Belleğimizde 14 Ağustos

1893- Dünyada ilk kez Fransa’da otomobillere plaka takıldı.
1906- İstanbul Mürettipleri grevi.
1908– İstanbul, İzmir ve Selanik limanlarında grev başlatıldı, 21 Ağustos’ta anlaşma sağlandı.
– Osmanlıda Basın Birliği kuruldu.
– İngiltere’nin Folkstone kentinde, dünyada ilk kez uluslararası güzellik yarışması düzenlendi.
1923- Rauf Bey (Orbay) başbakanlıktan ayrılınca; Meclis, Fethi Bey’in (Okyar) başbakanlığında yeni bakanlar kurulunu belirledi.
1925- Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk posta pulları tedavüle çıkarıldı.
1934- İzmit Birinci Kağıt ve Karton Fabrikası’yla Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nın temeli törenle açıldı.
1937- Japon bombardımanları sonucunda Şanghay’da yüzlerce insan öldü.
1941- ABD Başkanı Franklin Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Atlantik Sözleşmesi’ni yayımladılar.
1944- İtalyan direnişi partizanı Irma Bandiera, namı diğer ‘Mimma’, Nazilerce katledildi. Yedi gün boyunca işkence gören, gözleri çıkarılmasına rağmen yoldaşlar isimlerini vermeyi reddeden Mimma’nın cesedi ailesinin evinin bulunduğu sokağa atıldı.
1945- Japonya’nın müttefiklere kayıtsız şartsız teslim olmasıyla 2. Dünya Savaşı sona erdi.
– THKP-C’nin kurucusu, devrimci önder Mahir Çayan doğdu.
1947- İngiltere, Hindistan’ın bağımsızlığını tanıdı. Hindistan’daki Müslüman Birliği Lideri Muhammed Ali Cinnah ve Kongre Partisi Lideri Pandit Nehru’nun Hindistan’ın paylaşımına ilişkin İngiliz planını kabul etmesinin ardından ülke ikiye ayrıldı ve bağımsız Pakistan devleti kuruldu.
1949- Yunanistan’da General Markos yönetimindeki komünist ayaklanma Vitsi Dağı’nda yenilgiye uğratıldı.
– Almanya Federal Cumhuriyeti’nde yapılan seçimleri Hıristiyan Demokratlar kazandı; Konrad Adenauer şansölye oldu.
1953- Millet gazetesi yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu tutuklandı.
– Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hidrojen bombası yaptığını ilan etti.
1956- Şair Bertolt Brecht hayata veda etti.
1962- 9 Amerikalı Ağrı Dağı’nda Nuh’un Gemisi’ni aramaya başladı.
1967- 15 gündür Kuzey Vietnam’da bulunan Uluslararası Russell Mahkemesi 5.İnceleme Heyeti’nin Başkanı ve TİP Genel Başkanı Aybar, Hanoi’den dönüşte basın toplantısı düzenledi. Mahkeme’nin Genel Sekreteri D.Berger: “ABD yasaklanmış bilyeli, fosforlu vb. bomba kullanıyor”.
1969- Öğrenciler, Ankara İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi’ni işgal etti.
1971- İdam istemiyle yargılanan eski Milli Birlik Komitesi üyesi İrfan Solmazer tahliye edildi.
1972- Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Asistanı Dr. İsmail Beşikçi D. Bakır/Siirt Sıkıyönetim Komutanlığı’nca 13 yıl hapse mahkum edildi. Aynı Üniversite’de Sosyoloji Doçenti olan Orhan Türkdoğan Beşikçi’yi 1971’de Sıkıyönetim’e “marksist-bölgeci-ırkçı “olarak ihbar edip tutuklatmıştı.
1974- Türkiye, İngiltere ve Yunanistan Cenevre’de Kıbrıs’la ilgili toplanmıştı. Cenevre Konferansı görüşmeleri çıkmaza girince, Türkiye Kıbrıs’ta ikinci bir askeri harekat başlattı. Aynı gün Türk birlikleri başkent Lefkoşa’ya girdi.
