Belleğimizde: 14 Aralık

1503- Fransız astrolog ve fizikçi Nostradamus (Michel de Nostredame) doğdu.
1799- ABD’nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü.
1885- Fevziye Mektepleri Vakfı: Işık Lisesi kuruldu.
1900- Bilim adamı Max Planck, kuantum teorisini Berlin Fizik Birliği’nde sundu.
1911- Norveçli Ronald Amudsen, Güney Kutbu’na ulaştı. Güney Kutbu’nu keşfetmek için bir yıl boyunca hazırlıklar yapan Norveçli kaşif Ronald Amundsen bu bölgeye ulaştı.
1918- “Dünya Savaşı,toplumu şu seçimle karşı karşıya bıraktı: Ya kapitalizmin sürmesi yeni savaşlar içinde: kaos ve anarşi içinde yaklaşan çöküş; ya da kapitalist sömürünün ortadan kaldırılması” Rosa Luxemburg’un “Spartakistler Birliği Ne İstiyor” başlıklı yazısı yayınlandı.
1927- Çin’de, Çan Kay-şek kuvvetleri Kanton’daki komünist ayaklanmayı bastırdı.
1936- İstanbul Üniversitesi’ne bağlı İktisat Fakültesi kuruldu. Hitler Almanyası’ndan kaçan Fritz Neumark, Wilhem Rupke, Gerhard Kessler, Alexander Rustov gibi ünlü bilim adamlarının ders vereceği fakülte eğitime 1937 yılında başlayacak.
1939- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.
1954- Kıbrıs meselesi Birleşmiş Milletler görüşüldü. Türk delegesi Selim Sarper; “Kıbrıs, Türk sahillerinden 40 mil ötededir. Yunanistan’a 600 mil mesafede olan bu ada Yunanistan’ın olamaz” dedi.
1955- Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Kamboçya, Seylan (şimdiki Sri Lanka), Finlandiya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Ürdün, Laos, Libya, Nepal, Portekiz, Romanya ve İspanya Birleşmiş Milletler Örgütü’ne dahil edildiler.
1960- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD kuruldu. 9 Ortak Pazar üyesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği EFTA’ya üye 7 ülke, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada tarafından kuruldu. Türkiye de anlaşmayı imzaladı.
– İstanbul Boğazı’nda Yunan ve Yugoslav tankerleri çarpıştı; 52 kişi öldü.
1962- NASA’nın Mariner-2 adlı uzay aracı Venüs gezegeninin yakınından geçti. Mariner-2 dünyaya Venüs hakkında bilgi yolladı.
1969- Mehmet Sevinçbüyük’ün 8 Aralık’ta öldürülmesinin ardından devrimci öğrencilerce işgal edilen Yıldız DMMA’da nöbet tutan Battal Mehetoğlu, sabaha karşı kurşunlanarak hayatını kaybetti. Mehetoğlu ile birlikte, 1968’den beri öldürülen devrimcilerin sayısı 7’ye yükseldi.
– TÖS ve İLK-SEN’in Yönetim Kurulu üyeleri ortak eylem kararı aldıkları 15 Aralık öğretmen boykotu hakkında basın toplantısı yaparken, Ankara Valisi her iki sendika için soruşturma başlattı.
1971- “Pahalılıkla mücadele için” Hal’den aldığı gıda maddelerini doğrudan halka satmak için İstanbul Belediyesi’nce 6 ay önce açılan 5 tanzim satış mağazasına ilaveten Basınköy ve Kasımpaşa’da da mağaza açma kararı alındı.
1972- Maden-İş Sendikası tarafından Silahtarağa’daki Türk Demir Döküm Fabrikası’nda sürdürülen grev, 72. gününü doldurdu.
