Belleğimizde: 14 Haziran

1909- Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan “İçtimaatı Umumiye Kanunu” kabul edildi.
1920 – Milli Aşireti ayaklanması başladı.
– Alman sosyolog Max Weber öldü.
1922- Son dönem Osmanlı gazeteci, yazar ve devlet adamlarından Ali Kemal Bey, İzmir’de linç edilerek öldürüldü.
1926- İzmir’de Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’yı hedef alan bir suikast girişimi olduğu iddia edildi. Suikastla ilgili olarak eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit ve arkadaşları yakalandı. Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik’e ihbar etti. Suikast girişimi failleri olarakta Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı.
1928- Ernesto Guevara de la Serna Arjantin’de dünyaya geldi.
– İngiliz kadın hakları savunucusu Emmeline Pankhurst öldü.
1930- Basına baskılar sürüyor; yılın ilk aylarında, çeşitli nedenlerle pek çok gazeteci mahkemeye verilmişti. Gazetecilerin Bursa’da toplu olarak görülen davaları beraatla sonuçlandı.
1935- Ankara’da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulması hakkında kanun Türkiye Büyük Millet Meclis’inde kabul edildi.
1937- Hatay’ın bağımsızlığı TBMM’de onaylandı.
1940- II. Dünya Savaşı’nda Fransa bütünüyle Alman işgali altına düştü. Alman askerleri Paris’e girdi ve geçit töreni düzenledi.
1949 – Vietnam Devleti kuruldu.
1951- Dünyanın ilk ticari bilgisayarı UNIVAC, ABD’de tescil edildi. İlk genel maksatlı elektronik dijital bilgisayar, ENIAC’ın da yapımcıları olan J. Presper Eckert ve John Mauchly’nin yaptıkları devasa büyüklükteki bu aygıt hesaplama için bugünkü silikon çipler yerine binlerce vakum tüpü kullanıyordu.
1956- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Kasım Gülek, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin manevi şahsına hakaret ettiği gerekçesiyle 1 yıl hapse ve 4 ay Bursa’da ikamete mahkum oldu.
1961- Demokrat Parti’lilerin avukatı Hüsamettin Cindoruk 6 ay hapse mahkum edildi.
1962- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden ayrılan Osman Bölükbaşı ve arkadaşları Millet Partisi’ni kurdu.
1964- Güney Afrika hükümetini devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle yargılanan Nelson Mandela ömür boyu hapse mahkum oldu.
1966- Ortaca olayları ile ilgili olarak Sivas’lı Aleviler Başbakan Demirel’e telgraf çekti, Ankara Üniversitesi’nden 200 öğrenci bildiri yayınladı. Başbakan Demirel AP Grup toplantısında: “Türkiye’de mezhep ve tarikat kavgası olamaz, bu devirler çok gerilerde kalmıştır” dedi.
1967- Oraloğlu Tiyatrosu’nda sahnelenen “Kadınlar I-ıh Derse” adlı oyunun müstehcen olduğu iddiasıyla açılan davada sanıklar beraat etti.
1968- İstanbul’da boykotu yürüten Hukuk, İktisat ve Tıp Fakülteleri Üst Komitesi bir toplantı yaparak ortak talepleri saptadı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde “boykotu yönetime satmakla” suçlanan Talebe Cemiyeti Başkanı ve taraftarlarıyla boykotçu öğrenciler çatıştı.
1969- SBF Öğrenci Derneği Başkanı, İçişleri Bakanı Faruk Sükan’ın üniversitede patlayıcı madde yapıldığı iddiasına karşı: “Sükan’ın emrindeki polisin saldırganlığına karşı, fakültelerde taşlar ve sopalar her zaman bulunacaktır. Sükan’ın diğer iddiaları tamamiyle asılsız ve hayal mahsülüdür.” açıklamasını yaptı.
Ankara’da SBF, Basın Yayın Yüksek Okulu, DTCF ile Ziraat Fakültesi’nde işgal/ boykot sürüyor. Erzurum Üniversitesi 10 saatlik işgal sonrası süresiz boykota girdi.
Danıştay, İstanbul Üniversitesi Senatosu’nun üniversiteyi kapatma ve Haziran sınavlarını erteleme kararının yürütmesini durdurdu.
1970- DİSK’e bağlı sendikaların Ankara-İzmir, Kocaeli ve Sakarya işyeri temsilcileri yaptıkları ortak toplantıda, tasarı geri alınana kadar direniş kararı aldılar.
