1776- ABD’nin bağımsızlık kararı alındı. İngiltere Krallığından ekonomik bazı serbestlikler isteyen Amerikan kolonileri İngilizlerin buna yanaşmaması ve baskıyı daha da arttırması üzerine ekonomik isteklerinin yanında siyasi bağımsızlık için harekete geçtiler. Philadelphia’da 10 Mayıs 1766 tarihine ikinci Amerikan Kongresini topladılar. Kongre sonunda 10 Mayıs 1766 tarihinde Amerika’nın bağımsızlığının ilan edilmesine ve George Washington’un başkomutanlığa getirilmesine karar verildi.
1799- Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Akka’da Napoleon Bonaparte’ın komutasındaki Fransız ordusunu yenilgiye uğrattı.
1847- Bugünkü adı Danıştay, olan Meclis-i Vala-yi Ahkam-ı Adliye kuruldu.
1876- Basına sansür getirildi: Osmanlı devletinde sansür uygulamasına ilişkin ilk ‘’Kararname-i Ali” çıkarıldı. Sultan Abdülaziz Han döneminin sadrazamı olan, Rus taraftarı olduğu için Nedimov lakabı ile anılan Mahmud Nedim Paşa, gazetelerde çıkan eleştirilerden rahatsız olunca Basiret Gazetesi’ni kapattı.
1889 – Rus hiciv ustası, romancı Mihail Yevgrafoviç Saltıkov-Şçedrin öldü.
1907- Anneler Günü, ilk kez Amerika Birleşik Devletleri’nin Philadelphia kentinde kutlandı.
1908- Kadın iplik işçileri Bursa’da greve çıktı.
1919 – İtilaf Devletleri temsilcileri, Paris’te, Yunanların İzmir’i işgali konusunda karar aldı.
1920- İstanbul’da tramvay işçileri greve başladı.
– Amerikan Komünist Partisi kuruldu.
1921- Mustafa Kemal, TBMM’de Müdafaayı Hukuk Grubu’nu kurdu.
1930- Cumhuriyet Halk Fırkası’nın Üçüncü Büyük Kongresi’nde, altı okun simgelediği ilkeler kabul edildi.
1931- Nazım Hikmet “Beş Şiir”den beraat etti.
1933- Naziler Almanya’da Heinrich Mann, Upton Sinclair, Erich Maria Remarque gibi yazarların kitaplarını yakmaya başladı.
– New York’da mültimilyarder iş adamı Nelson Rockefeller, sahibi olduğu binanın ön cephesine Meksikalı ressam Diego Rivera’nın yaptığı duvar panosunda Lenin resmi olduğu için, ressamı kovdu, panoyu parçaladı.
1934- İstanbul’da görülmemiş balık akını. Lüferin kilosu 4 kuruşa düştü.
1940- Winston Churchill, Chamberlain’ın istifası üzerine İngiltere Başbakanı oldu. Aynı gün Naziler Belçika ve Hollanda’ya saldırdı.
1941- 550 Alman uçağı Londra’yı bombaladı, 1400 sivil öldü.
Adolf Hitler’in yardımcısı Rudolf Hess, barış görüşmesi için İngiltere’ye uçtu. İngiltere’de tutuklandı, ömür boyu hapse çarptırıldı. 1987’de öldüğünde, halen Berlin’deki Spandau cezaevindeydi.
1946- Mahabat kentinde,”Mahabat Sesi Radyosu” Kürtçe yayına başladı.
1948- Güney Kore seçimleri ile Kore resmen bölündü.
1950- Gizli TKP’nin çıkardığı mizah dergisi “Nuhun Gemisi” 10 Mayıs tarihli sayısını açlık grevindeki Nazım Hikmet’e ayırdı.
1961- Türkiye Büyük Millet Meclisi nispi temsil seçim sistemini kabul etti.
1967- Uluslararası Russell Mahkemesi, ABD ile müttefikleri Avustralya, Yeni Zelanda ve Güney Kore’nin Vietnam’da savaş suçları işlediklerine karar verdi. Oybirliği ile alınan karar, Jean Paul Sartre tarafından okundu.
