Belleğimizde 15 Ağustos

30- Kraliçe Kleopatra intihar etti; Mısır Romalıların eline geçti. 
1461- Fatih Sultan Mehmet Trabzon’u aldı. Böylece Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verildi.
1826- Mehmet Reşit Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Atina’ya girdi.
1869- Akdeniz ve Kızıldeniz’i birbirine bağlayan, Avrupa ile Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasındaki en kısa mesafe olan Süveyş Kanalı açıldı.
1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı açıldı. Panama Kanalı’ndan ilk gemi geçti.
1925- Tutuklu gazeteciler Mustafa Kemal Paşa’ya telgraf çekerek af istediler.
– Kayseri’de tayyare ve motor fabrikası kurulması için Junkers Firması’yla antlaşma imzalandı.
– Türk sinema ve tiyatro sanatçısı Münir Özkul doğdu.
1934- Türkiye, Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) üyeliğine kabul edildi.
1935- Adolf Hitler, Alman-Yahudi evliliklerini yasakladı.
1947- Hindistan bağımsızlığını kazanmasıyla, Jawaharlal Nehru Hindistan’ın ilk başbakanı oldu.
– Pakistan’ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah, Genel Vali olarak Karaçi’de yemin etti ve görevine başladı.
1951- Bakanlar Kurulu, Nazım Hikmet’i vatandaşlıktan çıkardı.
1953- Yaşar Kemal’in Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanmaya başlanan “Doğuda İnanılmaz Şeyler Gördüm” başlıklı röportaj dizisinden: “Çocuğu olmayan kadınlar Şeyhin idrarını içiyorlar..”
1956- Van, Özalp’te 1943 yılında 33 yurttaşın kurşuna dizilmesi olayıyla ilgili olarak İsmet İnönü hakkında Meclis soruşturması açılması istendi.
– Ülke genelinde kaçakçılıkla mücadele görevi jandarma teşkilatına verildi.
1960– Kongo, Fransa’dan bağımsızlığını ilan etti.
1961- Eski Başbakan Adnan Menderes idam edildi. İktidarı elinde bulunduran Milli Birlik Komitesi, 65 yaşını aşan Celal Bayar ile idam kararları çoğunlukla alınan öteki hükümlülerin cezalarını müebbet hapse çevirdi.
1962- Stan Lee ve Steve Ditko’ nun yarattığı Örümcek Adam yayınlandı.
1966- Çorum Belediyesi yetmiş iki işçinin işine son verdi. Diğer işçilerin ise statüleri değiştirilip, ücretleri düşürüldü. İşverenin bu tavrı üzerine işyerinde örgütlü Genel-İş harekete geçti. Sendika Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ün de aralarında bulunduğu elli dört işçi Çorum’dan yalınayak başlattıkları yürüyüşü 3 Ağustos’ta Anıtkabir’de tamamladı. Sendikanın açtığı dava 5 Ağustos’ta işçiler lehine sonuçlandı. Belediye Başkanı mahkeme kararını uygulamayınca işçiler bu kez 15 Ağustos’ta İstanbul’a yürüyüşe geçti. Bolu, Hendek, Düzce, Adapazarı ve İzmit’te geniş katılımlı karşılamalarla desteklenen işçiler başarıya ulaştı
1969- Woodstock Müzik ve Sanat Festivali New York yakınlarında bir mandırada 400 bin kişinin katılımıyla başladı. Festival üç gün sürdü.
1971- Adalet Partili İstanbul Belediye Başkanı Dr.Fahri Atabey İstanbul Kadıköy’de “Et Tanzim Satış Mağazası” açılışını yaptı. Atabey “Amacımız halka ucuz ve kaliteli et temin etmektir. Kasaplar insaflı hareket etmeye başladıkları an, bu satış yerleri kapatılır” dedi.
1972- “Sofya’ya uçak kaçırmayı tertipledikleri” iddiasıyla Haziran’dan beri tutuklu olan Altan Öymen ve Emil Galip Sandalcı tahliye edildi.
– Gümrük ve Tekel Bakanı, İstanbul’da 21 Haziran 1971’den itibaren açılmaya başlanan yaş sebze-meyve ve et tanzim satış mağazalarından sonra “normal fiyatın üzerinde sigara satışının önlenmesi için gezici sigara tanzim satışının da yapılacağını” söyledi.
1973 – Vietnam Savaşı: ABD, Kamboçya’yı bombalamayı durdurdu.
