Belleğimizde: 5 Şubat

1877 – Mithat Paşa, sadrazamlıktan azledildi ve daha sonra Taif zindanında boğduruldu.
1878- 93 Harbi’nden sonra Ruslar, Osmanlı toprağı olan Silivri’yi işgal etti. İşgalin kalkması için 3 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos Antlaşması imzalandı.
1885 – Belçika kralı II. Léopold, Kongo’yu kendi kişisel mülkiyeti ilan etti.
1917 – ABD kongresi, Başkan Woodrow Wilson’un vetosuna rağmen, Asyalıların ülkeye göçünü yasaklayan göçmen yasasını onayladı.
1919- Meşrutiyet’in ilanı sebebiyle 24 Temmuz 1908’de kaldırılmış olan sansür, İstanbul’da yeniden uygulamaya konuldu.
1924- Nezihe Muhittin’in başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.
1932İstanbul’daki Sultan Ahmet Camii’nde, Hafız Sadeddin Kaynak tarafından ilk Türkçe Hutbe okundu.
1936 – Charlie Chaplin’in son sessiz filmi Modern Zamanlar gösterime girdi.
1937 – Anayasa’nın 2. maddesinde değişiklik yapıldı. Cumhuriyet Halk partisi’nin 6 ilkesi Anayasa metnine girdi: “Türkiye Devleti cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, laik ve inkılapçıdır”.
1956- Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy’e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı.
1958 – ABD hava kuvvetleri, Georgia eyaleti sahili açıklarında bir hidrojen bombası kaybetti. Bomba bulunamadı.
1963 – 25 yıllık tiyatro sanatçısı Cahit Irgat’ı Mecidiyeköy’de balık satarken gören vatandaşlar önce onun film çevirdiğini sandılar. Ancak Irgat bu işi, Mecidiyeköy’de bir gecekonduda birlikte yaşadığı bir zamanların ünlü sinema ve tiyatro sanatçısı Cahide Sonku’yla zor yaşamını sürdürmek için yapıyordu. Gecekonduda yaşayan bu ünlü sanatçıların durumu vatandaşlar arasında üzüntü yarattı.
– Kavel Kablo’da 1 Şubat’ta işten çıkarılıp fabrika önünde direnen işçilerce 2 gündür fabrikaya sokulmayan 40 kadar memur Vilayet’e giderek İstanbul Valisi ile görüştü.
1968 – İçişleri Bakanı Faruk Sükan yılında bugün, Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) Suriye Baas Partisi’yle bağlantısı olduğunu ileri sürdü ve ” Bilimsel sosyalistlerin nefes alışlarını bile biliyoruz” dedi.
1969- Cumhuriyet gazetesinin Yunus Nadi Yarışmasına gönderdiği makalede, Şadi Alkılıç’a “komünizm propagandası”ndan ceza verilmesine karşı Berlin’de Türkiye Başkonsolosluğu önünde protesto gösterisi yapıldı.
1971 – Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, “Silahlı Kuvvetler’in kendisine dil uzatılmasına ne kadar sabırla mukavemet edeceğini kestirmek artık mümkün değildir” dedi. Türkiye İşçi Partisi, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç’ın mesajını “tehdit” olarak niteledi.
– Bakanlar Kurulu, Petrol-İş grevini milli güvenliği zedeler nitelikte olduğu gerekçesiyle 30 gün süreyle erteledi.
1972- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü “Bülent Ecevit hizbi başarılı olursa başa geleceklerden ciddi olarak endişe ederim” dedi.
– Bob Douglas Basketball Hall of Fame’e seçilen ilk siyah Amerikalı oldu.
1973 – Güney Afrika’da 20 bin Siyah işçi greve başladı.
1975 – Amerika Birleşik Devletleri Türkiya’ye silah ambargosu uygulamaya başladı. Ambargonun gerekçesi Türkiye’nin Temmuz-Ağustos 1974’te Kıbrıs’a askeri müdahalede bulunmasıydı. ABD Kongresi, Türkiye’nin ABD’den aldığı silahları Kıbrıs’a müdahale etmek için kullandığı gerekçesiyle Türkiye’ye silah ambargosu uygulanmasını kararlaştırdı.
– Dostlar Tiyatrosu H.M.Enzensberger’in “Havana Duruşması” adlı oyununu sergiliyor.
1976 – ABD’nin Lockheed uçak firmasının 3 Avrupa ülkesi ve Japonya’nın yanısıra Türkiye’de de rüşvet dağıttığı Kongre Raporu’nda açıklandı.