– Yargıtay, beraat kararı temyizde bozulup 7.5 yıl hapis kararıyla tekrar tutuklanan Şadi Alkılıç’ın “Türkiye’nin Tek Kurtuluş Yolu Sosyalizmdir” başlıklı makalesinin komünizm propagandası değil “komünizmi övme” suçu kapsamında olduğu gerekçesiyle tahliye kararı aldı.
– Ünlü rock grubu Rolling Stones’un üç üyesi uyuşturucu kullanma iddiasıyla yargılanmaya başladı.
1968- Paris’te sabah 2 bin liselinin başlattığı gösteriler büyüyerek akşama doğru Sorbonne’u kuşatan barikatlarla boyutlandı. Polis barikatlara gece saldırı başlattı, öğrenciler halkın da desteğiyle sabaha kadar direndi.
1969- Milli Birlik Grubu eski Demokrat Partililerin siyasi haklarının iadesi için çalışacağını açıklayan CHP lideri İsmet İnönü ve Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a birer muhtıra verdi.
1970- Üniversite öğrencileri İstanbul Sultanahmet alanındaydı. Özel yüksek okulların öğrencileri, tüm özel okulların devletleştirilmesi talebiyle Beyazıt’tan Sultanahmet Meydanı’na yürüdü.
1971- Yeni Sıkıyönetim Kanunu TBMM’nde kabul edildi. Gözaltı süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı. Sıkıyönetim, gıyabi tutuklama kararı çıkarılan aralarında Dr.Hikmet Kıvılcımlı’nın da bulunduğu 11 kişiyi bir bildiriyle duyurdu. TÖS Samsun Şubesi aramanın ardından kapatıldı.
1974- Sait Faik Hikaye Ödülünü “Can Parası”yla Fakir Baykurt aldı.
1975- Türk sinemasının en iyi komedi oyuncularından Necdet Tosun, 49 yaşındayken hayata veda etti. Komedi filmlerindeki sevimli şişman rolleriyle tanınan Necdet Tosun 300’den fazla filmde rol almıştı.
1976- Aralarında Lütfi Akad, Vedat Türkali, Feyzi Tuna, Hakan Balamir, Semra Özdamar, Cüneyt Türel ve Aytaç Arman’ın da bulunduğu bir grup İstanbul Dünya Sineması’nda bir araya gelerek sinema sektöründe dernekleşme, sendikalaşma ve bir yayın çıkarma olanaklarını tartıştı.
1977- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) son bir ayda 8 üyesinin, Milliyetçi Cephe’nin hükümet kurduğu 1975’den bu yana ise 17 üyesinin öldürüldüğünü bildirdi
1978- İstanbul Beyoğlu’ndaki tarihi Çiçek Pasajı çöktü. 12 kişi öldü.
– Ülkücülerin saldırısında hayatını kaybeden 2 öğrencinin cenazeleri öğrenci arkadaşları tarafından Morg’tan alınarak İDMMA önüne getirildi, törenden sonra cenazeler Beşiktaş-Karaköy yolu ile Sirkeci’ye taşınarak Hasan Okut Ordu’ya, Müjdat Çelikyay Bursa’ya gönderildi.
1981- François Mitterrand, üçüncü kez katıldığı seçimlerde Fransa cumhurbaşkanı oldu. Mitterrand 1988 seçimlerini de kazanarak cumhurbaşkanlığını sürdürdü.
– MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası İddianamesi’nden: “Sakarya Halkevleri ve İGD’nin çalınan mühürleriyle CHP ve TSİP’in bazı şubelerinin mühürleri MHP Genel Merkezi’ndeki aramada bulundu” “Bulunan sol içerikli bildirilerin, Yaşar Okuyan’ın sorumluluğunda olan odadaki daktiloda yazıldığı belirlendi.”
”Prof. Orhan Türkdoğan’ın Alparslan Türkeş’e mektubundan: “Komünist (Cavit) Orhan Tütengil Profesör olabilir”; “Solcu olarak bilinen Doç. Orhan Yavuz, İşletme Fakültesi Dekanı olduğum dönemde öldürüldü.”