1974- TSK birlikleri Kıbrıs’ta Magusa’ya girdi.
1975- Öğrencilik yıllarında Öğrenci Derneği başkanlığı ve İTÜ Öğrenci Birliği başkanlığı yapmış olan 1960’lı yılların devrimci gençlik hareketlerinin öncülerinden Harun Karadeniz, 33 yaşında hapishanede kanserden tedavisine izin verilmediği için yaşamını yitirdi. Karadeniz, Olaylı Yıllar ve Gençlik, Eğitim Üretim İçindir, Devrimcinin Sözlüğü, Yaşamımdan Acı Dilimler ve Kapitalsiz Kapitalistler gibi dönemi anlatan teorik kitapları kaleme almıştır.
– Bangladeş’te askeri darbe: Şeyh Mucibur Rahman tüm aile fertleriyle birlikte öldürüldü. Devlet başkanlığına Muştak Ahmet getirildi.
– Maden-İş Sendikası, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin anlaşmazlıkla sonuçlanması üzerine 5 işyerinde daha grev kararı aldı. Bunlar Böhler, Sert Maden, Beldesan, Türk Philips, Termobuhar kuruluşları.
1976- Nevşehir valisi Ruhi Su, Rahmi Saltuk ve İsmail İpek’in Hacı Bektaş’ı anma şenliklerine katılmasını yasakladı.
– İstanbul Sanayi Odası’nın 1975 yılı cirolarına göre belirlediği “Türkiye’deki 100 büyük firma” sıralamasında İPRAŞ 7 milyar 500 milyon lira ciro ile ilk sırada yer aldı. Onu 3 milyar 566 milyon liralık ciro ile Ereğli Demir Çelik ve 3 milyar 371 milyon liralık ciro ile Karabük Demir Çelik izliyor. SEKA dördüncü, Petkim beşinci, Oyak altıncı sırada yer alıyor.
1977- Tekel ürünlerine yüzde 160’a varan zamlar yapıldı.
1978- CHP iktidarının Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu ABD’ye gitti. Müezzinoğlu, 18 Ağustos’ta Temsilciler Meclisi’nde oylanacak olan ambargonun kaldırılması kararı öncesi ABD’nin nüfuzu altındaki uluslararası kredi kuruluşlarından fon sağlanması vb. konuları görüşecek.
1979- Et ve Balık Kurumu’ndan adam başı 1 kg ucuz et alabilmek için insanlar sabah erken saatte yüzlerce mt’lik kuyruğa giriyor.
1984- PKK, Hakkari’ye bağlı Eruh ve Şemdinli ilçelerinde jandarma karakolları ve resmi dairelere ateş açarak ilk silahlı eylemi başlattı.
– 1383 imzalı Aydınlar Dilekçesi’yle ilgili hakkında dava açılan 56 sanığın yargılanmasına başlandı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 No’lu Askeri Mahkemesi’ndeki duruşmanın ilk gününde sorgusu tamamlanan 24 sanık dilekçelerinin “bildiri” vasfı taşımadığını söyledi.
1986- Türk savaş uçakları Irak topraklarına girip PKK kamplarını bombaladı.
1989- Aziz Nesin, Mina Urgan, Rasih Nuri İleri, Mehmet Ali Aybar ve Emil Galip Sandalcı cezaevlerindeki açlık grevlerine destek amacıyla 48 saatlik açlık grevine başladı. 48.güne giren Aydın E Tipi Cezaevi’ndeki ölüm orucunda durumları kritik olan 6 tutuklu ve hükümlü İzmir Devlet Hastahanesine nakledildi.
– Kazlıçeşme’deki deri fabrikalarından çıkarılan işçilerin sayısı son 1 ayda 100’ü aşınca 3 bini aşkın işçi yemek boykotu yaptı.
– “Kuş Cennetini Yaşatma Gönüllüleri”, çevreyi kirleten Bandırma/Bağfaş fabrikasını İstanbul Merkez binası önünde protesto etti.
1991- Şişe-Cam’ın Paşabahçe fabrikalarında işten çıkarılan işçilerin 333’ü yeniden işe alındı.
1993- Ordu’nun Mesudiye ilçesi Topçam nahiyesinde Ortaalan Köyü mezrasında konaklayan TİKKO birliğinin, devlet güçleriyle girdiği çatışmada Nurgül Bölükbaş ve Muzaffer Kahraman öldürüldü.
