1867- Osmanlı İmparatorluğu’nda Dilâver Paşa Nizamnamesi ilan edildi. Bu nizamname ile Dilaver Paşa, kömür havzası ile ilgili olarak hukuki, idari ve teknik konular yanında işçi ve işveren ilişkilerinin düzenlenme yoluna gitmiştir. Dilaver Paşa Nizamnamesi işçiyi korumaktan çok üretimi artırma amacına yönelik olup, 1.Mükellefiyet olarak adlandırılan zorunlu çalışma esasını getirmiştir. Dilaver Paşa Nizamnamesi gerçekte gerekli onaydan geçmediği için nizamname yani tüzük niteliğini almamıştır. Ancak Ereğli Kömür Madenlerinin yönetim sorumluluğunu yüklenmiş olan Dilaver Paşa tarafından hazırlanmış bir tüzük tasarısı olarak bölgede fiilen uygulanmıştır.
1873 – İngiliz düşünür John Stuart Mill hayatını kaybetti.
1877- II. Abdülhamid, “ihtilal suçluları”nı affetti.
1880 – “Madame (madam) Bovary”nin yaratıcısı, Fransız yazar Gustave Flaubert öldü.
1902 – Martinik’te Pelée Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü.
1903- Fransız ressam Paul Gaugin hayata veda etti.
1919- İstanbul’da Kürt Teali Cemiyeti kuruldu.
1945- Alman general W.Keitel Berlin’de Sovyet mareşal G.Jukov’un huzurunda Nazi Almanyası’nın kayıtsız-şartsız teslimiyetini imzaladı. Avrupa’da savaşın bittiği bu güne Zafer Günü adı verildi.
1949 – Almanya Federal Cumhuriyeti kuruldu.
1958- Yeni Gün gazetesi yazı işleri müdürü Erdoğan Tokatlı 34 gün yatmak üzere cezaevine girdi.
– Sıkıyönetim kararlarına uymadığı iddiasıyla Milliyet gazetesi 15 gün süreyle kapatıldı.
1961- Uluslararası Af Örgütü kuruldu.
1962- Türkiye’de 8 milyon gizli işsiz olduğu açıklandı.
1968- Fransa’da boşaltılan Sorbonne Üniversitesi’ni “polisten kurtarmak” için 20 bin öğrencinin başlattığı kuşatma büyüyerek sürüyor. Fen Fakültesi’nde 15 bin kişi önünde konuşan Daniel Cohn Bendit: “Sorbonne’u alacağız.”
1972- CHP Olağanüstü Kurultayı’nda Genel Sekreter Bülent Ecevit’in etkin olduğu Parti Meclisi değişmeyince, İsmet İnönü 33 yıl 4 ay 11 gün sonra Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığından istifa etti.
1974- CHP-MSP hükümetinin Çalışma Bakanı Önder Sav: ”Hükümetimiz işbaşına geldiği zaman, işverenler kıdemli işçileri işten çıkarmaya başladılar. Meclis’ten yasa çıkaracağız: İşveren işyerini devretse dahi, devreden de devralan da kıdem tazminatından sorumlu olacak.”
– lrak ordu güçleri ile KDP Peşmergeleri arasında yaşanan iki haftalık çatışma sonrası, lrak ordusu Zaxo kentini işgal etti.
1975- Anayasa Mahkemesi Devlet Güvenlik Mahkemeleri kuruluş yasasını iptal etti. Başbakan Süleyman Demirel “Devlet Güvenlik Mahkemeleri’ni derhal ve yeniden kurmak için teşebbüse geçeriz” dedi.
– İşveren Sendikaları Konfederasyonu Başkanı Halit Narin ve Genel Sekreter Refet İbrahimoğlu, Başbakan Demirel’e bir muhtıra vererek ekonomiye canlılık kazandırılmasını istediler, geç kalan ekonomik ve sosyal tedbirlerin bir an önce alınmasını istediler.
1978- Reinhold Messner ve Peter Habeler adlı iki dağcı ilk defa olarak Everest Dağı’na oksijen tüpleri olmaksızın tırmandılar.