Ankara’da Türk-Persen’in Personel Reformu Kanun Tasarısı’nı protesto mitingine binlerce memur katıldı
1971- SBF Dekanı Mümtaz Soysal, Anayasa Profosörü Bahri Savcı, gazeteciler İlhami Sosyal, Uluç Gürkan ve Cemal Reşit Eyüpoğlu ile sendikacılar Suat Şükrü Kundakçı ve Hakkı Tuğrul Çakın tutuklandılar.
Emekli Deniz Üsteğmen Sarp Kuray ile Dev-Genç eski genel sekreteri Ruhi Koç’un bir Korgeneral’in evine dinamit atmaktan yargılanmasına başlandı.
1972- THKP-C Davası’ndan tutuklu olan Yılmaz Güney ile yapımcı Abdurrahman Keskiner’in, Umut filmini Cannes Film Festivali için gümrükten kaçak olarak yurtdışına kaçırma suçlamasıyla 7 yıl hapis istemiyle yargılanmalarına başlandı.
– Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay Çıraklık, Kalfalık ve Ustalık Kanunu’nu veto etti.
1976- Yargıtay Başsavcılığı, MHP’nin yurtdışındaki örgütlerini kapatması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
1977- Cumhurbaşkanı Korutürk, yeni hükümeti kurma görevini CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit’e verdi.
1980- İstanbul Şişli’de Cafer Karahan (Kürecik), gazetelerini almadığı için, “ülkücüler” tarafından öldürüldü.
1982- Falkland Adalarını işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu.
1984- Devrimci Sol davasından tutuklu Abdullah Meral, tek tip elbise ve işkenceye karşı Sağmalcılar Cezaevi’nde bir grup arkadaşıyla başladığı ölüm orucunun 63.gününde hayatını kaybetti.
– Diyarbakır’da sonuçlanan TKP/ ML- TİKKO davasında, 10 idam kararı verildi.
– Bir tutukluyu döverek öldürdüğü gerekçesiyle yargılanan İzmit Cezaevi müdürü Saim Şener idam cezasına çarptırıldı.
– Biranın alkollü içki sayılmasını ve satışının ruhsata bağlanmasını öngören yasa teklifi TBMM’de kabul edildi. Öğrenci yurtları, spor kulüpleri, kahvehaneler, kıraathane, hastane, bezik briç salonlarında ise bira ve şarap dahil hiçbir içkinin satışı için ruhsat verilemeyecek, TV’de reklamı yapılmayacak.
1985 – Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Schengen Antlaşması’nı imzaladılar.
1986- Arjantinli yazar Jorge Lois Borges öldü.
1987- TKP/ ML Davasında yargılanan Mehmet Kalkan’ın (1952- Hozat), Diyarbakır Özel Tip Hapishanesinden alınarak götürüldüğü sorguda yaşamını yitirdiği açıklandı.
– Türkiye’de 2294 kişiye 1 hekim düşerken, 642 kişiye 1 polis düştüğü açıklandı.
1988- Gemlik Gübre Sanayii Fabrikası’nda gündüz vardiyasından çıkan 350 işçinin Bursa’ya yürüyüşüne Jandarma engel oldu.
1990- Cumhuriyet Başsavcılığı, 4 Haziran’da kurulan Türkiye Birleşik Komünist Partisi’nin (TBKP) kapatılması için Anayasa Mahkemesi’nde dava açtı.
– Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a tahsis edilen Marmaris/ Karacasöğüt “İngiliz Koyu”ndaki (Okluk Koyu) “Vakıf Evi”nde onarım çalışmaları hızlandırıldı. Bina önce Devlet İstatistik Enstitüsü’nün kullanımında iken daha sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilmişti.
1993- 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller’i kurmakla görevlendirdi.
– Kamu işyerlerinde 600 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkanması üzerine eylemler başladı. Harb-İş’in örgütlü olduğu İstanbul’daki askeri işyerlerinde yemek boykotu, Dok Gemi-İş’in örgütlü olduğu tersanelerde toplu vizite eylemi yapıldı.
1994- Yayınını durduran Özgür Gündem gazetesinin 15’er yıl hapisleri istenen Genel Yayın Yönetmeni Gurbetelli Ersöz ile Müessese Müdürü Ali Rıza Halis ilk duruşmada tahliye edildi. Aralarında Gültan Kışanak’ın da bulunduğu diğer 7 kişinin tahliye dilekçeleri incelenecek.
– Özelleştirilmesi gündemde olan Kırşehir PETLAS lastik fabrikasında çalışan Petrol-İş üyesi yaklaşık 1.300 işçi açlık grevine başladı. Kırşehir’deki fabrika ile Petrol-İş Ankara Şubesi’nde aynı anda başlatılan eylem fabrikada 2 gün, Ankara’da 3 gün süreli olacak.
