1895- Lumieres kardeşler, sinemayı icat ettiler.
1919- İnci adlı aylık kadın dergisi İstanbul’da yayımlanmaya başladı. Sahibi Sedat Simavi idi.
1924- “Resimli Ay” dergisi Zekeriya ve Sabiha Sertel çiftinin yönetiminde yayın hayatına başladı. 1928’den sonra Nazım Hikmet ve Sabahattin Ali’nin katılımıyla ilerici görüşlerin etkisi altına giren Resimli Ay 1931’de yayınına son verdi.
1929- Sovyetler Birliği’nde Grigori Zinoviyev ve Leon Kamanev tutuklandı.
1933- Bursa’da bir grup, ezan ve kametin Türkçe okunmasını bahane ederek, Ulucami’de namazdan çıkan halkı kışkırtarak valilik önünde gösteri yaptı. Kolluk kuvvetleri, olaya ön ayak olanları tutukladı, ihmali görülen memurlara işten el çektirildi.
Kur’an-ı Kerim’in Türkçe okunmasına tepki gösteren Müslümanlar için Atatürk şu açıklamayı yaptı; “Konunun aslı din değil dil’dir. Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk Milleti’nin milli dili ve milli benliği, bütün hayatında hakim ve esas kalacaktır.”
Cumhuriyet ilkelerini benimsetmek ve aynı doğrultuda kültür hareketi oluşturmak amacıyla Halkevleri’nin yayın organı olarak Ülkü dergisi yayınlanmaya başladı.
1935 – Ayasofya, müze olarak halkın ziyaretine açıldı. Caminin müze haline getirilmesi Bakanlar Kurulu’nda 24 Kasım 1934 tarihinde kararlaştırılmıştı.
1936 – Sinema ve tiyatro sanatçısı Tuncel Kurtiz doğdu.
1943 – Almanların 6. Ordusu Stalingrad’da teslim oldu.
– İngiliz Başbakanı Winston Churchill, Türkiye’nin katılımıyla Balkanlarda yeni bir cephenin açılmasını sağlayabilmek için Adana Yenice istasyonunda ki bir vagonda İnönü ile görüştü. Churchill, Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’na katılmasını istiyordu.
1944- Bolu, Gerede ve Çankırı’da deprem oldu; 4 bin 611 kişi öldü.
1946- Macaristan’da 3 partili koalisyon hükümeti monarşiyi kaldırarak Macaristan Cumhuriyeti’ni ilan etti. Ağustos 1949’da da “Halk Cumhuriyeti” ilan edildi.
1956 – Türkiye’nin dış borçlarının 3 milyar 50 milyon lira olduğu açıklandı. Borçlardan bazılarının vadesi 2002 yılına kadar uzuyor. Dış ticaret açığı ise 504 milyon lirayı buldu.
1958 – Mısır ve Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti adıyla birleşti. Bu durum ancak 1961’e dek sürdü.
1963- Ankara üzerinde iki uçak çarpıştı; korkunç kazada 80 kişi öldü.
– Kavel Kablo’da direnişte olan Maden-İş üyesi 170 işçi işten çıkarıldı.
1968- Vietkong’lu Nguyen V.Lem, Güney Vietnam’lı polis şefi Nguyen N. Loan tarafından Saygon’da gazetecilerin önünde öldürüldü.
1970 – 1969 başından beri Şehzadebaşı Küçük Tiyatro’da oynamakta olan “Sen de mi Süleyman ?” oyunun adı tiyatro yöneticilerine telefonla yapılan sürekli tehditler üzerine “Sen de mi Ayol?” olarak değiştirildi.
1978 – Senaryosunu Vedat Türkali’nin yazdığı, Süreyya Duru’nun “Güneşli Bataklık” adlı filmi Sansür Kurulu’nca reddedildi. Türkiye Sinema Emekçileri Sendikası bir basın açıklaması yaptı; “Cumhuriyet Halk Parti iktidarının, sansürü kaldırma sözü vermiş olmasına karşın, Milliyetçi Cephe (MC) iktidarının sansür uygulamaları şiddetlenerek devam etmektedir”.
