1543- Polonyalı astronom, Güneş Sistemi teorisinin ilk kurucularından Nicholas Copernicus öldü.
1800 – Dünyanın en büyük kütüphanesi olan ABD Kongre Kütüphanesi kuruldu.
1830 – Osmanlı hükümeti, Yunan devletinin varlığını resmen kabul etti.
1877- Rusya Eflak ve Boğdan’a girerek, Osmanlı’nın ağır darbe aldığı ve Rusların önemli bir dirençle karşılaşmadan Yeşilköy’e kadar ilerledikleri 93 Harbi başlatmış oldu. Ruslar, 19 Nisan 1877 tarihinde savaş ilan etmişlerdi. (Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak bilinir).
1898 – İspanyollar’ın Küba adasının boşaltılması istemini reddederek ABD’ye savaş ilan etmesiyle İspanyol-Amerikan Savaşı başladı.
1909 – İstanbul’a gelen Hareket Ordusu, 31 Mart Ayaklanması’nı bastırdı.
1915 – İstanbul’da Ermeni topluluğunun önde gelenlerinden 2.345 kişi tutuklandı. Bu olaydan sonra bütün Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde gerçekleştirilen “Tarihsel Ermeni Dramı”nın bir anlamda başlangıcı da olacaktır bu tarih.
1916 – Patrick Pearse önderliğindeki gizli milliyetçi örgüt İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşliği Dublin’de İngiliz egemenliğine karşı Paskalya ayaklanmasını başlattı.
1920 – San Remo Konferansı’nda İngiltere ile Fransa arasında varılan bir anlaşmayla Musul İngiltere’ye bırakıldı. Sykes-Picot anlaşması Kürtlerin geleceği ve günümüzdeki konumları açısından büyük önem taşıdı.
1931- Ünlü Robinson Crusoe romanının yazarı İngiliz edebiyatçı Daniel DeFoe öldü.
1934 – 1 Mayıs törenlerine katılmak için Moskova’ya giden Türk Askeri Uçak Filosu törenle karşılandı.
1940 – Basın Yasası’na iki maddeyle “ulusal duyguları inciten, ulusal tarihi saptıran ve ülkenin güvenliği ile ilgili olarak yapılan soruşturmalardan, alınan önlemlerden söz eden” yazılar yazmak yasaklandı.
1955 – Endonezya’nın Bandung kentinde 18 Nisan’da, 29 bağlantısız Afrika ve Asya ülkesinin bir araya geldiği Konferans sona erdi sonuç bildirgesinde sömürgeciliğin ve ırkçılığın son bulması istendi.
1959 – Mısır Devlet Başkanı Nasır, Shell ve Anglo-Egyptian petrol şirketlerini kamulaştırma emri verdi.
– İsmet İnönü’nün yaptığı bir konuşmanın Başbakan Adnan Menderes’in “şeref ve itibarını kıracak nitelikte” olup olmadığı araştırmak üzere savcılık soruşturma açtı. İnönü’nün dokunulmazlığının kaldırılması istendi.
1963 – KDP, yeni lrak hükümetine bir “Memorandum” sundu. Bu Metin son derece ilginç hususları içeriyordu. Ama, uygulanmadı. Bu “Memorandum” Kürdistan için bir iç ulusal otonomi programı idi.
1965- Che yardımcısı ve 12 Kübalı savaşçı ile birlikte gizlice Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne gitti. ABD ve Belçika tarafından desteklenen darbeci Kongo/ Kinşasa rejimine karşı savaşan Lumumba’nın yolundan giden Simba Hareketi güçlerine yaklaşık 7 ay süreyle yardım etti.
1966- Muhsin Ertuğrul’un İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları ile imzalamış olduğu “Başrejisörlük” anlaşmasının süresi resmen sona erdi. Milletlerarası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Milli Merkezi İcra Komitesi yönetimi Başbakan Demirel’e bir telgraf çekti.
1968- İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Prof. Saffet Müftüoğlu bir öğrencisi tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
1969 – Adana’da ülkücüler Güney Vietnam elçiliğiyle yerel bir gazete tarafından Belediye Fuayesi’nde düzenlenen “Fotoğraflarla Vietnam” adlı sergiyi bastı.
– Amerika Birleşik Devletleri Vietnam Savaşı’nda ölen askerlerin sayısını açıkladı: 33.641.
