Belleğimizde: 12 Ocak

1875 – Beyoğlu’nda Tünel işletmeye açıldı. Tünel, 1863’de Londra’da hizmete giren yeraltı toplu taşıma sistemlerinden sonra inşa edilen dünyanın en eski 2. yeraltı toplu taşıma sistemidir.
1876– Varoluş mücadelesinin temel ögelerini romantik bir biçimde ele aldığı romanlarıyla tanınan ABD’li yazar Jack London doğdu.
1915 – ABD Temsilciler Meclisi kadınların da oy kullanması yönündeki kanun teklifini reddetti.
1920- İstanbul’da son ”Osmanlı Meclisi Mebusanı” açıldı.
1923- Paris’te Pasteur Enstitüsü’nde tetanoza karşı serum geliştirildi.
1930- Anadolu halk oyunları ilk kez filme alındı.
1933- Dahili İstikraz (İç Borç) Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi.
1943- İlk defa kurulan İstanbul Mıntıka Sanayi Birliği ilk toplantısını yaptı.
1944- Genel Kurmay’da ilk devir teslim yılında bugün yapıldı; Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, yerine Kazım Orbay atandı.
1945 – II. Dünya Savaşı: Sovyet birlikleri Doğu Avrupa’da Nazi güçlerine karşı atağa geçti.
1951 – Uluslararası Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1952 – ABD yönetimi, Marshall Planı çerçevesinde Türkiye’ye 58 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasına onay verdi.
1958 – İstanbullu kadınlar Türk Kadın Partisi’nin kurulmasına, “Onurumuz erkeklerinkinden çok yüksek olduğundan siyasette başarılı olamayız” diyerek karşı çıktılar.
1966 – Fikir suçlarının da af kapsamına alınması istendi. 19 Temmuz günü Meclis’ten çıkan Af Kanunu’nda 141. ve 142. madde “suçluları” af kapsamı dışında bırakıldı. Vergi ve döviz kaçakçılığı suçları da af kapsamına alınmıştı.
– Lyndon B. Johnson, Amerika Birleşik Devletleri’nin, komünist saldırganlık sona erene kadar Güney Vietnam’da kalacağını açıkladı.
1969- Komer’in arabasının yakılması sonrasında ODTÜ’nün 1 ay süreyle kapatılmasına karşı çıkan öğrenci örgütleri ortak bildiri yayınladı. Komer olayı nedeniyle ODTÜ’nün 1 ay süreyle kapatılması kararını Danıştay’da durdurtan Ahmet Kardam öğrencilere gelinen duruma ilişkin açıklama yaptı.
– İşgal edilen Singer Fabrikası’nın polisçe boşaltılması sırasında gözaltına alınan 120 işçiden 82’si serbest bırakıldı.
1971- Anayasa Mahkemesi özel yüksek okulların Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi. Mahkeme, Mimarlar Odası’nın başvurusuyla incelemeye aldığı 625 Sayılı “Özel Öğretim Kurumları Kanunu”ndaki özel yüksek okullarla ilgili tüm maddeleri Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti; karar 6 ay sonra yürürlüğe girecek.
– İş Bankası Emek Şubesi soygununda kullanılan çalıntı otonun ODTÜ arazisine girdiği bilgisiyle mahkemeden arama emri çıkarıldı. Akademik Konsey ODTÜ’yü 4 gün süreyle tatil etti, yurtlar polis/ jandarma eşliğinde boşaltıldı ve öğrencilerin üzerleri/ eşyaları arandı.
– Genoto ve Çelik Montaj’da işlerine son verilen Otomobil-İş üyesi 264 işçi için arkadaşları Kadıköy’e yürüdü.
1976- İTÜ/Maçka’da 2 öğrencinin daha ülkücülerce kurşunlanması üzerine İTÜ ve bir süredir ülkücülerin işgali altındaki İÜ süresiz olarak kapatıldı.
