Belleğimizde: 15 Aralık

1256- İran’da bulunan Sabbahilerin Alamut kalesi, Hulagu Han ordusu tarafından yok edildi.
1840- Napolyon Bonapart’ın kalıntıları, St. Helene adasından Paris’e getirilerek Invalides’e gömüldü.
1890- Amerikan yerli kabilelerinden Titan Dakotaları’nın şefi Oturan Boğa (Tatanka İyotanka), ABD’nin harekete geçirdiği yerel polis ve askerler tarafından öldürüldü.
1893- Wilhelm Ludwig Thomsen, Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle Orhun alfabesini çözdüğünü ve Orhun Kitabeleri’ni okuduğunu bilim dünyasına açıkladı.
1936- Ankara 19 Mayıs Stadyumu açıldı.
1939- Sinema dünyasının en iyi filmlerinden biri olarak görülen “Rüzgar Gibi Geçti”nin galası yapıldı.
1941- 769 Rumen Yahudisi yolcusuyla Filistin’e gitmekte olan Struma gemisi İstanbul’a geldi. Yolcuların inmesine izin verilmedi. 23 Şubat 1942’de limandan ayrılmak zorunda kalan gemide 7 gün sonra nedeni açıklanamayan bir patlama oldu. 21 yaşındaki bir genç dışında kimse kurtulamadı.
1942- Varlık vergisi listeleri açıklandı. Varlık Vergisi 330 milyon lira olarak kesinleşti.
1948- TBMM’de Sivas Kongresi’ne Seçilen Temsil Heyeti Üyeleriyle TBMM’nin Birinci Döneminde Bulunan Üyelere Vatani Hizmet Tertibinden Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kabul edildi.
– Fransa ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.
1957- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Yunanistan’ın Kıbrıs tezini red etti. Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu iki gün önceki toplantısında aynı tezi kabul etmişti.
1958- Adalet Bakanı Esat Budakoğlu, 4 yıl içinde basın suçundan 238 gazetecinin mahkûm olduğunu açıkladı.
1964- İstanbul Tiyatrosu (Gülriz Sururi-Engin Cezzar) oyuncuları Berec Pil Fabrikası’nda 10 gündür grevde olan Petrol-İş üyesi işçilere “Keşanlı Ali Destanı”nı sergiledi. Yazar Haldun Taner oyun başlamadan önce işçilere kısa bir konuşma yaptı.
1969- Türkiye Öğretmenler Sendikası, TÖS ile İlkokul Öğretmenleri Sendikası, İlk-Sen’in birlikte düzenlediği boykot başladı. Boykota 120 bin öğretmen katıldı. “Genel Öğretmen Boykotu”nu düzenleyen TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt ve İLK-SEN Genel Başkanı Kenan Keleş ifade için savcılığa çağrıldı. Ankara’da 14, Adana’da 12 TÖS yöneticisi öğretmen işten el çektirildi; bildiri dağıtan 32 öğrenci savcılığa sevk edildi. İstanbul’da Eğitim Enstitüsü ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu öğrencileri “Genel Öğretmen Boykotu”na destek için boykot kararı aldılar. Ankara Üniversitesi’nde TÖS üyesi 50’ye yakın akademisyen destek için derslere girmedi. İstanbul Fatih Kız, Pertevniyal ve Vefa Lisesi öğrencileri de dersleri boykot etti.
– Yıldız DMMA öğrencisi Battal Mehetoğlu’nun cenazesi Morg’tan Yıldız’a götürüldükten sonra İstanbul Üniversitesi’ne getirilerek katafalka konuldu. Protesto için Sultanahmet’teki Adliye’ye yürüyen İÜ öğrencileri dönüşte Beyazıt Meydanı’nda polisle çatıştı.
– John Lennon ve Yoko Ono farklı ülkelerden 12 kentte yürüttükleri Vietnam savaşı karşıtı kampanyaları için Londra’da.
1970- Polonya’da işçiler ayaklandı.