“Ordu eski Valisi Reşat Akkaya’nın, Ordu’da güvenlik güçlerinin takviyesine ilişkin el yazısı pusulası MHP Genel Merkezi’nde bulundu” “Emniyet Müdürü olmalı” denilen Ünal Erkan Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne atandı.”
”MHP Gençlik Kolları Genel Merkezi, silahlı çetenin toplandığı ve yoğun faaliyetlerin yürütüldüğü bir şiddet odağıydı”; “Örgüt militanları, planlanan eylemlerin silahını -ülkücü- dernek başkanından veya onun silah işleriyle görevlendirildiği kişiden alır”; “Eylemlerde kullanılan silahlar süratle yer değiştirir ve kirli silahlar başka vilayetlere aktarılır”; “MHP Genel Merkezi’nin bodrumundaki bir odayı Ankara İl Gençlik Kolları Başkanı Ali Uzunırmak silah dağıtım merkezi olarak kullandı.”
“Almanya’da faaliyet gösteren Türk Federasyonu’nun Başkanı Serdar Çelebi A.Türkeş’e gönderdiği mektupta, Türkiye’deki Kuran Kursları paralelinde Almanya’da faaliyet gösteren İslam Kültür Merkezi’nin Başkanı’ndan 100 bin Mark istediğini yazdı.”
“MHP Genel Merkezi’nde yapılan aramada, “Amerikan Nasyonal Faşist Parti” yöneticisi W. F. Pfersich Jr. tarafından Alparslan Türkeş’e Kaliforniya’dan gönderilen 15 adet Amerikan Ekspres Many Order mali yardım evrakı bulundu.”
”Almanya Genel Müfettişi Enver Altaylı’nın Türkeş’e ilettiği raporda, Alman Televizyonu WDR’de MHP aleyhine çıkan haberleri önlemek ve lehte haberler yaptırılması için Alman İç İstihbarat Teşkilatı Türkiye Masası Başkanı’yla görüşme ayarlandığı yazıldı.”
1987- Petrol-İş grevlerine destek amacıyla Türk-İş İzmit’te yaklaşık 25 bin işçinin katılımıyla miting yaptı.
1988- Bakanlar Kurulu, Başbakan Turgut Özal’ın annesi Hafize Özal’ın İstanbul’daki Süleymaniye Camii avlusuna defnedilmesine izin verdi. Mezar, Nakşibendi Şeyhi Mehmet Zaid Kotku’nun yanında.
– GAP suları altında kalacak uygarlıkları anlatan Süha Arın belgeselinin TRT Denetimi tarafından reddedilme gerekçelerinden biri: “Türk ve Türklük mefhumları üzerinde durulmayıp Mittanilerden ve Komagenos krallıklarından dakikalarca bahsedilmesi son derece anlamsızdır.”
1989- 1 Mayıs’ta Mehmet Akif Dalcı’nın polis kurşunuyla ölmesi Boğaziçi Üniversitesi’nde yemek boykotuyla protesto edildi.
1990- Meclis Karma Komisyonu, ANAP Milletvekillerinin oylarıyla 3’ü bağımsız 1’i SHP’li 4 milletvekilinin dokunulmazlığını kaldırdı.
– ANAP’lı Bayındırlık ve İskan Bakanı Cengiz Altınkaya, Aliağa Termik Santrali’nden vazgeçmenin söz konusu olmadığını, Danıştay’da sonuçlanan dava nedeniyle eski kararnamenin iptal edilip yenisinin çıkarıldığını söyledi.
1992- 12 yıl süren 723 sanıklı Devrimci-Yol davasının gerekçeli kararı açıklandı. Yazılışı 2,5 yıl süren gerekçeli kararda 7 ölüm, 37 ömür boyu hapis cezası var.
– Aliağa/Gencelli’de yapımı planlanan termik santrale karşı Ege illerinden gelen gönüllüler “termik şenlik” yaptı.
1993- Tayland’da Kader Oyuncak Fabrikası’nda çıkan bir yangın çoğu çocuk denecek yaşta genç kadınlardan oluşan 188 işçinin ölümüne yol açtı.
