
1980- Orhan Kemal’in aynı adlı romanından Erden Kıral’ın sinemaya uyarladığı “Bereketli Topraklar Üzerinde” filmi, Nantes Film Festivali’nde “Sanat ve Deneme Filmleri Büyük Ödülü”nü kazandı.
1984- 305 sanıklı TİKKO-3 davasına başlandı. Cezaevi sorunlarına dair şikayetleri Mahkeme Heyeti’nce dinlenmeyen sanıklar topluca slogan atınca duruşma ertelendi.
1986- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) radyasyon nedeniyle Türkiye’den çay ve fındık alımını durdurdu.
– Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Günü Şiir Yarışması’nı Türkiye’den Ayşe Aydeniz kazandı. Yarışmaya tüm dünyadan 2 binin üzerinde genç şair katılmıştı.
1987- 16 Kasım’da Türkiye’ye dönüşte gözaltına alınıp 5 Aralık’ta tutuklanan TBKP liderleri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın cumhuriyet savcılığına ayrı ayrı verdikleri dilekçelerde gözaltında işkence gördüklerini bildirdiler.
– Mimarlar Odası’nda konuşan Ferhan Şensoy: “4 yıl önce yazdığım bilim-kurgu oyun: ‘İstanbul’u Satıyorum’ gerçek oldu.. İstanbul’u satmayalım, sattırmayalım.”
1988- Türkiye’ye dönüşlerinde gözaltına alınan TKP’lilerden Yüksel Selek ve Nurettin Yalçın tutuklanarak Bayrampaşa Cezaevi’ne gönderildi.
TBKP davasında yargılanan Haydar Kutlu’nun yurtdışında iken 1982 anayasa referandumunda TKP Genel Sekreteri sıfatıyla “Hayır” kampanyası yürüttüğü ve hükümet için ”Cunta” nitelemesinde bulunduğu iddiasıyla 21 yıla kadar hapis istemiyle DGM’de yargılanmasına başlandı.
– Açlık grevlerine destek için Sultanahmet’te “izinsiz gösteri” yaptıkları savıyla 1 aydır cezaevinde bulunan 20 tutuklu ve hükümlü yakını, tutuksuz olan 12 kişiyle birlikte 1 ile 3 yıl arası hapis istemiyle yargılandıkları ilk duruşmada tahliye edildi.
1989- Erdal Eren’in ölüm yıldönümü nedeniyle Pangaltı’da korsan yürüyüş yapıp TDKP (Türkiye Devrimci Komünist Partisi) bildirisi dağıtan grup polisle çatıştı: 10 gözaltı.
1990- Zonguldak’ta maden işçileri grevlerinin 13.gününde “Çankaya şaşırma, sabrımızı taşırma”, “TRT onların caddeler bizim“ sloganlarıyla yürüyüş ve miting yaptı.
– Arnavutluk Halk Cumhuriyeti’nde Haziran’daki kitlesel protesto gösterilerinin ardından 3 gün önce yeniden başlayan yönetim karşıtı gösteriler sürerken, 1945’den bu yana ilk kez komünist olmayan “Demokratik Parti” kuruldu.
1991- Endonezya’da deprem: 1500 kişi öldü.
– Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti. 21 Aralık 1991’de diğer dört Orta Asya cumhuriyeti ile birlikte Bağımsız Devletler Topluluğu’na resmen katıldı.
1992- 2 arkadaşlarının işten çıkarılmasına karşı 27 Kasım’da “toplu vizite eylemi”yaptıkları için Paşabahçe satış mağazalarındaki işlerinden İş Kanunu’nun 17. md’ne dayanılarak çıkarılan işçiler “işleyişi yavaşlatma”eylemini Şaşkınbakkal ve Kadıköy mağazalarında da yaptı.
1994- Fikri Sağlar, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) genel sekreterliğinden istifa etti. Sağlar, Terörle Mücadele yasa tasarısının yasalaşmaması nedeniyle istifa ettiğini açıkladı.
1996- Refah Partili İstanbul Büyükşehir Belediyesi, kömür ithalatçısı firmalara satın aldırdığı 18 araçla “kaçak kömür denetimi” yaparken, geçen yıl aynı firmalardan “hibe” olarak talep edip aldığı yaklaşık 3 bin 500 ton kömürü de RP’nin güçlü olduğu semtlerde dağıtıyor.
– İstanbul Defterdarlığı ve çeşitli vergi dairelerinde çalışan Tüm Maliye-Sen üyesi bir grup memur, İstanbul Defterdarlığı önünde “sürgün, soruşturma ve işten atmalar ile ülkede yaşanan son siyasi gelişmeleri” protesto etti.