– 53 yayınevi, gazete ve dağıtımcı Cağaloğlu’nda Öncü Kitabevi’nin kundaklanmasını ortak bir bildiriyle kınadı.
1977 – Ankara’da, TÖB-DER, TÜM-DER ve TÜTED bir miting düzenleyerek, MC Hükümeti’nin tutumunu, partizanlığı ve terörü kınadı. Kolluk güçlerinin müdahelesi sonrasında 60 kişi yaralandı.
– Zeki Erginbay’ın ülkücülerin hakimiyetindeki Edirnekapı Öğrenci Yurdu’na götürülüp işkenceyle öldürüldüğü iddiaları üzerine polis Yurt’ta arama yaptı. Bir odada 2 adet boş mermi kovanı bulundu, kaydı olmayan 2 kişi ülkücülerce kaçırılmak istenirken biri yakalandı.
1983- Adi suçtan hükümlü Rıdvan Karaköse, Cavit Karaköse ve Süleyman Karaköse Akşehir’de idam edildi.
1986- Başbakan Özal: “İşkence söylemleri maksatlı. Türkiye Cumhuriyeti her zaman işkencenin karşısında olmuştur.”
Polis memuru Sedat Caner’in işkenceli sorgu itiraflarının yayınlandığı Nokta dergisinin 2 sayısı toplatıldı.
İçişleri Bakanı Yıldırım Akbulut’un ”işkence yok” sözüne karşı SHP İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Adana Cezaevi’nde işkence gördüğü için 2 kez rapor alan Necati Engelli’yi Meclis’te gazetecilere tanıttı; Enver Şahan’ın 1983’de işkenceyle öldürüldüğüne ilişkin belgeleri dağıttı.
– İstanbul, Boğaziçi ve Marmara Üniversitelerinden 1983’de 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile çıkarılan 9 öğretim üyesi, sıkıyönetimin kalkmasının ardından üniversitelere dönme başvurularına ret kararı veren rektörlüklerin kararlarının iptali için İdare Mahkemesi’nde dava açtı.
– Cumhuriyet yazarı İlhan Selçuk ve Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında, “Kurtarıcı” başlıklı makalede “TSK’ni alenen tahkir ve tezyif, Cumhurbaşkanı’na ima yoluyla hakaret”ten dava açıldı.
– 374 sanıklı THKP/C-Devrimci Yol Davası’nda Askeri Savcı 325 sayfalık “esas hakkında görüş”ünü okumaya başladı.
– Bakırköy’deki Dora Plastik Fabrikası’ndan Öz Laspetkim-İş üyesi 60 işçi bildirimsiz-tazminatsız çıkarıldı.
1987- 18 Kasım’da Otomobil-İş tarafından başlatılan NETAŞ grevi 79. gününe girdi.
1988 – Yunan uyrukluların Türkiye’de bulunan gayrimenkulleri üzerindeki haklarını donduran 1964 tarihli kararname kaldırıldı.
– Tek tip öğrenci derneğine karşı yapılan eylemlerden yargılanan 66 öğrenciden 25’ine 9’ar ay ceza verildi ve ceza ertelendi.
1990- Halk müziği sanatçısı Sümeyra Çakır (44) hastalığına yenildi. 1975’de Ruhi Su ile Dostlar Korosu’nu kuran Çakır, 1980’de Doğu Berlin’de davetli olduğu bir festivalde söylediği Enternasyonal marşından dolayı dava açıldığı için çalışmalarına yurtdışında devam etmişti.
– Sovyetler Birliği Devlet Başkanı M.Gorbaçov, Komünist Parti’nin iktidar tekeline son verilmesini istedi.
– Romanya’da Çavuşesku’yu devirerek iktidara gelen Ulusal Kurtuluş Cephesi özel girişimciliğin yolunu açtı.
1991 – Son 6 ay içinde 60.000 sendikalı işçi işten çıkarıldı.
1993- ANAP İstanbul milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu-Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldüler; Kahveci’nin oğlu, kazadan yaralı kurtuldu.
– “Yakıldığı”, “başka bir kopyasının bulunmadığı” açıklanan “Yorgun Savaşçı” filminin Başbakanlık tarafından TRT’ye verildiği ortaya çıktı.
– Kağıthane Belediyesi’nden çıkarılan işçilerin aileleriyle birlikte yapmak istedikleri yürüyüşe polis saldırısı Belediye-İş yöneticilerince İstanbul Valiliği önünde okunan bildiriyle kınandı.
