415- 20 Haziran 404’te yanan Ayasofya yeniden inşa edildi.
1600 – San Marino’da geçerliliği halen büyük ölçüde devam eden anayasa kabul edildi.
1804 – Fransız Sömürgeciliğine isyan eden kölelerin (Haiti Devrimi) lideri Jean-Jacques Dessalines, kendisini Haiti İmparatoru I. James ilan etti.
1829- Zonguldak’ta ilk taşkömürü yatakları bulundu.
1871- Tarihe “Büyük Chicago Yangını” olarak geçen felakette, şehrin tamamına yakını yandı.
1906 – Rus yazar Lev Tolstoy Nobel Edebiyat Ödülü adaylığına karşı çıktı.
1908- İlk sendika ve grev yasağı getirildi, Bakanlar Kurulu, “Tatil-i Eşgal Cemiyetleri Hakkında Kanun-ı Muvakkat”ı (KHK) çıkardı. Muvakkat Kanun ile kamu hizmeti gören ve kamu yararı bulunan demiryolu, liman, tramvay, su, elektrik vb. işyerlerinde toplu iş bırakma yasaklandı. Muvakkat Kanun ile grevin ”Uzlaştırma Heyeti toplantılarından sonuç alınamazsa yapılabileceği” hükmü getirildi, işyeri işgali ve gösteri düzenlenmesi de yasaklandı. Kanun’un yayınından önce kurulan sendikalar feshedilmiş sayıldı, yeni sendika kurulması tümüyle yasaklandı. Osmanlı işçileri, Meşrutiyet’in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 sonrası 2.5 ay zarfında tam 111 grev gerçekleştirdi; Muvakkat Kanun buna ilişkin alınan “acil önlem” oldu. 10 ay sonra, 27 Temmuz 1909’da sendika/grev yasağı daha da ağırlaştırılarak “Tatil-i Eşgal Kanunu” çıkarıldı. İşçi-işveren ilişkilerine İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin bakışına ilişkin İttihat ve Terakki Gazetesi’nin 32. sayısında yer alan bir yazıdan: ”Müfrit bir siyaset takip edecek olursak ve sosyalizme adım atarsak, emniyet bahşetmek zorunda olduğumuz sermayedarları korkutmuş oluruz.”
1912- Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ’dan oluşan Balkan Birliği’nin, Osmanlı Devleti’ne karşı savaş ilan etmesiyle I. Balkan Savaşı başladı.
1917- Sovyetler Birliği’nde, Lenin’in göreve getirdiği Aleksandra Kollantai, dünyanın ilk kadın bakanı oldu.
1918- Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşından yenik çıktığı anlaşılınca, Talat Paşa sadrazamlıktan istifa etti.
1920 – Buhara Emiri, 2 Eylül’de Kızılordu’nun kuşatmasıyla uzaklaştırıldı; Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti kuruldu.
1925- Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması’nın azınlıkların korunması ile ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladı.
1928- Dersaadet (İstanbul) Tramvay Şirketi’nde çalışan 2 bine yakın işçi greve gitti. Gün içinde Şirket’in aldığı önlemlerle kritik hatlarda tramvay çalıştırılabildi ve grev kırıldı.
1933 – Beş Türk ressamın (Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino) oluşturduğu D Grubu ilk sergisini açtı.
1937- Türkiye – SSCB arasında Ticaret Antlaşması imzalandı.
1958- Pakistan’da Eyüp Han darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1962- Cezayir, Birleşmiş Milletler üyesi oldu.
1966- Batman-İskenderun boru hattı grevinde taraflar anlaşmaya vardılar.
1967- Marksist devrimci Che Guevara komutasındaki gerilla kolu Bolivya Ordusuna bağlı bir özel timin pususuna düştü. Bir muhbir Che Guevara’nın gerilla kampının yerini Bolivya Özel Harekat Birliği’ne bildirdi; Che, ayaklarından yaralanıp silahı bir mermiyle tahrip edildikten sonra teslim alındı, ertesi gün infaz edildi.
1968- Boğaz Köprüsü ile ilgili olarak İstanbul Belediyesi mevzii planının iptali için Mimarlar Odası Danıştay’a başvurdu. Mimarlar odası başvurusunda Boğaz Köprüsü çevre yolları mevzii planının bakanlıkça onaylanmasından sonra bir ay süreyle belediyede askıya çıkarılması ve ilan edilmesi gerekirken bunun yapılmadığı belirtilerek, planın iptali istendi.
1970- Rus yazar Aleksander Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı.
