Belleğimizde: 13 Şubat

1258 – Hülagû, Bağdat’ı işgal etti. 200 bin Bağdatlı öldü.
1633 – Galileo Galilei, engizisyon mahkemesinde yargılanmak üzere Roma’ya geldi.
1668 – İspanya, Portekiz’i ayrı bir devlet olarak tanıdı.
1878- İlk Meclis-i Mebusan ve Hey’et-i Ayan süresiz olarak tatil edildi. Meclis-i Mebusan ilk defa 19 Mart 1877’de açılmıştı.
1894 – Auguste Lumière ve Louis Lumière, sinematograf’ın (bir film kamerası ve projektör’ün bir araya getirilmiş hali) patentini aldılar.
1925 – Şeyh Sait Ayaklanması başladı. İsyan Piran’da patlar. 15 Nisan 1925 günü, Şeyh Sait ve beraberindekiler Varto-Abdurrahman Paşa Köprüsünde yakalanır ve 28 Haziran 1925 günü, Diyarbakır Şark İstiklal Mahkemesince 46 arkadaşı ile birlikte idam edildiler.
1926- Savurganlıkla mücadele amacıyla Men-i İsrafat Kanunu kabul edildi.
1934- Servet-i Fünun grubunun öncüsü ve lirik şair Cenap Şahabeddin İstanbul’da öldü.
1943- Türk sinemasının ilk kadın oyuncusu Neyyire Neyir (Münire Eyüp Ertuğrul) İstanbul’da öldü.
1945 – II. Dünya Savaşı: SSCB birlikleri Budapeşte’yi nazilerden geri aldı. İngiliz kraliyet hava kuvvetleri Almanya’nın Dresden kentini bombalamaya başladı.
1960 – Fransa, Birleşmiş Milletler (BM) ile Amerika Birleşik Devletleri’nin bütün itirazlarına rağmen Büyük Sahra’da atom bombası patlattı.
1961- 7 yeni parti kuruldu. Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Millete Hizmet Partisi, Güven Partisi, Musavat Partisi, Muhafazakâr Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Seçime katılabilmek için son gündü.
Aralarında Kemal Türkler, Rıza Kuas, Kemal Nebioğlu, İbrahim Denizcier’in de bulunduğu bir grup sendika yöneticisince kurulan Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel başkanlığına Avni Erakalın, genel sekreterliğine Şaban Yıldız getirildi.
1962- Eski Adalet Bakanı Hüseyin Avni Göktürk ve eski Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan tutuklandı. Eski bakanların devlet hazinesine ait dövizle radyo pili ithal ettikleri ileri sürüldü. 2 Mart 1962’de tahliye edildiler.
1963 – İstanbul Savcılığı 1963 tarihinde İşçi Sigortaları Kanunu’na uymayan 2 bin işveren hakkında dava açtı.
– İstinye’deki Kavel Kablo Fabrikası önünde 17 gündür direnişte olan işçileri dağıtmak isteyen polisin zor kullanması sırasında 3 işçi yaralandı, 9 işçi gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakıldı.
– Ankara valiliği taksilerde plak çalınmasını yasakladı; taksilerdeki pikaplar sökülüyor.
1965 – Başbakan İsmet İnönü istifa etti. İnönü’nün istifasına bütçenin 197’ye karşı 225 oyla reddedilmesi neden oldu.
1967 – Türk-İş’ten ayrılan 3 sendika (Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş) ile bağımsız Gıda-İş ve Zonguldak merkezli Türk Maden-İş Sendikası temsilcileri DİSK’in (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) kuruluş başvurusunu yaptı. Sendika başkanları yaptıkları açıklamada “Türk İşçi sınıfının çıkarları, hakları, özgürlükleri ve onuru için bir araya geldik” dediler.
– İranlı şair, yazar, yönetmen, ressam Füruğ Ferruhzad (d. 1935) öldü.