– Adana ve Hatay illeri Sıkıyönetim Komutanlığı, sendika ve derneklerin “işçi-işveren ilişkilerini bozucu mahiyette izinsiz bildiri yayınlamasını” yasakladı
1973- Habis tümör teşhisiyle 4 kez ameliyat olup Haydarpaşa Numune Hastanesi’nden Londra’da tedavi görmesi gerektiğine dair rapor alan, Sıkıyönetim Komutanlığı’nın da yurt dışı için sakınca görmediği Harun Karadeniz’e Emniyet Müdürlüğü gerekçe göstermeden pasaport vermiyor.
– Bozcaada’da evinde eğitim verdiği 3 erkek çocuğa tecavüz ettiği ortaya çıkan Ticani Tarikatı şeyhi Kemal Pilavoğlu Ankara’da yakalanarak tutuklandı.
1976- İstanbul Belediyesi’nde görevli 13 bin işçi maaş alamadıkları için direnişe geçti. Yan ödemelerini alamayan memurların bir bölümü de direnişe katıldı. Belediye’nin işçi ve memurlara 117 milyon lira borcu bulunuyor. DİSK/Genel-İş üyesi, işçiler 16 Aralık’ta Vatan Caddesinde başlayan ve Beyazıt, Eminönü, Karaköy hattı üzerinden Beşiktaş’a kadar uzanan bir yürüyüş yaptı. İşçilere bu yürüyüş sırasında iki yüz araç eşlik etti. Yine aynı saatlerde elli araçlık bir konvoy oluşturan işçiler Üsküdar’dan Bostancı’ya kadar bir gösteri düzenledi. İşçilerin direnişi 5 Ocak’ta sona erdi.
– 48 avukat yayınladıkları bildiriyle 8 devrimcinin (İbrahim Kaypakkaya, Hıdır Altınay, Vedat Gevrek, Cahid Şenyüz, Özkan Arabacı, Ahmet Lale ve İsmail Gökhan Edge), Emniyet binalarında yapılan işkenceden hayatını kaybetmesini kınayıp işlenen suçların cezasız kalmamasını istedi.
– İstanbul Üniversitesi’ne bağlı fakültelerde ülkücüler solcu öğrencilerin derslere girmesine bugün de engel oldu. TÜMÖD ve TÜMAS ortak bir telgrafla üniversitelerde öğrenimi engelleyen ülkücü saldırılarına arka çıkmakla suçladıkları Milliyetçi Cephe hükümetini istifaya çağırdı.
1977– Ankara’da TBMM’nin yanıbaşında Atatürk Bulvarı üzerinde bulunan Halkevleri Genel Merkezi’nin giriş katına camı kırarak giren kişilerin bıraktığı bombanın patlaması sonucu büyük hasar oluştu.
– Haydarpaşa Lisesi’nde 4 bin öğrencinin 2 hafta önce başlattığı direniş “süresiz boykot”a dönüştürüldü. Öğrenciler, okul yönetiminin parasız yatılı öğrencilerden para aldığı, arkadaşlarından 7’sinin kaydını sildirdiği vb. gerekçelerle eylem yapıyor.
– Cumhuriyet Halk Partili Aytekin Kotil İstanbul Belediye Başkanı oldu.
– Tunç Okan’ın yönettiği “Otobüs” filmi, Türkiye gösterime girdi.
1979- Türkiye akaryakıt bulunmaz oldu. Başbakan Süleyman Demirel “Ecevit bize tanklar dolusu fuel-oil bıraktı da içtik mi ” dedi. Aynı gün İstanbul konutlara yapılan fuel-oil dağıtımı durduruldu.
1981- İsrail, Suriye kontrolündeki Golan Tepeleri’ni ilhak etti. İsrail parlamentosu, Golan Tepeleri’nin ilhakını bir günde onayladı.
1983- İstanbul Vaniköy’deki Hasan Birinci Yalısı, çıkan yangında tamamen yandı. Yalı 100 yıllıktı.
1985- Başbakan Turgut Özal: “Bizim kendi hükümet dönemimizde hiç bir şekilde sistemli, hazırlıklı bir işkence bahis konusu değildir. Olan sadece sorgulama tekniğini bilmediklerinden, istemeyerek aşırılıklar yapmalarıdır. Karakollarda şimdi güleryüz programları yapılıyor.”