– RP’li Kağıthane Belediyesi’nden atılan 340 işçi için DİSK’in düzenlediği dayanışma şenliği sanatçıların katılımıyla yapıldı.
– Türk Felsefeci, yazar Macit Gökberk yaşamını yitirdi.
1994- Roman ve filmlere konu olan “Çakal Carlos”, Sudan’da yakalandı. Carlos, daha sonra Paris’te mahkeme önüne çıkarıldı.
– 6 büyük şehirde kamu çalışanları 2.17 TL’lık memur zammının 2 TL’nı Başbakan Çiller’e, 17 kuruşunu da Başbakan Yardımcısı Karayalçın’a postaladı.
1995- Torino’ya transfer olan Galatasaray’ın eski futbolcusu Hakan Şükür törenle evlendi. H.Şükür’ün nikahını İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan kıydı, şahitliğini Fethullah Gülen yaptı; Gülen’in önceki gece yapılan imam nikahını da kıydığı öğrenildi.
1996- TKP (ML) militanı Mazlum Mansuroğlu’nun sorguda işkence ile öldürüldüğü bildirildi.
– İki Kore’nin birleşmesi için sınır hattına yürümek isteyen öğrenciler Yonsey Üniversitesi’nde bugün de polisle çatıştı.
– Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel kumarhane yasağı yasasını onayladı.
1997- Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ünvanlarından dolayı cezaevlerinde bulunan gazetecilere şartlı tahliye imkanı getiren yasanın TBMM’de kabulünün ardından, Özgür Gündem’deki yazılarından dolayı yaklaşık 3 yıl 8 aydır cezaevinde bulunan Işık Yurtçu ile Bülent Balta, Fatih Yeşilbağ (Özgür Gündem), Kadri Teymur, Güray Ülkü (Kızıl Bayrak), Salih Bal (Medya Güneşi), Mustafa Aslan (Newroz), Mustafa Demirdağ (Özgür Gelecek) ve Hatice Onaran (Devrimci Çözüm) cezaevlerinden salıverildi.
1998- Cumartesi Anneleri’nin 170.eylemine polis engel oldu; İHD’li, ÖDP’li ve kayıp yakını 10 kişi gözaltına alındı.
1999- Can Yücel vasiyeti gereği Bodrum’dan Mavi Yolculuk ile Datça’ya getirilerek toprağa verildi
2000- Türkiye, ‘ Birleşmiş Milletler Bireysel ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ‘ ile ‘Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’ni imzaladı.
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Gaziosmanpaşa, Bayrampaşa, Güngören, Adalar ve Üsküdar belediyelerinde Belediye-İş üyesi toplam 8 bin 255 işçi, 6 aydır süren toplu görüşmelerde anlaşma sağlanamaması üzerine greve gitti. İzmir/Konak ve Karşıyaka’da da grevler başladı.
– Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün öldürülmesinden idamla yargılanan ülkücü İbrahim Çiftçi’nin de aralarında bulunduğu 4 sanığın ”Zorla 20 milyar TL’lık çek imzalatma, hürriyeti tahdit ve cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak”tan yargılanmalarına başlandı.
– Kuzey Kore ve Güney Kore 1953’ten beri birbirini görmeyen parçalanmış aileleri biraraya getirmek için buluşma düzenledi.
2001- Türkiye genelinde Devlet Güvenlik Mahkemesi kapsamına giren “faili meçhul” dosyası adedi 18 bin 247; dosyaların 11 bin 523’ü Diyarbakır DGM’ye ait.
– Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) partiye katılan 51 milletvekili ile Meclis’te grubu bulunan altıncı parti oldu.
– Din işlerinde çalışan emekçilerin örgütü Türkiye Diyanet ve Vakıf Hizmetleri Birliği Sendikası (Din-Bir Sen) kuruldu.
2002- KESK’in “İnsanca yaşam” için İstanbul’dan başlattığı yürüyüşe katılanlar Adapazarı’nda polisçe engellendi.
2004- Venezüella’da referandum yapıldı. Devlet Başkanı Hugo Chavez güven tazelemek için referandumu bizzat kendisi istedi. Venezüella halkının yüzde 58,25’i başkanın görevde kalması için oy kullandı.