1979- İstanbul’da Sıkıyönetim Komutanlığı’nın 1 Mayıs’ta sokağa çıkma yasağına aykırı hareket ettikleri, yasağa karşı gelmeye tahrik ve teşvik ettikleri gerekçesiyle tutuklu DİSK yöneticileri hakkında dava açıldı.
– Mersin Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Halit Velioğlu ve eşi, evlerinde, biri kadın üç militan tarafından öldürüldü.
1980- Anayasa Mahkemesi Türkiye Emekçi Partisi’ni (TEP) programındaki “Anadili Türkçe olmayan TC vatandaşlarına Milli Eğitim Bakanlığı yönetiminde ana dil ve kültür eğitimi sağlanması” ifadesinden dolayı “millet bütünlüğünü bozma amacı güttüğü” gerekçesiyle temelli kapattı
– Çiçek hastalığı’nın artık yeryüzünden kökünün kazınmış olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan edildi.
1981- Cumhuriyet’te yayınlanan MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası İddianamesi’ne göre, 28 Eylül 1979’da öldürülen Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul ile 22 Temmuz 1980’de öldürülen T.Maden-İş ve DİSK eski Genel Başkanı Kemal Türkler’in infaz emrini bizzat Alparslan Türkeş verdi.
MHP ve Ülkücü Kuruluşlar İddianamesi’nde, “yüzde 90’ı 1978 – 1980 yılları arasında olmak üzere 1971 – 1980 arasında toplam 694 kişinin sağ görüşlü kişilerce siyasi amaçlı saldırılarda öldürüldüğü” tespiti yer aldı. Dev-Yol Davası savunma avukatlarının yaptığı bir araştırmaya göre, 1974-1980 arasında hayatını kaybeden 5.388 kişiden siyasi görüşü net olarak belirlenebilenlerin 2.109’u solcu, 1.286’sı sağcı (ülkücü, akıncı vs.). (1969-1971 arasında cüz’i de olsa öldürülenler var).
1982- Bertolth Brecht’in, ” Halkın Ekmeği” adlı şiir kitabı toplatıldı.
1984- Rahmi Saltuk 1983’de Bodrum Kalesi’nde verdiği bir resitalde “liste-dışı türkü söylediği” gerekçesiyle 3 ay hapis, 1.000 TL para cezasına mahkum oldu, ceza 14 bin TL para cezasına çevrildi.
– Türkiyeli parlamenterler 3 yıl aradan sonra tekrar Avrupa Konseyi’ne kabul edildi. Avrupa Konseyi Asamble Başkanı, “ancak izleme sürdürülecek” dedi.
– Yurtdışında çalışan 250 bin işçinin ortak olduğu 300’ü aşkın işçi şirketinin içinde bulunduğu darboğaz ve kaynak sorununu çözümlemek amacıyla “İşçi Şirketleri Birliği” kuruldu.
– Radyo ve TV’de bira reklamı yapılması yasaklandı.
– Sovyetler Birliği, Los Angeles Olimpiyatları’nı boykot edeceğini açıkladı.
1986- “12 Eylül 1980 Harekatı’nın Partisi” olarak anılan Milliyetçi Demokrasi Partisi’nin tasfiye kararı alması üzerine bağımsız hale gelen milletvekillerinin 18’i Anavatan Partisi’ne 22’si Doğru Yol Partisi’ne geçti. Türk siyasi tarihinde, bir gün içerisinde gerçekleşen en büyük siyasi transfer olarak tarihe geçti.
– İstanbul Barosu’ndaki grev kararı, Baro’nun mahkemeden tedbir kararı çıkarması nedeniyle 1 saat sonra kaldırıldı.
1987- Kütahya/ Emet Değirmisaz Kömür İşletmesinde sendikalaşmak isteyen işçiler, 42 arkadaşlarının atılmasına karşı açlık grevine başladı.
– Ressam, müzeci ve gazeteci Elif Naci İstanbul’da hayatını kaybetti. Elif Naci’nin “On Yılda Resim”, “Şarkta Resim”, “Anılarda Damlalar” adlı kitapları da var.
1992- Son bir haftada bekaret kontrolüne gönderilen 8 kız öğrenciden ikisinin intihar ettiği açıklandı.