1971- 12 Mart Muhtırası’nın hemen ertesinde “İlerici atılımları destekleyeceklerini” bildiren Dev-Genç ve Sosyal Demokrasi Dernekleri Federasyonu başkanları ”Atatürkçülük kılıfı altında bürokratik faşizmin temsilcisi olan” Nihat Erim hükümetini desteklemediklerini açıkladı.
1972 – TBMM, Anayasa Mahkemesi’nden dönen Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın ölüm cezalarının infazına ilişkin kanunu 2.kez kabul etti. 273 oyla kabul edilen kanuna İnönü ve Ecevit dahil 46 CHP Mv. ile 1 TİP’li ve 1 bağımsız red, 29 CHP Milletvekili ile CHP’li 3 bakan kabul oyu verdi. CHP lideri İnönü oylamadan önce yaptığı konuşmada cezaların müebbet hapse çevrilmesini istedi.
Askeri Yargıtay, THKO davasında ölüm cezasına mahkum edilen Mustafa Yalçıner ve 14 arkadaşından 4’ünün cezasını müebbet, 11’ini çeşitli hapis cezasına çevirdi.
– İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları, Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML) ve askeri kanadı TİKKO’yu kurdu.
1974- Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan “Petrol için özel muamele umuyoruz” diyerek Suudi Arabistan’a gitti.
1975 – Milliyetçi Hareket Partili “komandolar” Site öğrenci yurdunu bastılar. Olayı protesto eden öğrencilere polis müdahale etti. 1 kişi öldü, 23 kişi yaralandı, 324 kişi gözaltına alındı. Polis, saldırının ardından fakülteyi ve yurdu solcu öğrencileri döverek boşalttı. Cağaloğlu’nda MTTB önünde toplanan dinci ve ülkücü öğrenciler Vilayet’e yürüyüp Vali’yle görüştü.
– 13 üniversite rektörü, başbakandan eğitim güvenliği için tedbir alınmasını istedi.
– Kahramanmaraş/Nurhak’ın Pınarbaşı köyü öğretmeni Mustafa Cihangir, 23 Nisan şenliklerinde “Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını övdüğü, komünizm lehine konuştuğu” iddiasıyla gözaltına alındı.
– İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı, Eczacıbaşı İlaç Fabrikası’ndaki direnişe katılan işçilerden 25’i ile “işçileri direnişe teşvik ettiği” gerekçesiyle Petrol-İş Sendikası Genel Başkanı İsmail Topkar hakkında en az 5 yıl hapis istemiyle dava açtı.
– Koşuyolu Göğüs Hastanesi’nde tedavi gören yaklaşık 120 hasta yemeklerin yetersizliği ve personelin kötü davranışını protesto için yemek boykotu yaptı.
– K.Vietnam, ABD’nin 21 Nisan’da havadaki oksijeni emerek tüm canlıların boğulmasına yol açan “CBU-55″bombası kullanmasını protesto etti.
1976- K.Maraş/ Pazarcık’ın Emiroğlu köylüleri ağa Mustafa Emiroğlu’nun gasbettiği toprakları işgal etti.
– İstanbul’da bazı sendikalar ile orta ve yüksek öğrenim derneklerinin katılımıyla “Faşizmi Protesto Mitingi”yapıldı.
1977 – Türk-İş seçimlerde işçiyi serbest bıraktı.
1978 – Ereğli Kömür İşletmesi’nin Armutçuk üretim bölgesinde grizu patlaması oldu; 17 işçi öldü.
– Türk Hava Yolları işçilerinin bir gün once başlayan grevi, “milli güvenlik” gerekçesiyle 1 ay ertelendi.
1980 – Diyarbakır, Mardin, Hakkari, Siirt ve Urfa’dan sonra İstanbul, İzmir, Ağrı, Erzurum ve Kars’ta da 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı.
– İran’da rehin tutulan 52 Amerikalıyı kurtarmak için girişilen başarısız kurtarma operasyonu, rehineler kurtarılamadan 8 ABD askeri personelinin ölümüyle sonuçlandı.
– Sinematek Derneği’nin Sıraselviler’deki lokali ve sinema salonu sivil polislerce arandı; 7 Sovyet ve 1 Çekoslovak filmine “incelenmek üzere” el konuldu.
1981 – Haklarında 24 Şubat’ta dava açılan Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 33 partilinin yargılanmasına Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi’nde başladı.