1969 – İstanbul’da üniversiteli kız öğrenciler Amerikan 6. Filo’sunu protesto yürüyüş ve mitingi düzenlediler.
6.Filo’ya karşı 150 kız 300 erkek İstanbul Üniversitesi öğrencisi siyah renkte bir Türk bayrağı açarak Beyazıt’tan Sultanahmet’e yürüdü. Sultanahmet’’te yapılan mitingte, Halide Edip’in 1919’da aynı meydanda esaretten kurtuluşa vurgu yaptığı konuşmaya atıf yapıldı.
DÖB üyesi bir grup genç Beyazıt Meydanı’ndaki basın toplantısında, bazı sağcı gazetelerde “Beyazıt Kulesi’ne kızıl bayrak çekildi” yönündeki yayının asılsız olduğunu, Vedat Demircioğlu’nun resmi basılı al bayrak çekildiğini söyleyerek Kule’ye Türk bayrağı çekti.
6.Filo’dan ABD’li denizciler Tünel’de gezerken kalabalık bir grup gencin “kartopu hücumu”na uğradı, 2 işçi gözaltına alınıp sabah serbest bırakıldı.
Ankara’daki 6.Filo protestosunda TUSLOG binasını taşlayıp camlarını kıran 25 öğrenci ile Bulvar’da yürüyen 30 öğrenci dövülerek gözaltına alındı. İzmir Konak Meydanı’nda açlık grevine başlayan 9 öğrenci de bir süre sonra sürüklenerek gözaltına alındı.
– Basın toplantısı düzenleyen Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) Başkanı İsmail Kahraman: “6.Filo protestoları Türkiye’yi komünistleştirme planında bir adımdır.”
– Tokyo Üniversitesi’ni işgal eden öğrenciler ABD bayrağını yaktılar
1971- Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın babaları, “vur emri” çıkarılan oğullarının -işkence görebilecekleri endişesiyle- “teslim olmamaları” yönünde basın aracılığıyla mesaj gönderdi.
– Vietnam Savaşı: Amerikan kuvvetleri desteğindeki Güney Vietnam güçleri Laos’u işgal etti.
1974 – Akü fabrikalarında toplu iş sözleşmesi anlaşmazlığı nedeniyle süren grevler fiyatların yükselmesine ve akü sıkıntısına yol açtı. Bir otomobil aküsü (55 amperlik) karaborsada 700 liradan satılıyor. Grev öncesi aynı akünün fiyatı 540 liraydı.
– Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, “Gulag Takım Adaları, 1918-1956” adlı kitabı nedeniyle tutuklandığının ertesi günü vatana ihanetle suçlandı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yurttaşlığından çıkarılarak sürgüne gönderildi.
1975- Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi. Yunan hükümeti federe devletin kurulmasını kınadı. Buna karşılık karar Türk siyasi çevrelerince olumlu karşılandı.
1978 – Yurt çapında çeşitli işyerlerinde devam eden grevler bugün itibariyle bitti. Yeni zam dalgası geliyor.
1980- İstanbul Kadırga civarında, “kepenk kapatma” eylemine müdahele eden sıkıyönetim güçlerine ateş açılması sonucu, tesadüfen orada bulunan Devrimci Yol militanı Ahmet Mümtaz Özdal (1960/ Karaman), yaralı haldeyken yakın mesafeden vurularak öldürüldü.
1981- 82 sanıktan 30’u hakkında idam istenen “THKP-C Acilciler” davası Ankara Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nde başladı.
1984- SSCB Komünist Parti genel sekreterliğine Yuri Andropov’un yerine Konstantin Çernenko getirildi.
1985- Kapatılan Milli Selamet Partisi yöneticileri hakkında açılan kamu davası sona erdi. Partinin Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 22 arkadaşı beraat etti. 1981 şubatından 1985 şubatına kadar geçen bütün bu süre içinde Necmettin Erbakan 10 ay tutuklu kaldı.
