1871- Paris Komün yönetimi, ayrılık halinde kadınlara nafaka ödenmesi yükümlülüğünü getirdi.
1881- Fransa Tunus’u işgal etti
1929- İlk Tıp Bayramı Haydarpaşa Tıp Fakültesi’nde kutlandı.
1916- İrlandalı sosyalist lider James Connolly İngiliz sömürgeciliğine karşı düzenlenen ayaklanmada 15 isyancıyla birlikte kurşuna dizildi. Paskalya Yortusu’nda Dublin’de başlayıp 5 gün sonra bastırılan ayaklanmada J.Connolly ağır yaralı olarak ele geçirilmişti.
1947- Güzel Sanatlar Akademisi Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi’nde yetişen 10 sanatçının oluşturduğu Onlar Grubu kuruldu.
1949- Sovyetler Birliği’nin 11 ay süren Berlin ablukası kalktı. İhtiyaç maddelerinin havadan taşınması müttefiklere 200 milyon dolara mal oldu.
1951- Yıkıcı gücü Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan bombaların 100 katı büyüklüğünde olan ilk hidrojen bombası denemesi Pasifik Okyanusu’ndaki Eniwetok atolünde yapıldı.
1965- Doğu Pakistan’da (bugünkü Bangladeş) kasırga çıktı; 10 binin üstünde insan öldü.
-Kazlıçeşme’de Deri İş Sanayii’nde 5 işyerinde 22 gündür süren grevle buna karşı 54 işyerinde ilan edilmiş olan lokavt uygulaması sona erdi ve taraflar anlaşmaya vardı. 3 yıl süreli toplu iş sözleşmesi 1200 işçiyi kapsıyor.
1967- CHP’den ayrılan Turhan Feyzioğlu ve arkadaşları “Güven Partisi”ni kurdular.
– Pink Floyd grubu, İngiltere’de Queen Elizabeth Hall’da Dünyada ilk quadrofonikrock konserini düzenledi. Quadraphonic sistemde ses dört ayrı hoparlör grubuna dört ayrı kanaldan gönderiliyordu.
1971- Yılmaz Güney’in “Umut” filmi Cannes Film Festivali’nde ön elemelerden geçerek finale kaldı.
– Sıkıyönetim Komutanlığı Harun Karadeniz, Şadi Alkılıç, Doç.Dr. Çetin Özek, Doğan Özgüden, Nihat Sargın, Masis Kürkçügil, Şiar Yalçın, Süleyman Balkan, Zeki Baştımar ve Erdöl Boratap hakkında TCK 141. madde kapsamında kovuşturma başlattı.
1973- Bolivya’da 60’ların sonuna doğru ELN gerillalarına katılan Alman belgeselci Monika Ertl pusuda öldürüldü. M.Ertl, Che’nin 1967’de kurşuna dizilmesi ve ardından parmaklarının kesilmesinden sorumlu albayı Bolivya’nın Hamburg Konsolosluğu binasında 1971’de öldürmüştü.
1974- Erzurum’un Oltu ilçesinde bir linyit ocağında grizu patlaması oldu; 10 işçi öldü.
1975- TRT Genel Müdürü İsmail Cem, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün Milliyetçi Cephe iktidarının kararnamesini imzalamasıyla görevden alındı.
– Sinema oyuncusu Necdet Tosun İstanbul’da öldü.
1976- Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) Türkiye’de büro açma isteği kabul edildi.
1977- Lise son sınıflarda okutulan “Felsefeye Başlangıç” adlı kitabında Şii mezhebinden olanlarla Türkiye Alevilerine hakaret ettiği iddia edilen Prof.Mübahat Küyel’in yargılanmasına devam edildi.
CHP’nin ”Halk iktidarı sömürünün, zorbalığın sonu olacaktır” başlıklı seçim broşüründe, 25 aylık Milliyetçi Cephe hükümetinin bilançosu: ”Siyasi cinayetlerde 200 ölü, 3.000 yaralı, 53 banka soygunu, aylardır kapalı okullar, gözleri yaşlı ana-babalar, huzursuz bir ülke”
1978- Ankara Ulus’taki YIBA Çarşısı’nda bir dükkandaki gaz lambası sebebiyle başlayan yangın, Ankara İtfaiyesinin yetersizliği nedeniyle çok sayıda kişinin can vermesi ile akıllarda yer etti. 49 kişinin öldüğü, 100’den fazla insanın yaralandığı yangında itfaiyenin merdivenlerinin kırılması ve insanların atlaması için gerilen brandanın yırtılmasıyla yere çakılıp ölenler, korkunç bir tablo oluşturdu, insanlar itfaiyeyi taşladı. Hayatını kaybedenlerin çoğu Çarşı binasının üst katındaki meslek lisesinin öğrencileriydi.
