İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Belleğimizde: 1 Temmuz

1527 – Dünyanın ilk ve en eski protestan üniversitesi Marburg Philipps Üniversitesi kuruldu.

1683- Osmanlı ordularının Viyana taarruzu başladı.

1798 – Napolyon Mısır’ı işgal etti.

1825- İstanbul Kapalı Çarşı’da büyük bir yangın oldu. Yangın Mercan, Mahmutpaşa ve Gedikpaşa’ya kadar yayıldı.

1858- Aydın – İzmir demiryolu hattı işletmeye açıldı. Hattın yapım işi ve işletme hakkı bir İngiliz firmasına, 23 Eylül 1856 tarihinde imzalanan bir sözleşme ile verilmişti. Söz konusu hat daha sonra Denizli’ye kadar uzatıldı. Demiryolunun yapımına 13 Eylül 1889 tarihine kadar devam edildi ve 610 kilometre uzunluğa ulaşıldı.

1867 – İngiliz Kuzey Amerika Yasası, Kanada Anayasası olarak yürürlüğe girerek Kanada Konfederasyonu kuruldu. John A. Macdonald ilk başbakan oldu.

1878 – Kıbrıs, toprak mülkiyeti Osmanlılarda kalmak üzere geçici olarak Birleşik Krallık’a devredildi.

1881 – Dünyanın ilk uluslararası telefon konuşması St. Stephen (New Brunswick) ve Calais (Maine) arasında yapıldı.

1908 – SOS, Uluslararası Mors Alfabesi acil durum sinyali olarak kabul edildi.

1911- Kandilli Rasathanesi kuruldu.

1920- Ankara’da subay yetiştirilmek üzere ‘Sunuf-u Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı’ açıldı.

1921- Çin Komünist Partisi 1 yıllık tartışma sürecinin ardından Şanghay’da ilk kongresini yaparak kuruldu. 

1925- Paris’te Osmanlı borçlarının ödenmesi ile ilgili komisyon çalışmaya başladı.

– İlk piyango, Türkiye Tayyare Cemiyeti Mektepleri yararına düzenlendi.

1926- Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdi. Kanun 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlandı. Yasa, 54 kez değişikliğe uğradı.

1929- Ankara- İstanbul arasında ilk telefon bağlantısı kuruldu.

1934- ABD’li yönetmen Sydney Pollack hayata merhaba dedi.

1935- Mimar Sinan’ın biyolojik ve morfolojik yapısını incelemek üzere mezarı açıldı. Bir heyet kontrolünde kafatasının ölçümü yapıldı.

– Aydın demiryolu devletleştirildi.

1939- Malatya İplik Fabrikası satın alma yoluyla devletleştirildi.

1948- Sabah İstanbul’a gelen ABD Akdeniz Filosu’na bağlı 3 kruvazör gemisi Dolmabahçe’de demirledi. Öğleden sonra da bir uçak gemisi, askeri yardım kapsamında teslim edilecek AT-II tipi uçakları getirdi. Beyoğlu’na çıkan denizciler için ziyafetler-eğlenceler tertip edildi.

1957- Kırşehir, yeniden il statüsüne kavuşturuldu. Kırşehir, 30 Haziran 1954 tarihinde çıkarılan bir kanunla ilçe yapılmıştı.

1959- Yazar Musa Anter Diyarbakır “İleri Yurt” Gazetesi’nde “Yaralar” başlığı altında yazdığı makalelerden dolayı tutuklandı; Anter’in devleti yok etmek amacı güttüğü iddia edildi.

1960 – Somali bağımsızlığını ilan etti.

1962 – Ruanda ve Burundi bağımsızlığını ilan etti.

1961- İngiltere, Irak işgal edebilir gerekçesiyle Kuveyt’e asker çıkardı.

1964- Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle, Kıbrıs devleti diye bir gerçeğin olmadığını, adada iki ayrı toplumun bulunduğunu, çözümün çifte milliyet temelinde anayasanın yeniden düzenlenmesine dayandığını söyledi.

1968- İTÜ Rektörü “öğrencilerin komisyon çalışmalarına katılarak tekliflerini açıklayabileceklerini” bildirdi ve İTÜ işgaline son verildi.