1986- Diyarbakır Askeri Cezaevi’nde ölen 30 mahkumdan Savcılığın “eceliyle öldü” dediği Ali Sarıbal’ın dayak sonucu öldüğü, 7 cezaevi görevlisinin bu nedenle mahkum olduğu ortaya çıktı.
– Başkanlığını Aziz Nesin’in yaptığı, kültür ve bilim alanlarında faaliyet yürütmek üzere kurulan Ekin-Bilar A.Ş.’nin etkinlikler gerçekleştirdiği Ankara Çankaya Sineması ve Ankara Sanat Tiyatrosu (AST) 3 gün süreyle kapatıldı, İstanbul’da Vali etkinlikleri yasakladı.
1987- Ferhan Şensoy “Muzır Müzikal”oyununda “İslam dinini tahkir” ve “müstehcen ve hayasızca tiyatro temsili”nden yargılanmaya başlandı
1990 – Tütün üreticilerinin baş fiyatı protesto eylemleri bugün de sürdü. Üreticiler, piyasanın açılmasını engellediler. Bu arada fiyatlandırma çalışmaları için Akhisar ve köylerine giden eksperler engellendi. SHP lideri Erdal İnönü, “Üreticiler açlığa mahkum edilmekte yurtdışındaki tekeller zenginleştirilmektedir” derken, DYP lideri Demirel “Tütün üreticisi yanmıştır” şeklinde konuştu.
– 12 Eylül sonrasında görevlerinden alınan 1402’lik öğretim üyeleri görevlerine dönmek için üniversitelerine başvurmaya başladılar. İlk başvuruyu Profesör Dr. Hüseyin Hatemi yaptı.
– 125 aydın, tutuklu TBKP’lilerin serbest bırakılması ve TCK’nın 141. ve 142.maddelerinin kaldırılması için ortak bildiri açıkladı.
– Eti Tuğla Fabrikası’nda işçiler asgariden gösterilen ücretlerini SSK’ya bildirdi; işveren işyerini kapattı.
1991- “Körfez Savaşı” ve “Durgunluk” gerekçeleriyle işten çıkarılanların sayısı 200 bini aştı.
– Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ‘nin dağılmasından sonra Rusya veya Ukrayna’ ya bağlanması konusunda Kırım’da referandum yapıldı. Referandum sonucunda Kırım’ın özerk cumhuriyet olarak Ukrayna’ya bağlı kalmaya devam etmesi kararlaştırıldı.
1993- Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Bosna-Hersek’te devam eden savaşı protesto için İstanbul’da Taksim Meydanı’nda bir miting düzenlenmesini istedi. Hükümet ortakları Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti, mitinge katılmayacaklarını açıkladılar. Turgut Özal’ın amacının şov yapmak olduğunu ileri sürdüler. Anavatan Partisi katılma kararı aldı. Miting sönük geçti.
– İdil’de 4 kişiye 30 gün gözaltı uygulanmasına karşı Av.Hasip Kaplan Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na başvurdu.
1995- Yayınladıkları “Olağanüstü Hal 92” başlıklı rapordan dolayı “PKK örgütünün sözcülüğünü yaptıkları” iddiasıyla 17’şer yıl hapisleri istenen 4 İHD yöneticisinin yargılanmasına Diyarbakır DGM’de başlandı. Mahkeme İHD’nin faaliyetlerinin durdurulmasına karar verdi.
1996- Üniversite harçlarını protesto eden Sosyalist İktidar Partisi (SİP) İstanbul İl yöneticileri Taksim’de diplomalarını yaktı.
– İstanbul’da tramvay-hafif metro işçileri arkadaşlarının işten atılması ve gişelerin taşerona verilmesini protesto etti.
– Ankara’da Ener-Sen ve Yapı Yol-Sen üyesi kamu çalışanları özelleştirmelere karşı ve özlük hakları için Karayolları ve DSİ Genel Müdürlüklerine yürüdü.