1972- Yaşar Kemal, 30 Kasım’da yurtdışı çıkış izni için yaptığı başvuruya cevap verilmediği için, davetli olduğu Floransa’daki “Akdeniz Kültür İlişkileri”konulu 14-17 Aralık tarihli uluslararası kongreye katılamadığını bildirdi. Tepkiler üzerine, yazara 15 gün sonra pasaport verildi.
– Şadi Alkılıç, Çetin Özek, Aydın Engin, Seçkin Selvi, Faruk Pekin ve Şiar Yalçın’ın aralarında bulunduğu 16 kişi “gizli komünist parti kurmak”tan 6 ay ile 8 yıl arasında ağır hapis ve sürgün cezalarına çarptırıldı.
1976- 3 gündür ülkücülerin işgali altındaki İÜ Hukuk Fakültesi’nde 1.anfiye girmeye çalışan solcu öğrenciler engel olan polisle çatıştı.
1980- Erdal Eren’in idamını protesto için 13 Aralık’ta Ankara Yenimahalle’de pankart asarken karakolda gözaltına alınan, daha sonra götürüldüğü Etimesgut Zırhlı Birlikler Komutanlığı’nda rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan Ercan Koca (17) hayatını kaybetti.
– Ordu Ünye Kumur- Gürağaç yaylasında, kolluk güçlerince düzenlenen operasyonda çıkan çatışma sonucu Devrimci Yol militanları Ahmet Gürler (1958/ Ordu- Fatsa), Ahmet Sakin (1959/ Ordu- Ünye), Ayhan Eskici (1956/ Ordu- Fatsa) ve Sebahattin Demir (1957/ Ordu- Ünye) öldürüldüler.
1982- DİSK duruşmasında, davaya sonradan eklenen ve Selimiye’de tutuklu bulunan DİSK Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof.Sadun Aren’in de kimlik tespiti yapıldı.
1987- Cumhuriyet tarihinde dolar, resmen ilk kez dört haneli rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Dolarının satış kurunu 1000,13 liraya yükseltti.
1988- Av.Halit Çelenk ile İHD Ankara Şube Başkanı Muzaffer Erdost’un ABC Dergisi’ndeki yazılarında ”komünizm propagandası yaptıkları” iddiasıyla yargılanmalarına başlandı. DGM Savcı Yardımcısı Nuh Mete Yüksel’in “ideolojik tavır sergilediği”nden davadan çekilmesi istendi.
1989- Şili’de 16 yıllık Pinochet diktatörlüğü sona erdi: Pinochet’in desteklediği aday % 31’de kalırken, 17 merkez ve sol partinin ittifak adayı Patricio Aylwin % 56 oyla yeni Cumhurbaşkanı oldu.
– Romanya’da, devlet başkanı Nicolay Çavuşesku’nun devrilmesine kadar gidecek olan halk ayaklanması başladı.
– Sinema oyuncusu Ali Şen yaşamını yitirdi.
1990- 48 bin madencinin grevinin 16.gününde Zonguldak dışından gelen sanatçı, yazar ve sendikacılar işçilerle birlikte yürüyüş ve mitinge katıldı. Edip Akbayram ve İlhan İrem’in vereceği konserler “izdiham” gerekçesiyle iptal edildi.
– Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti.
1993- HBB televizyonundan Erhan Akyıldız ve muhabiri Ali Tevfik Berber Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi tarafından tutuklandı. Halkı askerlikten soğutan yayın yaptıkları ileri sürülen televizyoncular 5 gün sonra serbest bırakıldı.
– İstanbul Florance Nightingale’de 3 gün önce Dev Sağlık-İş üyesi 8 arkadaşlarının işten atılmasını protesto gösterisi yapan 102 sağlık çalışanı 17.maddeden işten çıkarıldı. Polis, verilen listeye göre kapıda ve bölümlerde kimlik kontrolü yaparak atılanları binadan çıkardı.
