330 – Konstantinopolis (İstanbul) Roma İmparatorluğunun resmi başkenti oldu. Daha önce Byzantion denen bu kente törenle Yeni Roma adı verilir ama daha çok Konstantinopolis adı kullanılacaktır.
868 – Bilinen en eski kalıp baskı kitap Elmas Sutra Çin’de basıldı.
1812- İngiltere Başbakanı Spencer Perceval Avam Kamarası’nda cinnet geçiren iş adamı John Bellingham tarafından vurularak öldürüldü.
1832- İran Kürdistan’ın Mahabad ve Lahican kentlerinde Miri Soran ile İran Ordusu arasında şiddetli çarpışmalar yaşandı.
1867- Lüksemburg, Fransa’dan ayrıldığını belirtti. Resmen bağımsızlığını ilan etti.
1876- Medrese öğrencileri Bab-ı Ali’ye yürüdü. Genç Osmanlılar padişaha karşı bir halk isyanı çıkarmak için öncelikle medrese öğrencilerini kışkırtarak harekete geçmelerini sağladı. Fatih, Beyazıt ve Süleymaniye medreselerindeki öğrenciler dersleri boykot ederek ayaklandı. Bab-ı Âli’ye doğru yürüyen kalabalığın isteği doğrultusunda Padişah Abdülaziz, Sadrazam Mahmut Nedim Paşa ile Şeyhülislâm Hasan Fehmi Efendi’yi azletti. “Softalar Kıyımı” olarak bilinen bu olaydan sonra sadrazamlığa Mütercim Mehmet Rüştü Paşa, Seraskerliğe Hüseyin Avni Paşa, Midhat Paşa’da Vükelâ heyetine tayin edildi. Böylece ilerde Sultan Abdülaziz’i tahttan indirecek olan ihtilalci kadro istedikleri mevkilere kendi adamlarını yerleştirmiş oldu.
1904- İspanyol sürrealist ressam Salvador Dali doğdu.
1917- Rusya’daki Türkler, Moskova’da Umum Rusya Müslümanları Kongresi’ni topladılar.
1919- İran Şahı, İran Kürdistan’ın Urmiye kentine tayin ettiği askeri komutan halk tarafından kabul edilmedi. Şah, Kürtlerden demokratik biçimde bir komutan seçmelerini istedi.
1920- Mustafa Kemal Paşa, Osmanlı sadrazamı Damat Ferit Paşa hükümetinin baskası ile İstanbul’da Divan-ı Harp tarafından idama mahkum edildi ve askerlikten uzaklaştırıldı. Karar 24 Mayıs 1920 tarihinde padişah Vahdettin tarafından tasdik edildi.
1927 – Oscar Ödülleri’ni dağıtan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi kuruldu.
1946- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün CHP Tüzüğü’nde yer alan Milli Şef ve Değişmez Genel Başkan unvanları kaldırıldı.
1949 – İsrail, Birleşmiş Milletler örgütüne katıldı.
1950- Nazım Hikmet Cerrahpaşa Hastanesi’ne götürüldü. Ancak yapılan tetkiklerin ardından yine tedaviyi kabul etmeyerek açlık grevini sürdürdü. Orhan Veli, Melih Cevdet ve Oktay Rifat Nazım Hikmet için 12-14 Mayıs tarihleri arasında 3 gün açlık grevi yapacaklarını duyurdu. İstanbul Yüksek Tahsil Gençlik Derneği açlık grevine destek olmak için “Nazım Hikmet” adlı bir gazete çıkarmaya başladı. “Nazım Hikmet’i kurtarınız!” başlıklı bildiri dağıtırken gözaltına alınan İstanbul Yüksek Tahsil Gençlik Derneği üyesi 19 kişi sorguya alındı.
1954- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık, 48 yaşındayken hayata veda etti; ölümünden on yıl sonra, Burgaz Adası’ndaki evi müzeye dönüştürüldü.
1957- Zaman Gazetesi’nden Nusret Safa Coşkun ve Rıfat Ekinci birer yıl hapse mahkum oldular.
1958- Amerikalı genç bir adam, Türkiyeli sevgilisini sokakta öpünce neredeyse linç ediliyordu. Amerikalı genç ve sevgilisi 20’şer lira ağır hapis cezasına çarptırıldı. Yargıç “Nişanlı da olsanız Türkiye’de olduğunuzu unutmayın” dedi.