– Ankara’da 18 gün önce ülkücülerin silahlı saldırısında 9 kurşunla ağır yaralanan CHP’li Cebeci Muhtarı Kısmet Doğan (26) tedavi edildiği Tıp Fakültesi Hastanesi’nde hayatını kaybetti.
1979- Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) gazetelere “Gerçekçi Çıkış Yolu” başlıklı Ecevit hükümetini eleştiren tam sayfa ilan verdi.
Sakıp Sabancı, Ecevit hükümetinin 1978’de maden işletmelerinin devletleştirilmesi kararını eleştirdi: ”Devletçilikte anlaşılmaz ısrar pahalıya maloluyor. Maden işletmeleri bir kalemde devletleştirildi. Neye yaradı? Hiç bir şeye.. Kömürle işleyen fabrikalarımız durdu.”
1980- Trabzon Barosu Genel Sekreteri ve CHP İl Hukuk Müşaviri Avukat Temel Aydınoğlu evinin önünde yaylım ateşiyle öldürüldü
1981- Dersim Mazgirt’e bağlı Goman (Yaşaroğlu) köyü Teman deresinde çıkan çatışmada TKP/ML- GKK’lı 2 militanın öldürüldüğü, ölenlerden birisinin adının Ahmet Yavuz olduğu açıklandı.
1984- GS’lı eski futbolcu Metin Kurt ile Cumhuriyet’te Mehmed Kemal’in söyleşisinden: “SSK’ya bağlı olup asgari ücretten para alıyorduk. Durumumuz kölenin tanımına uyuyordu. Bizleri korkunç derecede rahatsız eden ‘tek taraflı sözleşme uzatılması’na karşı mücadele kararı aldım.”
1986- Taksim’e cami yapılmasını isteyenler Cuma namazını yine caddede kıldı.
1987- 12 Eylül 1980’den sonraki ilk öğrenci derneği genel kurulunu İTÜ Maden Fakültesi Öğrenci Derneği yaptı.
1988- Muzır bulunduğundan yeniden toplatılan “Oğlak Dönencesi” için 39 yayınevinin imza koyduğu bir bildiriyi Yaşar Kemal okudu.
1989- İstanbul’da “izinsiz” 1 Mayıs gösterilerinde gözaltına alınan 400’ü aşkın kişiden -aralarında Basın Yayın Yüksek Okulu öğrencisi Alper Taş’ın da bulunduğu- 22’si DGM’ce tutuklandı.
– Araç trafiğine açık olan Cağaloğlu Meydanı, Cami yapıldığından bu yana her Cuma günü “Sokakta Namaz Eylemi”ne sahne oluyor.
1992- Nelson Mandela Uluslararası Atatürk Barış Ödülü’nü insan hakları ihlalleri iddiaları nedeniyle reddetti.
– Dersim Şekerman köyünde kolluk güçleriyle çıkan çatışmada, TİKKO mensupları Gürsel Çelebi ve Gülseren Ağgül öldürüldü.
1993- Kamu çalışanları, 30 Nisan’da Bahariye’deki evlerinde U.Yaşar Kılıç ve Ş.Yıldırım’ın polisçe infaz edilmelerini kınadı.
– TCK 140, 141, 142 ve 163.maddeler 2 yıl önce kaldırılmasına rağmen bu maddelerden ceza almış olan yaklaşık 200 bin kişinin “sabıkaları”sürüyor; pasaport ve ehliyet alamıyor, işe giremiyor.
1994- Kayıp olan Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı Namık Erdoğan, başına iki kurşun sıkılmış halde ölü bulundu. Erdoğan, ülkücü Haluk Kırcı ve arkadaşlarının Sağlık Bakanlığı’ndan aldığı ihalelerle büyüyen şirketi hakkında inceleme başlatmıştı.
– İstanbul Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan Boğaziçi Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada “laisizm tüm dünyada bitmiş” deyince yuhalandı.
– “Üç Fidan” ve İbrahim Kaypakkaya, Marmara İletişim’de düzenlenen etkinlikle anıldı.
1995- İstanbul Çiftehavuzlar’daki bir evde Devrimci Sol liderlerinden Dursun Karataş’ın eşi Sabahat Karataş’la birlikte üç kişinin öldürüldüğü baskına katılan polisler hakkında yargısız infaz iddiasıyla dava açıldı.
– HADEP üyesi yaklaşık 600 anne, Anneler Günü’nde Taksim’de gösteriye izin verilmeyince Harbiye’ye yürüdü.
