Belleğimizde: 22 Ocak

1517- Osmanlı ordusu Ridaniye savaşında Memluk ordularını yendi. Bu savaşın ardından, halifelik Osmanlılara geçti.
1842- Osmanlı Devleti’nde ilk Baytar Mektebi (Veteriner Fakültesi) açıldı.
1873 – Kasımpaşa Tersanesi’nde 11 aydır ücretlerini alamayan 500’ün üzerinde çalışan greve gitti.
1878- Ruslar Edirne’yi işgal etti.
1891 – İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen Antonio Gramsci doğdu.
1905 – Birinci Rus devrimi başladı. Kışlık Saraya dilekçe vermek için yürüyüşe geçen işçilere, Çar birliklerinin ateş açtı: 1.000 ölü, 2 bin yaralı. Polis ajanı Papaz Gapon’un yönlendirdiği kitlenin talepleri 8 saatlik iş günü, fazla mesainin kaldırılması, asgari ücretin arttırılması idi.
1930 – Mustafa Kemal ve Türklük aleyhine yayın yapmaktan dolayı Resimli Ay gazetesi aleyhine dava açıldı.
1932- İlk Türkçe Kuran Hafız Yaşar (Okur ) tarafından Yerebatan Camii’nde okundu.
1939 – Columbia Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı uranyum atomunu parçalamayı başardı.
– Cumhuriyetçi Barselona’nın 30 km. yakınına ulaşan kralcı/ faşist General Franco komutasındaki güçler şehri havadan bombardımana başladı.
1946 – Mahabat Kürt Cumhuriyeti, Çarçıra meydanında ilan edildi. Gazi Muhammed, kurulan Cumhuriyetin Cumhurbaşkanlığına, başbakanlığına ise Hacı Baba Şeyh seçildi.
1947- Fransa’da yeni kabineyi sosyalist Paul Ramadier kurdu.
1949 – Çin’de Mao Zedung, Kızıl Ordu ile Pekin’e girdi.
1953- Türkiye Milliyetçiler Derneği kapatıldı.
1959- İzmir Toplu Basın Mahkemesi, Demokrat İzmir gazetesi yazı işleri müdürü Şeref Balçık’a 15 gün, gazetenin sahibi Adnan Düvenci’ye 1 yıl mahkûmiyet cezası verdi.
– Kadın avukatlar, Refik Erduran’a “Bir Kilo Namus” adlı yapıtı nedeniyle açtıkları davadan vazgeçtiler.
1961 – İstanbul’da 300 cam işçisi kapalı salon toplantısı yaptı.
1965 – Yeni Seçim Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu milli bakiye sistemini ve birleşik oy pusulası kullanımını öngörüyor.
1969- ODTÜ Sosyalist Fikir Kulübü’nün Komer’in aracının yakılması ve sonrasına ilişkin yayınladığı “Türk Halkına Mektup” başlıklı bildiri Ankara’da toplatıldı.
– Teksif Sendikasına bağlı işçiler Defterdar Fabrikası’nda grev başlattı.
1972- Başbakan Nihat Erim’in Fransa ziyareti sürerken Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam kararını protesto için bir grup devrimci genç Paris Opera Meydanı’nda bulunan THY bürosunu işgal etti.
– Brüksel Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre; İngiltere, İrlanda, Danimarka ve Norveç 1 Ocak 1973’ten itibaren Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) üye olacak.
1973 – 12 Mart dönemi başbakanlarından Nihat Erim İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Yargıçlığına adaydı. Çok tepki görünce adaylıktan çekildi.
1976 – K.Maraş/ Pazarcık’ta 19 Ocak gecesi kapalı olan Ülkü-Bir’in kepenkleri önünde patlatılan bir dinamit sonrası, köylerden gelenlerin de karıştığı ve alevi-sünni çatışmasına dönen olaylarda birçok işyeri tahrip edildi, jandarma güçlükle kontrolü sağladı.
– Kartal Elka Fabrikası’nda jandarma 62 gündür grevde olan Asis üyesi 700 işçiyi zorla fabrikadan çıkarıp yerlerine Ağaç-İş’li 150 işçiyi soktu.
Derby Lastik Fabrikası’nda üç günlük grev anlaşmayla noktalandı.
1977 – Besin-İş Sendikası’nın Et ve Balık Kurumu’nun 29 işyerinde uygulayacağı grev Bakanlar Kurulu kararıyla 60 gün ertelenirken, et ve balık ürünlerine yüzde 30-50 zam yapıldı.
– Türkiye’nin en uzun süreli grevi 960 gündür HürAydın gazetesinde DİSK/Basın-İş’li 4 işçi tarafından sürdürülüyor.