1971- Cihan Alptekin ve 10 arkadaşının yargılandığı THKO davasında Osman Bahadır’ın duruşmada okuduğu savunmasından: “Evet, biz bir düzeni ihlal ettik. Bu doğrudur ve kabul ediyorum. Ama, ihlal ettiğimiz bu düzen, Anayasa düzeni değildir.”
– İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Ortam dergisini süresiz kapattı.
– John Lennon ünlü şarkısı ”Imagine”i yayımladı.
1974- Lastik-İş Sendikası Eyüp’teki Gislaved Lastik Fabrikası’nda grev başlattı. Greve 850 işçi katılıyor.
1977- Döviz transferi yapılamadığı için yedek parça bulamayan BMC kamyon ve minübüs fabrikaları 650 işçiyi işten çıkardı.
1978- Ankara Bahçelievler’de gece yarısı silahlı kişiler bir evi bastı. Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efraim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Ersan ve Salih Gevenci’yi öldürüldü. Sanıklar Duran Demirkıran ile Ömer Özcan’in 12’ser yil 6’şar ay, Ahmet Ercüment Gedikli ömür boyu hapse ve Haluk Kırcı idam cezasına çarptırıldılar.
– Niğde/Aksaray’da bir lise duvarına asılan kırmızı bez üzerine boyayla orak-çekiç çizili bir bayrağı kentte dolaştırılıp cami cemaatini kışkırtan Gazi Eğitim Enstitüsü ülkücü öğrencisi, Müftülük Yaptırma Derneği Başkanı, imam ve Belediye işçisi yakalanarak tutuklandı. Tutuklamalar üzerine toplanan sağcı gruplar Adliye binası ile karakolu taşladı, CHP İlçe binasının da dahil olduğu 30 işyerini tahrip etti, bazı resmî araçları yaktı. 32 kişi gözaltına alındı.
– Sarıyer otobüsünden kaçırılarak öldürülen 2.öğrencinin İYDGD (İstanbul Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği) üyesi İTÜ Mimarlık Fakültesi öğrencisi Haluk Tandoğan olduğu kesinleşti.
– Dernek binalarına yapılan bombalı saldırıyı protesto eden yaklaşık 1.000 İLD (İlerici Liseliler Derneği) ve İGD (İlerici Gençler Derneği) üyesi Bahariye’den Altıyol’a korsan yürüyüş yaptı.
1980- Ölüm cezaları MGK’nce onaylanan 4 hükümlüden Kurtuluş/Dev-Lis üyesi Necdet Adalı (22) ile Balgat katliamı sanığı Mustafa Pehlivanoğlu Ankara merkez Kapalı Cezaevi’nde Sıkıyönetim Mahkemesi kararıyla idam edildi. Bir kahvehane taramasından 1977’den beri tutuklu olan Necdet Adalı ailesine bıraktığı son mektupta: “Hakim sınıfların göstermek istediği gibi bizler hiçbir zaman savunmasız insanlara karşı katliam girişiminde bulunmadık. Fakat onların bizi böyle göstermeleri ve faşistlerle bizi aynı kefeye koyarak cezalandırmaları, bizim nezdimizde ezilen halkların mücadelesine yapılan bir saldırıdır.” dedi. 1984’e kadar süren idamlar sırasında 50 kişi daha asılarak öldürüldü.
1982- Gazeteci Nazlı Ilıcak, ‘Faşizm Yargılanıyor’ başlıklı yazısı nedeniyle 3 ay hapis cezasına çarptırılarak Sağmalcılar Cezaevi’ne konuldu.
– Polonya yönetimi, Solidarność (Dayanışma Sendikası) ve diğer işçi sendikaları yasaklandı.
1983- K.Evren Muğla’da:”Seçimlerde oy kullanmayanların temel insan haklarından yararlanmaları söz konusu olamaz.”
1984- İstanbul’da çeşitli fakültelerde okuyan bin kadar öğrenci, Meclis’e bir dilekçe gönderdi. Dilekçede, Yüksek Öğrenim Kurulu, YÖK, bağlantılı sorunlar iletildi.
1987- 24. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Yavuz Turgul’un “Muhsin Bey” filmi Altın Portakal’da en iyi film, müzik, erkek oyuncu ve yardımcı erkek oyuncu ödüllerini kazandı Şener Şen en iyi erkek oyuncu, Türkan Şoray en iyi kadın oyuncu seçildiler.
1990- Üniversitelerin açılış törenlerinde alternatif tören yapmak isteyen öğrenciler engellendi; çok sayıda öğrenci gözaltına alındı. İstanbul Üniversitesi’nde “alternatif açılış” yapma izni verilmeyen 300 kadar öğrenci, Taksim/Fransız Konsolosluğu önünde “şenlik” yaptı.
1991 – Hırvatistan, Yugoslavya’dan ayrıldığını ilan etti.