– Cumartesi Anneleri Sultanahmet Adliyesi önünde Tansu Çiller, Mehmet Ağar, İbrahim Şahin ve Kemal Yazıcıoğlu hakkında suç duyurusunda bulundu.
– Ölüm oruçlarına destek için 7 Haziran’da Sağmalcılar Cezaevi önünde basın açıklaması yapan, aralarında KESK ve Nakliyat-İş Genel Sekreterleri ile Deri-İş ve Hava-İş Genel Başkanlarının da bulunduğu 56 kişinin 1.5 ile 3 yıl arası hapis istemiyle yargılanmasına başlandı.
– Saddam Hüseyin’in oğlu Uday Hüseyin bir suikast girişiminde ciddi şekilde yaralandı.
1997- Recep Tayyip Erdoğan davet üzerine gittiği Siirt’te, miting sırasında Ziya Gökalp’in 1912 yılında Balkan Savaşı için yazdığı Asker Duası’nın değiştirilmiş bir versiyonu ile; orduyu öven dizeyi söylemeden yerine “Minareler süngü/ Kubbeler miğfer/ Camiler kışlamız/ Müminler asker,” mısralarını eklediği için Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı. Yargılama sonucu Türk Ceza Kanunu’nun 312/2 maddesinden “Halkı din ve ırk farkı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek” suçunu işlediği gerekçesiyle dört ay hapis cezasına çarptırıldı; bu cezasını 24 Temmuz 1999 günü tamamladı.
– DİSK kafilesi “Sendikal Haklar Yürüyüşü”nün 5.gününde Kocaeli-Adapazarı etabını katetti. Sabah Kocaeli’den çıkan kafileyi 2 saat sonra Köseköy’de Goodyear, Brisa, Philips, Pirelli ve Beksa işçileri, 16:00’da Sakarya girişinde CHP, İP, EMEP ve KESK’liler karşıladı.
1999- MEB Talim Terbiye Kurulu, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun Nazım Hikmet için yazdığı ”Yiğidim aslanım burda yatıyor” dizesini, “Deniz Gezmiş için söylenen bir şarkıdan örnek seçilmiştir” yorumuyla Lise 1 Edebiyat Kitabı taslağından çıkardı; Fazıl Hüsnü Dağlarca’yı sansürledi.
– 10 yıldır İsveç’te yaşayan yazar Demir Özlü ailesiyle Türkiye’ye döndü; havaalanında ifadesi alınan yazar serbest bırakıldı. Özlü’ye bir yazısından dolayı 10 yıl önce soruşturma açılıp ardından “yurda dön”çağrısı yapılmış, dönmeyen yazarın davası daha sonra düşmüştü.
2000- İki polisin öldürülmesini ve af yasasını protesto için 4 bin çevik kuvvet görevlisi polis silahlı, sloganlı gösteri yaptı. Bayrampaşa’dan Cağaloğlu’na yürüyen polisler yolları kesip Vilayeti kuşattı. İçişleri Bakanı’nı protesto etti, emirleri sloganla yanıtladı. “Bizi satanı biz de satarız”, “Örgütler savulun silah kullanacağız”, “Polisin insan hakları yok mu” sloganlarını attılar.
– ABD Anayasa Mahkemesi, Florida’da oyların yeniden sayımı işlemini durdurdu ve seçimleri Cumhuriyetçi aday George W. Bush’un kazandığını açıkladı.
– Etiyopya ile Eritre arasında 2 yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir’de imzalandı.
2001- AKP Genel Başkanı Erdoğan, MHP’li TBMM Başkanı Ömer İzgi’nin HADEP’i önlemeye yönelik seçim yasası önerileri için: ”Yasaya uygun olarak kurulmuş bir siyasi parti % 7-8 oy almış olabiliyor ve bunlar hakkında bölücü, azınlık gibi aşağılayıcı sıfatlar kullanılabiliyor.”
– KKTC’de muhalif Avrupa gazetesinde bir tarih öğretmeni “Türkiye’nin işgalinin ardından özgürlüğümüz elden gitti” diye yazınca görevden uzaklaştırma aldı. Bu kararı protesto eden öğretmenler genel greve gitti.
2002- AB’nin genişlemeyi ele aldığı Kopenhag zirvesinde, AB dönem başkanı Danimarka Başbakanı Anders Rasmussen, Kopenhag kriterlerini yerine getirdiğine karar verilirse 2004 Aralık ayında Türkiye ile müzakerelere başlama kararının değerlendirileceğini bildirdi.