1982- Brüksel’de Türklerin oturduğu bina yangın sonucu çöktü,14 kişi öldü.
1983 – MGK “Siyasi Partiler Yasası”nı kabul etti ve yayınladığı 76 numaralı bildiri ile siyasal faaliyetleri serbest bıraktı. Ancak yeni kurulacak partilerin kurucularını MGK inceleyecek ve özel yasak getirebilecek.
1984- Dok Gemi-İş sendikası 12 Eylül 1980 sonrası ilk toplu sözleşme çağrısını 500 işçi adına yaptı.
– Şarkıcı Selda Bağcan, “suç olan fiili övdüğü” gerekçesiyle İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi tarafından 17 Nisanda verilen tutuklama kararı üzerine teslim oldu.
– “Bir Yeni Cumhuriyet İçin” kitabından dolayı aldığı 8 yıl hapis cezası Askeri Yargıtay’da bozulan Gazi Üniversitesi eski öğretim görevlisi Doç.Dr. Yalçın Küçük’ü Askeri Mahkeme yeniden 8 yıl ağır hapis cezasına çarptırdı.
1988- TAYAD’ın “Sevgimiz Çiçek Açsın” gecesine Grup Yorum, Arif Sağ, Halil Ergün, Onat Kutlar ve Deniz Türkali katıldı.
– Öner Yağcı, hapishanede yazdığı 2. kitabı “Turnalar” ile Madaralı Roman Ödülü’nü kazandı.
1989- 1 Mayıs’ın bayram olarak kutlanmasına Türk-İş Başkanı Şevket Yılmaz, “Neyin bayramını yapıyoruz? Şu dakika ‘açız’ diye bağıran işçinin 1 Mayıs’ta bayram yapmasını benim kafam almaz” şeklinde yaklaşırken; DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit: “Eğer bir gün kutlanmak isteniyorsa, o gün Türkiye’de işçi haklarının kazanıldığı tarih olan 24 Temmuz 1963 anısına kutlanabilir.” dedi.
– İstanbul Televizyonu’nda dublaj sanatçıları iş durdurma eylemine başladı.
– Haber-İş üyesi 500 kadar PTT çalışanı Avcılar’da “Özal istifa”, “İşçiler el ele genel greve” sloganlarıyla yürüdü.
– “Halkın Kurtuluşu” üyesi idam mahkumu Abdülkadir Konuk, İstanbul Çapa hastanesinden kaçırıldı.
– Af Örgütü’nün Nisan 1989 raporundan: “Aralık 1979’dan Mart 1988’e kadar işkenceden ölen 47 kişiden 40’ını Türk yetkililer kabul etti.”
– Başbakan Turgut Özal ve eşi Semra Özal, 44.baskısı yapılan “Turgut Nereden Koşuyor” adlı kitabında kişilik haklarına tecavüz edildiği gerekçesiyle, gazeteci/yazar Emin Çölaşan ile Tekin Yayınevi sahibi Kemal Karatekin’e 50’şer milyon TL’lık dava açtı.
International Herald Tribune’de söyleşisi yer alan Başbakan Özal, özelleştirmeyle ilgili bir Sümerbank fabrikasını örnek gösterdi: ”Makinaları çok eski, işletilemez, ama fabrikanın yeri önemli. O zaman fabrikayı değil yerini sat. Yerine bir alışveriş merkezi kurabilirsin.”
1990- Kocaeli/Brisa’da 1.300 işçi işveren sendikası KİPLAS’ın son teklifini oybirliğiyle reddederek greve çıktı.
1991 – Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 1 Nisan’da başlayan Türk Hava Yolları çalışanlarının grevinin sona ermemesi durumunda Türk Hava Yollarını kapatabileceklerini söyledi.
1993- Rahmanlar’da öldürülen Dev-Sol’cu İ.Yalçın’ın oturduğu apartmandakiler “teslim ol” vb.çağrı duymamışlar.
1994 – Bakanlar Kurulu İmpexbank’ın da tasfiyesini kararlaştırdı. 5 şubesi bulunan banka finans, menkul değerler ve yatırım bankacılığı yapıyordu. Bakanlar Kurulu, sıkıntı içindeki TYT ve Marmara Bank’ta olduğu gibi İmpexbank’ın da bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme yetkisini kaldırdı.
