İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Belleğimizde. 1 Ekim

1730- Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa, Patrona Halil isyanını çıkaranların istekleri doğrultusunda Padişah III. Ahmet tarafından boğduruldu.

1788- Nguyen Hue kendisini Vietnam imparatoru ilan etti.

1827- Ivan Paskevich komutasındaki Rus ordusu Erivan’a girdi ve Ermenistan’daki yüzyıllık müslüman yönetime son verdi.

1880- İlk elektrikli ampul fabrikası Thomas Edison tarafından açıldı.

1887 – İngiltere Belucistan’ı işgal etti.

1898- Çar II. Nikola, Yahudilerin büyük Rus şehirlerinin dışına çıkarılmasını emretti.

1911- Osmanlı Devleti yönetimindeki Bingazi İtalyanlar tarafından işgal edildi.

1918 – İngiliz istihbarat subayı T. E. Lawrence yönetimindeki Arap güçleri Şam’ı ele geçirdi. Beyrut bağımsızlığını ilan etti.

1928- Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ilk beş yıllık kalkınma planını açıkladı.

1936- İspanya iç savaşında faşist general Fransisco Franco yeni milliyetçi hükümetin başkomutanı seçildi  

1940 – Einstein, Amerikan vatandaşı oldu.

1942- Bakanlar Kurulu eğlence yerlerinin akşam saat 10.00’da kapatılması kararını verdi.

1946- Nazi yöneticilerinin yargılandığı Nürnberg Mahkemeleri’nde karar açıklandı: 12 ölüm, 3 müebbet, 4 muhtelif hapis cezası. Nürnberg Duruşmaları sonunda NSDAP, SS, Gestapo ve Güvenlik Örgütü’nün tüm Nazi siyasi kadroları da suçlu bulundu.

1947- Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti kuruldu. Başkan Profesör Ali Fuat Başgil. Cemiyetin amacı, siyasete karışmaksızın her türlü totaliter gidişe ve taassuba karşı çıkmak olarak açıklandı.    

1949- Mao Zedung önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu Tienanmen Meydanı’nda resmen ilan edildi. “Halk” dört sosyal sınıfın koalisyonu olarak tanımlandı: İşçiler, köylüler, küçük burjuvazi ve milli kapitalistler.

– Ankara Devlet Tiyatrosu kuruldu. Küçük Tiyatro ve Büyük Tiyatro sahneleri açıldı.

1950- Fecr-i Ati topluluğunun önde gelen isimlerinden Faik Ali Ozansoy Ankara’da öldü.

1952- Amerikalı askerler, işgal ettikleri Güneybatı Kore’de gösteri yapan esir Çinlilere ateş açtı; 52 ölü, 140 yaralı.  

1956- Yazar Eflatun Cem Güney Andersen Masal Ödülü’nü kazandı.  

1960- Kıbrıs, İngiltere’den bağımsızlığını kazandı.

– Nijerya bağımsızlığını ilan etti.  

1961- Türkiye’nin Beyrut Büyükelçiliği’ne bomba atıldı. Bombayı Nasırcıların attığı belirlendi. Bunun üzerine Mısır’ın Ankara büyükelçisinden Türkiye’yi terk etmesi istendi ve Kahire’deki Türkiye büyükelçisi geri çağrıldı.  

1963- Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Ben Bella, Cezayir’deki Fransızlara ait tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.  

1964- İstanbul Üniversitesi Senatosu, öğrenci tepkisi üzerine, harç zammını geri aldı  

1966- Danıştay Dava Daireleri Kurulu, hükümetin petrol hattı işçilerinin grevinin ertelenmesi için aldığı kararla ilgili olarak, “Dava sonuna kadar yürütmenin durdurulmasına” karar verdi. Danıştay’ın verdiği kararla bugüne kadar kanunsuz olan grev kanuni hale geldi.

1968- 1.290 öğrenci boykot ilan ettiğinden Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde açılış töreni yapılamadı.

– Türkiye’den ilk kez 2 genç: TİP Gençlik Kolları üyesi Abdülkadir Yaşargün (18) ile Mustafa Çelik (19) kaçak yoldan Filistin’e gitti. El-Fetih’le ilişkiye geçip eğitim alan Gaziantep Ticaret Lisesi öğrencisi Mustafa Çelik 8 Haziran 1969’da bir çatışmada hayatını kaybetti.

1970- İsrail yolcu uçağını kaçırmaya teşebbüsten İngiltere’de tutuklu bulunan Filistinli gerilla Leyla Halid serbest bırakıldı.

