1048 – İran’lı matematikçi, astronom, şair ve filozof Ömer Hayyam doğdu.
1410- Yıldırım Bayezid’in oğullarından Süleyman Çelebi ve Musa Çelebi İstanbul’da Hasköy yakınlarında savaştılar. Çelebi Kardeşler Savaşı’nı Süleyman Çelebi kazandı. Musa Çelebi Eflak’a çekilmek zorunda kaldı.
1815- Napolyon Bonapart, Waterloo Savaşı’nda İngiliz ve Prusya ordularına yenildi. Yenilgi, Fransa ile Avrupa devletleri arasında 23 yıl süren savaşa son verdi. Napolyon, 22 Haziran’da ikinci kez tahttan çekildi.
1830 – Fransa Cezayir’i işgal etti.
1847- Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, Padişah Abdülmecit’e sarayda konser verdi.
1873 – Kadın hakları savunucusu Susan B. Anthony 1872 ABD Başkanlık seçimlerinde oy kullanmaya teşebbüs ettiği için 100 dolar para cezasına çarptırıldı.
1882- Bulgar komünist önder Georgi Dimitrov doğdu.
1922- Ziya Gökalp, Diyarbakır’da ‘Küçük Mecmua’yı çıkarmaya başladı.
1936- Sovyet yazar Maksim Gorki (Aleksey Maksimoviç Peşkov) 68 yaşında hayata veda etti.
1941- Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması imzalandı.
1948- Birleşmiş Milletler, Uluslararası İnsan Hakları Deklarasyonu’nu kabul etti.
1953- Mısır’da 74 yıllık İngiliz egemenliğinin sona ermesiyle cumhuriyet ilan edildi.
1959- Che, Gazze’de ”ezilenlerin en büyük kurtarıcısı” ilan edildi.
1965 – Gazeteci, yazar Refik Halit Karay öldü.
1968- İstanbul Üniversitesi Senatosu ”İşgal 23 Haziran’a kadar sona erdiği takdirde sınavların başlaması, aksi halde Güz Dönemi’ne bırakılması” kararını aldı. İşgal ve Boykot Komiteleri Merkez İcra Konseyi, Senato’nun kararını olumlu karşılamakla birlikte, köklü reform talebinde ısrarlı.
İstanbul’da Beyoğlu Olgunlaşma Enstitüsü ve Yüksek Denizcilik Okulu da öğrenciler tarafından işgal edildi.
İnönü düzenlediği basın toplantısında: “Gençlik problemleri eğitim politikasının değişmesiyle halledilir.” dedi.
1970- “15-16 Haziran” işçi eylemleri sonrası İstanbul’da 44 işçi tutuklandı. 16 Haziran’daki direnişte ölen 2 işçi ve 1 polisten sonra, hastanede tedavi gören işçilerden M.Baylan da bugün hayatını kaybetti. Ankara’da DİSK’e bağlı Maden-İş Bölge Temsilciliği Türk-İş üyesi 50 kişilik bir grup tarafından tahrip edildi. Sendikalar ve toplu sözleşme yasalarında yapılmak istenen değişiklikleri protesto etmek için İzmir’de DİSK’e bağlı işçiler 13 işyerinde kart basıp çalışmadı. Dayanışmaya gelen devrimci öğrencilerden 20’si gözaltına alındı. İstanbul’da DİSK’in örgütlü olduğu 10 büyük fabrikada işçiler bugün de kart bastılar, iş kıyafetlerini giydiler ancak çalışmadılar. DİSK’lilerin çalışmadığı fabrikalar: Demir-Döküm, Sungurlar, Derby, Elektrometal, Rabak, Auer, Çelik Endüstri, Otosan, Arçelik ve Vita. Silahtarağa Elektrik Santralı, Yıldız Kazan ve bazı küçük fabrikalarda çalışma askeri birlik kordonu altında yapıldı.
1971- Deprem bölgesine yardım gerekçesiyle sigara ve içkilere yüzde 15 oranında zam yapıldı. Viski, şarap, çay, ispirto, likör ve tuza zam yapılmadı.