– Akaryakıt kâr oranlarının düşük olduğu gerekçesiyle 6 bin bayii bugün benzin satmayarak direnişe geçti. 24 saat süreli direnişe Petrol Ofisi’ne bağlı olan bayiler katılmadı.
– BM Güvenlik Konseyi, 11 e karşı 1 oyla, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün, oy verme hakkı olmaksızın Güvenlik Konseyi tartışmalarına katılmasına karar verdi.
– İngiliz yazar Agatha Christie öldü.
1977- Erzurum’da bir hastaneyi basan ülkücüler, 5 gün önceki ülkücü baskınında yaralanan arkadaşlarını ziyaret eden 2 öğrenciden birini öldürüp diğerini yaraladı.
1983 – 261 sanık hakkında idam cezası istenen 759 sanıklı Fatsa Dev-Yol davası Amasya’da başladı. İdamı istenenler arasında eski belediye başkanı Fikri Sönmez de bulunuyor. Kimlik yoklamasına geçildiğinde, sorunları dinlenmeden kimlik bildirmeyeceğini belirten sanıklar salondan çıkarıldı.
– 1980’de Tariş Çiğli İplik Fabrikası’nın işgalinden dolayı yargılanan 4 kişi müebbet, 23 kişi çeşitli hapis cezaları aldı, 141 kişi beraat etti.
– “Anayasa’ya Hayır” ibareli kartları postaya verirken yakalanan F.Kutluk Askeri Mahkeme’ce 6 yıl 11 ay hapse mahkum edildi.
1987- Bilar A.Ş. Eğitim Merkezi, Ankara’da YK Başkanı Aziz Nesin’in konuşmasıyla açıldı. Nesin türban yasağı için: “Bu zavallı kızlar, başörtüsünü çıkartmasını isteyen Kenan Evren’i mi, yoksa Allah’ın buyruğunu mu dinleyecekler, elbette daha büyük olanı dinleyecekler” dedi.
1988- Yurda dönen ve tekrar Türk vatandaşlığına alınan Cem Karaca hakkında “B.Almanya’da iken TC aleyhinde faaliyette bulunduğu” iddiasıyla en az 5 yıl hapis istemli yeni bir dava açıldı.
– Tercüman ve Milliyet gazetelerinde çıkan ”öğrenci derneklerinin illegal örgütlerin kontrolünde olduğu” şeklindeki haberleri protesto için Cağaloğlu’ndaki Milliyet Gazetesi önünde toplanan 100 kadar öğrenciye saldıran polis birçok öğrenciyi döverek gözaltına aldı.
– Tek tip elbise giymeyen tutuklu ve hükümlülerin ziyaretçileriyle görüştürülmemesi cezaevlerinde sorun yarattı.
1989- Osmanlı Bankası’nda toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine, İstanbul’daki 28 şubede BASS üyesi 900 personel yemek boykotu yaptı.
1990 – Sosyaldemokrat Halkçı Parti’nin (SHP) kurucu genel başkanı Aydın Güven Gürkan ile partiden ihraç edilen çoğunluğu Kürt kökenli 15 milletvekili bir deklarasyon yayınlayarak parti kurma girişimlerine başladı.
– Romanya, Komünist Partisi’ni yasaklayan ilk-eski-sosyalist ülke oldu. Yönetimde hala eski komünist yönetimden kişilerin bulunmasını protesto eden ve ölüm cezasının geri getirilmesini isteyen kalabalıkların gösterileri üzerine Ulusal Kurtuluş Cephesi KP’yi yasakladı.
1991– Amerika Birleşik Devletleri kongresi Irak birliklerinin Kuveyt’ten çıkarılması için hükümete güç kullanımı yetkisi verdi.
1993- İşten çıkarılan Paşabahçe/ Şişecam işçileri Balmumcu’daki Darphane önünde toplanıp 500 metre ötedeki Şişecam Genel Müdürlük binasına alkışlı protesto yaparak yürüdü ve bir süre oturma eylemi yaptı.