1959- Bursa’da yayımlanan Yeni Ant gazetesinden Derviş Sami Taşman ve Fethi Taşman da 1 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırıldılar.
1960 – Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann, Buenos Aires’te bir Mossad ekibi tarafından kaçırıldı.
– İlk kez doğum kontrol hapı piyasaya verildi.
1961- Yassıada’da “Anayasa’yı ihlal” davası başladı. Davada, 27 Mayıs 1960 askeri darbesiyle görevlerinden düşürülen, cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dış işleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’nun da aralarında bulunduğu 400 kadar Demokrat Partili siyasi, partiyle ilişkisi iddiasıyla bürokrat ve asker sanık yargılandı. Yargılamalar sonunda, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan idam edildiler.
1963- Başbakan İsmet İnönü “Kürt sorunu”nun tehlike oluşturmadığını söyledi.
1967 – Yunan iktisatçı ve sosyalist siyasetçi Andreas Papandreu, Yunan askeri cuntası tarafından Atina’da hapsedildi.
– İstanbul Valisi Vefa Poyraz ortaöğretim müdürleriyle toplantı yaptı: “Kız öğrencilerin giyiniş, tavır ve hareketleri erkek öğrencileri rahatsız etmeyecek şekilde düzenlenmeli.”
1974- CHP-MSP hükümetinin ”Genel Af Tasarısı” ve öğrenci olaylarına dair muhalefetteki AP, MHP, CGP ve DP’nin İstanbul İl Başkanları ortak bildiri yayınladı: “Ülküsü temiz ve saf Türk Milliyetçiliği olan Türk gençlerinin yanında, önünde ve içinde komünizmi ezme azmindeyiz.”
– Cumhuriyet’ten Atilla Dorsay Askeri Cezaevi’nde Yılmaz Güney ile söyleşi yaptı. Güney: “(Dışarda) kendimizi belki biraz fazla önemsiyorduk. İnsan burada kendini, Türkiye içindeki şartlarını, dünya içindeki sorumluluklarını düşününce bir nokta olduğunu anlıyor.”
1979- İstanbul Ataköy’de, NATO görevlisi 3 Amerikalı asker silahlı saldırıya uğradı, biri öldü, biri yaralandı.
1981- Dersim Pax yöresinde bir ihbar sonucu çıktığı belirtilen çatışmada TKP/ML- TİKKO militanı Haydar Çakmak öldürüldü.
– MHP davasında okunması süren İddianamesi’nden: “17 Nisan 1980’de öldürülen CHP Adana İl Başkanı Avukat Ahmet Albay, ‘Tarsus Canavarı’ olarak da bilinen ülkücü Selahattin Büyüköztekin’e MHP İl Binası’nda verilen talimatla öldürtüldü.”
“MHP Genel Başkan Yard.Sadi Somuncuoğlu’nun evindeki aramada, İstanbul’daki üniversitelerde görev yapan öğretim üyelerinin listeleri bulundu. Öğretim üyelerinin ‘müsbet’ ve ‘menfi’ ana gruplarla ayrıntılı alt gruplara ayrılarak fişlendiği görüldü.”
“Abdi İpekçi’nin ölümünden dolayı yargılanırken Kasım 1979’da askeri cezaevinden kaçırılan M.Ali Ağca, ülkücü T.Selçuk tarafından Erzurum’daki evinde saklandı ve sınırdan İran’a geçirildi. ÜGD Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu da T.Selçuk’a para verdi.”
“Ülkü Yolu Derneği’nin Genel Muhasibi’nin raporunda gelir sağlamak için bar, pavyon vb. yerlerden faydalanılması, esnaftan düzenli para toplanması, zengin işadamlarının ziyaret edilmesi, ihalelerden pay alınması vs. önerildi.”
– Halkevleri Başkanı Ahmet Yıldız’ın oğlu F.Yıldız dağıtıma sokmadığı şiir kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle 4 yıl 2 ay hapse mahkum oldu.
– Jamaikalı gitarist ve şarkıcı Bob Marley öldü.
1983- 24 sanığın duruşmaya getirildiği 770 sanıklı Fatsa Dev-Yol davasında eski Fatsa Bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez’in sorgusu yapıldı. “Bütün icraatlarımı halk adına yaptım. Belediye Başkanı olarak veremeyeceğim hesabım yoktur. 3 yıldır bunun için bekliyorum.”