ANKA Ajansı muhabiri Gazeteci Adem Yavuz, Rumlar tarafından tutsak edildi ve gözleri bağlıyken ateş edilerek, yaralandı. Yavuz, 26 Ağustos’ta Adana Tıp Fakültesi hastanesinde öldü.
Yunanistan, Türkiye‘nin Kıbrıs’a müdahalesi üzerine NATO’nun askeri kanadından çekildi.
1975- 23 Ocak’ta Vatan Mühendislik Yüksek Okulu öğrencisi Kerim Yaman’ın öldürülmesinden tutuklu 14 ülkücünün yargılanmasına başlandı.
1978- Türkiye’ye 3.5 yıldır uygulanan Amerikan silah ambargosu, Temsilciler Meclisi’nin öngördüğü “Türkiye’nin Kıbrıs’taki kuvvetlerinin geri çekmeye devam etmesi, göçmenler sorununun çözümlenmesi, görüşmelere başlanması vb. şartlarla Uzlaştırma Komisyonu’nca kaldırıldı.
1979- Senaryosu’nu Yılmaz Güney’in cezaevinde yazdığı ve Zeki Ökten’in yönettiği “Sürü” adlı film Locarno Film Şenliği’nde, büyük ödül “Altın Leopar” dahil 4 ödül birden aldı.
– ABD, Türkiye’ye 4 savaş gemisi (2.Dünya Savaşı’ndan kalma 1 kurtarma gemisiyle 3 muhrip) verilmesiyle ilgili kararı durdurdu. Durdurma kararı, Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi üyesi Demokrat Partili Le Aspin’in talebi üzerine alındı. Aspin, Kıbrıs görüşmelerinde ilerleme kaydedilememesi ve Türkiye-ABD arasında suçluların iadesi anlaşmasının geciktirilmesini gerekçe gösterdi. Aspin, uyuşturucu kaçakçılığından 1972’den beri cezaevinde olan biri kadın 5 kişinin iadesinin de bilerek geciktirildiğini iddia ediyor.
1982- Yüksek Hakem Kurulu (YHK) 6 aya mahkum olan işçinin işten çıkarılabileceğini kararlaştırdı.
1983- Tercüman ve Milliyet Gazeteleri süresiz kapatıldı.
– Danışma Meclisi’ne sunulan tasarı ile “MİT ve milli güvenliği ilgilendiren yönetmelikler” artık Resmi Gazete’de yayınlanmayacak.
1985- Başbakan Turgut Özal Yüce Divan’da tanıklık yaptı. Özal, eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın rüşvet aldığını kendisine itiraf ettiğini söyledi.
– Pişmanlık yasası ilk kez uygulandı. Marksist Leninist Silahlı Propaganda Birliği (MLSPB) Davası’nda itirafçı 5 mahkum için tahliye kararı verildi.
– Ankara Üniversitesi Yönetim Kurulu, 1402 Sayılı Yasa ile üniversiteden uzaklaştırılan öğretim üyelerinin, sıkıyönetim kalksa da yasanın 2.maddesinin bağlayıcı hükmü gereği “bir daha kamu hizmetine dönemeyeceği” yorumunu yaptı.
1986- SHP eski Genel Sekreter Yardımcısı Edip Servet Devrimci, tatilini geçirmekte olduğu Yalova’daki yazlığında DGM Savcısı Ülkü Coşkun’un talimatıyla gözaltına alındı. Edip Servet Devrimci’nin, SHP İçel Milletvekili Edip Özgenç’in “SHP Genel Merkezi’nde Kürtçe ve Arapça konuşulduğu” yolunda bir gazetede bir süre önce yayınlanan sözlerinden dolayı Ankara DGM’nin açtığı soruşturma kapsamında sorgulanmak üzere gözaltına alındığı öğrenildi.
– 17 Ocak 1984’de başlayan ve İstanbul 2 no’lu Askeri Mahkemesi’nde görülen “THKP-C 3.Yol” davasında 123 sanıktan 115’i beraat etti. 4’ü müstafi subay 8 kişi 4 yıl ile 6 yıl 8 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
– Kavel’de 46 işçi işten çıkarıldı. Otomobil-İş Sendikası: “İşveren toplu sözleşmeye yüksek ücretlilerden kurtularak oturmak istiyor”.