– Yeşilyurt köylülerine dışkı yedirilmesine ilişkin Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nda 1989’da açılan ve kabul edilen davanın ilk duruşmasında, köylülerin şikayeti “kabul edilebilir”bulundu. Av.Hasip Kaplan ve Adalet Bakanı Seyfi Oktay “gereğinin yapılacağını” söyledi.
1995- Toplu sözleşme farklarının bono ile ödenmesini protesto için Haber-İş üyesi 3 bin çalışan İstanbul Avrupa Yakası’nda iş bıraktı.
– 175 itfaiye işçisinin 3 milyar TL civarındaki alacaklarını ödemediği için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Vakıfbank Aksaray Şubesi’ndeki hesabındaki yaklaşık 300 milyon TL bloke edildi, bir başka hesaptaki 3 milyar TL’na yakın tutar için İcra talimatı bekleniyor.
1996- “HABİTAT-II Toplantısında İzlenecek Yöntem” konulu seminerde konuşan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Belediyeler, elindeki imar yetkisini uygulayamıyor, odalar ve koruma kurulları her şeye müdahale ediyor. Valilik de kaldırılıp seçilmiş tek kişi yönetmeli.”
1997- Eyüp Kapalı Spor Salonu’na 500 metre uzaklıkta toplanan sendika, parti ve kitle örgütlerinden yaklaşık 1.500 kişi Metin Göktepe’nin fotoğraflarıyla Spor Salonu’na yürüdü. Topluluk, Spor Salonu’nun kapısına “Metin Göktepe Stadyumu” yazılı pankart asıp karanfil bıraktı.
1998- Malatya’da oruç tutmadığı gerekçesiyle 7 Ocak’ta ülkücülerce bıçaklanan Ümit Cihan Tarho’nun katil zanlıları olarak gözaltına alınan 5 ülkücü tutuklandı.
– Siirt’te 5 Aralık’ta yaptığı konuşma sırasında okuduğu şiirden dolayı “halkı din, dil, ırk, mezhep gözeterek kışkırtmak” suçundan hakkında Diyarbakır DGM’ce soruşturma başlatılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan İstanbul DGM’de ifade verdi.
– Erzurum Cezaevi’nde 170 siyasi mahkumun sürdürdüğü açlık grevinin 54.gününde yakınları Sultanahmet’te gösteri yaptı.
– 19 Avrupa ülkesi, insan klonlanmasının yasaklanması konusunda anlaştılar.
2000– Bülent Ecevit başkanlığındaki Koalisyonu oluşturan DSP, MHP ve ANAP’ın genel başkanları, Başbakanlık’ta yaptıkları toplantıda, Abdullah Öcalan’ın idam cezası dosyasını TBMM’e göndermeden AİHM kararının beklenmesine karar verdi.
2001- Amerika’nın Oklahoma eyaletinde, çocukluk arkadaşını daha sonra da sevgilisini öldüren 41 yaşındaki Wande Jean Allen, 1954’ten beri idam edilen ilk siyah kadın oldu.
– İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüsü’nde F tipi cezaevlerine karşı protesto gösterisi yapıldı.
2003 – ABD’nin Körfez’e askeri yığınağı sürerken, Amerikalı savaş karşıtlarının ülke çapında gösterilerinin ilki Los Angeles’ta yapıldı. Aktör Martin Sheen’in başını çektiği 20 bine yakın Amerikalı savaşı protesto etti.
– ABD’de, Illinois eyalet valisi George Ryan, 167 ölüm cezasını ömür boyu hapse çevirdi. ABD’de 37 eyalette ölüm cezası uygulanıyor.
2004 – İran’da Anayasa Koruyucular Konseyi tarafından parlamento seçimlerine katılımları veto edilen reformcu milletvekilleri Meclis’te oturma eylemine başladı. AKK sözcüsü Muhammed Cahrumi, bin 200 adaydan 3 bin 605’ini veto ettiklerini açıkladı.