1993- İHD, yakalanan TKEP lideri Teslim Töre’nin işkence görmemesi için Af Örgütü’ne “acil eylem” çağrısı yaptı.
– Gökova’da “Termik Santrale Hayır” şölenine Muğla ve civar illerden yaklaşık 3 bin kişi katıldı.
1995- İHD İnsan Hakları Komisyonu üyeleri, G.Saray Postanesi’nden İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı’na mektup gönderip basın açıklaması yaptı: “Erzurum, Muş, Yozgat, Batman ve Buca cezaevlerinde mahpuslara baskılar nedeniyle intiharlar var.”
1996- Başbakanlık tarafından yayınlanan genelgeyle Ekonomik ve Sosyal Konsey’in yapısı değiştirildi. Konseyin üye sayısı 22’den 30’a çıkarılırken, kamu ve özel kesimin 15 kişiyle eşit temsil edilmesi sağlandı. Yeni düzenlemeyle özel kesimin 7 olan temsilci sayısı 15’e çıkarıldı. Bazı çevreler, bu kararın TÜSİAD’ın baskısıyla alındığını öne sürdüler.
– RP’li Ümraniye Belediyesi’nde işten çıkarılan 137 kişi göreve iadelerine dair mahkeme kararını uygulamayan Belediye Başkanı hakkında karşı suç duyurusunda bulundu.
– Kadıköy’de 1 Mayıs 1996’da yapılan kutlamalar öncesi toplanma alanında polis kurşunuyla hayatını kaybeden seramik işçisi Hasan Albayrak’ın (18) Tuzla’daki mezarı Deri-İş, Yol-İş ve Belediye-İş üyesi işçiler tarafından ziyaret edildi.
1997- Abdi İpekçi Uluslararası Dostluk ve Barış Ödülü kısa adı TÜRK-İŞ olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na verildi.
2000- MHP’li Devlet Bakanı Sadi Somuncuoğlu görevinden azledildi. Başbakan Bülent Ecevit’in azil kararnamesini Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel bekletmeden onayladı. Sadi Somuncuoğlu cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde partisi MHP’nin itirazlarına rağmen aday olmuş ve kavga çıkmıştı.
– Bakanlar Kurulu’nca grevlerinin ertelenmesine tepki gösteren Brisa, Pirelli ve Good-Year işçileri işe 1 saat geç başladı.
2001- ANAP lideri Mesut Yılmaz, ANAP grup başkanvekillerinden Zeki Çakan’ı enerji bakanı olarak atadı. Beyaz enerji soruşturması nedeniyle eski bakan Cumhur Ersümer istifa etmişti.
– “Sol” dergisinin 20 gün süreyle kapatılması nedeniyle özel sayı yapan “Gelenek” dergisinin 3. sayısı ile “Komünist” gazetesinin 15.sayısı “bölücülük yapıldığı” gerekçesiyle toplatıldı.
2002- İsrail’de intihar saldırısı; bir gece kulübünde patlamada 16 kişi öldü, 50 kişi yaralandı. İsrail Başbakanı Ariel Şaron “Bizi öldürmeye kalkanı önce davranıp biz öldüreceğiz” dedi.
– Ulusal Kısa Film Günleri, daha ilk yılının ilk gününde sansüre uğradı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Metro A.Ş Sineması’ndaki bütün gösterimler iptal edildi.
2003- İsrail Gazze Şeridi’nde Hamas örgütünün üst düzey yöneticilerinden İyad İsa El-Beak’ı füze saldırısıyla öldürdü.
– Anayasa Mahkemesi, memurların zorunlu emeklilik yaşını 65’ten 61’e indiren yasanın yürürlüğünü oybirliği ile durdurdu.
– CHP, Kültür ve Turizm bakanlıklarının birleştirilmesini öngören yasanın iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.
– Çevre ve Orman bakanlıklarının birleşmesi Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
2004- Türkiye televizyonlarında ilk kez Türkçe alt yazılı Kürtçe film yayınlandı. Diyarbakır’da yerel yayın yapan Gün TV gerçekleştirdi.
– Beyazıt Meydanı’nda toplanan öğrenciler yeni YÖK yasa tasarısını protesto etti.