– Yönetmen Ayşe Polat “En Garde” filmiyle 57. Locarno Film Festivali’nde Gümüş Leopar ödülünü aldı. Filmin başrol oyuncuları Maria Kwiatkowsky ve Pınar Erincin de En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’nü birlikte aldı.
– Opera sanatçısı Semiha Berksoy (d.1910) 94 yaşında İstanbul’da vefat etti.
2005- İnsan hakları konusunda çaba gösteren beş kuruluş, Helsinki Yurttaşlar Derneği, İnsan Hakları Derneği, İnsan Hakları ve Mazlumlarla Dayanışma Derneği, Türkiye İnsan Hakları Vakfı ve Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi insan hakları konusunda bir ortak platform kurdu.
– Endonezya hükümeti ile Özgür Açe Hareketi arasında barış anlaşması imzalandı. 30 yıl süren çatışmalarda 15 binden fazla insan yaşamını kaybetti. Anlaşmaya göre, Özgür Açe Hareketi’nin 10 bin militanı silahsızlanacak ve bölgede çıkarılan doğalgaz ve petrol gelirlerinin yüzde 70’i bölge halkı yararına kullanılacak.
– Bulgaristan’da Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP), 2’inci Simeon Ulusal Hareketi (NDSV) ve Türk azınlığın partisi Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin kurduğu koalisyon hükümeti güvenoyu aldı.
2006- İsrailli ünlü yazar ve barış eylemcisi David Grossman savaşta kaybettiği oğlu çavuş Uri Grossman’ı toprağa verdi.
– DİSK/Limter-İş üyeleri, Tuzla Tersaneleri’nde son 50 günde 4 işçinin hayatını kaybetmesini protesto etti.
– Şırnak’ta kolluk güçleriyle PKK arasında çıkan çatışmada 2 er öldü.
– Halkevleri, Filistin ve Lübnan’a gıda ve ilaç desteği için “Yaşasın Filistin, Filistin Yaşasın” kampanyası başlattı.
– Alaşehir’de çevre ilçelerden gelen binlerce üzüm üreticisi AKP’nin tarıma ilişkin politikalarını mitingle protesto etti.
2007- Peru’da Richter ölçeğine göre 8.0 büyüklüğünde deprem: 514 kişi öldü, 1090 kişi yaralandı.
2008- Kanser tedavisi gördüğü Hollanda’da 4 gün önce hayatını kaybeden DHKP-C lideri Dursun Karataş (56) İstanbul Gazi Cemevi’nde yapılan tören ve yürüyüşle Gazi Mezarlığı’nda toprağa verildi.
2009- KESK’in toplu sözleşme sürecini protesto için Diyarbakır ve İstanbul’dan başlattığı yürüyüş Ankara’da Başbakanlık önünde sona erdi.
2010- Trabzon’un Maçka ilçesindeki tarihi Sümela Manastırı’nda 88 yıl aradan sonra bir günlüğüne ayin düzenlendi.
– Adana’da DİSK, KESK, TMMOB, Tabip Odası, İKK ve Alevi Kültür Derneği üyeleri AKP İl binası önünde referandumda “Hayır” çağrısı yaptı.
– Ataması Yapılmayan Öğretmenler Platformu, Ankara’da miting gerçekleştirdi.
2011- İstanbul Halkevi üyeleri, % 16’ya varan ulaşım zamlarının geri alınması için İdare Mahkemesi’ne başvurdu. ESP’liler de (Ezilenlerin Sosyalist Partisi) Mecidiyeköy Metrobüs durağında toplanarak turnikelerden ücret ödemeden geçme eylemi yaptı.
2012- Tiyatro ve sinema sanatçısı Müşfik Kenter (d. 1932) yaşamını yitirdi.
2013- Karaburunlular balık çiftlikleri, taş ocakları ve rüzgar santrallerine karşı İzmir’e yürüdüler.
2015- TSK çözüm sürecinin bitiminin ardından Doğu ve Güneydoğu’da 9 ilde 75 bölgeyi “özel güvenlik bölgesi” ilan etti. KCK ve Halk Meclisleri de 3 il ve 5 ilçede “özerklik” ilan etti.
– Devlet Bahçeli Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yönetim sistemi değişmiştir” sözüne Twitter’dan sert yanıt verdi: ”Hayırdır, bu ülkede savaş veya darbe oldu da biz mi kaçırdık?”; “Bizim yerli üretim Hitler’e, Stalin’e, Kaddafi’ye tahammülümüz olmaz.”