Belleğimizde: 30 Ağustos

M.Ö.30 Eski Mısır’da Kraliçe Kleopatra intihar etti
1908- Hicaz Demiryolu açıldı.
1914- Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.
1918- Lenin’e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtuldu.
1922 – Yunan ordusuyla yapılan Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu’nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1935- Hükümet, İstanbul telefon şebekesini satın aldı.
– Fransız komünist romancı, şair ve gazeteci Henri Barbusse Moskova’da hayata veda etti.
1937- Van Gölü’nde ilk vapur seferi yapıldı.
1940- Gençlerin spor yapması için 53 ilde gençlik kulüpleri açıldı.
1941- Alman orduları Neva Irmağı’na ulaştı ve Leningrad’a giden sonuncu demiryolu bağlantısını da kesti. Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad kuşatmasını başlattı.
1955- Londra Konferansı’nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs’ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye’den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1963- Kremlin’le Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak “kırmızı telefon” hattı devreye girdi.
1968- Sovyet tankları Prag’a girdi.
– İzmir’e Ankara ve İstanbul’dan gelen TMTF ve TMGT’li 11 öğrenciye miting sonrası gece Adalet Partili ve MTTB’li 40 kişi sopalarla saldırdı: 2 yaralı.
1969- AÜ SBF ve Hukuk’tan bir grup öğretim üyesi Tunceli’de tutuklu Halk Oyuncuları’na telgraf çekti; 400 kadar DDKO’lu yürüyüş yaptı.
1971- İstanbul TV’si deneme yayınlarına başladı.
1974 – BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti.
1975- Garanti Bankası’nda Gamsen Sendikası’nın başlattığı grev anlaşmayla sona erdi.
1977- Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na, Ege Ordu Komutanı Org. Kenan Evren getirildi.
– Edirne Kaleiçi’nde ülkücülerin silahlı saldırısında, Devrimci Yol militanı Ahmet Erikli öldürüldü. Görgü tanıkları saldırganlar Osman İnci, Mehmet İncesu, Ali Asker Porun, Hüseyin Akpınar ve Nazım Güven’i polise gösterilmesine karşın yakalanmazlar.
1978- Malatya’da dün kurşunlanarak ağır yaralanan CHP Gençlik Kolları Başkanı Yüksel Mazmanoğlu hayatını kaybetti, yakalanan 2 ülkücü tutuklandı.
1981- İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1981- 12 Eylül’ün Başbakan Yardımcısı Turgut Özal: “İşçi çıkarmanın serbest bırakılmasının zamanı geldi”
1985- Uluslararası Af Örgütü Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu’na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan’da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
1986- Bolivya’da sıkıyönetim ilanından sonra tutuklanan 162 sendika lideri ve politikacı tecrit kampına götürüldü.
1988- Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari’nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
1992- Devlet güçleri ile İran’dan Türkiye’ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı.
– 35 bin üyeli BASİSEN Yapı Kredi’de 2 yıldır 2 bine yakın çalışanı işten çıkaran işverene karşı gazete ilanı verdi.
– Eski Demokratik Almanya’nın Rostock kentinde Neo-Nazi saldırılarına karşı dün 10 bin kişi yürüdü
1994- Sinan Güner, Erzincan Ordu Caddesinde ırkçı- gerici paramiliter çevreler tarafından öldürüldü.
– Ankara Aras Kargo Dağıtım Merkezi’nde Nakliyat-İş’li işçilerin başlattığı işgal sürerken, jandarma ve polis destekçileri yaklaştırmadı.
1995 – NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, İkinci Dünya Savaşı’ndan beri Avrupa’daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.
1997- 120.kez toplanan Cumartesi Annelerinin bu haftaki eylemine “Musa Anter Barış Treni” yolcuları da destek verdi.
1998- 27 Ağustos’ta hayata veda eden Mehmet Bozışık (97) ÖDP, SİP ve eski TKP’lilerin katılımıyla toprağa verildi.
1998- İstanbuldan Diyarbakır’a kalkacak olan “Barış Otobüsü” için İHD’de Sevim-Mihri Belli’nin de katıldığı bir basın açıklaması yapıldı.
2000- Güney Afrika İnsan Hakları Örgütü’nün düzenlediği, tüm dünyadan bine yakın delegenin katıldığı Irkçılık Konferansı Johannesburg’da başladı. Gündem; siyahlar ve beyazlar arasında zenginlik ve fırsat eşitliği sağlamak.
2001- İran Devrim Mahkemesi, ülkenin kadın yönetmenlerinden Tahmine Milani’yi tutukladı. Gerekçe: Milani’nin ‘Saklı Yarı’ adlı filminde İslam Devrimi’ni karalaması iddiası.
– Doğu Timor, tarihinin ilk özgür seçimini yaptı. Bağımsız Devrimci Cephe adayı şair ve gerilla lideri Xanana Gusmao devlet başkanı seçildi.
2003- Demokratik Öğrenci Birliği (DÖB) üyesi öğrenciler, Galatasaray’da tramvaya bindikten sonra kapılarını zincirleyip ABD’nin Irak’ta yürüttüğü savaşa karşı sloganlar attı.
2004- AKP ve CHP Türk Ceza Kanunu tasarısı üzerinde uzlaştı. Zina yeniden suç kapsamına alındı. ‘Türbana ceza’ getiren maddede ise mevcut TCK’ya dönüldü.
2005- Erdemir’de satış için önyeterlilik belgesi alan Rus şirketinin geleceğini öğrenen işçiler yolu trafiğe kapattı.
2006- Konya’nın Bozkır ilçesinde Kürt inşaat işçileri ile mermer işçilerinin tartışması, ilçeden gelen yaklaşık 1000 kişinin katılmasıyla linç girişimine dönüştü. 25 Kürt işçi ilçe dışına çıkarıldı.
– Pakistan’da Bugti aşiretinin lideri Nevab Ekber Bugti’nin öldürülmesinin ardından binlerce kişi eyleme geçti. Eyalette Bugti’nin cesedi teslim edilene kadar genel greve gidildi.
– Mısırlı yazar, Necip Mahfuz öldü.
2012- Mersin’de, 2.öğretim programlarında harçların devam ettirilmesini prot.eden Gençlik Muhalefeti üyelerine gözaltı.
2013- DİSK, KESK, TMMOB ve TTB üyeleri Ankara ve İstanbul’da Suriye’ye olası bir müdahaleyi protesto etti.
2015- Selahattin Demirtaş Lahey’de seçmenleriyle buluştu: ”Özerklik ilanlarını, devletin baskılarına karşı bir sivil isyan ve itaatsizlik olarak değerlendiriyorum. Tabii ki, bazı yerlerde göstericilerin eline silah alarak ‘özerklik ilan ettik’ demesini doğru bulmuyorum.”