1718- Londralı avukat James Puckle (Pakl) makinalı tüfeği keşfetti.
1756- Kuzey Amerika’daki egemenlik mücadelesinde İngiltere’nin Fransa’ya savaş açmasıyla, Fransa-Kızılderili savaşı olarak da bilinen 7 yıl savaşı başladı.
1811 – Paraguay, İspanya’dan bağımsızlığını ilan etti.
1856 – Anadolu Feneri ve Rumeli Feneri Fransızlar tarafından inşa edilerek işletilmeye başlandı.
1919- İtilaf Devletleri desteğindeki Yunanlar, İzmir’i işgal etti. Gazeteci Hasan Tahsin (Osman Nevres) ve Askerlik Şubesi Başkanı Albay Süleyman Fethi, Yunanlı askerler tarafından öldürüldüler.
1920- Birinci Yozgat İsyanı çıktı.
1924- Sanayi-i Nefise Mektebi (bugünkü M.Ü. Güzel Sanatlar Akademisi) öğrencileri ilk resim sergilerini İstanbul’da açtı.
1929- Amerika Birleşik Devletleri’nde Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi ilk ödülleri dağıttı. Amerikan yapımı sessiz film “Wings” (Kanatlar) en iyi film seçildi. Ödüller, 1931’den bu yana “Oscar” adıyla da biliniyor.
1932 – Kürtçeyi latin alfabesi ile ilk kez yayınlayan Hawar dergisi yayın hayatına başladı.
1933- Rus romancı Maksim Gorki, İtalya’dan Rusya’ya geçerken İstanbul’a geldi ve Süleymaniye Camii ile bazı müzeleri gezdi.
1935 – Josef Stalin tarafından 1931’de inşaası başlatılan ve Dünyanın en büyük metrolarından biri olan Moskova metrosu hizmete açıldı.
1950- İstanbul Yüksek Tahsil Gençlik Derneği’nin Nazım Hikmet’in açlık grevine destek için Laleli Çiçek Palas’ta düzenlediği toplantıyı MTTB’liler bastı.
1952- Türk-Elen Dostluk Derneği kuruldu.
1953- İstinye Tersanesi’nde yapılan Bostancı ve Caddebostan gemileri törenle denize indirildi.
1964 – 50 bin Türk işçisinin çalıştığı Batı Almanya ile ülkemiz arasında işçilerin sosyal güvenliğiyle ilgili yeni bir anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre işçiler sigortalı olacak ve çocuk zammı alacak. Aileleri de hastalık sigortasından yararlanacak.
1966- Vietnam savaşını protesto eden 8 bin Amerikalı 2 saat boyunca Beyaz Saray’ı kuşattı.
1968- Fransa’da Cleon kentindeki Renault fabrikası genç işçilerin öncülüğünde işgal edildi.
– AP’li Milli Eğitim Bakanı İlhami Ertem, şikayet konusu olan kız öğrencilerin mini etek giymeleri konusunda “geçici modalara tabi olmalarının önlenmesi” için valiliklere genelge gönderdi.
1969- Anayasa değişikliğinin Meclis’te kabul edilmesiyle, eski DP’lilere siyasal haklarını iade etme imkanı tanındı.
1970- Devrimci Doğu Kültür Ocakları (DDKO) Cumhurbaşkanı Sunay’a Doğu-Güneydoğu’daki komando harekatında yapılan zulümlere dair bir rapor sundu.
1972- Yeni hükümeti kurma görevi tabii Senatör Ferit Melen’e verildi.
1973- Temyize gidilen davada Askeri Yargıtay 4.Dairesi, Prof.Uğur Alacakaptan ve Asistan Uğur Mumcu’nun ağır hapis cezalarını “atfedilen suçların sabit olmadığı” gerekçesiyle bozarak tahliyelerine karar verdi. Uğur Mumcu tahliye oldu. Sonra da er olarak askere alındı.