– “Bir Yeni Cumhuriyet İçin” adlı kitabından dolayı tutuksuz yargılanan Doç.Dr. Yalçın Küçük “komünizmi övdüğü” vb. üç ayrı suçlamadan toplam 8 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Tutuklanmasına karar verilen Yalçın Küçük cezaevine gönderildi.
– Yılın başarılı sporcularını kabulünde Cumhurbaşkanı K.Evren’den gazetecilere: ”Kadıköy’de oturuyorum, bu yüzden Fenerbahçeli sayılırım. Ama Ankaragücü’ne söylediğim sözler üzerine Ankaragücü gitti Fenerbahçe’yi yendi. Demek ki sahaya hırsla çıkınca başarılı olunuyormuş.”
1984- Haftalık çalışma süresi yeni çıkarılan tüzüğe göre 45 saate indirildi. Günlük çalışma süresi, 6 gün çalışılan işyerlerinde 7.5, beş gün çalışılan işyerlerinde 9 saat olarak saptandı.
– Çay stoklarının tükendiği açıklandı. İstanbul’da bazı kahvehanelerde çay satışları durdu.
1985- Birmingham City ile Leeds United arasında Birmingham’da oynanan futbol maçı sırasında yangın çıktı; 40 kişi öldü, 150 kişi yaralandı.
1987 – Eski Alman SS subayı ve Gestapo üyesi Lyon Kasabı olarak da bilinen Klaus Barbie, 2. Dünya Savaşı sırasında işlediği suçlardan dolayı Fransa’nın Lyon kentinde yargılanmaya başladı.
1988- 27 yıl Sovyetler hesabına casusluk yapıp 1963’de Sovyetler’e kaçan İngiliz Kim Philby hayata veda etti. Kim Philby, 1933’de Marksist iktisatçı Maurice Dobb vasıtasıyla İngiltere’deki legal ve illegal sol çevrelerle yakınlaşmış ve KGB’yle irtibat kurup ajan olmuştu.
– 39 yayınevinin ” muzır bölümleri”ni çıkararak ortaklaşa yayınladığı Henry Miller’ın “Oğlak Dönencesi” kitabı yine toplatıldı
1989- Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, TBKP liderleri Kutlu ve Sargın’ın her türlü hukuk yolunu tükettiklerini bildirerek Türk hükümeti aleyhine yaptıkları bireysel başvuruları kabul etti ve incelemeye aldı.
– Zaman gazetesinde yayınlanan bir bulmacada Alevi inancının “sapık bir mezhep” olarak nitelendiği gerekçesiyle, 2 avukat gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü aleyhine kamu davası açtı.
1991- Saddam Ordusu’nun katliamlarından kaçan Iraklı Kürt sığınmacılar için Londra/ Wembley Stadyumu ile eş zamanlı olarak İstanbul’da SHP’li Belediye Gülhane’de, İHD İstanbul Şubesi de Açıkhava Tiyatrosu’nda yardım ve dayanışma konserleri düzenledi.
1993- Ankara 9.İş Mahkemesi, Basın-İş’e bağlı işçilerin 66 günlük grevi sırasında Başbakanlık Basımevi’nin Resmi Gazete’yi özel bir matbaada bastırmasını “yasadışı grev kırıcılığı” olarak karara bağladı.
– Çeşitli kamu çalışanları sendikalarının temsilcileri Cağaloğlu’nda yolu trafiği kapatarak yaptıkları basın açıklamasında, Şengül Yıldıran ile Uğur Yaşar’ın 30 Nisan’da kaldıkları evde yargısız infaza kurban gittiğini ileri sürerek olayı protesto etti.
1994- Anayasa Mahkemesi’nce kapatılmasına kesin gözüyle bakılan Demokrasi Partisi (DEP) yerine Halkın Demokrasi Partisi’nin (HADEP) kuruluş dilekçesi Genel Başkan Murat Bozlak tarafından İçişleri Bakanlığı’na sunuldu.
– Dersim Dinar köprüsü civarında TİKKO üyesi Eyüp Güllen’in kaza kurşunuyla yaşamını yitirdiği açıklandı.
– Çalışamayacak durumdaki engellilere maaş bağlanması talebiyle Sakatlar Derneği’nde açlık grevi başlatıldı.
1995- Gözaltına alındığı 21 Mart’tan bu yana haber alınamayan Hasan Ocak için uluslararası örgütler devreye girdi.
1996- Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekten 500 milyar lira çektiğini kabul etti.
– Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir hükümetin aldığı güvenoyuna ilişkin TBMM kararı iptal edildi. RP’nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi, Çekiç Güç, OHAL ve hükümetin güven oylamasına ilişkin oylamaları iç tüzüğe aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. İptal kararı ortalığı karıştırırken, TBMM Başkanı Mustafa Kalemli, “Kriz yoktur, Anayasa Mahkemesi kararları geriye dönük değil, ileriye matuftur” dedi.
– Uluslararası Af Örgütü üyeleri Cumartesi Annelerinin 51.buluşmasında Arjantin’li anneleri temsilen oturdular.
– Ankara Tıp Dernekleri Platformu ile TTB Tıp Öğrencileri Kolu’na üye tıp öğrencileri sağlıkta özelleştirmeyi protesto için Ankara, Gazi, Hacettepe, İstanbul, İzmir, Erciyes ve Antalya tıp fakültelerinden öğrencilerle birlikte Hacettepe Kampüsü’nden Acil Servis’e yürüdü.
1997- IBM bilgisayar şirketinin süperbilgisayarı Deep Blue (Koyu Mavi), gelmiş geçmiş en büyük satranç ustası kabul edilen Gari Kasparov’u yendi.
1998- 16 Mart 1978 katliamı duruşmasında tanıklık yapan dönemin 1.Şube Müdürü Süreyya San :”Üniversitelilere dinamit atılacağı ihbarı geldi, yetkililere haber verdik, buna rağmen engellenemedi”.
– Türkiye Büyük Millet Meclisi lojmanlarında oturan 541 milletvekilinden, 321’inin 2 milyon 580 bin lira olan Çöp Vergisi diye bilinen çevre temizlik vergisini ödemediği belirlendi.
– İstanbul Eczacı Odası, 1 Ocak 1999’da yürürlüğe girecek olan “İlaçta Patent Haklarına Dair KHK”yi imzalayan Tansu Çiller hakkında suç duyurusu yaptı.
– Haklar ve Özgürlükler Platformu üyeleri, gözaltında kaybolduğu ileri sürülen 4 kişi için İçişleri Bakanı’na telgraf çekti.
1999- Afyon’daki Metin Göktepe davası öncesinde polis saldırısına uğrayanlardan anne Fadime Göktepe suç duyurusu yaptı.
– Eski TKP’li, Vatan Partisi ve Türkiye Emekçi Partisi kurucularından yazar Zihni Anadol (81) hayata veda etti
2000- Hindistan’da milyonlarca çalışan greve gitti. Hükümetin özelleştirmelere son vermesini ve çok uluslu şirketlerin ülkeye girmesinin engellenmesini istedi.
– Sultanahmet Meydanı’nda İmam Hatiplerin kapatılmaması için miting yapıldı.
– Hizbullah örgütü üyesi 32 sanığın yargılanmasına Ankara DGM’de başlandı.
2001- TBMM’de Bankalar Yasası kabul edildi. El konulan bankaların 10.3 katrilyon liralık alacağını hızla tahsilini öngörüyor.
– İHD İstanbul Şubesi üyeleri, F tipi cezaevlerine karşı 205. güne giren ölüm oruçlarında 22 ölüme rağmen Bakanlığın çözüm üretmemesini 5 dakikalık “siyah-sessiz oturma eylemi”ile protesto etti.
2002- Ankara’da Gençlik İnisiyatifi, KESK Ankara Şubeler Platformu, EMEP, ÖDP ile Öğrenci Velileri Dayanışma Derneği YÖK yasa tasarısını protesto eylemi yaptı. Katılımcılar, “parasız,eşit ve demokratik üniversite” istedi.
– Almanya Yeşiller Partisi Genel Başkanı Claudia Roth, Devlet eski Bakanı Ayvaz Gökdemir’den aldığı hakaret tazminatını, törenle Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’na bağışladı.
– İsrail’in başkenti Tel Aviv’de toplanan yaklaşık 100 bin kişi Ariel Şaron yönetiminden ordunun işgal edilen topraklardan çıkmasını ve Arapların barış planının kabul edilmesini istedi.
2003- Ankara’daki mitingde Eğitim-Sen’liler MEB ile imzaladıkları “Kurum İdari Kurulu” sözleşmesinin uygulanmasını istediler.