13 Mart’ta YÖK yasa taslağını protesto için 38 otobüsle Ankara’ya gelip Kızılay’da polisle çatışan öğrencilerden 95’i hakkında 3 ile 5 yıl arası hapis istemiyle dava açıldı.
2005- Diyarbakır’da ‘Başörtüsüne Özgürlük Girişimi’ adı altında kadınlar türban mitingi yaptı. Mitinge yaklaşık 5 bin kişi katıldı. Türkçe-Kürtçe pankartlar açıldı. 230 metrekarelik dev bir türban minareden sarkıtıldı.
– Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Kurulu’nda Rıfat Hisarcıklıoğlu yeniden başkan seçildi. “Siyasetin arka bahçesi olmayacağız” dedi.
– Yapı Kredi’nin yüzde 57.4’ü Koç Finansal Hizmetler ve Koçbank Nedeland’a 1 milyar 160 milyon avroya (2 milyar 25 milyon YTL) satıldı.
2006 – İran’da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’ın kadınlara stadyum yasağını kaldırma kararı, mollaların tepkisini çekti. Kararı dini lider Ayetullah Ali Hamaney veto etti. İran’da dini lider her konuda son sözü söyleme hakkına sahip.
– Kürdistan Parlamentosu Başkanı ile görüşen Kuzey Amerika Kürt Kongresi Başkanı Saman Şali, 7 Mayıs günü ilan edilen Kürdistan Bölge Hükümeti’nin 5.Kabinesi vesilesiyle Kürdistan Halkını ve Kürt siyasi liderliğini kutladı.
2007- 1978’de katledilen İTÜ eski Rektörü Prof.Dr.Bedri Karafakioğlu’nun anısına düzenen bahar şenliğinin son gününde polis müdahalesi: 83 gözaltı.
2008- Vakit Gazetesi’nde 13 Şubat 2006 tarihinde “İşte O Üyeler” başlığı altında yayınlanan haber ve Danıştay 2. Dairesinin başkan ile 3 üyesinin fotoğraflarının yayınlanmasına ilişkin gazetenin sahibi Nuri Aykon ile Sorumlu Yazı İşleri müdürü Harun Aksoy hakkında ” Danıştay üyelerini terör örgütlerine hedef göstermek”, “basın yoluyla görevli memura hakaret” ve “devletin yargı organlarını aşağılamak” suçundan açılan dava sonuçlandı. Gazetenin sahibi 100 bin YTL, sorumlu yazı işleri müdürü 11 bin 572 YTL para cezasına çarptırıldı.
2010- DHKP-C davasından hükümlü iken kansere yakalanan, geç tahliye edilen ve tahliyesinin 7.ayında hayatını kaybeden Güler Zere için İstanbul Boğaziçi Cemevi’nde tören yapıldı. Zere’nin defnedileceği Elazığ’da AKP İl binasına yürümek isteyen 10 kişi gözaltına alındı.
2011- TSK’dan atılan askerlere haklarının iadesini öngören yasanın uygulamasında, 28 Şubat sürecinde “irticai faaliyetleri” nedeniyle TSK’den atılan yaklaşık 300 kişiye hakları geri verilirken, 12 Mart ve 12 Eylül dönemlerinde atılan hiç bir askerin başvurusu kabul edilmedi.
– Barış Anneleri İnsiyatifi üyeleri, Anneler Günü’nü AKP İstanbul İl Başkanlığı önüne siyah tabut koyup tülbent yakarak kutladı.
2013- FKF’liler Deniz Gezmiş heykelinin depoya kaldırılmasını Güzel Sanatlar Fakültesi önünde protesto etti.
– 12 Eylül döneminde Barış Derneği yöneticiliğinden 38 ay tutuklu yargılanan eğitimci-yazar Reha İsvan (88) hayata veda etti.
2015- Tiyatro ve sinema sanatçısı Zeki Alasya, tedavi gördüğü hastanede 72 yaşında vefat etti.
2017- Fas’ın kuzeyindeki bir fosfat madeninde 66 milyon yıl önce nesli tükenen “son Afrika dinozoru”nun fosili ortaya çıktı.
Yorumlar kapatıldı.