– İstanbul Sağmalcılar Cezaevi’nde isyan çıktı.
1979 – Milliyet gazetesi genel yayın yönetmeni ve başyazarı Abdi İpekçi (50) akşam gazeteden arabasıyla evine giderken ülkücü Mehmet Ali Ağca’nın silahlı saldırısında hayatını kaybetti.
– Ayetullah Humeyni İran’a döndü. Humeyni 14 yıl sürgünde kalmıştı.
– Yavuz Özkan’ın senaryosunu yazıp yönettiği “Maden” filmi gösterime girdi.
1980 – Günlük bilete % 90 ve aylık abonmana % 500 zam yapılan İstanbul’da bu sabah birçok yolcu vapura biletsiz bindi.
1982- Feshedilen CHP’nin eski genel başkanı Bülent Ecevit Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nden salıverildi.
1985- 1978’de öldürülen Doç.Bedrettin Cömert’in katil zanlısı ülkücü Rıfat Yıldırım F.Almanya’da 1.5 kg.eroinle yakalandı. Frankfurt savcısı, ülkücü örgütlerle ilişkili olarak tutuklanan 6 kişinin mali kaynak sağlamak için uyuşturucu kaçakçılığına karıştığını söyledi.
1987 – İşkenceye Karşı Avrupa Sözleşmesi kabul edildi.
1989- İzmir Kartaş Lisesinde, komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle okul yöneticilerinin ihbarı üzerine tutuklanarak yargılanan lise 1.sınıf örencisi M.Ç.’nin annesi çok sayıda sakinleştirici hap alarak intihar girişiminde bulundu.
1990- İÜ merkez kampüsünde öğrenciler Prof.Muammer Aksoy’un öldürülmesini protesto etti.
– Yugoslav ordusu Kosova’ya girdi.
1991- 8 muhalefet partisinin 2 Şubat’ta Abide-i Hürriyet Caddesi’nde Körfez Savaşı karşıtı ortak yürüyüş için İstanbul Valiliği’ne yaptıkları başvuruya yanıt: Valilik eylemin 2 ay süreyle ertelendiğini duyurdu.
1992- Şırnak’ın Görmeç köyünde Jarma Bölük Komutanlığına çığ düştü; 76’sı asker 81 kişi öldü. Siirt’in Eruh ilçesinin Tünekpınar köyünde de çığ düşmesi sonucu 32 er öldü.
– Bine yakın kişi Şişli Abide-i Hürriyet’te “İşkence ve İnfazlara Son- Kayıplar Bulunsun” mitingi yaptı.
1993 – 12 Eylül döneminde TKP/ML davasından yargılanan Salih Güneş (1962- Ovacık), Çukurova’da devrimci faaliyetlerde bulunmak üzere giderken, Gaziantep’te meydana gelen trafik kazası sonucu yaşamını yitirdi.
– RP’li Kağıthane Belediyesi’nden atılan işçiler 29 Ocak’ta yürüyüş yapmak isterken polisçe tartaklandıları yere karanfil bıraktılar.
– İçişleri Bakanlığı, Valiliklere yurt içinden yayın yapan özel radyo televizyon kuruluşlarının kapatılmasını öngören bir genelge gönderdi. Özel radyolar yurt çapında aralıklarla “ortak bildiri” yayınladılar. Dinleyicilerinden Başbakan Süleyman Demirel’e genelgeyi protesto telgrafları ve faksları göndermelerini istediler.
1994- 3 aydır maaş alamayan Eminönü Belediyesi işçileri Kadırga’dan Belediye önüne yürüdü.
1996- İstanbul Üniversitesi Avcı’lar Kampüsü’nde öğrenciler Metin Göktepe’yi anma etkinliği düzenledi.