– Baki Erdoğan’ın gözaltında işkenceden ölümüne ilişkin mahkemenin 6 polis hakkında verdiği kararın Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nca bozulmasının ardından yerel mahkeme yeni bir Adli Tıp Raporu sunup kararında direndi, Yargıtay 8.Daire 5 yıl 6’şar aylık cezaları onadı.
2003- İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi “laiklik, demokrasi ve İslam çelişmez. Toplum hem dinden yana hem laik olabilir” dedi.
– Azerbaycan devlet başkanı Haydar Aliyev kalp yetmezliği hastalığından dolayı uzun süredir tedavi gördüğü Ankara GATA’da 83 yaşında öldü.
2004- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nca satışa çıkarılan Osman Hamdi’nin “Kaplumbağa Terbiyecisi” adlı tablosunu 5 trilyon liraya (5 milyon YTL) Pera Müzesi aldı.
– Almanya’da yaşayan sinema yönetmeni Fatih Akın’ın “Duvara karşı” filmi Avrupa Sinema Akademisi tarafından yılın en iyi filmi seçildi. “Duvara Karşı” daha önce Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı kazanmıştı.
2005- Nobel ödüllü Gabriel Garcia Marquez, Jose Saramago, Günter Grass ve Umberto Eco ile Carlos Fuentes, “Türklüğü aşağıladığı” iddiasıyla yargılanan yazar Orhan Pamuk’a destek için bildiri yayımladı: “Pamuk davası ifade özgürlüğüne darbe. Yargı süreci durdurulmalı.”
– Lübnan’da Suriye karşıtı Hıristiyan gazeteci-vekil Cibran Tüeyni bombalı saldırı ile öldürüldü. El Nehar gazetesinin sahibi Tüeyni’nin öldürülmesini “Doğunun Özgürlüğü ve Birliği Savaşçıları” üstlendi.
2006- Tuzla’da boş araziye atılan yüzlerce zehirli varil hakkındaki dava sonuçlandı. “Çevreyi kasten kirletmek” suçundan yargılanan herkes beraat etti. Gerekçe: “O tarihte suç değildi.”
– İran’da “Holocaust Çalışması: Küresel Perspektif” başlıklı konferans düzenlendi. 30 ülkeden 66 araştırmacı katıldı. Britanyalı haham Ahran Cohen, “Biz holocaust’u yaşadık. Ama bu asla Filistinlilere adaletsizliği haklı göstermek için kullanılamaz,” dedi.
2008- Yunanistan’da 15 yaşındaki anarşist Grigoropulos’un polisçe öldürülmesinin 7.gününe girerken çatışmalar durulmuyor.
2009- Anayasa Mahkemesi’nin “bölücülüğün odağı haline geldiği” gerekçesiyle kapatma kararı aldığı Demokratik Toplum Partisi (DTP) Meclis’ten çekildi; Van, Diyarbakır, Hakkari ve birçok ilçede protestocular polisle çatıştı.
2010- Türk Halk Müziği sanatçısı Abdurrahman Kızılay, 60 yaşında vefat etti.
2013- SGK denetçilerinin de ÇYDD şubelerine yaptıkları baskınlarda gönüllü çalışanları “kaçak işçi” statüsünde değerlendirerek ceza kestiği, cezaları dernek yönetim kurulu üyelerinin ödediği öğrenildi.
– Sincan Cezaevi’nde tutuklu bulunan Taylan Kulaçoğlu savcılığa yapılan itirazın ardından tahliye edildi.
– AK Parti Bursa Milletvekili Canan Candemir Çelik, TODAİE bütçesi üzerinde yaptığı konuşmayla TBMM Genel Kurulu kürsüsünden başörtüsüyle hitap eden ilk milletvekili oldu.
– Bangladeş’te Cemaat-i İslami Partisi Genel Sekreter Yardımcısı Abdülkadir Molla, 1971’deki Pakistan Savaşı sırasında insanlığa karşı suç işlediği gerekçesiyle idam edildi.
2015- İklim değişikliğini önlemek için hazırlanan Paris Anlaşması, 21. BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’na katılan ülkeler tarafından kabul edildi.
– Keman virtüözü ve Çigan müziğinin öncülerinden Suphi Vural Doğu, kalp rahatsızlığı nedeniyle 77 yaşında Muğla’nın Marmaris ilçesinde yaşamını yitirdi.