1973- Yargıtay 4.Daire’nin bozma kararına rağmen Askeri Mahkeme Uğur Alacakaptan ve Uğur Mumcu hakkındaki hapis cezalarında ısrar etti. Alacakaptan 6 yıl 3 ay 25 gün hapis, para ve 11 ay sürgün cezasına, Mumcu ise 5 yıl 10 ay hapis, 1 yıl 11 ay sürgün cezasına çarptırıldı.
1974-Türkiye’de işadamları ilk kez İzmir’de gösteri yürüyüşü yaptı.
– Moskova, Leningrad ve Stalingrad’ı Nazi ordularına karşı savunan, Berlin’i teslim alan Sovyet Mareşal Jukov hayata veda etti.
1975- Milliyetçi Cephe hükümetinin yönetmelik değişikliğiyle askerliğini yapmayanlara da sınavla polis olma yolunu açmasının ardından, Haziran sonundaki sınavla alınacak 1.000 polis için-aralarında imam-hatip mezunlarının da bulunduğu- yaklaşık 7 bin kişi başvuru yaptı.
3 polis örgütünün (Polis Enstitüsü Yüksek Öğrenim Mezunları Derneği, Polis Derneği ve Türkiye Polis Derneği) ortak bildirisinde Milliyetçi Cephe hükümetinin askerliğini yapmamış olanları polisliğe alan yönetmeliği ”parti militanı polis yaratılacağı” yönünde eleştirildi.
1976- 29 Mayıs’taki baskında Erdoğan Yalçıngil’in öldürülmesine karıştıkları saptanan ülkücü 4 İTÜ öğrencisi (Ahmet Gedik, Nihat Kaya, Ali İhsan Yıldırım ve Zeki Saral) hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı.
– İstanbul Kocamustafapaşa Tekel Deposunu soyan 5 kişi, 600.000 TL.’yi aldılar.
1977- Ülkücü saldırısında hayatını kaybeden CHP Gençlik Kolları üyesi İsmail Boyunduruk’un Nallıhan ilçesindeki cenazesine katılanlara ülkücülerin kasap çengelli-satırlı saldırısında, CHP Ankara İl Başkanı Ali Dinçer ile İl Gençlik Kolu Başkanı Mehmet Keskin yaralandı.
15 Haziran’da “ülkücüler” tarafından bıçaklanarak öldürülen, Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi Öğretim Üyesi Doçent Dr.Orhan Yavuz’un yaklaşık 6 ay önce arkadaşına gönderdiği mektupta, “Her an öldürülebilirim” diye yazdığı açıklandı.
– DİSK ve Maden-İş Sendikası Başkanı Kemal Türkler: “Yeni bir Milliyetçi Cephe hükümeti, sıkıyönetim ve faşizm demektir”.
DİSK’e bağlı Maden-İş’in Madeni Eşya Sanayicileri İşverenler Sendikası’na (MESS) bağlı 30 işyerinde başlattığı grevler 19.gününe ulaştı.
– Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) İstanbul Festivalini boykot etti. Gerekçe; İstanbul Festivali’nde Türk ve İslam eserlerinin yeterince yer almamasıydı.
– İspanya’da 41 yıllık Franco diktatörlüğünün ardından yapılan ilk genel seçimlerde Sosyalist İşçi Partisi 350 Milletvekilinden 118’ini, Komünist Parti 26’sını kazandı.
1979- Sovyetler Birliği Başkanı Leonid Brejnev ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter Viyana’da bir araya geldiler. İki başkan Stratejik silahların sınırlanması üzerine SALT II adı verilen ikinci bir anlaşma imzaladılar.
– Ordu Ünye’de, TÖB-DER üyesi Remzi Aksakal (1947- Şavşat) evine giderken kurşunlarak öldürüldü. “Ülkücü” katili, az bir ceza ile kurtarılan Remzi Aksakal’ın, Mahir Çayan ve arkadaşlarının 1972 Mart’ındaki İngiliz Radar Üssünden teknisyenleri kaçırma eyleminden sonraki operasyonda gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakıldığı ve sonraki yıllarda Devrimci Yol militanı olarak mücadelesini sürdürdüğü açıklandı.
İstanbul Küçükköy’de 3 kişi bir kahvehaneye baskın düzenleyerek, içeridekileri kurşun yağmuruna tuttular. 1 kişi öldü, 8 kişi yaralandı.