– İstanbul’da Saraçhane-Sultanahmet arasında “Faşizme Ölüm” yürüyüşü yapıldı. Yürüyüşe 5 bin kişi katıldı.
– Nazım Hikmet’in doğumunun 75.yıldönümü nedeniyle Türkiye Yazarlar Sendikası İstanbul ve Ankara’da anma gecesi düzenledi.
1979- İran Komünist Partisi (TUDEH), sürgünden dönmesine 3 gün kala Ayetullah Humeyni’yi destekleyeceğini açıkladı.
1980- TARİŞ Çiğli İplik Fabrikası, zeytinyağı kombinası ve üzüm işletmelerinde polisin arama yapmasına direnen 11 bin işçi 6 saat polisle çatıştı: 50 yaralı, 600’e yakın gözaltı. Direniş Genel Müdür’ün DİSK örgütlülüğünü ülkücü kadrolaşma ile kırma girişiminden kaynaklandı. Çiğli İplik Fabrikası’ndan dönen bir polis aracına Çiğli kavşağında ateş açılmasının ardından, TARİŞ işçilerinin yaşadığı Çimentepe ve Cumhuriyet mahallelerine polis ve Foça’da getirilen jandarma komandolar ortak operasyon düzenledi.TARİŞ olaylarını protesto için İzmir/Gültepe Belediyesi’nde çalışan 260 işçi öğle saatlerinden itibaren iş bıraktı. Ege Üniversitesi öğrencileri İzmir-Ankara yolunu lastik yakarak bir süre trafiğe kapattı, Alsancak’ta da korsan gösteri yapıldı.
1981 – 12 Eylül 1980 darbesinin ardından DİSK’li yöneticilerle birlikte “teslim ol” çağrısına uyup gözaltına alınan Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK)yöneticilerinin tümü serbest bırakıldı. MİSK üyeleri için açılan herhangi bir soruşturma dosyası bulunmuyor.
1984 – Yeni ithalat rejimine göre yapılan ilk ithalattan Panama malı “Chiquita” muz çıktı! İzmir’de bir firmanın getirdiği muzlar, kilosu 850 liradan piyasaya sürülürken, yerli muz üreticileri, muz ithaline büyük tepki gösterdi (Tepkilerin büyümesi üzerine muz ithali durdurulacaktır).
1987 – Türkiye-Yunanistan Uyum Antlaşması Avrupa Topluluğu (AT) adına parafe edildi.
1988 – Nazım Hikmet’e vatandaşlık haklarının geri verilmesi için kampanya başlatıldı.
1990- Zorunlu askerliğe karşı başlattığı kampanya nedeniyle soruşturma açılan Dr.Tayfun Gönül DGM de ifade verdi.
– Sovyet lideri Gorbaçov, Kızıl Ordu askerlerinin ayaklanmayı bastırmak üzere Azerbaycan’a yollandığını açıkladı.
1991 – Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 46 ANAP milletvekiliyle yaptığı görüşmede “Savaş sonrası ABD meydanı boş bırakmaz. Kurulacak yeni Ortadoğu sisteminde Türkiye lider rol oynar” dedi.
Nükleer Savaşa Karşı Hekimler Derneği (NÜSHED) Genel Başkanı Prof.Dr.Leziz Onaran, ABD’nin Körfez Savaşı’na karşı Güvenpark’taki basın açıklaması sırasında “barış ağacını sulama eylemi”nden dolayı sabah evinden gözaltına alındı, sorgulandıktan sonra serbest bırakıldı.
Yazar, sanatçı ve SHP’lilerden oluşan bir grup polis barikatına rağmen, ABD’nin İstanbul Başkonsolosluğu önünde Körfez Savaşı’nı ve ANAP hükümetinin savaşa destek veren politikasını protesto etti. Grup daha sonra İstiklal Caddesi’nden Taksim’e yürüdü.
1992- Çapa Tıp Fakültesi Dahiliye Kliniği’nde pankart açan öğrenciler işkenceleri, infazları ve faili meçhulleri kınadı.
1993- Uğur Mumcu katlinden 2 gün önce Cumhuriyet’te imam hatip mezunlarının harp okullarına girişlerinin yolunu açan düzenlemeyi yazdı.
1996- Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) İçişleri Bakanlığı’na verilen dilekçe ile resmen kuruldu. ÖDP’liler, İçişleri Bakanlığı’na kuruluş dilekçelerini verdikten sonra sloganlarla Genel Merkez’e yürüdü.