1976- TÖB-DER Genel Merkezi, DGM’lere karşı Ankara/Tandoğan’da kitle örgütleriyle birlikte yapılan son mitingde “siyasi nitelik bulunduğu” gerekçesiyle Ankara Valiliği’nce kapatıldı. Türkiye genelindeki İl şubelerinin mühürlenmesine de başlandı.

– Profilo’daki direnişle ilgili gözaltına alınan 510 işçiden sorguları tamamlanan 503’ü serbest bırakıldı. Arkadaşları, çatışmada öldürülen Profilo işçisi Y.Keser’in bir sivili siper alan bir polisçe tabancayla nişan alınarak vurulduğunu söyledi.

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK): “DİSK’in DGM direnişinde rol alan elebaşlarına hiç bir yerde iş verilmeyecek.”

– CHP’li Ankara Belediye Başkanı Vedat Dalokay “temizlik işçilerinin direnişiyle ilgili hiçbir önlem almadığı” gerekçesiyle Milliyetçi Cephe hükümetinin İçişleri Bakanı MSP’li Oğuzhan Asiltürk tarafından görevden el çektirildi. Dalokay, Danıştay’a başvurdu. 

1978- DİSK/Dev Maden-Sen genel merkezi bombalandı, binada ağır hasar meydana geldi.

– Otobüste K.Maraş’tan Ankara’ya 88 adet dinamit lokumu götürürken yakalanan 2 ülkücü ile emri veren Etlik ÜGD’den 2 yönetici tutuklandı.

1979- İstanbul’da, sendika yönetimine ve işverene karşı bir süredir direnişte olan 4.300 Mensucat Santral işçisinin Türk-İş’e bağlı Teksif Sendikası’nın Zeytinburnu Merkez binasına doğru protesto yürüyüşünü engellemek isteyen polis işçilerle çatıştı: 214 gözaltı. 

– Cevat Yurdakul için Ankara’da İçişleri Bakanlığı önünde düzenlenen cenaze törenine alınmayan devrimci gruplardan bazıları Orman Bakanlığı ve Kızılay-Yüksel Caddesi civarında uzun süre polisle çatıştı, çok sayıda kişi gözaltına alındı.

– Niğde Cezaevi’nde 300 tutuklu açlık grevine başladı.  

1980- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı: “Direniş eylemlerine giren öğrencilerin okullarıyla ilişikleri kesilecek ve sıkıyönetim bölgesi dışına çıkarılacaktır. Suçlu görülen öğretici ve yöneticiler ise İstanbul dışına atanacak veya işlerine son verilecektir.”

1982- “Anayasa’yı tanıtmak” için Burdur’da konuşan Kenan Evren: “Anayasa için Hayır diyen menfi düşünceliler ile mücadele edeceğiz.”, “Birtakım menfi düşünceli kişiler bayram tebriklerinin arkasına “Anayasa’ya hayır deyin” yazıyorlarmış.”

1985- İsrail, Tunus’taki Filistin Kurtuluş Örgütü  (FKÖ) bürolarına hava saldırısı yaptı; 50 kişi öldü.  

1987- Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.

– TİP Genel Başkanı Behice Boran ile TKP Genel Sekreter Haydar Kutlu Brüksel’de yayınladıkları ortak bildiriyle birleşme kararı aldıklarını açıkladılar.

– İHD’nin 19 Eylül’de başlattığı “Genel Af ve Ölüm Cezasının Kaldırılması” talepli kampanyasında toplanan imza sayısı yalnızca Ankara’da 10 bine ulaştı. Partiler ile meslek ve kitle örgütlerinin temsilcileri kampanyaya destek olmak için Güvenpark’ta bir araya geldi.

– Erden Kıral’ın “Hakkari’de Bir Mevsim” filmi ilk gösterildiği Berlin Film Şenliği’nden 4 yıl sonra Türkiye’de gösterime girdi.

1988- Artvin Veliköy’de öğretmenlik yaparken 12 Eylül darbesi sonrası gözaltına alınıp gördüğü işkenceler nedeniyle kaldırıldığı Trabzon Numune Hastanesi’nde 12 Kasım 1980’de hayatını kaybeden TÖB-DER üyesi Cengiz Aksakal’ın ailesi, İHD’deki basın toplantısında “adalet” istedi. Ailesi, Aksakal’ın işkencede ölümünden Erzurum Sıkıyönetim Mahkemesi’nce 3’er yıl hapse mahkum edilen 3 polisin daha sonra Erzincan-Ordu Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce 1988’de beraat ettirildiğini söyledi.

– Sovyet Parlamentosu, 3.5 yıldır Komünist Partisi Genel Sekreterliğini yürüten M.Gorbaçov’u oybirliğiyle Devlet Başkanı seçti.