1975- ODTÜ de boykot başlatıldı. Öğrenci talepleri: Mütevelli Heyeti’nin kaldırılması, Üniversite yönetiminde öğrencilerin de söz sahibi olması, rektörlüğün ODTÜ-DER’i tanıması, 12 Mart döneminde Disiplin’e sevkedilen devrimci öğrencilere işlem yapılmaması, yurtların ıslahı vs. Boykot kararı, Şubat’ta kurulan ODTÜ-DER’in Mayıs’ın ilk haftasında yapılan ve yaklaşık 1.500 öğrencinin katıldığı ilk genel kurulu sonrası fakültelerde ve yurtlarda düzenlediği toplantılarda şekillendi. 6 ay süren boykot, öğrenci taleplerinin büyük ölçüde karşılanmasıyla son buldu.
1976- Türkiye’de ilk kez CHP’li İstanbul Kağıthane Belediyesi -araya herhangi bir ”işletmeci” koymadan- Belediye kaynaklarıyla kurduğu Tanzim Satış Mağazaları’nı Kağıthane ve Gültepe’de açtı (Sonraki aylarda Sanayi Mahallesi, Çeliktepe ve diğerleriyle mağaza sayısı 6’ya yükseldi).
1977- Erbakan G.Antep’teki seçim mitinginde: “Mümkün olsaydı, tüm okulları imam-hatip okulu haline getirirdik.”Ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı B.Ecevit Trabzon’daki seçim mitinginde: ”Adalet Partisi ile Milli Selamet Partisi, vurgun ve sömürü düzeninin siyaset alanındaki temsilcileridir. Milliyetçi Hareket Partisi de, vurguncuların silahlı koruyucusu.”CHP 5 Haziran 1977 seçimleri için partili uzmanların da katkısıyla “Halk İktidarına Doğru” adlı bir propaganda filmi hazırladı. Filmin senaristi ve yönetmeni Mahmut Tali Öngören.
1979- Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) gazetelere tam sayfa ilan vererek döviz darboğazı, yokluklar, işsizlik vb.den dolayı CHP iktidarının “müdahaleci ekonomik politikaları”nı ve işçi sendikalarını sorumlu tuttu.
Başbakan Ecevit TÜSİAD’ın gazete ilanları için: ”Büyük sermaye çevrelerinin paralı, tehditli ve uyarı muhtıralı duyuruları ile Türkiye’de hükümet öldürülemez. Öldürülebilse bile, böyle bir hükümetin cenazesini Türkiye’de kimse taşıyamaz.”
– Ülkücülerce öldürülen Kuştepe Lisesi Müdürü Doğan Erdoğan’ın cenaze töreninin engellenmesini protesto için öğretmen arkadaşları Morg’dan Cağaloğlu İl Milli Eğitim Müdürlüğü önüne sessiz yürüyüş yaptı, binaya siyah çelenk bıraktı.
– Muzaffer İzgü, Bulgaristan’da 12 ülkeden 97 gülmece yazarının katıldığı yarışmada “Dayak Birincisi” adlı hikaye kitabıyla kazandığı birincilik ödülü “Altın Kirpi”yi almak üzere Bulgaristan’ın Sviştov kentine gitti.
1980- Bursa Yıldırım Beyazıt Lisesi Edebiyat Öğretmeni TÖB-DER üyesi Mehmet İber Belediye binası önünde bir ülkücünün silahlı saldırısında hayatını kaybetti.
Askerliğini yaptığı İstanbul/Büyükdere’de çarşı izninde iki kişinin çapraz ateşiyle hayatını kaybeden er İ.Sargın’ın memleketi Trabzon/Tonya’daki cenazesinde “izinsiz gösteri” yapmak isteyen bir sol grupla jandarma arasında çıkan çatışmada öğrenci Abidin Yılmaz (1962/ Trabzon- Tonya) öldü.