1994- Güney Afrika’nın ilk Siyah devlet başkanı Nelson Mandela göreve başladı.
1996- Doğru Yol Partisi Genel başkanı Tansu Çiller’in başbakanlıktan ayrılmadan 22 gün önce örtülü ödenekten 500 milyar lira çektiği açıklandı.
– Marx’ın Kapital’i, “kitabın 1938 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı’nca yasaklandığı” gerekçesiyle Ümraniye Cezaevi’ne sokulmadı.
1998- CumartesiAnnelerinin kadın polislerce dövülerek gözaltına alınması, Beşiktaş İskele Meydanı’nda protesto edildi.
2000- Haliç ve Camialtı tersanelerinin kapatılma kararını protesto eden işçiler Kabataş iskelesinde gösteri yaptı.
2001- DSP Grubu’nda konuşan Başbakan Ecevit: ”Başkan Bush’un mektubu umut verici bir aşamaya gelindiğinin kanıtı. ABD’nin, başka dost ülkelerin, IMF ve Dünya Bankası’nın ülkemize ve hükümetimize besledikleri güvenin değerini bilmeliyiz.”
Başbakan Ecevit’in, Türk Telekom’un lisans yetkisinin Telekomünikasyon Kurumu’na devrine karşı MHP’li Bakan Enis Öksüz’ü ikna etmek için, ABD Başkanı Bush’un yazdığı mektubu toplantıda okuduğu öğrenildi. Lisans devri karşılığında, IMF 15 milyar $ yardımı görüşecek.
– Yargıtay, Sivas katliamı davasında 31 sanığın idam, 8 sanığın da çeşitli hapis cezalarını onadı. İki sanığa verilen idam ve hapis cezalarını ise bozdu.
– ÇHD İstanbul Şubesi’ne üye bir grup avukat Adalet Bakanı H.Sami Türk’e Sirkeci Postanesi’nden mektup göndererek Terörle Mücadele Yasası’ndaki değişikliğin yeterli olmadığını, ölüm oruçlarının bitirilmesi için tutuklu ve hükümlülerle görüşülmesi gerektiğini bildirdi.
– AİHM Türkiye’yi Kıbrıs Harekatı sırasında yaklaşık 1500 insanın kaybolması, 211 bin kişinin evlerinden edilmesi, binlerce Rumun malına el konulmasından suçlu bulundu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne davayı Kıbrıs Rum Yönetimi götürmüştü.
– Bahçeşehir Üniversitesi’nde konuşan Yaşar Kemal, Kürtçe tartışmalarına ilişkin: ”Dilini ver, ne konuşursa konuşsun. ‘Senin hakların vardır, bu senin olsun’ diyeceksin. Türkiye kurtaracaksa yakayı, gerçek demokrasiyle kurtaracak. Ben hep ‘Ya demokrasi, ya hiç’ diyorum.”
– Gana’da bir futbol maçında çıkan kargaşa ve panik sonucunda 120 seyirci yaşamını yitirdi.
2002- Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF), Paris Saint Lazare Garı’nın zemininde bir dünya haritrası üzerine yerleştirdiği basın özgürlüğüne engel 37 dünya lideri arasındaki Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu’nun resmini kaldırdı.
– Beytüllahim’de bulunan Milad Kilisesi’ndeki Filistinlilerin 38 günlük direnişi bitti. İsrail kuşatması kalktı. 13 Filistin’li Kıbrıs Rum Kesimi’ne yollandı. Diğerleri serbest bırakıldı.
2003- Türk-İş’e bağlı sendikalara üye yaklaşık 50 bin işçi, çeşitli illerden İzmir’e gelerek TBMM’de tekrar görüşülmeye başlanan İş Güvencesi Yasası’nda AKP hükümetinin işveren lehine değişiklik hamlelerini ve Petkim ile TEKEL’i özelleştirme girişimlerini protesto etti. İş Yasası çalışan sayısı 30’un altındaki işyerlerini güvence dışına çıkarıyor, hafta tatilinin pazar dışında herhangi bir gün olmasının önü açılıyor.
– Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi lideri Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim 23 yıldır sürgünde bulunduğu İran’dan geri döndü.
– Amerikan yönetimi Irak’ta Baas Partisi’nin feshedildiğini duyurdu.
2004- Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya Avrupa Birliği’ne üye oldular.
2005- Latin Amerika ülkelerinin liderleri ile Arap ülkeleri yeni bir küresel ittifak için biraraya geldi. Zirveye, Güney ve Kuzey Amerika’dan 12, Ortadoğu ve Afrika’dan 22 lider katıldı.
2006- İtalya parlamentosu cumhurbaşkanlığı oylamasında sonuca dördüncü turda ulaştı. Solun adayı eski Komünist Partisi’nin ünlü ismi ve “Kızıl Prens” lakaplı Giorgio Napolitano cumhurbaşkanı oldu.
– Irak’ın Kürdistan Bölgesinde çeşitli resmi temaslarda bulunan Ukrayna Başbakanı danışmanı Vilademir Savilviç, Kürdistan Bölgesinde yaşanan gelişmelerin umut verici olduğunu bildirdi.
2007- TBMM Genel Kurulunda, ”milletvekili genel seçimlerinin dört yılda bir yapılmasını, cumhurbaşkanının halk oyuyla ve 5 artı 5 sistemiyle seçilmesini” de içeren Anayasa değişikliği paketi 2. tur görüşmelerde kabul edildi.
2008- Baran Tursun’un polisçe “uyarı amacıyla sıkılan kurşunun sekmesiyle” değil doğrudan kafasına ateş edilerek öldürüldüğü belirlendi.
– 2007’de Yürüyüş dergisi satarken polis kurşunuyla sakatlanan Ferhat Gerçek savcılıkta polisleri teşhis etti.
– Barış Anneleri İnsiyatifi, Anneler Günü’nde Eminönü Meydanı’nda “Barış İstiyoruz” dövizleriyle eylem yaptı.
– CHP Şişli İlçe’den bir grup, Tekel Likör Fabrikası’nın satılmasına karşı “yürütmenin durdurulması” başvurusu yaptı.
– 20. yüzyılın en önemli sopranolarından birisi olarak görülen Türk Opera Sanatçısı Leyla Gencer hayatını kaybetti.
2009- Yaşar Kemal, Berlin Sanatlar Akademisi’nin düzenlediği “Uzun Gece” etkinliklerinde Günter Grass ile 2 saat süren bir sohbet gerçekleştirdi: “Türküleri yapanlar yasaları yapanlardan daha güçlüdür.”
2010- CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ve CHP Ankara Milletvekili Nesrin Baytok’a ait olduğu ileri sürülen bir kasetin internette yayınlanmasından sonra CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, genel başkanlık görevinden istifa etti.
– Hrant Dink davasında bir gizli tanık “olay yerinde Yasin Hayal ve Osman Hayal dahil 4-5 kişiyi gördüğünü” söyledi.
– Mersin 68’liler Derneği 60’lardan bu yana öldürülen devrimcilerin fotoğraflarını “Barış ve Kardeşlik Ormanı”nda ağaçlara astı.
2012- Danıştay Başkanı Karakullukçu (nükleer santral projeleri için): “Durdurma yok artık, ilerleme var. Devletin-milletin lehine ne varsa yapılacak. Durdurduk da ne oldu?”
2013- Tutuklu Grup Yorum üyeleri ve ÇHD avukatlarına destek için Taksim’den Galatasaray’a yürümek isteyenlere polis müdahale etti.
2016- Bangladeş’te hükümet tarafından kurulan savaş suçları mahkemesinde yargılanan muhalefetteki Cemaat-i İslami partisinin lideri Motiur Rahman Nizami idam edildi.
2017- Denizli Cumhuriyet Başsavcısı Mustafa Alper (48) ve şoförü Muzaffer Akşehirli, aniden ana yola çıkan hafriyat kamyonunun makam aracına çarpması sonucunda yaşamını yitirdi.
Yorumlar kapatıldı.