1992- Türkiye, Kuzey Irak’ta bir Kürt devleti kurulmasına karşı olduğunu açıkladı.
1996- Barış İçin Bir Milyon İmza girişimi başladı.
1998- Tuzla Tabaksan Deri Fabrikası’ndan atılan ve fabrika önünde direnen 50 işçiye jandarma müdahalesi protesto edildi.
– Kapatılma kararına karşı 7 gündür fabrikadan ayrılmayan İzmit/SEKA fabrikası işçilerine ailelerinden tam destek var.
– İstanbul’da “Halk İçin Kurtuluş” gazetesinin DGM kararıyla aranıp 24 çalışanının gözaltına alınmasını Türkiye Gazeteciler Cemiyeti önünde protesto eden 7 kişi gözaltına alındı.
– Nobel Edebiyat Ödülü Portekizli yazar Jose Saramago’ya verildi.
– 26.Altın Portakal Film Festivali’nde “Yara” En İyi Film, “Gemide” En İyi 2. Film ödülünü kazandı.
1999- Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulu, eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan ve yerine atanan A.Müfit Gürtuna ile İDO Genel Müdürü Binali Yıldırım dahil 62 belediye yöneticisi ve 51 belediye şirketinin son 5 yıllık hesap hareketlerini inceliyor.
– SİP (Sosyalist İktidar Partisi) üyesi bir grup, 1978 Bahçelievler ve 1999 Ulucanlar katliamlarını İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi bahçesinde protesto etti.
– Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Vakfı’ndan sendikal örgütlenme nedeniyle atılan Tez Koop-İş’li 38 işçi Altunizade’de basın açıklaması yaptı.
2001- Suriye ABD’nin “terörizmi destekleyen ülkeler” listesinde yer almasına karşın, BM Güvenlik Konseyi üyeliğine seçildi. BM Genel Kurulu’ndaki oylamada Suriye, oylamaya katılan 177 ülkenin 160’ının oyunu aldı
2002- İtalya’da Fiat işçileri yol ve demiryollarında ulaşımı durdurma eylemi yaptı. İşçiler Fiat Oto’nun kriz nedeniyle yaklaşık 8 bin işçiyi geçici olarak işten çıkarma hazırlığını protesto ettiler.
– Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi altı ülke Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü adında bir askeri ittifak kurdu.
2003- TBMM Genel Kurulu’nda hükümete Irak’a asker gönderme izni verilmesi 18 ilde protesto edildi. 72 kişi gözaltına alındı. Irak’ta savaşa karşı yaklaşık 300 öğrenci İstanbul Üniversitesi önünde protesto gösterisi yaptı.
2004- Irak’ta 16 Eylül’de iki Amerikalıyla birlikte Tevhid ve Cihad örgütünün eline düşen Britanyalı Kenneth Bigley kafası kesilerek katledildi.
– Prof.Dr. Veli Lök, Uluslararası İşkence Kurbanları Rehabilitasyon Merkezi’nin ilk kez vereceği İşkenceyle Mücadele Ödülü’ne layık görüldü. Lök, işkence izlerinin yıllar sonra da tespitini sağlayan kemik sintigrafisi çalışmalarıyla uluslararası literatüre girmişti.
2005- Çeşitli illerden Ankara’ya gelen yaklaşık 6 bin TMMOB üyesi AKP’nin özelleştirme uygulamalarını Sıhhiye mitingiyle protesto etti, başta Telekom ve TÜPRAŞ olmak üzere tüm satışların iptalini istedi.
– Pakistan ve Hindistan’da 7.6 şiddetinde deprem oldu. Merkez üssü Keşmir olan depremde 80 bin kişi öldü, 100 bin kişi yaralandı, 3.5 milyon insan evsiz kaldı.
2006- RTÜK F.Gülen aleyhinde yayın yapan kanallardan “kişilik haklarına saldırı” gerekçesiyle savunma isteyip ceza kesmeye başladı.
– İran’da din ile siyasetin ayrılmasını ve dini siyasetten vazgeçip geleneksel dine dönülmesini isteyen Şii Ayetullah Muhammed Burucerdi yandaşlarıyla birlikte tutuklandı.
2008- Metris Cezaevi’nden Şişli Etfal Hastanesi’ne Reanimasyon bölümüne kaldırılan tutuklu Engin Çeber’in (29) beyin ölümü gerçekleşti. Engin Çeber, 2007’de “Yürüyüş” dergisi satarken polis kurşunuyla felç kalan Ferhat Gerçek’e destek için arkadaşlarıyla Derbent Mahallesi’nde yaptıkları basın açıklaması sonrası, ”Yürüyüş” satarken gözaltına alındı, karakolda ve Metris Cezaevi’nde sürekli-şiddetli dayağa maruz kaldı. Engin Çeber için Adalet Bakanı “özür” diledi, açılan davada sanıklar işkenceyi itiraf etti. Adli Tıp Raporu da Çeber’in işkenceden öldüğünü gösterdi.