R.Tayyip Erdoğan’ın başkanlığındaki İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İSTON A.Ş.’den “işçi fazlalığı” gerekçesiyle 7 işçi çıkarılınca 210 işçi birden iş bıraktı. İşçiler, aileleriyle birlikte işyeri önünde toplandı. DİSK Genel Başkanı Kemal Nebioğlu ziyaret etti.
Ümraniye Belediyesi’nin Refah Partili Başkanı Mehmet Bingöl, Nisan 1993’de yapılan işe alım sınavında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle 23 memurun işine son verdi, 114 memurun daha işten çıkarılacağını söyledi.
– Sağmalcılar Cezaevi’nde 1984 yılındaki ölüm orucu eyleminde hayatlarını kaybeden Haydar Başbağ, Abdullah Meral, Hasan Telci ve Mehmet Fatih Öktülmüş, İYÖ-DER’li öğrencilerin de bulunduğu topluluk tarafından Haydar Başbağ’ın Silivrikapı’daki mezarı başında anıldı.
– Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kuzey Irak’ta 36. paralelin kuzeyinde Bağdat’ın egemenliğini sınırlayan “Çekiç Gü甑ün görevini 7. kez 6 ay uzattı.
1995- DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve Zülfü Livaneli direnişlerinin 32.gününde Eminönü Belediye işçilerini ziyaret etti.
– “Paradigmanın İflası” kitabından aldığı 20 ay hapis cezasını tamamlayan Fikret Başkaya salıverildi.
1996- 33 cezaevinde 52 gündür süren açlık grevlerine destek için yazar ve sanatçıların İHD İstanbul Şubesi’ndeki 2 günlük açlık grevi sona erdi. Randevuya rağmen İHD ve ÇHD heyetiyle görüşmeyen Adalet Bakanı Mehmet Ağar: “Cezaevlerine devlet hakimdir, taviz verilmeyecek.”
– İstanbul’da yapılan Habitat 2 Zirvesi’ne katılan Castro ulusal ve uluslararası düzeyde yaşanan göç dalgasının yarattığı çarpık kentleşme ve çevre felaketinin müsebbibinin dünya ölçeğindeki adaletsiz sömürü düzeni olduğunu söyledi.
2001 – Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın 1996’da oluşturdukları Şanghay Beşlisi adlı yapılanmaya Özbekistan’ın da katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü kuruldu.
2004- TKP’liler, İstanbul’da yapılacak NATO zirvesine karşı topladıkları 400 bin imzayı Başbakanlık’a iletti.
– 1999 Silopi/ Doruklu Köyü operasyonunda işkenceden hayatını kaybeden S.Karaaslan’ın ailesinin açtığı davada 5 yıl 4 ay ceza alan 3 jandarma için Avukat Tahir Elçi ömür boyu hapis talebiyle Yargıtay’a başvurdu; Başsavcılığın aynı yöndeki talebine rağmen karar onandı.
2005- 1976’da 73 kişinin ölümüyle sonuçlanan Küba yolcu uçağının bombalanmasından aranırken Miami’de yakalanan L.Posada Carriles ABD’de yargılanmaya başladı. Venezuela, 90’larda El Salvador’da sağcı ölüm mangalarının infazlarına da karışan Carriles’in iadesini istiyor.
– Başbakan Erdoğan Uluslararası Kriz Grubu (ICG) üyeleri ve grubun finansörü-spekülatör George Soros’u Başbakanlık’ta kabul ederek 1 saat süreyle görüştü.
– Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in “Üst Kurul” üyeliğine seçilebilmek için parti yandaşlığı yarışının önünü açtığı” gerekçesiyle TBMM’ye geri gönderdiği RTÜK’ün oluşumuyla ilgili Anayasa değişikliği,TBMM Anayasa Komisyonu’nda AKP ve CHP’lilerin oylarıyla aynen kabul edildi.
– Neo-liberal politikalara, her türlü ayrımcılığa ve savaşlara karşı “Türkiye Sosyal Forumu”nun (TSF) kuruluşu açıklandı. TSF’yi aralarında KESK, TMMOB, DİSK, ÖDP, DEHAP ve EMEP’in de bulunduğu 28 örgüt oluşturuyor.
– İstanbul Üniversitesi’nde öğrenim gören “Devrimci Demokrat Yurtsever Öğrenciler”, son 1.5 ayda yoğunlaşan ırkçı-faşist saldırıları Beyazıt Meydanı’nda protesto etti; DİSK, İHD, ÖDP, ESP ve Basın-İş destek verdi. Basın açıklamasının ardından Grup Yorum konser verdi.
– Şili’nin kuzeyinde 7.9 büyüklüğünde deprem oldu. Deprem Bolivya ile Peru’da da paniğe neden olan şiddetli depremde, 8 kişi hayatını kaybetti.