1997- Ölüm orucu sonrası iki bacağı tutmadığından duruşmalara sedyeyle getirilen DHKP-C sanığı Mehmet Yaman’ın tahliye istemi yine reddedildi.
1998- İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkanı Akın Birdal Ankara’da Genel Merkez binasına giren 2 saldırganın silahlı saldırısı sonucu ağır yaralandı. Saldırı Taksim’de protesto edildi.
Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) İzmir/Karşıyaka Şubesi’ne el yapımı patlayıcı atan 5 ülkücüden 2’si tutuklandı.
– Avrupa İnsan Hakları Komisyonu, “Paradigmanın İflası”kitabından dolayı yargılanan Fikret Başkaya ile yayıncı Mehmet Selim Okçuoğlu’nun Türkiye aleyhine yaptıkları başvuruyu haklı bularak açtıkları davanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde görülmesini kararlaştırdı.
1999- ABD yetkilileri, Fazilet Partisi milletvekili Merve Kavakçı’nın 5 Mart 1999’da ABD vatandaşlığına geçtiğini açıkladı.
2000- “Cüppeli Ahmet Hoca” olarak bilinen Ahmet Ünlü, evinde bulunan tarihi eserlerle ilgili olarak gözaltına alındı.
– Endonezya hükümeti, Aceh bölgesinin bağımsızlığı için 25 yıldır savaşan Özgür Aceh Hareketi (GAM) ile ateşkes imzaladı.
2001- Devlet Bahçeli ile Kemal Derviş arasında gerilim yaratan Telekom Yasa Tasarısı TBMM’de kabul edildi. 1 adet imtiyazlı hisse dışında Telekom’un % 99’u satılacak, yabancı ortaklıkların payı % 45’i geçemeyecek. Lisans yetkisi Telekomünikasyon Kurumu’na devredilecek.
2002- Eski ABD başkanlarından Jimmy Carter Küba’ya gitti. 1959 devriminden beri Küba’yı ziyaret eden ABD başkanlığı yapmış ilk siyasi şahsiyet oldu.
– Tokat kırsalında kolluk güçleriyle çıkan çatışmada, TİKKO üyesi Cafer Özdemir öldürüldü.
2003- Litvanya’da Avrupa Birliği’ne katılım için yapılan referandumda halkın yüzde 91’i evet dedi.
– Çeçenya’da iki intihar eylemcisi patlatıcı yüklü kamyonu yerel hükümet binalarına sürüp infilak ettirdi; 52 ölü, 200 yaralı.
2004- Amerika Savunma Bakanı Donald Rumsfeld Iraklı esirlere işkence görüntüleri üzerine “Irak’ta Cenevre Sözleşmeleri’ne uyuluyor. Yeni işkence görüntülerini, sözleşmeye aykırı olduğu için yayımlamadık” dedi.
– İstanbul Üniversitesi Öğrenci Koordinasyonu üyesi 50 kadar öğrenci,yeni YÖK yasa tasarısını ve 8 Mayıs’ta 168 öğrencinin gözaltına alınmasıyla sonuçlanan olayları protesto etti, Adliye’ye giderek polisler ve İÜ Rektör Yardımcısı Prof.Dr.Nur Serter hakkında suç duyurusunda bulundu.
– Karikatürist Nezih Danyal’a Uluslararası Ankara Karikatür Festivali ile Karikatürcü Kuruluşları tarafından “Fellowship Award” ödülü verildi.
– Diyanet İşleri Başkanlığı, 25 Mayıs’taki müfettiş yardımcılığı sınavı için standart şartların yanısıra adayların “itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygun ve çevresinde bilinir olması”nı da şart koştu.
– Yargıtay temyize götürülen davada, Albaraka Türk’ün aralarında Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ın da bulunduğu geçmişteki ortak ve yöneticileri hakkında açılan “naylon fatura” davasının, AKP’nin çıkardığı “Vergi Affı”ndan yararlanamayacağı kararı aldı.
2005- AİHM, Abdullah Öcalan’ın yargılanmasında, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin üç maddesini ihlal ettiğine karar verdi: Adil yargılanmadı, gözaltında çok tutuldu, idam cezasıyla kötü muamele yaptı. Mahkeme Abdullah Öcalan’ın yeniden yargılanmasını tavsiye etti.
– Yatık Emine’nin, Yusuf ile Kenan’ın, Anayurt Oteli’nin yönetmeni Ömer Kavur (61) hayata veda etti.