– Diyarbakır’da akşam saatlerinde Polis Okulu servis aracı PKK saldırısına uğradı; 4 ölü ve çok sayıda yaralı var.
– TSK’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne harekat yapabilme iznini bir yıl daha uzatan tezkere Mecliste kabul edildi.
– Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsü’nde yemek hizmeti veren şirketten çıkarılan işçilerin geri alınması talebiyle işçiler, DİSK’e bağlı sendika yöneticileri, yemek boykotu yapan öğrenciler ve bazı öğretim üyeleri yemekhaneden kampüs girişine kadar yürüyüş yaptı.
2010- Nobel Barış Ödülü, Çin’de cezaevinde tutulan muhalif politikacı Liu Şiaobo’nun oldu
2011- Avrupa’daki fırsat eşitsizliğini, “Avrupa Birliği’nin emri ile uygulanan” kemer sıkma politikalarını ve kötüye giden ekonomiyi protesto etmek amacıyla Madrid ve Barselona’dan 25 Temmuz’da Öfkeliler (Indignados) tarafından başlatılan yürüyüş Brüksel’de son buldu.
– Ankara’da KESK, DİSK, TMMOB ve TTB’nin birlikte düzenlediği “İnsanca Yaşam İçin Eşit, Özgür, Demokratik Türkiye” sloganıyla düzenlediği “Sokağın Meclisi” mitingine 20 bine yakın işçi, memur, çevreci ve öğrenci katıldı.
– İranlı oyuncu Marziye Vefamehr rejimin sanatçılar üzerinde kurduğu baskının eleştirildiği “Benim Satılık Tahran’ım” adlı filmde rol aldığı için bir yıl hapis ve 90 kırbaç cezasına mahkum edildi.
2012- Engin Çeber’i işkenceyle öldürmekten yargılanan başgardiyanlar Selahattin Apaydın ve Sami Ergazi ve dönemin Metris 2. Cezaevi Müdürü Fuat Karaosmanoğlu müebbet hapis cezasına mahkum edildi. Yedi sanık da çeşitli cezalara çarptırıldı.
2013- “Demokratikleşme paketi”yle alınan kararların bir kısmı, ilgili yönetmeliklerin değiştirilmesiyle hayata geçti. Kamuda başörtüsü yasağı, ortaöğretimde “öğrenci andı” kalktı.
– Santrallerin özelleştirilmesine karşı Milas’tan Ankara’ya yürüyen işçiler, yer yer engellenseler de İzmir’e ulaştılar.
– İstanbul Üniversitesi’nin akademik açılış törenine alınmayan Kolektif’li öğrenciler Fen Fakültesi’nin girişinde oturma eylemi yaptı.
– İngiltere, iki yıl önce büyükelçiliğini kapattığı İran’a maslahatgüzar atamaya karar verdi.
– Mısır Bakanlar Kurulu, Müslüman Kardeşler (İhvan) Derneğini, ülkedeki sivil toplum kuruluşu listesinden çıkardı.
2015- Başbakan Davutoğlu Manisa’da: “Terörle mücadele yaparken Bahçeli’ye “gel elini taşın altına koy”dedik, “hayır” dedi. “HDP ise 8 Haziran’dan itibaren silahlanmaya, ayaklanmaya başladı. Bu siyasete de hak ettiği cevabı verdik. Demirtaş teröristlerle selfie çektirmeyi bıraksın.”
DBP’li Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak hakkında “silahlı terör örgütüne üyelik” suçlamasıyla 10 yıla kadar hapis istemiyle düzenlenen iddianame kabul edildi. İddianamede Selahattin Demirtaş da suçlanıyor.
HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken KCK’nin ”HDP’nin 1 Kasım zaferine katkı sunmak için tekrar tarihi bir tutum takınacağız” açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını, KCK’nin ateşkes kararı alması durumunda AKP’nin seçim provokasyonlarının boşa çıkacağını söyledi.
– İsveç Kraliyet Bilim Akademisi, düzenlediği basın toplantısında, 67 yaşındaki Svetlana Aleksiyeviç’in “çağın acıları ve cesaretini anıtlaştıran çok sesli eserleriyle” Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi olduğunu açıkladı.
2017- ABD, Türkiye’deki tüm ABD diplomatik misyonlarında göçmen olmayan vize hizmetlerini askıya aldı.
Yorumlar kapatıldı.