– 5 Nisan Kararları arasında yer alan Karabük Demir Çelik Fabrikaları’nın yıl sonuna kadar kapatılması girişimine karşı Karabük’te yaklaşık 15 bin kişi miting yaptı.
1995 – Ruanda’da bir mülteci kampında bulunan 8 bin kişi Tutsilerin hükümetine bağlı birliklerce öldürüldü.
– DİSK “Mezarda Emeklilik”e karşı Ankara yürüyüşüne başladı.
– Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı Yavuz Önen, 4 ilde kurulan merkezlerde işkence görmüş 400’ü aşkın kişinin tedavi edildiğini açıkladı.
1996 – Tansu Çiller’i Yüce Divan’a göndermeyi amaçlayan Refah Partisi’nin TEDAŞ önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda 179 ret oyuna karşılık 232 oyla kabul edildi.
– İstanbul Üniversitesi Öğrenci Koordinasyonu’nun düzenlediği “Ferman Devletinse Üniversiteler Bizimdir” mitingi Beyazıt’ta yapıldı. Türkiye’nin çeşitli illerinden gelen öğrenciler sendikalar, sanatçılar ve öğretim üyeleriyle toplanıp Merkez Kampüs kapısına bir pankart astı. Saat 16:00’da bitirilen mitingin ardından kortej oluşturup Laleli’ye doğru yürüyüşe geçen öğrenciler iki yerde coplanıp Aksaray’da dağıtıldı.
1998 – Ruanda Hükümeti, 1994’te yaşanan soykırımda suçlu bulunan 22 kişiyi, halkın önünde idam etti. İnfazların dördü, başkent Kifali’deki futbol sahasında gerçekleştirildi.
1999 – Hindistan’da yeni hükümeti kurma görevi, Kongre Partisi’nin İtalyan asıllı lideri Sonia Gandi’ye verildi. Sonia, 7 yıl önce, bir suikast sonucu öldürülen Rajiv Gandi’nin eşi.
– Coca-cola’ya ırkçılık davası. Dördü eski, beş siyah eleman, siyahlara daha az maaş ödendiği ve beyaz çalışanlara göre daha az yükselme şansları olduğu gerekçesiyle Coca-cola aleyhine dava açtı.
2000- İran’da 12 reformcu gazete ve dergi İslam’a ve devrime aykırı yayın yapıp halkı kışkırttıkları gerekçesiyle ikinci bir emre kadar kapatıldı.
– Koalisyon ortakları, 9 saatlik zirvenin sonunda Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer’in cumhurbaşkanı adayı olmasında uzlaştıklarını kamuoyuna açıkladılar.
2001- 20.İstanbul Film Festivali’nde Ettore Scola’nın anti-faşist/ anti-cinsiyetçi “Özel Bir Gün” adlı filmi gösterildi.
– Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığı, Beyaz Enerji Operasyonu’na ilişkin soruşturmayı tamamlayarak dava açtı.
2002 – Stajyer avukatlar, avukatlığa geçişte sınav öngören yasayı eylemle protesto ettiler. Toplu olarak “yeşil kart” başvurusunda bulundular.
2003 – Paris’in merkezinde Kanada Meydanı’na Ermeni din adamı ve besteci Gomidas’ın 6 metrelik heykeli törenle açıldı. Binlerce Ermeni ve Türk halk şarkısı derlemiş besteci Gomidas 1915’te bugün 234 Ermeni aydınla birlikte tutuklanıp Çankırı’da bir kampa götürülmüştü.
2004 – Kıbrıs’ta Annan Planı için referandum yapıldı. 480 bin Rum ile 143 bin Türk sandığa gitti. Oylamada Kıbrıslı Türkler yüzde 64.9 “Evet”, Rumlar yüzde 75.8 “Hayır” dedi.
– YÖK karşıtı dövizler ve sloganlarla Taksim Meydanı’nda basın açıklaması yapmak isteyen İstanbul Üniversitesi Öğrencileri Koordinasyonu üyesi 48 öğrenci, kendilerini çembere alan polislere direnince göz yaşartıcı sprey ve copla dövülerek gözaltına alındı.
– Bilgi Edinme Hakkı Yasası yürürlüğe girdi. Yasaya göre, bilgi veren kurum izin vermezse, bilgi hiçbir şekilde basılı veya elektronik ortamda yayımlanamıyor.