– Gazeteci Metin Göktepe’yi öldürdükleri iddiasıyla biri emniyet amiri 24 polis gözaltına alındı.
2000 – Konya’da Hizbullah’a ait bir başka evde sekiz erkek cesedi bulundu. Dört günde ortaya çıkan ceset sayısı 25’e ulaştı. 21 Ocak’ta Konya’da bulunan dört cesetten birinin 18 ay önce kaçırılan ‘İslamcı feminist’ Konca Kuriş’e ait olduğu kesinleşti.
– Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu’nun ölümü ile ilgili davada, MHP Milletvekili Cahit Tekelioğlu’nu 2 yıl 9 ay 10 gün ağır hapse mahkûm etti. MHP Milletvekili Mehmet Kundakçı’nın ise beraatine karar verildi.
2004 – Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Personel Temininde Eşitlik İlkesine Uygun Hareket Edilmesi” genelgesi Resmi Gazete’de yayımlandı. Genelgede, personel alımında cinsiyet ayrımı yapılmasının, Anayasa’ya ve uluslararası sözleşmelerdeki kadın-erkek eşitliğine ilişkin hukuka aykırı olduğu belirtildi. DSİ eleman alırken “erkek olma” şartı koşmuş, uygulama tepki görmüştü.
– Irak’ta Amerikan yönetimi tarafından atanan Geçici Hükümet Konseyi’nin şeriat yasalarının uygulanacağını açıklamasına Kuzey Irak’ta binlerce Kürt kadın tepki gösterdi. Kadın haklarının Saddam döneminden daha kötü hale getirildiğini, evlilik, boşanma, nafaka ve miras gibi konularda hakların ellerinden alındığını belirten kadınlar Valiliğe yürüdü.
2005- “Türk Edebiyatı Tarihi” ansiklopedisinin yazarı Atilla Özkırımlı, 63 yaşında öldü.
2006- Orhan Pamuk’a TCK 301 uyarınca “Türklüğe hakaret” iddiasıyla açılan dava düştü. Dava için Adalet Bakanlığı’nın “yargılama izni” vermesi gerektiğine hükmeden mahkeme, “izin yetkimiz yok” yanıtını alınca davayı düşürdü.
2007- Hrant Dink’in genel yayın yönetmenliğini yaptığı AGOS Gazetesi gün boyu ziyaret edildi. Hatay/ Samandağ’da suikasti protesto yürüyüşü düzenlendi.
– Bağdat’taki bombalı saldırılarda 73 kişi öldü, 138 kişi yaralandı.
2008 – Ümraniye’de ele geçirilen el bombalarıyla ilgili soruşturmada emekli Tuğgeneral Veli Küçük, avukat Kemal Kerinçsiz, gazeteci Güler Kömürcü, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Susurluk davası hükümlüsü Sami Hoştan’ın da aralarında bulunduğu 33 kişi gözaltına alındı.
2010- Başbakan Erdoğan 40 gündür direnişte olan TEKEL işçileri için: “2 yıldır çalışmadan maaşlarını ödüyoruz, açız-sefiliz diyerek ajitasyon yapıyorlar. Boş depolarda durup 40 trilyon maaş alıyorlar. O parayla 3-4 kat işçiyi istihdam ederiz.”
– TEKEL ve itfaiye işçilerine destek için DİSK, KESK ve Türk-İş temsilcileri Taksim’den Galatasaray’a yürüdü.
2013- Sinema Yazarları Derneği’nin (SİYAD) 45. Türk Sineması Ödülleri’nden “En İyi Film” ödülü Emin Alper’in “Tepenin Ardı” filmine verildi.
2014- Yatağan, Yeniköy, Kemerköy santral ve madenlerinde çalışan Tes-İş ve Türkiye Maden-İş’li işçiler Ankara’ya yürüyor.
– EMEP, Adana’da durdurulan MİT tırlarında arama yapılmasını engelleyen AKP ve MİT yetkilileri hakkında yargıya başvurdu.
2015- Yunanistan’da sendikaların çağrısıyla sokağa çıkan yaklaşık 100 bin kişi kemer sıkma tedbirlerine karşı parlamentoya yürüyüşe geçtiği sırada ateşe verilen bir bankada iki kadın ve bir erkek işçi hayatını kaybetti.
2016- Diyarbakır’ın merkez Bağlar İlçesi’nde Çelebi Eser Ortaokulu bahçesine patlayıcı atılması sonucu, karne almak için bekleyen öğrencilerin bulunduğu alanda 5 öğrenci yaralandı.
– Edebiyatçı yazar, eleştirmen ve akademisyen Tahsin Yücel, 83 yaşında öldü.