İstanbul Üniversitesi Senatosu, -Eczacılık Fakültesi hariç- Üniversitenin açılmasına ve sınavlara 15 Temmuz’dan itibaren devam edilmesine karar verdi. İşgali kaldırmayan Eczacılık Fakültesi öğrencileri Senato toplantısı yapılırken Rektörlüğün önünde gösteri yaptı.

İstanbul Yüksek Teknik Okul öğrencileri Milli Eğitim Bakanlığı’nın Teknik Bürosu olarak kullanılan Çukursaray binasını işgal etti. 

Ankara Üniversitesi DTCF Coğrafya-Felsefe Bölümü’nde dışarıdan silahlı gruplarca desteklenen boykot kırıcı sağcı öğrencilerle boykotçu öğrenciler çatıştı.

– Nükleer Silahları Sınırlandırma Anlaşması imzalandı.

1971- Umut filmini izin almadan Cannes Film Festivali’ne gönderdiği gerekçesiyle Yılmaz Güney hakkında dava açıldı.

1972- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi 138 kitap hakkında toplatma kararı verdi. Gerekçe: “Komünizm propagandası ve anarşiye sürükleme…”

– 30 Haziran 1972 günü başlayan CHP’nin 21. Kurultayı’nda genel başkanlığa Bülent Ecevit seçildi. Eski Başkan İsmet İnönü, Ecevit’i ayağa kalkarak selamladı.

– Tasarruf Bonosu tarihe karıştı. 1961 yılından beri uygulanmakta olan Tasarruf Bonosu sistemi kaldırılarak bunun yerine ücretlerden yüzde 3 oranında Mali Denge Vergisi kesilmesini öngören kanun Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

– Avrupa Ekonomik Topluluğu genel sekreteri “Türkiye’nin ortaklık isteğinden şüpheliyim” dedi. 

1973- Bilim ve Sosyalizm Yayınları yöneticisi yöneticisi Süleyman Ege’ye Türkçe’ye çevirdiği 2 kitaptan verilen toplam 15 yıl hapis cezasına ek olarak 2 kitaptan daha verilen 15 yıl hapis ve 16 yıl sürgün cezaları Yargıtay’da onanarak kesinleşti, ceza toplamı 30 yıla yükseldi. 

Uluslararası Af Örgütü tarafından “dünyada en ağır cezaya çarptırılan basın ve fikir suçlusu” ilan edilen Süleyman Ege halen Adana Cezaevi’nde cezasının 3. yılını sürüyor.

– Erzurum Atatürk Üniversitesi’nden 7 profesör ve 3 doçent, “Homongolos” adlı bir dergi çıkaran Tıp Fakültesi öğrencilerini -son heceyi tersine çevirerek- “komünizm propagandası yapıyorlar” diye savcılığa ihbar eden rektör Kemal Bıyıkoğlu’nu bir mektupla istifaya davet etti.

1974- Türkiye’de haşhaş ekimine üç yıl aradan sonra yeniden başlanıyor. CHP-MSP koalisyon hükümetinin Bakanlar Kurulu, 29 Haziran 1971’de Nihat Erim hükümetinin -ABD’nin isteği üzerine- yasak getirdiği haşhaş ekimine 6 ilin tamamı ve Konya’nın 4 ilçesinde izin verme kararı aldı. Türkiye’nin daha önce aldığı haşhaş ekim yasağını kaldırması üzerine ABD ile Türkiye arasında Haşhaş Krizi olarak anılan anlaşmazlık ortaya çıktı.

– Devlet dairelerinin cumartesi günü tatil olmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete’de yayınlayarak yürürlüğe girdi.

1975- Turyağ Fabrikası’nda Besin-İş Sendikası üyesi 760 işçi toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşmazlığa düşülmesi nedeniyle greve başladı.

– “Milliyetçi Cephe” hükümetinin AP’li Milli Eğitim Bakanı Ali Naili Erdem Valiliklere gönderdiği genelgede “genellikle komünizm propagandası yapma amaçlı“ tablo, resim, amblem, afiş, işaret, fotoğraf, rozet vb.nin okullarda kullanılmasının önüne geçilmesini istedi.

1976- İstanbul’da DİSK’e bağlı işçilere yapılan zamdan yararlanamayan belediye ve İETT işçileri direniş yaptı. 12 saatlik direniş sırasında belediye otobüsleri çalışmadı, halk yollarda kaldı.