2006- Taksim’de partiler ve kitle örgütleri İncirlik Üssü’ndeki nükleer başlıklı bombaların imha edilmesini istedi.
– ÖDP’nin “Bir Arada Yaşamı Savunalım” kampanyası kapsamında Taksim’den Tünel’e insan zinciri oluşturuldu.
2007- Başbakan R.Tayyip Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde görevlendirdiği, haklarında o döneme ilişkin açılan zimmet, ihaleye fesat, görevi ihmal vb.davalarda birlikte yargılandığı ekibinden birçok ismi seçimlerde üst sıralardan tekrar aday gösterdi.
– Hrant Dink’in katli öncesinde yargılanıp ceza aldığı ve Yargıtay’dan dönen ”Türklüğü Aşağılama” davası dahil açılan 3 davanın 2’sinde AGOS Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Karin Karakaşlı, Arat Dink, İmtiyaz Sahibi Serkis Serkopyan ve yazar Engin Aydın beraat etti.
2008- ÖDP Gebze’de “Herkese İş, İşçiye Güvence, AKP’ye İhtar” mitingini gerçekleştirdi.
– ESP’liler Tuzla Tersaneleri’nde yaşanan işçi ölümlerini TOBB’nin Levent Merkez binası önünde protesto etti.
– Japonya’da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 6 kişi öldü. Japon yetkilileri, kuzeydeki depremin ardından 12 kişinin kayıp olduğunu ve 100 kadar kişinin yaralandığını açıkladı.
2009- İran’da cumhurbaşkanlığı seçimi ardından çıkan olaylarda protestocuların üzerine ateş açıldı, yaklaşık 170 kişi tutuklandı.
2012- İstanbul Bakırköy ve Pendik’te 2 ilköğretim okulunun imam-hatip’e dönüştürülmesine karşı veli ve öğrenciler gösteri yaptı.
– Malatya’da ESP İl Başkanı ile SGDF Genel Başkanı’nın Kürecik’teki füze kalkanı eyleminden yargılanmalarına başlandı.
2013- 1 Haziran’da Kızılay’da bir polisin başından vurduğu, 2 gün önce beyin ölümü gerçekleşen Ethem Sarısülük hayatını kaybetti.
Başbakan Erdoğan ile toplantıda yer alan Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman Gezi Parkı’nda bilgi verdi. Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu: “Erdoğan sanatçıların sözünü kesti, bazılarına söz vermedi, tokalaşmadan odayı terketti”. Taksim Dayanışması adına Avukat Can Atalay açıklama yaptı: “Gezi Parkı’ndaki duruma ilişkin alınacak kararları Park’ın 7 ayrı bölgesinde yapılacak forumlarda tartıştıktan sonra belirleyeceğiz”.
TTB Merkez Konsey Başkanı Prof.Dr. Özdemir Aktan, başlatılan karalama kampanyasına karşı Gezi Parkı merdivenlerinde açıklama yaptı: “Gezi Reviri’nde ben de varım, onur duyarım”.
İstanbul Çevik Kuvvet Şube Müdürü’nden polislere mesaj iddiası: “Çanakkale Destanı’ndan sonra 2.destanı yazıyorsunuz”.
Hayvan Hakları Platformu (HAYTAP): “Taksim’de 17 günde biber gazından 8 köpek, 63 kedi, 1028 kuş öldü; yüzlercesi kör oldu”.
Anonymous Türkiye, Halk TV’ye verilen para cezasına karşı önceki gün hacklenen RTÜK sitesine 2.kez saldırdı.
Brezilya’nın Sao Paulo kentinde 4 gündür süren protestolarda “Aşk bitti, burası artık Türkiye” sloganı da atılıyor.
Joan Baez Virginia konserinde “Swing Low, Sweet Chariot” adlı folk şarkısını seslendirmeden önce Gezi Direnişi’ne destek mesajı verdi.
Fazıl Say Muhyiddin Abdal’ın sözlerinden “İnsan İnsan” adlı şarkının müziğini Gezi Direnişi için besteledi.
2017- CHP Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında MİT’e ait TIR’ların durdurulmasıyla ilgili görüntülere ilişkin davada tutuklama kararı çıktı. Berberoğlu’na 25 yıl hapis cezası verildi.
– İngiltere’nin başkenti Londra’da 24 katlı 127 daireli konutta çıkan yangında 79 kişi hayatını kaybetti.
2018- Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinde AK Parti Milletvekili İbrahim Halil Yıldız’ın da aralarında bulunduğu gruba tepki gösteren HDP’li esnafa yapılan saldırı sonucunda 3 kişi hayatını kaybetti, 9 kişi yaralandı.