1981- “Sanat Emeği” dergisi Yazı İşleri Müdürü şair/editör Turgay Fişekçi, derginin Eylül 1978 tarihli sayısındaki “SBKP Programında Kültür Sorunu” başlıklı yazıda komünizmi övdüğü gerekçesiyle 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
1983- 12 Eylül döneminin ardından demokrasiye geçişte kurulan ilk parti açıklandı: Milliyetçi Demokrasi Partisi.
– Devrimci Yol ve TÖB-DER davalarından yargılanan Abdullah Gülbudak (1946/ Ordu- Fatsa), Ankara Merkez Kapalı Cezaevi’nde zamanında tıbbi müdahele yapılmadığından yaşamını yitirdi.
1984- 1383 kişinin imzaladığı “Türkiye’deki demokratik düzene ilişkin gözlem ve istekler” başlıklı dilekçe -Cumhurbaşkanı K.Evren kabul etmediğin için- Köşk kapısına ve TBMM Başkanlığı’na teslim edildi. Aydınlar Dilekçesi’ne aynı gün Sıkıyönetim’ce haber yasağı getirildi; gazetelerde ancak 19 Mayıs’ta yayınlanabildi.
– Belediyeler ve il özel idarelerinin genel bütçe vergi gelirlerindeki payının artırılmasına ilişkin yasa yürürlüğe girdi. Vergi gelirlerinin yüzde 10.3’ünü 64 ildeki belediyeler alacak. Özel idarelerin yüzde 1 olan payı da yüzde 2.3’e yükseltildi.
– Askerlik süresi 18 aya indirildi.
1986- Polis Sedat Caner’in itiraflarında Ekim 1981’de Kahramanmaraş’ta gözaltında işkenceden dolayı öldüğünü söylediği Mehmet Ceren’in babası savcılığa başvurdu.
1987- Cumhuriyet’teki “DİSK Geçmiş Değil Gelecektir” ve “Hülle Partisi” yazılarından yargılanan İ.Selçuk ve O.Gönensin beraat etti.
1988 – 8 yıldan fazla süren çarpışmalardan sonra Sovyet Kızıl Ordusu Afganistan’dan çekilmeye başladı.
– TİKKO Militanı Hacer Çetin’in, kendi silahının kazayla patlaması sonucu yaşamını yitirdiği bildirildi.
1990- SA-SA’nın Adana ve İstanbul fabrikalarında çalışan Petrol-İş üyesi 3.800 işçi greve başladı.
– 2 kitabından dolayı 2 aydır tutuklu bulunan İsmail Beşikçi, TBKP’li Kutlu ve Sargın’ın da izlediği davada cezaevinden getirilmediği için duruşmaya çıkarılmadı; avukatları cezaevi yönetimi hakkında suç duyurusunda bulundu.
– Vincent Van Gogh’un resmi “Doktor Gachet’nin Portresi” bir resim için ödenen en yüksek fiyatla 82,5 milyon dolara satıldı.
1991 – Edith Cresson, Fransa’nın ilk kadın başbakanı oldu.
1992- Şırnak’ın Uludere ilçesi Taşdelen ve Işıkveren sınır jandarma karakollarına PKK tarafından yapılan baskında 27 asker ölürken, olaydan sonra düzenlenen operasyonda 100 PKK’lının öldürüldüğü açıklandı.
1995- ANAP’lı Eminönü Belediyesi, ikramiyelerinin ödenmediği gerekçesiyle bayram tatilinde çalışmayan DİSK/Genel-İş üyesi 261 işçinin işine son verdi.
1996- 1 Mayıs 1977 Katliamı nedeniyle emniyet görevlilerine açılan dava “zamanaşımı” nedeniyle kapatıldı. Müdahil Avukat Rasim Öz, “planlı katliam” olarak değerlendirdiği 1 Mayıs davasındaki zamanaşımı süresinin ”15 yıl değil 20 yıl olduğu”gerekçesiyle karara itiraz etti.
– Yaklaşık 20 dk’lık kısa film olarak çekilecek “Kayıp”ın tanıtımı İHD de yapıldı.