1994 – DEP Genel Sekreteri Murat Bozlak silahlı saldırı sonucu yaralandı.
– Gözaltında kaybedilen İTÜ’lü Ali Efeoğlu’yla ilgili olarak kayıp yakınlarından oluşan “Haklar ve Özgürlükler Platformu” üyeleri SHP İstanbul İl Merkezi’nde açıklama yaptı.
– Saraybosna’da pazar yerinde havan mermisi patladı; 68 kişi öldü, 200 kişi yaralandı.
1996- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti TBMM ve parti liderlerinden Metin Göktepe’nin öldürülmesiyle ilgili Meclis araştırması açılmasını istedi. ÇHD İstanbul Şb. üyesi 91 avukat da Eyüp Cumhuriyet Başsavcılığı’na dilekçe vererek katil zanlısı polislerin tutuklanmasını talep etti.
– Harçların kaldırılması, öğrenci kredilerinin arttırılması, üniversiteden polisin çıkması talepleriyle yurt genelinde topladıkları 10 bin imzayla Kızılay’da toplanıp Milli Eğitim Bakanlığı’na yürüyen yaklaşık 3 bin üniversite ve lise öğrencisi imzaları Bakanlığa sundu.
– RP’li İSKİ yönetimi, SHP döneminde Sarıgazi’de Abone ve Şebeke İşlem Hizmet Binası olarak kullanılıp işler Sultanbeyli’ne kaydırılarak boşaltılan binayı “bürokrat sürgün yeri” olarak kullanıyor. Hiç bir iş verilmeyen 47 teknisyene 4 masa ve 1 telefon düşüyor.
1997- Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı.
1998- ÖDP İstanbul İl Örgütü ABD’nin Irak’a müdahalelerinde Türkiye topraklarının kullanılmasını ABD Konsolosluğu önünde protesto etti.
– SİT ve ormanlık bölgeler ile Boğaz’a sıfır alanların bulunduğu 8 bölgenin Bakanlar Kurulu’nca “Turizm Bölgesi” ilan edilmesine İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Erdoğan tepki gösterdi: “İstanbul’un akciğerleri büyük holdingler ve siyasetçilere peşkeş çekilmek isteniyor.”
2001 – “2000’de Yeni Gündem” gazetesi, “Sosyalist İktidar Partisi’nin (SİP) kongresini “Sosyalizm ve Kardeşlik Vurgusu” adı altında yayımladığı için 1 ay süreyle kapatıldı. “27 Mayıs 2000 tarihinde yayın hayatına başlayan “2000’de Yeni Gündem” gazetesi hakkında bugüne kadar 30 dava açıldı.
2002- PKK, örgütün yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde AB’ye üye ülkelerle Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde PKK adıyla yaptığı çalışmaların tümünü durdurduğu açıklamasını yaptı.
– AKP lideri Erdoğan’ın ABD’de IMF programını savunan sözlerini eleştiren Saadet Partisi Genel Başkanı Recai Kutan: ”Onlar ‘kral çıplak’ diyeceklerine kraldan çok kralcı oldular. Biz, milleti bırakıp okyanus aşırı merkezlerde meşruiyet arama çabalarına girecek değiliz.”
– İHD İstanbul Şubesi üyeleri, AB’ye Uyum Yasa Tasarısı’nı Beyoğlu Mis Sokak’ta “düşünceye özgürlük” yazılı balonları patlatarak protesto etti. Şube Başkanı Eren Keskin, DSP-MHP-ANAP hükümetinin ”mini demokrasi paketi”nin düşünceyi ifade hakkını daha da kısıtladığını söyledi.
2003 – Başbakan Abdullah Gül, Irak krizinin savaşsız sona erdirilmesi için Türkiye’nin bütün diplomatik yolları tükettiğini ve artık uzun vadeli çıkarları için ABD ile birlikte hareket edeceğini açıkladı. ”Biz yapacağımız her şeyi yaptık. Artık günah bizden gitti. ABD Dışişleri Bakanı Powell Davos’ta önümüze bir takvim koydu, o işliyor. Türkiye artık ‘biz işin dışındayız’ diyemez.Ulusal çıkarlarımız, ABD ile birlikte hareket etmeyi gerektiriyor.”
– Ölüm orucunu teşvik edenlere ağır cezalar verilmesini öngören tasarı TBMM’de kabul edilerek yasalaştı. Hükümlü ve tutukluların beslenmesini engelleyenlere 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilecek. Ölüm orucuna teşvik etmek ve talimat vermek de engelleme sayılacak.