– 65 yaşını dolduran kimsesiz ve yoksul yaşlılara aylık bağlandı. Aylıklar her yıl katsayıya göre değişecek. 1976 yılı için bağlanacak aylıklar 840 lira.

1978- Ankara Demetevler Lisesi öğrencisi Orhan Ahmet Üçgün okuldaki kavga sırasında ülkücülerce silahla öldürüldü. MHP binasına sığınan ülkücüler için binaya gelen MHP Erzurum Milletvekili Nevzat Kösoğlu -gözaltına alınan- zanlı S.Çuvaloğlu’nu polislere vermemek için direndi.

Aylar önce alınan boşaltma kararına ve süre uzatmalarına rağmen boşaltılmayan, ülkücülerin saldırı-barınma üssü olarak kullandıkları Edirnekapı Öğrenci Yurdu yüzlerce polis ve komandonun eşliğinde boşaltıldı.

1979- Ankara’da Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu Eğitim Merkezi bombalandı,

1980- CHP İçel İl Başkanı Sabahattin Arıkan’ın eczanesini basan ülkücülerin dışarıdan rastgele silahla taramaları sonucu S.Arıkan’ın eczanesinde çalışan kayınbiraderi ile 13 yaşında bir çocuk hayatını kaybetti.

– Kütahya Seyitömer Termik Santralı’nda gece vardiyasından çıkıp evine gelen vardiya amiri Mehmet Kaya kapıda ülkücülerce kurşun yağmuruna tutularak hayatını kaybetti. Kaya bir süre önce Tes-İş Sendikası’ndan istifa ederek Enerji-İş’e geçmişti.

– Bankalar Kararnamesi çıktı. Böylece, kredi faiz oranları serbest bırakıldı ve bankacılık sektörüne girişler kolaylaştırıldı.

1982- Rotterdam Başkonsolosu Kemalettin Demirer, 4 kişinin yer aldığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü. Eylemin sorumluluğunu Ermeni Kızıl Ordusu üstlendi.

– İstanbul Pendik Tersanesi açıldı.

1983- Cumhurbaşkanı Kenan Evren genelkurmay başkanlığı görevini orgeneral Nurettin Ersin’e devretti.

– İstanbul’da taksilere “Taksimetre” takılması uygulaması başladı. Böylece şoförlerle yolcular arasında ücret anlaşmazlığı yüzünden sık sık çıkan tartışmalar sona erdi. Müşteri taksimetrenin yazdığı ücreti ödeyecek.

1984- Türkiye’de televizyon tamamen renkli yayına geçti.

1985- “İstihdamı geliştirme koordinasyon kurulu” kuruldu.

1988 – Sovyetler Birliği’nde Komünist Partisi, Gorbaçov’un Perestroika politikasını onayladı.

– Metris Cezaevi firarisi 29 mahpusa yardım ve yataklık ettikleri ve TKP/ML-TİKKO üyesi oldukları iddiasıyla tutuklu yargılanan 16 kişiden S.A.(16) duruşma sırasında Emniyet’te Siyasi Şube’deki sorgusu sırasında işkence gördüğünü ve tecavüze uğradığını söyledi.

– Danıştay 5.Daire, 1402 sayılı yasa ile görevden uzaklaştırmaların “sıkıyönetimin süresi ve yöresi ile sınırlı olduğu”na karar verdi. 9 Eylül Üniversitesi öğretim üyesi E.Gönenç İzmir’de sıkıyönetim kaldırılınca göreve iade davası açmış, Mahkeme reddedince Danıştay’a başvurmuştu.

– Ankara’daki basın temsilcilerinden yaklaşık 50 gazeteci, basına yönelik baskılara ilişkin bir mektubu DGM Savcılığı’na bıraktı.

1991 – Varşova Paktı resmen dağıldı.

– Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a hakaret ettiği gerekçesiyle 18 Mart 1990’da görevden alınan SHP’li Çanakkale Belediye Başkanı İsmail Özay‘la ilgili olarak Danıştay’ın 1 Nisan 1991’de aldığı “yürütmeyi durdurma” kararının ardından, İsmail Özay 16 ay sonra göreve başladı.

1992- 12 Eylül 1980 sonrası yurt dışına çıkan Türkiye Emekçi Partisi Başkanı Mihri Belli eşi Sevim Belli ile birlikte Türkiye’ye döndü. 