1987- Sinop Cezaevi’nde açlık grevlerine katıldığı için 6 ay süreyle hücre cezasına çarptırılan TKP-ML Devrimci Halkın Birliği davası hükümlüsü Garbis Altınoğlu için hiç bir doktorun onayı alınamadı; sonunda bir doktorun ”belirli aralıklarla kontrol şartıyla” hücreye koyuldu.
1989- Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın “çevre ve turizm danışmanı” Can Pulak: “Gökova’da termik santral inşaatından vazgeçtik”.
– İstanbul Üniversitesi’nde kendilerini “TBKP’li” olarak tanımlayan 30 öğrenci komünist parti yasağının kaldırılmasını savunan bir metni okuyup, Hukuk Fakültesi duvarına astıkları “yasak duvar”ı temsil eden pankartları yırttı.
– Sovyet nükleer fizikçi, insan hakları savunucusu ve Nobel Barış ödülü sahibi Andrey Saharov öldü.
1990- Lice’de 1 kadının silahla ve 1 çocuğun panzer altında kalarak ölümünü inceleyen SHP heyeti rapor yazacak.
– Polonyalı futbolcu Koseçki 2 milyon dolara Galatasaray’a transfer oldu; bu rakam Türkiye o güne kadar ödenen en yüksek transfer ücreti.
1991- Faili meçhul cinayetlere, yargısız infazlara ve gözaltında kayıplara karşı bir grup aile Bakırköy Özgürlük Meydanı’nda “Kayıp Oğlumu Arıyorum” eylemi yaptı.
– Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Ankara ve İzmir’den sonra İstanbul’da da “İşkence Rehabilitasyon Merkezi” açtı. Açılışta, DYP-SHP koalisyon hükümetinin İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Kahraman da bir konuşma yaptı.
1993- 46 çalışanın gözaltına alındığı Özgür Gündem gazetesi DGM kararıyla toplatıldı. Gazete Mali Şube, Defterdarlık ve Vergi Denetmenleri’nce arandı, defter ve belgelere el koyuldu. İskenderun’da gazete dağıtıcısı Zuhat Tepe boğazı kesilerek öldürülmüş olarak bulundu.
1994- Avukat Faik Candan öldürülmüş olarak bulundu. Candan Demokrasi Partisi, DEP avukatlarındandı.
– Tüm Sağlık-Sen: “OHAL Bölgesi’nde 56 sağlık çalışanı ‘örgüt üyelerini tedavi etmek’ten yargılanıyor”.
– Ülke genelinde başlatılan “Sanata Evet” kampanyası çerçevesinde İzmir’de devlet tiyatrosu bahçesinde toplanan opera-bale-tiyatro sanatçıları “Sanata evet, karanlığa hayır”, “Laik demokratik Türkiye” sloganlarıyla Cumhuriyet Alanı’na yürüdü.
– Özgür Ülke’nin bombalanan Kadırga binası önünde müzik toplulukları Türkçe ve Kürtçe şarkılı protesto gerçekleştirdi. Gösteriye Kızılırmak, Özgürlük Türküsü, MKM müzik toplulukları ile Fevzi Kurtuluş ve Deste Günaydın katıldı.
1995- Tüm Haber-Sen’liler, Telekom A.Ş. çalışanlarına yapılan ücret zammının posta dağıtıcılarının eylemi gerekçe gösterilerek iptal edilmesini Sirkeci Postanesi önünde “asıl amacın özelleştirme olduğu”açıklamasıyla protesto etti.
– Bayrampaşa Cezaevi’nde bulunan tünelin ardından 192 tutuklu ve hükümlünün bulunduğu Üsküdar E Tipi Cezaevi’ne mahpus nakli sonrasında başlatılan direnişe polis ve asker müdahalesi sonucu 12’si mahpus 48 kişi yaralandı; 74 mahpusun kaldığı C-3 koğuşunda direniş sürüyor.