1997 – Tuzla’daki Gemsan Tersanesi’nde bakıma alınan Türkiye’nin en büyük gemilerinden 307 metre uzunluğundaki TPAO tankerinde kaynak yapılırken büyük bir patlama oldu ve yangın çıktı. Yangın sırasında biri ağır olmak üzere dört gemici ile ikisi ağır 22 itfaiye görevlisi yaralandı. İtfaiye erlerinden İbrahim Kolay’ın elbiselerinin tutuşarak alev alev yanmasına ilişkin görüntüleri televizyonlardan izleyenler dehşet içinde kaldı.
– Adalet Bakanı Şevket Kazan’ın sözlerine tepkiler büyürken sözlerinin saptırıldığını ileri süren Kazan “Niye özür dileyeyim? Ben kimseye hakaret kastıyla söylemiyorum ki” dedi.
– Hollanda’da cezaevinden salıverilen Hüseyin Baybaşin, Metin Göktepe’nin katlinden sanık polislerin avukatı Necdet Küçüktaşkıner’in,1 Mayıs 1977’de Taksim’de MİT görevlisi olarak kitleye ateş açılmasını organize ettiği ve ardından uyuşturucu işine girdiğini öne sürdü.
1999- Ankara’da kamu çalışanları “Ekonomik ve Demokratik Haklar Mitingi” için Hipodrom’dan Sıhhiye’ye yürüdü.
– Polis 196.haftada da G.Saray’da oturma eylemi yapmak isteyen Cumartesi Annelerini bir kez daha engelledi. Ellerindeki karanfilleri Lise önüne bırakan kayıp yakınları tartaklanarak uzaklaştırıldı.
– DİSK Genel Sekreteri Murat Tokmak, sendikalı olduğu için işten atılıp 52 gündür direnen Swiscard işçilerini ziyaret etti.
– Sosyalist İktidar Partisi (SİP) yönetici ve üyelerinden bir grup TİP ve DİSK’in kuruluş yıldönümlerinde TİP’in son genel başkanı Behice Boran’ın Zincirlikuyu’daki mezarı başında anma düzenledi.
2000- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 15 yaş ve üzeri erkek öğrencilere “temel askerlik eğitimi” verilmesini öngören bir kararname yayımladı.
2001 – İstanbul 5 No’lu DGM, yazarlarını mahkum ettiren 60 makalenin yer aldığı “Düşünceye Özgürlük 2000” kitabına yayıncı olarak imza atan 16 aydını beraat ettirdi.
2002 – Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, Alevi ve Bektaşi Kuruluşları Birliği Kültür Derneği’ni feshetti. Karar “Türk kültüründen başka kültür korunursa, azınlık yaratır.”, “Alevi sözcüğünün bir mezhep ve dini terim olması dolayısıyla bu isme dayalı, Aleviliği odaklaştıracak dernek kurulamaz” gerekçesine dayandırıldı.
– Alkollü içkiyi kamuya açık yerlerde yasaklama vaadini “Anayasa’nın Md.58/2.fıkra gereği tüm kamusal alanlar”a genişleten AKP Genel Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Meyhaneleri kapatacağız demiyoruz. Ama, iktidara geldiğimizde ilk işimiz TEKEL’i özelleştirmek olacaktır.”
– “Düşünce Özgürlüğü 2001” adlı kitaba yayıncı olarak imza atan Noam Chomsky diğer yayıncılarla birlikte DGM Savcısı’na kendisini ihbar etti. “Amerikan Müdahaleciliği” adlı kitabını yayınladığı için yargılanan Fatih Taş, Chomsky’nin de izlediği duruşmada beraat etti. Chomsky duruşma çıkışında gazetecilere ABD’nin terörist devlet olduğunu, Türkiye’nin de “ABD’nin bölgedeki polisi” olduğunu söyledi.
2003- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Refah Partisi yöneticilerinin temyiz için yaptıkları başvuruyu reddetti.