Felsefeci, çevirmen, denemeci Selahattin Hilav, 77 yaşında öldü. “100 Soruda Felsefe” adlı el kitabı en tanınan çalışmasıdır.
2006- Almanya’da Stern dergisinin her yıl kurucusu Henri Nannen adına verdiği “Basın ve Düşünce Özgürlüğü Ödülü” Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’e verildi.
– Batı’nın Hamas hükümetine verdiği ambargo cezası Filistin halkını açlıkla vurdu. Gazze’de BM temsilciliğinin önünde ambargo protesto edildi. Eyleme katılan çocuklar “Kuşatma altındayız”, “Açız” pankartları taşıdı.
– Kızıltepe’de babasıyla birlikte öldürülen Uğur Kaymaz anısına anıt yaptıran Diyarbakır Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş hakkında, görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle dava açıldı. Açılan davada Demirbaş’ın 3 yıla kadar hapsi isteniyor. Soruşturmasını tamamlayan Cumhuriyet Savcılığı iddianamesini hazırlayarak mahkemeye sevk etti. Belediyenin kendisine verdiği yetkiyi aşarak görevini kötüye kullandığı iddia edilen Demirbaş için 1 ila 3 yıl arasında değişen hapis cezası isteniyor.
– Diyarbakır Barosu kadın hakları danışma ve uygulama merkezi, Türk Ceza Kanunu tasarısında kadın haklarına ilişkin yapılacak değişikliklere ilişkin yaptığı basın açıklamasında 1 Haziran’da yürürlüğe giren Türk Ceza Yasası ile kadına yönelik şiddeti önleme yolunda olumlu değişikliklerin yanı sıra, kanun maddelerindeki yapılması öngörülen bazı değişikliklerle kazanılmış haklarda ciddi bir geri adımın söz konusu olduğuna dikkat çekildi.
2008- Çin Halk Cumhuriyetinin Siçuan eyaletinde 12 Mayıs 2008 tarihinde 7.8 şiddetinde büyük bir deprem yaşandı. Yaşanan felakette tahminen 70 bin kişi hayatını kaybetti. Sarsıntı bir çok çevre ülkeden hissedildi ve Çin’de üç gün ulusal yas ilan edildi.
2010- Muğla’da ülkücülerin saldırısına karşı koyan Kürt öğrencilere polis ateşinde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 2.sınıf öğrencisi Şerzan Kurt (21) ağır yaralandı; hastaneye kaldırılan Kurt’un 19 Mayıs’ta beyin ölümü gerçekleşti, 24 Mayıs’ta hayatını kaybetti.
– Libya Havayolları Afrikiyah’ın Johannesburg’tan gelen uçağının Trablusgarb Havaalanı’na inişinde düşmesi sonucu 104 kişi öldü, kazadan Hollandalı bir çocuk kurtuldu.
2012- Suriye’deki olayları takip etmek ve belgesel çekmek için gittikleri İdlib kentinde alıkonulan Gerçek Hayat dergisi Orta Doğu Temsilcisi Adem Özköse ile kameraman Hamit Coşkun, iki ay sonra özgürlüklerine kavuştu.
2013- Reyhanlı’daki bombalı saldırıyı protesto etmek için Dolmabahçe’deki Başbakanlık Ofisi önüne gelen Öğrenci Kolektifleri üyeleri gözaltına alındı.
– Duman grubu, bütün tehditlere rağmen Diyarbakır’da sahne aldı.
2015- Picasso’nun “Les Femmes d’Alger” (Cezayirli Kadınlar) adlı tablosu New York’ta 179 milyon 365 bin dolara satılarak müzayede rekoru kırdı.
2016- Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesine bağlı Dürümlü mezrasında, bomba yüklü aracı patlatması sonucu 16 kişi hayatını kaybetti
2017- 150 ülkeden 200 bine yakın kurbanla tarihin en büyük siber saldırısı gerçekleştirildi. İngiltere’de bir bölgede sağlık IT sisteminin siber saldırı sonucu çöktü. Saldırıdan Türkiye’de etkilendi.
– Ilısu Baraj Gölü alanında bulunan 550 yıllık Zeynel Bey Türbesi, Türkiye’de ilk defa uygulanan proje ile 2 kilometre taşınarak baraj göl alanından çıkarıldı.
2019- Ev hapsi kaldırılan Ali Demir’in, soruları çalınan KPSS sınavının iptal edilmemesi ve delil niteliğindeki soru kitapçıklarının imhası talimatlarını aldığını söylediği “üst düzey isimlerin” sorgu tutanağına yazılmadığı ortaya çıktı. (Alican Uludağ’ın Cumhuriyet haberi)
Yorumlar kapatıldı.