– İstanbul DGM’deki Dev-Sol duruşmasının sonunda sanıklar topluca ayağa kalkarak yanlarında getirdikleri, üzerlerinde “cesaretiniz varsa asın” yazılı olduğu idam kementlerinin dava dosyasına konularak Adalet Bakanlığı’na gönderilmesini isteyip slogan attılar.
– 7 Aralık’ta hayata veda eden Abidin Dino’nun eşi Güzin Dino, eşinin tabutuyla birlikte Paris’ten uçakla İstanbul’a geldi.
1994-Kaçırıldıktan sonra kurşunlanmış cesedi bulunan HEP eski Ankara İl Başkanı Avukat Faik Candan’ın cenazesi Ankara’da yürüyüşle toprağa verildi.
– İstanbul Üniversitesi öğrencileri “öğrenci başına 3 polis düşmesini” protesto için farklı mesleklerden duyarlı kişileri okula davet etme kararı aldı. Öğrenciler ilk olarak Orhan Aydın’ı SBF’de gün boyu konuk etti.
– Aziz Nesin’in de katıldığı toplantıda İHD ile Barış İnsiyatifi, güneydoğudaki çatışmalarda yakınlarını kaybeden Kürt anne ve Türk asker yakınlarını bir araya getirdi.
– Savaşa Karşı Barış dergisi yayımlanmaya başladı.
1995- Av.Eşber Yağmurdereli, 1991’de İHD’nin bir mitinginde yaptığı konuşmada”bölücü propaganda yaptığı” gerekçesiyle 10 ay hapse mahkum edildi.
1996- Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Şişli Abide-i Hürriyet Meydanı’nda “Temiz Türkiye” mitingi yaptı.
– Türkiye tarihinin o güne kadarki en büyük ikramiyesi Sayısal Loto’yu bilen birine çıktı: 211 milyar lira.
1997- “Sendikal Haklar” için İstanbul’dan başlattıkları yürüyüşlerinin 8.gününde DİSK kafilesi Ankara il sınırlarına ulaştı. Sabah Eskişehir’den ayrılan kafileyi Sivrihisar’da Entil Döküm ve Esem işçileri, Kaymaz beldesinde Bergamalı köylüler dahil Eurogold’un altın aradığı 14 merkezden yurttaşlar karşıladı.
– 9 ay içinde 45 il ve ilçede yasaklanan Ankara Ekin Tiyatrosu’nun “Memleket Hikayeleri” 200.oyuna yaklaştı.
1998- Ankara Valiliği İl İdare Kurulu, İçişleri Bakanlığı müfettişlerinin raporlarına istinaden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek hakkında “yargılanması” kararı aldı. Karar, doğalgaz sayaç ihaleleri ile imar uygulamalarındaki usulsüzlüklere dayandırıldı.
2000- Bitlis’in Tatvan ilçesi yakınında 6. Zırhlı Tugay Komutanlığına ait askeri helikopter düştü, 2 asker öldü, 5 asker yaralandı.
– 14 cezaevinde 203 mahpusun açlık grevine 46 kişilik 3.bir ekip daha katıldı. Adalet Bakanı Türk: “Koğuş sisteminin sürmesiyle cezaevi sorunu çözülemez. Eylemler cezaevi boyutunun ötesine geçerek düzen bozucu eylem niteliği kazandı. Bu, hoşgörü ile karşılanamaz.”
– Dünyanın en büyük nükleer kazasının yaşandığı Çernobil Nükleer Santralı törenle kesin olarak kapatıldı.
– Belçika parlamentosu Tüzük Komisyonu’nda “üyeleri arasında ırkçılıktan mahkumiyeti bulunanların yer aldığı siyasi oluşumların kurulmasına izin verilmemesi veya kurulmuş ise kapatılabilmesini ” öngören madde kabul edildi.
2001- İsrail, tanklarla Gazze Şeridi’nin Beyt Hanun kentine girdi. Sokağa çıkma yasağı ilan eden İsrail güçleri, karşılarında taş atan yüzlerce Filistinli çocuk buldu; üçü çocuk beş kişi öldü.