1990- Federal Almanya ile birleşen Demokratik Alman Cumhuriyeti’nin amblemi hükümet binasından sökülerek Tarih Müzesi’ne kaldırıldı.

1992- Bitlis’in merkeze bağlı Cevizdalı Köyü’de, PKK’nin  37 kişiyi öldürdüğü, 20 kişiyi yaraladığı, 13 korucuyu kaçırdığı iddia edildi.

– Kadınların da harp okullarına alınmasına ilişkin yasa tasarısı, TBMM’de kabul edildi.

1993- “Yol”un gösterimi için İstanbul’da olan Costa Gavras: “Tüm filmlerin ve sinemacıların politik olduğunu düşünüyorum.”

1994- Beşiktaş’ta bir kafeteryaya Terörle Mücadele Timi’nin baskınında hayatını kaybeden Bem-Sen’in kurucusu Elmas Yalçın toprağa verildi.

1995- Yaklaşık bir haftadır aralıklı olarak sallanan Afyon’un Dinar ilçesinde bu akşam saatlerinde meydana gelen 6 şiddetindeki deprem can ve mal kaybına yol açtı. Deprem sırasında kişilere ait taş binaların ayakta kaldığı, buna karşılık kamuya ait çok katlı binaların yerle bir olduğu görüldü, ilk belirlemelere göre, 90 kişi öldü, 200’ü aşkın kişi de yaralandı.

1996- Diyarbakır Cezaevi’nde 10 mahkumun dövülerek öldürülmesine dair tutuklu yakınları, partiler ve örgütler suç duyurusunda bulundu.

– Can Yücel’in 70. yaşgünü dolayısıyla düzenlenen “Saygı Gecesi” Harbiye Açıkhava’da yapıldı

1998- PKK’ye destek verdiği gerekçesiyle Suriye’ye karşı önce Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Ateş, ardından Başbakan Mesut Yılmaz uyarılarda bulundu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, TBMM’nin yeni yasama yılı açılışındaki konuşmasında: “Sabrımız taşmak üzeredir” dedi.

– “Boğaz üzerine yeni köprü yapmak çözüm değil, şehrin son güzelliklerini biraz daha yok eder ve birkaç rantiyeciye faydası olur” diyen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Mutlaka bir köprü gerekiyorsa, Gebze’den Çorlu’ya bir çevreyolu ile bağlanmalı.”

– Peru’da öğrenci, öğretmen, emekli ve işçilerden oluşan yaklaşık 200 gösterici, dün Fujimori’nin Başkanlık Sarayı’nı bastı.

– Beyoğlu/Mis Sokak girişinde toplanan ÖDP’liler, “temiz toplum” için başlatılan “Yurttaş Adalet Arıyor” kampanyasına aktif katılım istedi.

1999- Kendisine işkence yapan polisleri teşhis edeceği duruşma öncesinde gözaltına alınıp işkencede hayatını kaybeden Süleyman Yeter’in sağken şikayetçi olduğu 8 polisin duruşmasında, şikayetçilerin tümünün gelmediği gerekçesiyle basının salondan görüntü alması yasaklandı.

– Eminönü Belediyesi’nde DİSK Genel-İş üyesi yaklaşık 400 işçi 3 aya yakın süredir maaş ödenmemesini protesto etti.

– İkinci Çeçen Savaşı başladı. Rusya, 1997’de imzalanan barış anlaşmasını ihlal ederek, Çeçenistan’ı yeniden işgal etti.

– Server Tanilli’nin “Yüzyılların Gerçeği ve Mirası” adlı kitap dizisinin 6.cildi de tamamlandı.

2001- Kuzey İttifakı ile devrik Afgan Kralı Şah Zahir, Afganistan’da Taliban’ı devirerek yerine yeni bir yönetim kurulmasında anlaştı. Taliban da, yedi yıllık mutlak iktidarından taviz vererek, Pakistan sınırındaki Paktika, Paktia ve Host eyaletlerine “kendi kendini yönetme yetkisi” verdi.  

2002- ABD’de Milli Güvenlik Giriş-Çıkış Kayıt Sistemi yürürlüğe girdi. Artık, Müslüman ülke vatandaşları ABD’ye girişte fişlenecek; parmak izi alınacak, fotoğraf çekilecek, gerekirse sorgulanacak.  

2003- İsrail’de Ariel Şaron yönetimi, Batı Şeria’daki tartışmalı “güvenlik duvarı”nın ikinci aşamasının inşasını da onayladı.”Duvarın sadece 45 km’lik kısmı yüzünden 80 bin Filistinli tarlasına giremeyecek.  