– F tipi cezaevlerinde tecride karşı ölüm orucu eylemlerinde çocuklarını yitiren anneler (Perpa civarında polisin izin verdiği 15 anne) omuzlarında kırmızı tabutlar ve ellerinde kırmızı karanfillerle Okmeydanı’ndan Piyalepaşa’daki AKP İstanbul İl Başkanlığı’na yürüdü.
2004- Birinci Ordu Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, “Genelkurmay’ın YÖK yasa tasarısına ilişkin değerlendirmelerini hükümet umarım ciddiye alır” dedi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan “Yüksek öğretim sistemi Meclis’in düzenleyeceği bir konudur. Hiç kimse TBMM’ye baskı yapmasın” dedi.
2005- Irak’ta ABD işgaline karşı süren direnişte Bağdat, Tıkrit ve Haciva’da beş ayrı intihar saldırısında 72 kişi öldü.
– Haber-İş ve Haber-Sen üyeleri, Türk Telekom’u özelleştirme girişimlerini Gayrettepe’deki Telefon İl Müdürlüğü önünde protesto etti.
– ÇHD’liler, savunma hakkını engellediği gerekçesiyle 1 Haziran’da yürürlüğe girecek yeni TCK’yi protesto etti.
– Maliye Bakanı Kemal Unakıtan kurtuldu: Meclis’te AKP’lilerin son dakikadaki değişiklik önerileriyle “resmi evrakta sahtecilik” suçu -kamuda işlenenler haricinde- ağır ceza kapsamından çıkarıldı. AKP önergesiyle, “resmî belgede sahtecilik” suçu -kamuda işlenenler hariç tutulup- ağır ceza mahkemeleri kapsamından çıkarıldı ve asliye hukuk mahkemeleri kapsamına alındı. Böylece, Kemal Unakıtan gibi dokunulmazlıklarının kaldırılması beklenenler, özel bir hükümle korunmuş oldu.
2006- Cumhuriyet gazetesinin Şişli’deki binasına üç kişi iki el bombası attı. 5 ve 10 Mayıs’ta atılan el bombaları patlamamıştı. Cumhuriyet gazetesinin “Şeriatçılar” ve “Gericiler” attı diye itham ettikleri kişiler sonradan, Ulusalcı Kemalist kesimler zannı ile Ergenekon davasında yargılandılar.
– Avusturya’da yapılan AB-Latin Amerika zirvesine 60 lider katıldı. AB’nin amacı Latin Amerika ülkeleriyle serbest ticaret ittifakı oluşturmak.
– Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) alınacak bin 120 maden işçisi için 39 bin 473 kişi başvurdu.
2011- Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili Şadan Sakınan YGS’deki şifreli kopya iddiaları üzerine 40 gündür yürüttüğü soruşturmada “takipsizlik” kararı verdi. Sakınan, “görevi ihmal ve kötüye kullanma”dan dolayı ÖSYM Başkanı Ali Demir hakkında YÖK’ten soruşturma izni istedi.
2012- 104 yaşındaki Berfo Ana (12 Eylül döneminde gözaltında kaybedilen Cemil Kırbayır’ın annesi), Evren ve Şahinkaya’nın yargılandığı 12 Eylül Darbe Davası’ndaydı.
– Tunceli Valiliği, Hozat Kaymakamlığı’nın arşivinde 1938 “Dersim Harekatı” sırasında öldürülen 649 kişinin ölüm tutanağına ulaşıldığını açıkladı.
– “Poşu Davası”nda Cihan Kırmızıgül’e 11 yıl 3 ay hapis cezası kararı çıktı. Karar Taksim’den G.Saray’a yürüyüşle protesto edildi.
2013 – Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde belediye ve postane binası önünde bomba yüklü iki araç, 5 dakika arayla patlatıldı. Patlamada 52 kişi hayatını kaybetti, 53 kişi yaralandı. 452 iş yeri, 62 araç, 11 kamu binası ve 293 konutta hasar oluştu.
– HDK İstanbul Meclisi, 500 gündür sorumluların tespit edilemediği Roboski Katliamı için G.Saray’da oturma eylemi yaptı.
– Beşiktaş’ın İnönü’de son kez sahaya çıktığı maç öncesi taraftar polisle çatıştı; polis gaz ve sis bombası kullandı.
2015- KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum lider Nikos Anastasiadis ara bölgede yemekte bir araya geldi. Kıbrıs sorununa çözüm aranan müzakerelerin, Türk ve Rum tarafı arasında 15 Mayıs’ta yeniden başlatılması kararı alındığını açıklandı.
Yorumlar kapatıldı.