2002- Rusya’da müebbet hapse mahkum Çeçen komutan Salman Raduyev’in cezaevinde öldüğü açıklandı. Adalet Bakanlığı Raduyev’in iç kanamadan öldüğünü açıkladı.
2004- Yunanistan’da başkent Atina’ya giden yolcu otobüsü kaçırıldı. Silahlı iki eylemcinin talepleri, Rusya’ya gidiş izni ve 1 milyon avro. Eylemciler gece teslim oldu.
2004 – Şair, yazar, yayıncı ve edebiyat araştırmacısı Şükran Kurdakul, 77 yaşında öldü. 1946’da lisede ”Nazım Hikmet’in şiirlerini okuduğu için” 4.5 ay tutuklu kalıp okuldan atıldı. 1953- 1955’de”TKP bağlantısı”ndan 2 yıl tutuklu kaldı. TİP (1963-1968), TYS ve Pen Yazarlar Derneği’nde görev yaptı.
2005- Irak’ta yüzde 70 katılımla gerçekleşen genel seçimlerde halk ilk kez dört yıl için milletvekillerini seçti. 307 parti,19 ittifak ve bağımsızların sunduğu 7 bin 655 aday arasından, Meclisin 275 üyesi belirlendi.
2006- İran’da Uzmanlar Meclisi ve yerel yönetim seçimleri yapıldı. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad oy kaybetti. Dini lideri belirleyen Uzmanlar Meclisi seçimini eski cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani kazandı. Büyük kentlerde kadın adaylar, erkekleri geçti. Şiraz’da en çok oyu Fatma Huşmand, Arak’ta Fariha Abagheri aldı.
2008- Özcan Alper’in “Sonbahar” filmi Hayata Dönüş’ün 8. yıldönümünde gösterime girdi.
2009- DTP’nin kapatılmasını protesto eden aralarında Av.Eren Keskin’in de bulunduğu bir grup siyah poşetler giyerek Galatasaray’da yere yattı.
– İHD’liler cezaevlerindeki tecridin kaldırılması ve hasta tutukluların tahliyesi için birbirlerine zincirlenerek G.Saray’a yürüdü
– TEKEL’in özelleştirilmesinin ardından işyerleri kapatıldığı için başka kamu kuruluşlarına özlük haklarıyla birlikte nakledilmek isteyen TEKEL işçileri Türkiye’nin farklı illerinden otobüslerle Ankara’ya gelerek AKP Genel Merkezi’ne yürüdü, polis barikatla engelledi.
2010- Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısı için 9 bakanla ODTÜ’ye gelen Başbakan Erdoğan’ı protesto eden öğrencilerden 21’i gözaltına alındı.
– Türk dilci, sinema tarihçisi ve çevirmen Nijat Özön öldü.
2011- Dev Sağlık-İş üyeleri, Kadıköy Belediyesi Sağlık Polikliniği’nde 3 çalışanın sendikaya üye oldukları için işten çıkarılmasını Söğütlüçeşme’deki poliklinik önünde protesto etti.
2012- ÖDP’liler “AKP düzenini yıkalım, Türkiye’yi yeniden kuralım” çalışmalarının İstanbul Valiliği’nce yasaklanmasına karşı Vali H.Avni Mutlu’yu Taksim’de protesto etti.
– Taksim Dayanışma Platformu üyeleri “Yayalaştırma Projesi” kapsamında Gezi Parkı’nda ağaç kesilmemesi için stand açıp imza topladı.
2013- İHD’liler, cezaevlerinde ağır hasta 163 tutuklu ve hükümlünün bırakılması istemiyle ülke genelinde eş zamanlı olarak “163 dakika süreyle oturma eylemi” yaptı.
– Gezi Direnişi’nde hayatını kaybedenler için Gezi Parkı’nda anma yapmak isteyen 20 kişilik bir gruba polisler engel oldu.