1980- Bir gün önce öldürülen CHP İl Başkanı ve eski milletvekili Zeki Tekiner ve Yavuz Yükselbaba’nın cenazeleri için Nevşehir’e giden CHP Genel Başkanı Ecevit ve CHP milletvekillerine Ülkü Yolu Derneği önünde iki binadan çapraz ateş açıldı, ardından taşlarla saldırıldı. 15 dakika süren saldırılarda 5 CHP Milletvekili yaralandı; yere düşen tabuta da 8 kurşun isabet etti. Telefon ile ulaşılabilen Genel Kurmay Başkanı’nın talimatıyla gelen askerler silah kullanılan binalara ateş açtı ve saldırı kesildi.
1982- Feshedilen CHP’nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit’in “Hollanda TV’sine demeç vermek ve Der Spiegel’e yazmak suretiyle Sıkıyönetim bildirilerini ihlal ettiği” suçlamasından 6 ay ile 2 yıl arası hapsi istendi.
1984- KİT’lerin idari yapısı değiştiriliyor. Evren’in imzaladığı kararnameye göre halen işbaşında olan KİT Yönetim Kurulu üyeleri, görev süresi bitmeden görevden alınabilecek. Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı genel müdür üstlenebilecek. Yönetim kurullarında iki genel müdür yardımcısı, ayrıca ilgili bakanlıkla Hazine Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanlıktan atanmış birer temsilci bulunacak.
1987- YÖK’ü ve üniversitelerden atılmaları protesto için Beyazıt’ta tabut bırakmak isteyen 300 kadar öğrenciden 10’u gözaltına alındı.
– Robert Lisesi’nde 5 yıldır Edebiyat Öğretmeni olan 34 yıllık öğretmen R.Günaydın, Kasım 1985’de bir boş derste öğrencilere Ruhi Su’dan türküler dinlettiği gerekçesiyle ANAP hükümetinin Milli Eğitim Bakanlığı’nca görevden alındı.
1988- Başbakan Turgut Özal silahlı saldırıya uğradı. Kartal Demirağ adlı kişi Anavatan Partisi kongresinde Turgut Özal’a ateş etti. Özal elinden yaralandı. Kongre devam etti; Özal yeniden Anavatan Partisi genel başkanlığına seçildi.
– 1980 öncesi çıkan “Halkın Kurtuluşu” gazetesi Yazı İşleri Müdürü Hasan Selim Açan hakkında 101 iddianame hazırlandı; 88’inden mahkum oldu, 307 yıl ceza aldı.
1989- Yapı Kredi Bankası çalışanları toplu iş sözleşmelerinin Yüksek Hakem Kurulu’na intikalini protesto için Ankara’da yürüdü.
1992- Sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacak dar gelirlilere verilecek Yeşil Kart uygulaması, TBMM’de kabul edildi.
– 52 memur sendikasının yöneticisi Ankara yürüyüşlerinin 2.gününde İzmit’te işçi ve memur sendikaları tarafından karşılandı.
1993- Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey Bakü’yü terketti. Haydar Aliyev Azerbaycan cumhurbaşkanı oldu. (İngiliz Sunday Times gazetesi Türk Milli İstihbarat Teşkilatı’nın Azerbaycan’da 1993 yılında Ebulfeyz Elçibey’e karşı yapılan darbenin arkasında dev petrol şirketlerinin olduğunu anlatan raporunu ele geçirdi. Rapora göre, Haydar Aliyev’i iktidara getiren darbenin perde arkasında İngiliz petrol şirketi BP ve Amerikan Amoco var).
– Sümerbank Bakırköy Konfeksiyon Fabrikası işçileri özelleştirmeye karşı dün fabrikayı terk etmedi, bugün toplu viziteye çıktı.
– HEP Şırnak Milletvekilleri Meclis’teki Milletvekillerine mektup gönderdi: “Silopi/ Selçuk Köyü’nün yakılması nedeniyle 500 köylü açlıkla baş başa”.
1995- Çeçen lider Şamil Basayev, Budennovsk kenti hastanesine baskın yaptı; binden fazla Rus’u rehin aldı. Böylece Rusya savaşın durdurma ve görüşmeleri başlatma taleplerini kabul etti.
1996- Cezaevlerindeki açlık grevlerine destek için İstanbul/ Sirkeci’den telgraf çekmek isteyen İHD, ÇHD, ÖDP, KESK ve MKM üyeleri gözaltına alındı.