– Okumuş Holding’e bağlı Zetip işçilerine, 1’er aylık ücret alacaklarına karşılık olarak iç çamaşırı paketleri dağıtıldı.
– Behice Boran: “Avrupa Komünizmi etiketli partilerin en önemli özelliği pragmatizm; sosyalizmin bilimselliğini, evrensel ilkelerini bir yana bırakıp, oylarını arttırarak bir an önce iktidara gelme kaygısındalar.”
1987- Bitlis, Muş ve Adıyaman illeri de OHAL Bölge Valiliği’ne bağlandı. Böylece Bölge Valiliği’ne bağlanan il sayısı 11’e yükseldi.
– Irkçı beyaz yönetim hakimiyetindeki Güney Afrika Cumhuriyeti’nde 340 bin siyah maden işçisinin 6 gün önce başlattığı grevden dolayı 74 işçi işten çıkarıldı.
1988- Alevi dernekleri yöneticilerinin ÖDP, İP ve Barış Partisi temsilcileriyle Trabzon’dan başlattığı yürüyüş Ankara’da son buldu.
– Özel araçlarda ad, soyadı ve ünvan yazılı plaka uygulaması başladı.
1989- IRA’nın siyasi kanadı “Sinn Fein”in tek milletvekili G.Adams’ın tüm TV’lerde sesi kısılıp sözleri altyazı olarak geçiliyor.
1991- SHP’li İstanbul Anakent Belediye Başkanı Nurettin Sözen “Gökkafes” olarak bilinen Süzer Oteli’ni mühürleterek görevini kötüye kullanmak”tan yargılandı. Sözen, “Kentten doğan rantın belirli çıkar çevreleri yerine tekrar kentliye dönmesi amacıyla mühürledim” dedi.
– Beykoz/Paşabahçe’de 21 gün süren direnişten sonra Kristal-İş ile Cam Holding uzlaştı; direniş nedeniyle tazminatsız atılan 333 işçi geri alındı. 634 çalışandan ise, emekliliği/askerliği gelenler ile ayrılmaya gönüllü olanlar hariç hiç biri işten çıkarılmayacak.
1992 – Gürcistan ordusu Abhazya’yı işgal etti.
1993- Perpa’da öldürülen 22 yaşındaki S.Çıtlak’ın ailesi, infaz sonrası fotoğraflanan silahla hiç bir ilgisinin olamayacağını söyledi.
1994 – Nobel ödüllü yazar Elias Canetti (d. 1905) yaşamını yitirdi.
1996- Kuzey Kore ile birleşme talebiyle gösteri yapılan Seul’de polis bir üniversiteye helikopter destekli baskın yaptı.
2000- Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı suikastlarının da aralarında bulunduğu bazı siyasal cinayetlerin failleri olduğu belirtilen kişilerin yargılanmasına Ankara İki Numaralı DGM’de başlandı. Dokuz sanık hakkında idam istendi.
– Bergamalı köylüler, kaymakamlığa dilekçeyle başvurarak Eurogold’un altın arama izninin uzatılmasına dair bilgi verilmesini istedi. Danıştay’ın “Altın madeni çalıştırılamaz” kararından sonra arama izni yenilenmemiş, ancak TÜBİTAK’tan gelen rapor üzerine uzatılmıştı.
– Rus Nükleer Denizaltı’sı Kursk, 107 mürettebatıyla deniz dibine oturdu.
2001- Fazilet Partisi’nin (FP) kapatılmasının ardından Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde “yenilikçiler” parti kurdu. Partinin adı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP). Amblemi yanan bir ampul. 74 kişilik Kurucular Kurulu’nda İstanbul Üniversitesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof.Dr.Burhan Kuzu da yer aldı.
– Hastalığı nedeniyle cezaevinden tahliye edildiğinden beri İstanbul K.Armutlu’da bir evde F tipi cezaevlerinde tecrite karşı açlık grevini sürdüren DHKP-C’li Osman Osmanağaoğlu 299. günde hayatını kaybetti.