1993- 5 büyük kentteki kamu çalışanlarından 1.000 kişilik yönetici ve temsilci grubu, Ankara’ya doğru yürüyüşe geçti. 

– Grup Kutup Yıldızı, 3 üyelerinin gözaltına alınmasını Sirkeci Büyük Postane önünde türkü çalıp-söyleyerek protesto etti. 

– Esenyurt Belediye Tiyatrosu ve belediye çalışanları Güngören Aziz Nesin Sahnesi’nin kapatılmasını proteso etti.

1994- Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararının açıklanmasının ardından Demokrasi Partisi (DEP) Milletvekilleri Selim Sadak ve Sedat Yurtdaş DGM’ce gözaltına alındı.

– Yaser Arafat 27 yıllık  sürgünden sonra Gazze’ye döndü.

1995- Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Ahmet Çörekçi, Terörle Mücadele Yasası’nın 8. maddesinin kaldırılmasına karşı çıktı. Yeni Demokrasi Hareketi Genel Başkanı Cem Boyner, “biz iktidarda olsaydık, kendisini hemen emekliye sevk ederdik” dedi.

– Aziz Nesin: “Sivas’ta halkı benim kışkırttığım suçlaması yalan, Şeytan Ayetleri’ni çevirip Aydınlık’ta yayınladığıma dair Devlet Güvenlik Mahkemesi kararı da yüzde yüz yalan. Katliamın asıl sorumlusu devlettir”.

– Birlik Vakfı’nın genel kuruluna gelen Fethullah Gülen ayakta karşılandı, R.Tayyip Erdoğan ile Çevre Bakanı’nın yanına oturdu. 

1996- Türkiye’nin ilk nükleer reaktörü Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde yapılmaya başladı.

1997- Sahtecilik iddiasıyla Özer Çiller hakkında soruşturma açıldı.

1998- İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce Beykoz’daki Hidiv Kasrı bahçesine kaçak olarak inşa edilen mescit için İstanbul 3 no’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nca “yıkım” ve Başkan R.Tayyip Erdoğan ile diğer sorumlular hakkında kovuşturma kararı verildi.

1999- Öğretim Elemanları Sendikası hükümetin üyeleri için öngördüğü zammı İstanbul Üniversitesi Merkez Bina bahçesinde protesto etti.

– DİSK/Birleşik Metal Sendikası’nda örgütlü Pancar Motor, PDK işçileri “Mezarda Emeklilik”i protesto ettiler.

2000- F Tipi Cezaevleri’ne karşı İHD’nin Ankara’da düzenlediği ‘Hücrelere Karşı Konser’e valilik izin vermedi.

– Yazar ve çevirmen Zeyyat Selimoğlu ve ünlü Amerikalı aktör Walter Matthau öldü.

2001- 19 Aralık Bayrampaşa Kapalı Cezaevi’ndeki operasyona ilişkin 14 Şubat 2001 tarihli Adli Tıp Raporu gazetelerde yayımlandı: Koğuşlardan ateş edilmemiş, öldürücü dozun çok üzerinde gaz bombası kullanılmış. Operasyonda C-1 koğuşundaki kadın tutukluların güvenlik görevlilerin kullandığı gözyaşartıcı gaz ve sinir bombalarının çıkardığı yangında öldükleri belirtildi. Dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk; “Koğuşlardan ateş ettiler, kendilerini yaktılar.” demişti.

2002 – Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu.

– Amerikan uçakları Afganistan’da Uruzgan eyaletinde hava saldırısı yaptı. Kaide ve Taliban kampları diye düğün törenini bombaladı; çoğu kadın ve çocuk 40 kişi öldü, yaralı sayısı 120’yi aştı.

– TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı’nda çalışan geçici işçiler, yıllardır kadrolarının verilmemesini protesto etti.

– Bir Rus yolcu uçağı ile Alman kargo uçağı güney Almanya’da Überlingen üzerinde havada çarpıştı: 71 kişi öldü.

2003- Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun Petkim’in Uzan Grubu’na satışını onaylaması nedeniyle Petkim Aliağa tesislerinde çalışan 3 bin işçi hükümeti ve CHP’yi protesto etti; işbaşı yapmadı.