2005 – Kürdistan Çözüm Partisi ile Irak Demokratik Yeniden Yapılandırma Partisi, 30 Ocak seçimine katılma hakkı kazandı.
– ÖDP Genel Başkanı Hayri Kozanoğlu, Avrupa Sol Partisi’ne gözlemci üye olduklarını açıkladı.
2006 – Abdi İpekçi’yi katletmekten idam, iki gasptan müebbet alan Mehmet Ali Ağca, eski Adalet Bakanları dahil hukukçuların tüm itirazlarına rağmen saat 09.30’da tahliye oldu. Ağca’yı cezaevi çıkışında Oral Çelik’in adamları ve ülkücüler karşıladı. Ağca,”ruh sağlığı askerliğe uygun değildir” raporu almak için Haydarpaşa GATA’ya başvurdu. Ağca’nın GATA’da sağlık kontrolünden geçtiği sırada tahliyesini protesto eden 300 TKP’li GATA’ya yürüdü.
– ABD Başkanı George Bush’a Gürcistan’ı ziyareti sırasında bombalı saldırı girişiminde bulunduğu öne sürülen Ermeni asıllı Vladimir Arutunyan terörizm, suikast girişimi ve vatana ihanetten ömür boyu hapse çarptırıldı.
– Hac için Mekke yakınındaki Mina’da bulunanlardan 364’ü çıkan izdihamda öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
2007- ABD’nin tutukluları Guantanamo’ya sevkinin 5.yıldönümünde Uluslararası Af Örgütü üyeleri ve İHD’liler Ankara ve İstanbul’da ortak eylemler yaptı.
– Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği üyeleri ile öğrenciler İstanbul Üniversitesi Merkez Kampüs önünde, “Üniversiteme- Öğrencime Dokunma” diyerek üniversitelerdeki baskılara karşı gösteri yaptı
2009- Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, İsrail Ordusu’nun Hamas Örgütü’yle mücadele etmek için 27 Aralık’ta saldırıya geçtiği Gazze Şeridi’ne uluslararası medya temsilcilerinin yeniden girebilmesi için “Gazze Şeridi’ni Basına Açın!” adlı bir kampanya başlattı.
2010- İranlı nükleer fizik profesörü Masoud Ali Mohammadi başkent Tahran’da düzenlenen bir bombalı saldırı sonucu öldürüldü. İran basını İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri’ni saldırıya dahil olmakla suçladı.
– AİHM, üniversite öğrencisi Önder Babat’ın İstanbul Beyoğlu’da öldürülmesi olayını etkili şekilde soruşturmadığı gerekçesiyle Türkiye’yi mahkum etti.
– Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyeleri, TEKEL işçileri ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi itfaiyecilerinin direnişçilerine Eminönü- Kadıköy Vapur İskelesi’nde destek verdi.
2011- İstanbul Üniversitesi öğrencileri, üniversite ana kapısında üzerlerini aratmak istemeyen 44 öğrenciye soruşturma açılmasını protesto etti.
2012- BDP İstanbul İl Örgütü üyeleri, Roboski katliamını protesto için İstinye’deki ABD konsolosluğu önüne siyah çelenk bıraktı.
2013- Biyolojik pasaport uygulamasıyla doping yaptığı tespit edilen Türk milli atlet Alemitu Bekele, 4 yıl cezalı atletler listesine alındı.
– Ankara’da toplanan akademisyen ve öğrenciler, ODTÜ ve Hacettepelilerle birlikte YÖK yasa taslağını protesto etti.
2016- Sultanahmet Meydanı Dikilitaş civarında saat 10.20 sıralarında patlama meydana geldi; 10 Ölü 15 yaralı.
2018- ABD Başkanı Donald Trump, İran’a nükleer anlaşma kapsamında sağlanan yaptırım muafiyetini “son kez” uzatma kararı aldı.