– Savaşın tarafları Alia İzzetbegoviç (Bosna), Slobodan Milošević (Sırbistan) ve Franjo Tuđman (Hırvatistan) arasında Dayton Antlaşması Dayton, Ohio’da (ABD) imzalandı. Eski Yugoslavya’da son üç yıldır süren savaş sona erdi.
1996- Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu, KESK’in Ankara Kızılay’da düzenlediği “Demokratik devlet, halk için bütçe” mitingine 100 bine yakın kişi katıldı, DİSK ve partiler destek verdi. Alana yürüyüşte Ankara Radyosu civarında çıkan çatışmada polis tazyikli su ve cop kullandı, çok sayıda kişi yaralandı.
1997- DİSK’li işçilerin Ankara’ya “Sendikal Haklar Yürüyüşü”nün 7.gününde ulaştıkları Eskişehir girişinde kafileyi CHP, ÖDP, İP, EMEP, SİP, TMMOB, KESK ve Türk-İş bölge temsilcilerinden oluşan yaklaşık 1.000 kişilik kitle karşıladı.
1999- Fransa’dan Türkiye’ye iadesi kararlaştırılan organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı, Türkiye’ye getirildi.
2000- 20 Ekim’de 18 cezaevinde 865 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başlamıştı. F tipi cezaevlerine karşı 14 cezaevinde 203 tutuklu ve hükümlünün sürdürdüğü ölüm oruçlarının 57.gününde TTB ve İstanbul Barosu yöneticileriyle Yaşar Kemal, Zülfü Livaneli, Orhan Pamuk, Oral Çalışlar ve Can Dündar uzlaştırma görüşmelerinden çekildiklerini açıkladı. İstanbul 4 no’lu DGM, F tipi cezaevleri ve ölüm oruçlarıyla ilgili “yasadışı örgütlerin açıklama ve propagandası niteliğindeki haber ve görüntülere” yayın yasağı getirdi.
– İstanbul 4 no’lu DGM, F tipi cezaevleri ve ölüm oruçlarıyla ilgili “yasadışı örgütlerin açıklama ve propagandası niteliğindeki haber ve görüntülere” yayın yasağı getirdi.
– 7 Kasım’da yapılan ABD başkanlık seçimlerinde 36 gündür süren belirsizlik Demokrat aday Al Gore’un “çekilmesiyle” son buldu: ABD’nin başkanı George W. Bush.
– Üniversitelerde 8 solcu öğrencinin ülkücülerce yaralanmasıyla sonuçlanan saldırılar İstanbul Üniversitesi önünde protesto edildi. Beyazıt’taki gösteride öğrenciler, çevik kuvvetin silahlarını havaya kaldırarak gösteri yapmasına karşı kitap, defter ve kalemlerini havaya kaldırdı.
– Ülkücülerin önceki gün ÖDP’nin Ankara/Çankaya İlçe binasına yaptıkları saldırı, akşam Beyoğlu’ndaki İstanbul İl binası önünde ÖDP’lilerce protesto edildi.
2002- Seçim yenilgisi üzerine çekilme kararı alan DYP’nin 10 yıllık genel başkanı Tansu Çiller’in yerine, DYP 7. Olağan Büyük Kongresi’nde, Elazığ Milletvekili Mehmet Ağar Genel Başkan seçildi.
– Iraktaki BM silah denetçileri şefi Hans Blix, Iraktan geçmişte ve şu anda kimyasal, biyolojik ve balistik füze programlarıyla ilgili çalışan bilim adamlarının listesini istedi.
– Çankırı’da Vali Ayhan Çevik’e bombalı saldırıya karışmaktan aranan terör örgütü TKP/ML-TİKKO üyesi Selma Korkut, Sivas’ta tutuklandı.
2003- KKTC’de yapılan seçimlerde hiç bir parti tek başına iktidar olacak oya ulaşamadı. CTP yüzde 35.18 oy oranıyla birinci parti oldu. UBP yüzde 32.93, BDH yüzde 13.14, DP yüzde 12.93 oy aldı.