1997 – Susurluk kazasıyla ortaya çıkan karanlık ilişkileri protesto etmek ve ‘temiz toplum, temiz siyaset’ özlemini duyurmak amacıyla “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık”eylemi akşam 21:00’de Beyoğlu Leman Kültür’de Can Yücel’in şalter indirmesiyle başladı. Özellikle büyük kentlerde ışıklar 1 dakika süreyle söndürüldü. Sokaklara çıkan yurttaşlar tencere-tava, düdük vb. araçlarla ses çıkardı.
– Leman mizah dergisinin 22 Eylül 1996 tarihli 254. sayısında yayınlanan bir şiirdeki “Halt etmiş yanımda Meryem Ana” ve “Bilmezdim bile İsa’yı kimden peydahladığımı” dizelerinden dolayı “dince kutsal değerlere hakaret ettiği” gerekçesiyle Can Yücel ve Yazı İşleri Müdürü Kutlu Esendemir’e, en az 1’er yıl olmak üzere 2 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.
– Refahyol hükümetinin Kültür Bakanı İsmail Kahraman, Taksim’e cami yapılmasına karşı çıktığı için görevden aldığı Koruma Kurulu Başkanı Prof.Dr.Semavi Eyice’ye TV’de hakaret etti.
– Emeğin Partisi üyeleri ve bir grup sanatçı, Refahyol koalisyon hükümetinin sanata yönelik baskıcı yaklaşımını ve Taksim’e cami yaptırma girişimini AKM önünde protesto etti.
2000- Amerika Birleşik Devletleri’nde Illinois Eyalet valisi George Ryan, idam infazlarını durdurdu. 20 yıl içinde 13 idam mahkumunun suçsuz olduğunun anlaşılması valiye bu kararı aldırttı.
2001 – Yugoslavya’da ekimdeki halk ayaklanmasıyla devlet başkanlığından devrilen “Balkan Kasabı” lakaplı Slobodan Miloseviç 24 saat gözetim altına alındı, eski rejime soruşturma açıldı.
– Endonezya’nın başkenti Cakarta’da 10 binden fazla kişi, parlamento tarafından 2 ayrı mali yolsuzlukla suçlanan Devlet Başkanı Abdurrahman Vahid aleyhine gösteri yaptı.
2002 – Pakistan’da, Wall Street Journal gazetesi muhabiri Daniel Pearl’ü kaçıran silahlı grubun, gazetecinin yaşamına karşılık öne sürdüğü taleplerin karşılanması için verdiği süre doldu. ABD yönetimi, şartlar arasında bulunan Guantanamo’da bulunan 158 esirin serbest bırakılmasını kabul etmeyeceğini açıkladı.
2003 – 231 ülkede 158 milyonu aşkın üyesi olan Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU), Irak’a askeri müdahalenin kabul edilemez olduğunu, sorunun BM çatısı altında çözümlenmesi gerektiğini açıkladı. Türk-İş, DİSK, KESK, Hak-İş de ICFTU üyesi.
İstanbul’da Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı Türkan Saylan Irak’a yönelik savaş hazırlıklarına karşı basın toplantısı düzenledi. “Savaşa Hayır Kadın Platformu” ve çok sayıda kadın örgütü, Beşiktaş Barbaros Parkı’nda savaşa karşı gösteri yaptı.
İzmir’de Tabip Odası ve İHD üyeleri, şair, yazar ve sanatçılar, Foça’da yurttaşlar, Diyarbakır’da Kadın Platformu, Nevşehir’de “Asmalı Konak” dizisinden bir grup oyuncu savaşı protesto etti. İstanbul’da EMEP’liler Büyük Postane’den TBMM’ne faks çekti.
– Uzay mekiği Columbia, dünyaya dönüşü sırasında, Teksas üzerinde parçalandı: mekikteki yedi astronot öldü.
2004- Irak Federe Kürt devletinin başkenti Hewlêr’de, Kürdistan Yurtsever Birliği’nin (KYB) ile Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) parti binalarında gerçekleştirilen intihar saldırılarında, her iki örgütün üst düzey sorumlularının da yer aldığı çok sayıda kişi yaşamını yitirdi, 200 dolayında kişi de yaralandı. Saldırılar eylemcilerin üzerlerine bağladıkları bombaların patlatılmasıyla gerçekleşti. Saldırıları El Kaide ile bağlantısı olan Ensar El İslam örgütü üstlendi.