2004- Şii ve Sünni grupların çekiştiği Pakistan’ın doğusundaki Sialkot’ta, bir Şii camisinde 1000 kişi namaz kılarken patlama meydana geldi; en az 30 kişi öldü, çoğu ağır 50 kişi yaralandı.

– İspanya’da eşcinsel evlilik hakkındaki yasa tasarısı İspanya kabinesi tarafından kabul edildi.

– Hatay’ın İskenderun ilçesinde batan MV-Ulla gemisinin acentesine, denizi kirlettiği gerekçesiyle Hatay İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce 149 milyar lira ceza verildi.

2005- Dünyanın üçüncü uzay turisti Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (UUİ) yolculuğa başladı. Amerikalı milyoner işadamı Gregory Olsen, UUİ’de bazı deneyler de yapacak, kristal üretmeye çalışacak.  

2006- İsrail Lübnan’dan çekilme işlemini tamamladı. Hizbullah’ın iki askerini kaçırmasını gerekçe göstererek 12 Temmuz’da açtığı savaşla Lübnan’ı yerle bir etmişti.  

– Avusturya’da genel seçimler yapıledı. Sosyal Demokrat Parti (SPÖ) oyların yüzde 35.7’sini kazanarak,  yüzde Başbakan Wolfgang Schuessel’in 34,2 oy alan merkez sağ Halk Partisi’nin (ÖVP) 2000’den beri süren iktidarına son verdi.

2009- Birgün gazetesi editörü Selçuk Özbek, İstanbul Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’nde öğrencilere seslenen Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Dominique Strauss-Kahn’a “IMF Türkiye’den defol!” diye bağırarak ayakkabısını attı.

2010- Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) küresel video paylaşım sitesi Vimeo.com’a erişimi engelledi. Küresel YouTube.com da, 5 Mayıs 2008’den beri Türkiye’de erişime kapalı.

– Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK/Koma Civaken Kürdistan) başkanı Murat Karayılan eylemsizlik kararını bir ay uzattıklarını açıkladı.

– Munzur Vadisi Milli Parkı üzerinde yapımı düşünülen Bozkaya Barajı için jandarma eşliğinde sondaj çalışması yapıldığını duyan yüzlerce kişi olay yerine giderek çalışmayı engelledi.

2011- New York kentindeki finans kapitalin merkezi olan Wall Street’in kuzeyindeki Zuccotti Parkı’nda iki haftadır kamp kuran gençlerin Brooklyn Köprüsü’nü işgal etmesi üzerine 700’den fazla kişi, “ulaşımı engellemekten” gözaltına alındı. 

– Ankara’da  Malatya’nın Kürecik ilçesinde Nato ve Füze Kalkanı Karşıtı Birlik kurulması planı protesto edildi. 

– Kadınlar İstanbul Galatasaray meydanından Başbakana kalıcı barış için seslendi, Barış ve Demokrasi Partisi’nin çözüm süreci dışında bırakılmamasını istedi. 

2012- Marksist tarihçi ve yazar Eric Hobsbawm (95) hayata veda etti.

– Besteci, müzisyen, oyuncu, Samanyolu şarkısının sahibi Berkant Akgürgen vefat etti.

2013- Polis, Hasan Ferit Gedik’in cenazesinin Armutlu Cemevi’nden Gülsuyu’na götürülmesine izin vermedi. Hasan Ferit Gedik’in cenazesi için cezaevinden getirilen babasının bir eli, sivil bir askere kelepçeli olarak tutuldu.

2015- TBMM’de konuşan HDP milletvekili Sırrı Süreyya Önder Süleyman Şah Türbesi’nin taşınmasını Feridun Sinirlioğlu ile beraber organize ettiklerini, taşınmada PYD ile işbirliği yapıldığını, Başbakan Davutoğlu’nun bundan dolayı PYD’ye teşekkür ettiğini söyledi.
Hürriyet yazarı Ahmet Hakan evinin önüne kadar takip eden bir araçtan inen saldırganlarca darp edilerek kaburga kemikleri ve burnu kırıldı. Saldırganlardan üçünün AKP teşkilatlarında üye olduğu ortaya çıktı. A.Hakan, C.Küçük ve A.Boynukalın tarafından tehdit edilmişti.
– Karikatürist Derya Sayın, kalp krizi sonucu 53 yaşında vefat etti.

2016- Rojava’da Hesekê’nin Salah mahallesinde gerçekleşen düğüne intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda 34 kişi hayatını kaybederken, 80’in üzerinde insan da yaralandı.

Paylaş

Yorumlar kapatıldı.