1997- Başbakan Necmettin Erbakan, RP-DYP koalisyon hükümetinin istifasını, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e sundu. Erbakan, istifasına gerekçe olarak, “Ülkedeki gerginliği” öne sürdü. Erbakan, koalisyonu teşkil eden iki parti arasındaki protokole göre “Hükümetin DYP Genel Başkanı Tansu Çiller tarafından kurulmasını, RP, DYP ve BBP olarak desteklediklerini açıklayan” bir belgeyi de Cumhurbaşkanı’na sundu. Demirel, Erbakan’ın istifasını kabul etti, ancak Anayasa’da, kanunlarda ve geleneklerde başbakanlığın devri şeklinde bir durum ve teamülün bulunmadığını ifade etti.
1999- Tedavi gerekçesiyle ABD’ye yerleşen F.Gülen’in ”adliye ve mülkiyeye” yerleştirilen yandaşlarına hitap ettiği 2 konuşma kaseti ATV’de yayınlandı.
Kasetleri değerlendirmek için Ali Kırca’nın programına çağrılan yazar Faik Bulut ATV’nin kapısında gözaltına alındı.
2000- İstanbul Kürt Enstitüsü, Türkçe-Kürtçe sözlük yayımladı.
– Ürdün Kralı Abdullah muhafazakar Abdulrauf El-Ravabdek başkanlığındaki hükümeti feshetti. Hükümeti kurma görevini liberal milletvekili eski Başbakan Ali Abu el-Ragıb’a verdi.
2001- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, RTÜK yasasını veto etti. Gerekçe: Toplumun yansız ve tarafsız haber alma hakkının engellenmesi.
– Yargıtay, “Düşünceye Özgürlük-2000” kitapçığını imzaladıkları için daha önce DGM’de beraat eden 15 aydının bir kez daha yargılanmalarına karar verdi.
– TÜRKBANK çalışanları bankanın kapatılma kararını ülke genelinde protesto etti.
– F tipi cezaevlerine karşı 243. Güne giren ölüm orucu eylemlerinde hayatını kaybeden 24.tutuklu Veli Güneş toprağa verildi.
2004- Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) çağrısı üzerine Türkiye’nin altı bölgesinden yola çıkan doktorlar Ankara’ya vardı. AKP’nin “Sağlıkta Dönüşüm Projesi”‘ni, “Umuda Beyaz Yürüyüş”le protesto eden doktorlar, özlük haklarının iyileştirilmesi ve herkese ücretsiz sağlık hakkı verilmesini istiyorlar.
– El Kaide, Suudi Arabistan’da rehin tuttuğu Amerikalı Paul M.Johnson’ı başını keserek öldürdü. Örgüt, Riyad hükümetinden cezaevindeki militanların serbest bırakılmasını istiyordu.
– ABD Senatosu, Merkez Bankası (FED) Başkanlını 78 yaşındaki Alan Greenspan’ın görev süresini beşinci ve son kez uzattı. Greenspan, 1987’de eski Başkan Ronald Reagan tarafından getirilmişti.
2005- Ermenistan arşivlerinde araştırma yapma izni verilen ilk Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı, Yektan Türkyılmaz Erivan Havalimanında gözaltına alındı. ABD’de Kuzey Carolina, Duke Üniversitesi’nde görevli Türkyılmaz’ın Ermenistan tarihine ait kitapları gizlice Türkiye’ye kaçırmaya çalıştığı ileri sürüldü.
– Toplumsal gerçekçi resmin önde gelen temsilcilerinden Nuri İyem (90) hayata veda etti. “Anadolu kadınının ressamı” diye tanımlanan İyem, 6 bine yakın yapıta imza attı.
– İskenderun ve Seydişehir’de işçiler ERDEMİR ve Seydişehir Alüminyum’un özelleştirilmesi kararını protesto etti.
2006- “4.Türkçe Olimpiyatları” ödül töreninde Meclis Başkanı Bülent Arınç ve DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar, Fethullah Gülen’e övgüler yağdırdı.
– Katalanlar referandumda İspanya’dan özerklik planına yüzde 74 “Evet” oyu verdi. İspanya Başbakanı Rodriquez Zapatero “Bu İspanya’yı küçültmeyecek, çeşitlendirecek” dedi.
– Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Diyarbakır Grubu Koordinatörü Murat Aygün, silah ticaretinin daha sıkı kontrol edilmesi gerektiğini söyledi. Uluslararası Af Örgütü’nün ‘’Silahlar Denetlensin’’ kampanyası kapsamında Diyarbakır Grubu üyesi yaklaşık 100 kişi, Sanat Sokağında basın açıklaması yaptı.
– Irak’ta Süleymaniye’ye bağlı Sirwan kasabasında, 16 Mart 1988 yılında diktatör Baas rejiminin Halepçe’ye yönelik gerçekleştirmiş olduğu ve en az 5 bin Kürdün yaşamına mal olan hava bombardımanı sırasında patlamamış kimyasal bir bomba bulundu.
2007- YSK, Başbakan Erdoğan’ın katılımıyla yapılan TOKİ açılış törenlerini “gizli seçim kampanyası” niteliğinde bularak törenleri yayınlayan 8 TV kanalını uyardı.
2008- Balyoz soruşturması kapsamında tutuklanan, aralarında Emekli Korgeneral Engin Alan, Korgeneral Yurdaer Olcan, emekli Orgeneral Çetin Doğan ve emekli Tuğgeneral Süha Tanyeli’nin de bulunduğu 14 kişi tahliye edildi.
– Romanya’nın bir köyünde yapılan belediye başkanlığı seçiminde seçmenler, yeniden aday olan ancak seçim günü ölen belediye başkanını, hayatını kaybettiğini bilmelerine rağmen, rakibinin kazanmasını önlemek için yeniden seçtiler.
2009- TKP ve Yurtsever Cephe üyeleri Bodrum’a gelen ABD savaş gemisini protesto etti.
– Erzincan’daki İsmailağa Cemaati yapılanmasına yönelik 3 yıldır süren soruşturmaları nedeniyle Başsavcı İlhan Cihaner hakkında Adalet Bakanlığı müfettişleri soruşturma başlattı. İlhan Cihaner, bir süredir de F.Gülen Cemaati soruşturması üzerinde çalışıyordu.
2010- “Ergenekon’a üye olma” suçlamasıyla 4 aydır tutuklu bulunan İlhan Cihaner tahliye edildi.
2011- Gazeteciler tutuklulukta 100.günü dolduran Ahmet Şık ve Nedim Şener için Galatasaray’dan Taksim’e yürüdü.
2012- “Ben, 1945’ten beri Türkiye Komünist Partisi üyesi olan ve ömrümün sonuna kadar da bu sıfatla yaşayabilirsem, yaşamamın bir anlamı olacağını düşünen bir komünistim.” diyen, TKP1920’nin kurucularından Bekir Karayel öldü.
2013- Erdem Gündüz’ün “Duran Adam” eylemi ülke genelinde yayılıyor. Ankara/Kuğulupark’ta kurulan çadırlar gece saatlerinde çok sert polis müdahalesiyle boşaltıldı. Eskişehir’de sökülen 350 çadırdan sonra gece tekrar kurulan 4 çadırda sabahlayan 13 kişi gözaltına alındı. İstanbul’da sabaha karşı polis 94 ayrı adrese baskın yaptı. Atılım, Özgür Radyo ve ETHA’da arama ve gözaltılar yapıldı.
2014- 12 Eylül askeri darbesine ilişkin dava sonuçlandı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren ile Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Ali Tahsin Şahinkaya’ya müebbet hapis cezası verildi.
– Soma’da 14 Mayıs’ta madenci Erdal Kocabıyık’ı tekmeleyen Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel hakkında zamanında -1 ay içinde- idari soruşturma açılmadığı için dosya kapandı. Yerkel hiçbir ceza almayacak ve siciline işlenmeyecek.
2015- HDP Eş Genel Başkanı Demirtaş: “AKP ile CHP bizim ilkelerimizi içerecek şekilde bir koalisyon kurarsa işlerini kolaylaştırırız, destek veririz.”
2016- Mısır’da Kahire Ceza Mahkemesi, darbeyle görevinden uzaklaştırılan Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye, “Katar adına casusluk” davasında, farklı suçlamalardan biri müebbet diğeri 15 yıl olmak üzere toplam 40 yıl hapis cezası verdi.
Yorumlar kapatıldı.