– Baz istasyonlarını protesto için Telsim Mecidiyeköy Bölge Müdürlüğü’ne yürümek isteyen EMEP’lilere müdahale edildi.
2003- Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Türk Telekom’un GSM şirketi Aycell ile Aria’nın birleşmesinin önünü açan “Özelleştirme Yasası” ile “Kamu İhale Yasası”nda değişiklik yapan yasayı kabul etti.
– Şili’de Sosyalist hükümetin uygulamaya başladığı serbest piyasa politikalarına karşı ülke çapında greve gidildi. Protesto gösterilerine polis müdahale etti; 130 kişi gözaltına alındı.
– AKP’nin kuruluş yıldönümünde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: “Türkiye’ye özgü şartlar, Türkiye’ye özgü bir demokrasi tarifi yapmayı haklı gösteremez”.
2004- Kırgızistan’da seçmenlerin yüzde 89’unun oyunu alarak devlet başkanı seçilen Kurmanbek Bakiyev yemin ederek göreve başladı.
2005- 121 kişinin bulunduğu, Boeing 737 tipi Kıbrıs Rum kesimi yolcu uçağı Atina yakınlarında, iki gün sonra da 152 yolcu taşıyan Kolombiya uçağı Venezuela’nın kuzeybatısında düştü. İki kazadan da kurtulan olmadı.
– İsrail yönetimi Gazze’de yirmi bir, Batı Şeria’da dört yerleşim bölgesinden çekilmeye başladı. Yahudi yerleşimciler, ertesi güne kadar Gazze’yi terk etmezlerse İsrail zor kullanacak.
2006- Lübnan’da sabah saat 08.00’de başlayan ateşkesle silahlar kısmen sustu. Ama İsrail ‘savunma’ adı altında çok sayıda Hizbullah mensubu öldürdü. Evlerini terk eden 1 milyondan fazla mülteci geri dönmek için yollara düştü. 34 gündür süren savaşta Lübnan’da üçte biri çocuk 1084 sivil can verdi.
– Çok sayıda sivil toplum temsilcisi ve aydın, Türkiye’nin Ortadoğu’ya yönelik müdahale planlarının içinde yer almamasını istedi.,
2007 – Gazeteci Emin Çölaşan’ın Hürriyet Gazetesi’ndeki köşe yazarlığına son verildi.
2010- 12 Eylül’deki Referandum’da Anayasa değişikliklerine “Hayır” diyen Halkevleri Taksim’deydi.
2012- Eşi ve kızları, Kemal Türkler’in katil zanlısı ülkücü Ünal Osmanağaoğlu’nun zaman aşımı gerekçesiyle tahliyesinde “ağır hizmet kusurları bulunduğu” gerekçesiyle TBMM Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’na ayrı ayrı manevi tazminat davası açtı.
2015- Cumhurbaşkanı Erdoğan Rize’de: ”Artık sembolik değil, fiili gücü olan bir Cumhurbaşkanı var. İster kabul edilsin ister edilmesin, Türkiye’nin yönetim sistemi değiştirilmiştir. Şimdi yapılması gereken, bu fiili durumun hukuki çerçevesinin yeni anayasa ile kesinleştirilmesidir.”
Davutoğlu’nun “Evlatlarımızı da kendimizi de feda etmeye hazırız” sözünün hemen ardından Diyanet’den tüm camilere “feda hutbesi” gönderildi.
– ABD, 54 yıl sonra Küba’nın başkenti Havana’daki büyükelçiliğini resmen açarak bayrağını yeniden göndere çekti.
2016- Yemen’in Saada kentinde bir okula düzenlenen hava saldırısında yaşları 8 ila 15 arasında değişen 10 çocuk öldü, 28 çocuk yaralandı.
2017- TKP/ML-TİKKO Rojava komutanı Nubar Ozanyan’ın Rakka’da IŞİD’e karşı sürdürülen operasyonda çatışmada yaşamını yitirdiği açıklandı.