– Afganistan’da Devlet Başkanı Hamid Karzai liderliğideki hükümet Loya Jirga’yı (büyük şura) topladı. Şurayı oluşturan 500 delegenin 100’ü kadın. 10 gün sürecek toplantılarda anayasa taslağı şekillenecek.
– ‘Filistin’in şairi’ olarak tanınan kadın şair Fadva Tukan, 86 yaşında yaşamını yitirdi. Alleby Köprüsü’nde Bekleyiş şiirinde “Bekleyen, geçmek için yalvaran acınası gözler” dizeleriyle ünlüydü.
2004- Britanya’da aşırı sağcı Britanya Ulusal Partisi’nin (BNP) lideri Nick Griffin, halkı ırkçılığa teşvik ettiği gerekçesiyle gözaltına alındı. BNP, göçmenlerin ülkelerine yollanmasını savunuyor.
– İstanbul’da G-MALL Kültür ve Alışveriş Merkezi’ndeki ”Büyü” filminin galasında, sinemada çıkan yangında 164 kişi dumandan etkilendi, 3 kişide yanıklar oluştu.
2005- İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, “Yahudi soykırımı, Avrupalıların İsrail’i yaratmak için ürettiği bir efsane” dedi. Rıza Hatemi liderliğindeki İranlı reformcular, ilk kez Ahmedinecad’a karşı bildiri yayımlayarak, sözlerinin ülkenin resmi politikası olarak algılandığı ve milli güvenliğe zarar verdiğini belirttiler.
– Kuş gribi vakalarının ardından 14 Ekimde yasaklanan kanatlı yaban hayvanlarının avı serbest bırakıldı.
2006- Hükümetin sosyal politikalarını ve 2007 yılı bütçesini protesto eden KESK üyeleri Türkiye genelinde iş bırakma eylemi yapıp meydanlara çıktı. Yaklaşık 40 bin memur iş bıraktı. DİSK, TMMOB, TTB, ÖDP, ESP ve Halkevleri destek verdi. Eğitim-Sen Genel başkanı Alaattin Dinçer “Katılım 1994 ve 2000 eylemlerinin gerisinde” dedi.
– TÜSİAD Başkanı Ömer Sabancı, Akdeniz Üniversitesi’nde konuşma yaparken Yurtsever Cephelilerce protesto edildi.
2008- Iraklı gazeteci Muntazır El Zeydi, Irak’a sürpriz ziyarette bulunan ABD Başkanı Bush’a düzenlediği basın toplantısı sırasında ayakkabılarını fırlattı.
2010- Burhan Kuzu’ya yumurtalı protestonun ardından yürütülen karalama kampanyasına karşı AÜ Cebeci Kampüsü önünde TMMOB, TTB, ABF, Mülkiyeliler Birliği, ODTÜ Mezunları Derneği, Halkevleri, Petrol-İş, Aydın Sanatçı Girişimi, EMEP, ÖDP ve TKP’liler basın açıklaması yaptı.
2011- Cumhurbaşkanı Gül’ün İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi ziyaretini protesto etmek isteyen 13 öğrenci kelepçelenerek gözaltına alındı, dersler iptal edildi.
2012- 2 ay ücret alamayınca iş bıraktıkları için atılan BEDAŞ işçileri direnişlerinin 208.gününde işe iade edildi.
– ABD’de 20 yaşındaki Adam Lanza, annesini öldürdükten sonra Sandy Hook İlkokulunu bastı, 20’si çocuk 26 kişiyi katletti.
– Emin Alper’in “Tepenin Ardı” adlı filmi gösterime girdi.
2013- Gezi Direnişi’nin ilk kaybı Mehmet Ayvalıtaş’ın kalp krizi nedeniyle hayatını kaybeden annesi Fadime Ayvalıtaş’ın tabutu kadınların omuzlarında taşındı.