2004 – Britanya’nını özerk yayın kuruluşu BBC’nin yüzlerce çalışanı, Irak savaşı istihbaratının çarpıtılması skandalının sorumluluğunun kurumlarına yıkılmasını Britanya Ulusal Gazeteciler Birliği’nin (NUJ) liderliğinde protesto etti. “BBC’ye dokunmayın”, “Siyasi müdahaleye hayır” sloganları atıldı.
– Kalp krizi sonucu hayatını kaybeden TKP, TYS ve Barış Derneği üyesi şair ve yazar Mustafa Suphi Nuri İleri’nin (51) cenazesi Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi. TKP, üyesi İleri için Aşiyan mezarlığında ayrı bir tören düzenledi.
2005- Tunceli’de yaklaşık 750 kişi Munzur Vadisi’ne baraj yapılması ve Ovacık’ta siyanürle altın aranmasına karşı yürüdü.
2006 – Trabzon’daki Santa Maria Kilisesi’nin Katolik rahibi Andrea Santoro, uğradığı silahlı saldırı sonucunda öldü. Santoro’nun katil zanlısı olarak 16 yaşındaki lise öğrencisi O.A. gözaltına alındı.
– Hamas’ın Filistin’de seçimleri kazanması üzerine Filistin’e ait 55 milyar dolarlık gümrük ve vergi gelirlerini donduran İsrail bu fonları serbest bıraktı.
2009- Demokratik Toplum Partisi (DTP) Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk, Batman’da katıldığı bir toplantıda yaptığı konuşma nedeniyle 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı
2010- 53.günü tamamlayan TEKEL direnişinde açlık grevleri süresize dönüştürüldü. Başbakan Erdoğan: “6 bin 294 TEKEL işçisi hesaplarına yatan parayı kullandı. Kalan 2 bini yasadışı eylemi sürdürürse müdahale ederiz. 4-C’ye geçiş için ay sonuna kadar süreleri kaldı.”
– Pınar Sağ hakkında “yasa dışı TİKKO’nun kurucusu İbrahim Kaypakkaya’yı övdüğü” iddiasıyla 2 yıl hapis istemiyle dava açıldı.
– Türkiye’de 7 Temmuz 1997’de imzalanan ve askerlere toplumsal olaylara müdahale yetkisi veren EMASYA Protokolü yürürlükten kaldırıldı.
– Hint Okyanusu’ndaki Andaman Adaları’nda varlığını sürdüren dünyanın en eski kabilelerinden birinin dili olan “Bo” dili, son üyesinin ölümüyle tarih oldu.
2011- Ergenekon soruşturmasında gözaltına alınan Nedim Şener, Ahmet Şık, Yalçın Küçük, Doğan Yurdakul, Coşkun Musluk, Sait Çakır ve Müyesser Yıldız tutuklandı.
– Ankara’da Torba Yasa’yı protesto eden emekçilere polisin sert müdahalesi ülke genelindeki eylemlerle protesto edildi.
– Artvin Hopa’da planlanan Güneşli Hidroelektrik Santrali (HES) projesine karşı Beyoğlu’nda buluşan yüzlerce Hopalı, İstiklal Caddesi üzerindeki Little Big (LTB) mağazaları önünde Erva Enerji şirketinin planladığı projeyi protesto etti.
– Mısır’da devam eden ayaklanmalar Cumhurbaşkanı Mübarek’in oğlu Cemal Mübarek ve Genel Sekreter Safvet el Şerif’in istifasına yol açtı.
2013- Türkiye’nin NATO’dan talep ettiği Patriot Hava Savunma Sistemi’nin bir bölümünün Gaziantep’e nakli tamamlanarak, sistem devreye alındı.
– ÇHD üyeleri, Genel Başkan Selçuk Kozağaçlı ve İstanbul Şube Başkanı Taylan Tanay’ın da aralarında bulunduğu 9 avukatın 21 Ocak’ta tutuklanmasını protesto etti.
2014- Mehmet Ayvalıtaş’ın Kartal Adliyesi’ndeki duruşmasında mahkeme yoklama dahi yapılmadan ertelendi.
2017- ABD’de Temyiz Mahkemesi, Başkan Donald Trump’ın 7 İslam ülkesine uyguladığı vize ve ülkeye giriş yasağının tekrar yürürlüğe konulması talebini reddetti.