– Suudi Arabistan’ın Mekke kentinde Mina’da şeytan taşlama sırasında izdiham çıktı; 11’i Türkiye’den 251 hacı öldü, 250 hacı yaralandı.
2005 – BM İnsan Hakları Komisyonu, Sudan’da hükümet destekli Arap milislerin Darfur’daki siyah Müslümanlara yönelik mezalimi soykırım değil insan hakları ihlalleri olarak niteledi. Sudan’da iki yılda 70 bin siyah Müslüman öldürüldü.
– Bir grup sanatçı ve aydın, SEKA/ İzmit’in kapatılma kararına karşı 14 gündür fabrikayı terketmeyen işçileri ziyaret etti.
– Kanada aynı cinsiyetten olanların evlenmesini yasallaştıran 4. ülke oldu.
2006- Danimarka gazetesi Jylls-Posten’de kızdıran Hz. Muhammed karikatürlerinin yayımlanmasından 5 ay sonra Fransa’da France Soir, Almanya’da Die Welt karikatürleri yayımladı. Danimarka’ya yönelik protestolar yayıldı. 4 Şubatta Şam’daki Danimarka ve Norveç büyükelçilikleri ateşe verildi. 7 Şubatta Afganistan’daki Norveç birliklerine saldırı düzenlendi ve 10 Şubatta Danimarka birçok Müslüman ülkedeki elçiliklerini kapattı. Ertesi gün de binlerce Müslüman, Avrupa ülkelerinde protesto gösterileri düzenledi.
2007- Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesi ile ilgili soruşturma kapsamında, Tuncay Uzundal tutuklanmasıyla soruşturma kapsamında tutuklananların sayısı sekize yükseldi. Hrant Dink cinayeti zanlısı Ogün Samast’ın Samsun’da Türk bayraklı poster önünde poz verdiği fotoğrafları ile jandarma ve polislerle birlikte çekilmiş video görüntüleri ortaya çıktı.
2008- Davutpaşa’daki patlamada 23 emekçinin hayatını kaybettiği yerde partiler ve kitle örgütleri protesto gösterisi yaptı.
2010- Sosyalist Parti üyeleri, eylemlerinin 49’uncu gününde olan TEKEL işçilerine destek için 1,5 günlük açlık grevine başladı.
2011- Bir milyonu aşkın insan Mısır’ın başkenti Kahire’nin Tahrir Meydanı ve çevresindeki yollarda toplandı. Protestocular Mübarek gidene kadar meydandan ayrılmama sözü verdi.
-Kars Belediye Meclisi, AKP’li Belediye Başkanı Nevzat Bozkuş’un yönetiminde başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “ucube” dediği Mehmet Aksoy’un ‘İnsanlık Anıtı’nın yıkımına oy çokluğuyla karar verdi
-Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Türkiye’de son beş yılda 408 askerin “intihar ederek öldüğünü”açıkladı.
2012- 723 sanık ile 1982’de başlayan ve son olarak 21 sanığın yargılanmasına devam edilen Dev-Yol ana davası, 30 yıl sonra zamanaşımından düştü.
– Mısır’ın ünlü takımı El Ehli ile Port Said’in El Masri takımları arasındaki maçtan sonra çıkan olaylarda 74 kişi öldü, 200’ü ağır binden fazla kişi yaralandı.
2013– Ankara Paris Caddesi’nde bulunan Amerika Büyükelçiliği’e canlı bomba saldırısı yapıldı. Saldırıyı gerçekleştiren DHKP-C militanı Ecevit Şanlı ile kolluk görevlisi Mustafa Akarsu hayatını yitirdi.
2014- Van’ın Gürpınar İlçesi’ne bağlı Yalınca Köyü’nün Çeli Mezrası’nda oturan Taş ailesinin rahatsızlanan 3 yaşındaki çocuğu yolların karla kapalı olması sebebiyle yardım gidemediğinden öldü.
Yorumlar kapatıldı.