1997- ÖDP, Bedrettin Dalan döneminde Kasımpaşa-Piyalepaşa ile ilgili hazırlanan Merkezi İş Alanı (MİA) projesinin RP’li Beyoğlu Belediyesi’nce Bölgesel İş Alanı (BİA) adıyla yeniden gündeme getirilmesinin tarihi ve kültürü yok edecek bir ”sosyal çöküntü planı” olduğunu bildirdi.
– Almanya’da Kitap Yayımcıları Birliği Barış Ödülü Yaşar Kemal’e verildi.
2000- Gazeteci-yazar Uğur Mumcu suikastı soruşturması çerçevesinde tutuklanan ve Tevhid-Selam örgütü üyesi olmakla suçlanan sekiz zanlı, Eskişehir Özel Tip Cezaevi’ne sevk edildi.
– “Kurtuluş” Gazetesi satarken polislerce vurularak öldürülen İrfan Dağdaş’ın (17) davasında polislerin tutuklanması talebi reddedildi.
– Sierra Leone’de Devrimci Birlik Cephesi (RUF) rehin aldıkları 500’e yakın BM askerinden 139’unu serbest bıraktı.
2001- IMF, K.Derviş’in açıkladığı 3 yıllık “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı”na göre ek niyet mektubunu onayladı, 3.8 milyar $’lık krediyi serbest bıraktı. Derviş ”İşçiler de programı zedeleyecek bir artış alıp, sonra enflasyonla kaybedeceklerini biliyorlardır sanırım” dedi.
– Meclis Komisyonu’nda görüşülen ve kamu emekçilerine toplu sözleşme ve grev hakkı tanımayan yasa tasarısı protestolarına müdahale edildi.
– Kayseri’de oynanan yükselme grubu maçlarını birincilikle tamamlayıp şampiyon olarak 3.Lige çıkan Konya Ladik Kompenspor’lu futbolcuların maç bitiminde sahada “şükür namazı” kılmalarına ilişkin olarak Futbol Federasyonu idari soruşturma başlatılacağını açıkladı.
– Meksika’da öğretmenler greve gitti.
2002- RTÜK ile Basın Yasası’nda değişiklik içeren yasa TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e gönderildi. Yasayla televizyonlar için ekran karartma dönemi sona erdi. Basın yoluyla işlenen suçlara internet de eklendi.
– Türk-İş, başta İş Güvencesi Yasası olmak üzere çalışanların taleplerine dikkati çekmek amacıyla Güvenpark’ta 3 gün süreyle oturma eylemi başlattı.
2003- TİKKO üyesi Emel Kılınç’ın Tokat’ta yaşamını yitirdiği açıklandı.
– Arjantin’de ‘El Turco’ lakaplı eski başkan Carlos Menem, 27 Nisan’da yapılan ilk turda oyların yüzde 24’ünü almasına rağmen, ikinci turdan çekildiğini açıkladı. Böylece ‘Meçhul İnsan’ lakaplı Nestor Kircher seçim kazanmadan başkan oldu.
2004- İsrail, Gazze Şeridi’nde Refah kentinde evleri yıktı, yolları, elektrik ve su şebekelerini çökertti. Bin kadar Filistinli evsiz kaldı. Son operasyonla birlikte İsrail’in 2000’den beri Refah’ta yıktığı ev 1026 evsiz bıraktığı Filistinli sayısı 11 bine ulaştı.
2005- 17 Mayıs 1998’de Sason’da “terör örgütüne yardım ve yataklık yaptığı” iddiasıyla gözaltına alınıp tutuklanan A.Çelik Şubat 1999’da beraat ettikten sonra, avukatı Tahir Elçi aracılığıyla gözaltında işkence ve kötü muamele gördüğü iddiasıyla 9 polis hakkında dava açtı. Polisler yargılanıp “delil yetersizliğinden” beraat edince AİHM’e başvuran A.Çelik lehine AİHM, Türk hükümetini Çelik’e 10 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti.