2004- AKP’nin TBMM Komisyonu’nda görüşülen “Vergi Paketi”ne eklenen bir maddeyle, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ın Albaraka Türk’te yöneticilik yaptığı döneme ilişkin hakkında dava açılmasına neden olan “sahte belge düzenleme suçu” af kapsamına alındı.

2005- Ulusal Telekom Şirketi Türk Telekom, Oger Telekom Ltd’ye 6 milyar 550 milyon dolara satıldı. Firmanın toplam değeri 11,9 milyar dolara geliyor. Telekom’un Oger Grubu’na satışıyla sonuçlanan ihale sırasında Kolej-Kurtuluş arası eylemci işçilerce trafiğe kapatıldı.

– Adalet Bakalığı’na yönelik bombalı saldırı düzenlendi. Eyüp Beyaz Adalet Bakanlığı’nda üzerindeki bombanın fünyesini çekti. Bomba patlamadı. Etkisiz hale getirilen Eyüp Beyaz elleri kelepçeli olarak kaçmak istedi bir polis bacağından vurdu, bir özel harekatçı ise başından silahla vurdu; Eyüp Beyaz öldü.

2006 – Çin Halk Cumhuriyeti, Tibet’i Çin Halk Cumhuriyeti’ne bağlayan 5 bin 72 kilometrelik dünyanın en uzun demiryolunu hizmete açtı.

2007- İsrail, Hamas’ın Gazze Şeridi’nde egemenliği ele geçirmesinin ardından Batı Şeria’da kurulan Filistin El Fetih yönetimine 118 milyon dolar gönderdi, 6 ay içinde 500 milyon göndermeyi vaat etti.

2008- Ergenekon soruşturması kapsamında Hurşit Tolon, Şener Eruygur, Mustafa Balbay, Sinan Aygün, Kemal Aydın, Neriman Aydın, Hamza Demir, Coşkun Gürel, Birol Başaran ve Erol Mütercimler’in aralarında bulunduğu 21 kişi gözaltına alındı.

2009- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik hakaret unsuru içerdiği iddiasıyla yargılanıp beraat eden Britanyalı kolaj sanatçısı Michael Dickinson, beraat kararının bozulduğunu duyunca 23 yıldır yaşadığı Türkiye’den ayrılıp ülkesine geri döndü.

– Adana’da “Dur ihtarına uymadığı” gerekçesiyle Murat Kasap’ı öldürmekten yargılanan polis memuru Halil İbrahim Yıldırım’a, Mahkeme heyeti 1 yıl 8 ay hapis cezasına ve beş yıl süreyle hükmün geri bırakılmasına karar verdi.

2010- Pakistan’ın Lahor kentinde gerçekleşen iki intihar saldırısında 42 kişi öldü, 175 kişi yaralandı.

– İsveç zorunlu askerlik uygulamasını resmi olarak kaldırdı.

2012- İstanbul’da etüd ve beslenme ilköğretim okullarının veli ve öğrencileri 4+4+4 uygulaması ile okullarının kapatılmasını protesto etti. 

– UNESCO, Konya ovasındaki dünyanın en eski yerleşim yerlerinden Çatalhöyük’ü Dünya Mirası Listesi’ne dahil etti. 

2013- Taksim Dayanışması bileşenleri, Gezi Direnişi için açılan muhtelif soruşturmalara karşı “Taksim Gezi Parkı eylemlerinde tüm ahlaki, siyasal, tarihsel ve hukuki sorumluluğu üstleniyor, kendimi ihbar ediyorum” ifadeleriyle kendileri için suç duyurusunda bulundu.

NTV Tarih Dergisi’nin Gezi Direnişi’ni konu alan Temmuz özel sayısı yayınlanmadı ve Dergi kapatıldı. 

– Hırvatistan, AB üyesi oldu.

2014- Köşe yazısında Sedat Selim Ay’a “işkenceci” dediği için 1.740 TL para cezasına çarptırılan Nihat Behram “düşünce, düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün ihlal edildiği” gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne yeniden yargılama başvurusunda bulundu.

2015- TBMM Başkanlık seçiminin 4.turunda AKP’nin adayı İsmet Yılmaz, MHP’nin “geçersiz oy” desteğiyle CHP adayı Deniz Baykal’ı geride bırakarak Meclis Başkanı seçildi.

Paylaş

Yorumlar kapatıldı.