2004- Çeçenya’nın eski Devlet Başkanı Zelimhan Yandarbiyev, 1999’da sığındığı Katar’da uğradığı bombalı saldırıda yaşamını yitirdi.
2005- Irak seçim sonuçları açıklandı; Şiiler oyların yüzde 48.1’ini alarak 270 sandalyeli mecliste 132, Kürt grupların ittifakı yüzde 25.7 oranında oy alarak 71, Başbakan İyad Allavi’nin listesi yüzde 13.8 oranında oyla 38 sandalye kazandı.
2006- Güney Kıbrıs’ta Başsavcılık emsal oluşturacak bir kararla, KKTC’li Arif Mustafa’nın 1974’te terk ettiği Limasol’un Episkopu (Yalova) köyündeki evini geri alabileceğine karar verdi.
2008- Danıştay 2. Daire üyeleri ve Cumhuriyet gazetesi’ne yönelik saldırılarla ilgili davada, Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi sanık Alparslan Arslan’ın 2 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına karar verdi. Sanıklardan Osman Yıldırım, Erhan Timuroğlu ve İsmail Sağır müebbet hapisle cezalandırıldı. Sanık Süleyman Esen toplam 17 yıl 8 ay 15 gün, Tekin İrşi ise toplam 10 yıl 2 ay 15 gün hapse mahkûm edildi.
– Avustralya Başbakanı Kevin Rudd, kıtanın yerli halkı Aborjinlerden, yapılan tüm haksızlıklar ve işlenen suçlar için resmen özür diledi.
2009- ATV ve Sabah gazetesi ve dergi işverenlerinin Toplu İş Sözleşmesi’ne yanaşmaması üzerine TGS, Balmumcu’daki binada grev kararı astı.
2010- Başbakan Erdoğan’dan TEKEL direnişçilerine: “Şubat sonuna kadar 4-C’ye geçmediğiniz takdirde 4-C kapısı kapanacak”. Ataol Behramoğlu 1 günlüğüne TEKEL işçilerinin sürdürdüğü açlık grevine katıldı.
2011- Mısır’da ordu, parlamentoyu feshedip anayasayı askıya alarak ülkeyi 6 ay idare edeceğini açıkladı.
– İtalya’da 200 kasaba ve kentten gelerek başkent Roma’da toplanan yüzbinlerce kadın, hakkında çıkan seks skandalları dolayısıyla Başbakan Silvio Berlusconi’yi protesto etti.
2012- Yunanistan’da, AB ve IMF’nin ek mali yardım karşılığında dayattığı yeni kemer sıkma paketi onaylandı.
– 16 ilde KCK soruşturması adı altında düzenlenen baskınlarda 130’a yakın kişi gözaltına alındı. Operasyon kapsamında Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) ve Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Emekçileri Sendikası (Tüm Bel Sen) genel merkezleri arandı.
2013- 28 Şubat Soruşturması kapsamında, mahkemeye sevk edilen emekli Orgeneral Orhan Yöney, emekli Oramiral Hayri Bülent Alpkaya, emekli Korgeneral Köksal Karabay ve emekli Koramiral Altaç Atılan tutuklandı; Ersin Yılmaz adli kontrol şartıyla salıverildi.
2014- Belçika Temsilciler Meclisi, çocuklara ötanazi hakkı tanıyan yasayı kabul etti.
2015- Mersin’in Tarsus ilçesinde üç gündür kayıp olan 19 yaşındaki üniversite öğrencisi Özgecan Aslan’ın yakılarak öldürüldüğü ortaya çıktı
2017- Hamas’ın Gazze’deki yeni sorumlusu İzzeddin el-Kassam Tugayı’nın kurucularından Yahya Es-Sinvar oldu
2018- Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli dermatoloji uzmanları arasında gösterilen ve tek kolu olmadığı için “Kolsuz Agop ” olarak da tanınan Prof. Dr. Agop Kotoğyan, 79 yaşında yaşamını yitirdi.