– 23. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale’yi Tayvan yapımı “Elveda Sinema” kazandı. Ulusal yarışmanın galibi Ahmet Uluçay’ın “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” filmi oldu.
2005- KKTC’nin kurulduğu 15 Kasım 1983’ten beri cumhurbaşkanı olan Rauf Denktaş, görevini Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) lideri Mehmet Ali Talat’a teslim etti.
– Eğitim-Sen üyeleri açılan kapatma davasına, eğitimin özelleştirilip eğitim emekçilerinin güvencesizleştirilmesine ve AKP kadrolaşmasına karşı Milli Eğitim Bakanlığı önünde “kalem bırakma” eylemi yaptı.
– Bulgaristan ve Romanya AB katılım anlaşmasına imza attı. Her iki ülkenin 2007’de AB’ye üye olması Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmıştı.
2006- İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad kadınların stadyuma gitmelerine izin verdi. “Stadlarda en güzel bölümlerin kadınlara ayrılmasını istiyorum. Zira kadınların kamusal alanda bulunması ahlakın tesisi için önemlidir” dedi.
– Mısır’ın Dahab kentinde eşzamanlı bombalı saldırı oldu; 23 kişi öldü,62 yaralı var.
2007- Yurtsever Cephe üyeleri, AKP’nin Cumhurbaşkanı adayı Abdullah Gül’ü İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüs önünde protesto etti.
2011- Batman’da askerliğini yapmakta olan Ermeni kökenli er Sevag Balıkçı (25) terhisine 23 gün kala “kaza kurşunuyla” hayatını kaybetti.
2012 – ABD Başkanı Barack Obama, Ermenilerin 1915’te yaşanan olayları anma günü olarak seçtiği 24 Nisan’daki konuşmasında, geçen yıl olduğu gibi “Büyük Felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” ifadesini kullandı.
– Yönetimin bürokratlara verilmesini protesto eden sanatçılar Özgür Tiyatro için İstiklal Caddesi’nde yürüdü.
İstanbul Şehir Tiyatroları’nın yeni yönetmeliği ile yönetimin sanatçılardan tiyatroya yabancı bürokratlara verilmesini protesto eden İŞTİSAN üyeleri sinema oyuncuları ve STK üyeleriyle birlikte İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Samsun’da ortak eylemler yaptı
2013- Tunceli’de “Dersim Ermenileri Derneği” üyeleri 98 yıl sonra ilk kez anma gerçekleştirdi.
2015- 1915 olaylarının 100. yılını anmak üzere Kumkapı Meryem Ana Kilisesi’nde Sup Badarak (Kutsal Sunu) ayini düzenlendi. Avrupa Birliği Bakanı Volkan Bozkır’ın da katıldığı ayin, 1916 yılından bu yana yapılan ilk resmi ayin oldu.
2017- Anayasa Değişikliği Referandumu’na gözlemci heyeti gönderen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) ön raporunun ayrıntıları ortaya çıktı: “YSK ve daha alt kademedeki seçim kurullarının toplantıları yeterince şeffaf değil. 218 karardan 180’i yayınlanmadı.”
16 Nisan Referandumu’nda mühürsüz oy pusulalarının geçerli sayılmasına karşı itirazları reddedilip 21 Nisan’da Danıştay’a başvuran CHP’nin, YSK’ya aynı gün verdiği dilekçeyle “resmî sonuçların açıklanması için Danıştay kararının beklenmesi” talebi YSK’ca reddedildi.
Danıştay, 16 Nisan Anayasa Referandumu’nda YSK’nin mühürsüz oy pusulaları ve zarfları geçerli sayan kararının iptali ve yürütmesinin durdurulması yönünde CHP’nin başvurusunu, esasa girmeden “YSK kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamayacağı” gerekçesiyle reddetti.
– ABD Başkanı Trump, Ermenilerin 1915 olaylarının yıl dönümü olarak kabul ettikleri 24 Nisan ile ilgili açıklamasında Ermenice “Büyük Felaket” anlamına gelen “Meds Yeghern” ifadesini kullandı.
2020- Gizli tanık ifadesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan ve adil yargılanma talebiyle önce açlık grevine başlayan ve eylemini kısa süre sonra ölüm orucuna çeviren Mustafa Koçak ölüm orucu eyleminin 297’nci gününde hayatını kaybetti.
Yorumlar kapatıldı.