– Tel Aviv’de 150 bin İsrailli Ariel Şaron yönetiminden İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden çekilmesini istedi.
– Ankara’da Milli Görüş Vakfı, Mazlum-Der, Hak-İş ve Memur-Sen’in oluşturduğu İnanç Özgürlüğü Platformu “Beyaz Buluşma” adı altında türban yasağını protesto etti. Mitingte haremlik selamlık uygulandı.
– İncirlik Üssü’nde 90 adet nükleer bomba bulunduğunu öne süren Greenpeace İncirlik beldesinde büro açtı.
2006- Dünyanın en yüksek (8 bin 850 metre) noktası Everest’te zirveye tırmanan ilk Türk kadın dağcı, Petrol Ofis takımından Eylem Elif Maviş oldu.
2007- Yargıtay, Şemdinli davasıyla ilgili sanık astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz hakkındaki 39 yıl 5 ay 10’ar gün hapis cezası kararını ”eksik soruşturma” gerekçesiyle bozdu. Daire, davanın askeri mahkemede görülmesi gerektiğine karar verdi.
2009- Türkiye İstatistik Kurumu, şubat ayı işsizlik rakamlarını açıkladı. %16,1. Bu oran o güne kadar açıklanan en yüksek oran olarak tarihe geçti.
2011- Çeşitli kentlerden gelip Ankara’da buluşan TMMOB üyeleri Sıhhiye Meydanı’na yürüdü.
– IMF Başkanı Dominique Strauss-Khan, New York’ta otel odasını temizliğe gelen hizmetçiye cinsel saldırıda bulunmaktan gözaltına alındı.
– İnternete sansür girişimleri birçok kentte gösterilerle protesto edildi.
2013- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Hrant Dink cinayeti davasında, sanıkların “silahlı terör örgütü” değil, “suç işlemek amacıyla oluşturulan örgüt” üyesi olduklarına karar verdi. Yasin Hayal’e verilen ağırlaştırılmış müebbet cezası onandı.
– Çeşitli kentlerden gelip Ankara’da buluşan TMMOB üyeleri Sıhhiye Meydanı’na yürüdü.
– Reyhanlı katliamını protesto etmek isteyen Ankara Üniversitesi Cebeci ile ODTÜ ve Hacettepe öğrencilerine polis sert müdahale etti.
– Hava-İş THY işyerlerinde gece 03:00’de greve başladı.
2014- Soma’da Başbakanlık Müşaviri Yerkel’in ardından Başbakan Erdoğan ve korumalarının da bir kişiyi markette dövdüğü görüntüler ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan’ın bir markette tokatladığı madenci Taner Kuruca akşam Kanal D’ye bağlanarak, Erdoğan’ın “istem dışı” tek bir tokat attığını ama ardından korumaların sert darbelerinin geldiğini, yere düştüğünü söyledi.
Soma faciasını protesto için Ankara’da DİSK, KESK, TTB, TMMOB ve T.Diş Hekimleri Birliği işbaşı yapmadı ve Bakanlığa yürüdü.
İstanbul’da Soma protestosu için Gayrettepe’den Fındıklı SGK’ya yürümek isteyen meslek ve kitle örgütleri üyelerine polis engel oldu, Mecidiyeköy’de toplanıldı.
İzmir’de DİSK dahil 4 meslek örgütünün Soma için 1 günlük iş bırakma eylemi kapsamındaki yürüyüşüne polis sert müdahale etti.
2015- “Blues müziğin kralı” olarak anılan Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve gitarist B.B. King, 89 yaşında hayatını kaybetti.
2019- Danıştay, Ceylan Önkol’un ailesinin açtığı maddi ve manevi tazminat ödenmesi davasında Diyarbakır 2.İdare Mahkemesi’nin sadece 28.209 TL manevi tazminat ödenmesi kararını ”idarenin hizmet kusuru bulunduğu”gerekçesiyle bozdu, karar yeniden ele alınacak.
Yorumlar kapatıldı.