Belleğimizde 16 Ağustos

1271- Hacı Bektaşi Velinin ölümü. Hacı Bektaşi Veli her yıl 16 Ağustos’ta uluslararası bir törenle adının verildiği ilçede anılıyor.
1448- Tasavvuf şairi Hacı Bayram Veli öldü.
1534- Kars, Osmanlı yönetimine girdi.
1838- Baltalimanı Ticaret Antlaşması imzalandı. Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalanan antlaşma ile Osmanlı pazarları İngiliz mallarına açıldı.
1858- ABD Başkanı James Buchanan ilk okyanus aşırı telgraf görüşmesinin açılışını İngiltere Kraliçesi ile yaptı.
1868- Peru’nun Arica kenti, 8.5 büyüklüğündeki bir depremin ardından gelen tsunami ile yerle bir oldu. Yaklaşık 25.000’i Arica’da olmak üzere, toplam 70.000 kişi öldü.
1908- Ankara-Bağdat demiryolu işçileri greve çıktı.
1909- Cemiyetler Kanunu çıktı.
1913- Japonya’nın Tōhoku Imparatorluk Universitesi (şimdiki Tohoku Üniversitesi) ilk kadın öğrencisini kabul etti.
1925- Charlie Chaplin’in “Altına Hücum” adlı filmi gösterime girdi.
1928 – Türk fotoğraf sanatçısı Ara Güler doğdu.
1929- Çin ve Sovyet askerleri Mançurya’da çatıştı.
1949- Amerika Birleşik Devletleri’nden yardım olarak alınan iki muhrip Gölcük’e geldi. Gemilere Gaziantep ve Gemlik adları verildi.
1953- İran Şahı Rıza Pehlevi ve Kraliçe Süreyya, Başbakan Musaddık’ı düşüremeyince İran’ı terkettiler. 6 gün sonra Şah’a bağlı subayların darbesinden sonra geri döndüler.
– Türkiye’de İzmir Panayakopu’da inşa edilen Papa XII. Pius’un verdiği imtiyazla İzmir Selçuk’ta inşa edilen Meryemana Evi açıldı. Kutsal Meryem’in son günlerini yaşadığı yerlerden biri olarak kabul edilen Bülbül Dağı’ndaki Meryemana Evi’nde yapılan törenle Hristiyanlar hacı oldu.
1960- Kıbrıs, Başpiskopos Makarios’un başkanlığında bağımsız bir cumhuriyet oldu. Kıbrıs’a bağımsızlık tanıyan Zürih ve Londra anlaşmaları, 15 Ağustos gece yarısı yürürlüğe girdi ve Kıbrıs bağımsız cumhuriyet oldu.
– Joseph Kittinger, New Mexico’da yaklaşık 31.330 m yüksekteki bir balondan paraşütle atladı ve bugüne dek kırılamayan üç rekoru kırdı: yüksekten atlama, serbest düşüş ve en hızlı insan.
1961- Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu yasası çıkartıldı
1962- Türk hava sahasını ihlal eden iki Irak uçağı düşürüldü. Irak iki gün sonra Türkiye’ye bir nota verdi ve Türkiye’yi Molla Mustafa Barzani’ye yardım etmekle suçladı.
1968- Milli Türk Talebe Birliği yöneticileri TİP İstanbul İl Merkezi’nin kapısına “Ezilmesi icabedenleri ezeceğiz” yazılı siyah çelenk bıraktı.
– Yaklaşık 1 aydır öğrenci eylemlerine sahne olan Meksika’da öğrenciler başkent Mexico City Emniyet Müdürü’nün görevden alınması talebiyle yürüyüş düzenledi.
1971- 26 sanıklı THKP-C (Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi) davası Selimiye’deki Sıkıyönetim Askeri Mahkeme’sinde başladı. İddianameyi okuyan askeri savcı Mahir Çayan dahil 13 kişi hakkında idam cezası istedi.
1974– TSK birlikleri Mağusa, Lefkoşe, Lefke hattının kuzeyinde kalan bölgeyi denetim altına aldı ve ateş kesildi.
– Andreas Papandreu 7 yıl sürgünden sonra Yunanistan’a geri döndü.
1975- Harun Karadeniz’in cenazesi Kadıköy’den Karacaahmet Mezarlığı’na yapılan yürüyüşle toprağa verildi.
1977- Elvis Presley, malikanesinde ölü bulundu.
1978- THKP-C’den hüküm giyen -24 yıl ağır hapis- tek subay olan Orhan Savaşçı: “Faşizmle savaşmayanların maceracılık eleştirilerini ciddiye almaya değer bulmuyorum”.
– Kayseri’de öldürülen ülkücü Eğitim Enstitüsü öğrencisinin cenazesi sonrası kente dağılan ülkücüler TSİP İl Başkanlığı ve Maden-İş şube binaları ile 100’ü aşkın işyerini tahrip etti. Polisler ve cenazeden 1 gün önce kente getirilen komando birliği müdahale etmedi.
– TİP Genel Başkanı Boran ABD askeri ambargosunun şartlı kaldırılmasının Amerika’nın Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’deki hegemonyasını sürdürmek niyetinde olduğunu gösterdiğini söyledi. SDP Genel Başkanı Aybar ise, “ABD’den boşalacak koltuk SSCB’ye peşkeş çekilmemeli”dedi.
– TGS (Türkiye Gazeteciler Sendikası) meslekte 20. ve 25. yılını dolduran basın çalışanlarının ödüllerini grevdeki Doğan Kardeş, Hayat ve Neşriyat işçileriyle birlikte dağıttı.
1980- Hekimhan-Hasançelebi Demir Çelik İşletmesi’nde DİSK/Dev Maden-Sen’in işverenin sendika ayrımcılığından başlattığı grev 2.ayını doldurdu.
– İlhan Selçuk 12 Eylül’ün arifesinde Cumhuriyet’teki köşesinde yazdı: “AP-MHP ortaklığı, Anayasa değişikliğiyle bir tür Başkanlık Sistemi getirip sıkıyönetimsiz ama sıkıyönetimden daha sıkı bir OHAL Yasası ve DGM’ler ile ülkeyi yönetmeyi planlıyor”
1982- ATİF saflarında mücadele yürüten ve Ulm’de Halk Ocağı’nın kuruculuğunu yapan Hüseyin Doğan (1944- Pülümür) yaşamını yitirdi.
1983- Milliyet gazetesinin yayını İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından durduruldu.
1984- MESS ile Metal-İş, 50 bin işçiyi kapsayan toplu sözleşme konusunda anlaşmaya vardı. İşçilere, yaklaşık yüzde 52-60 arasında zam verildi. Sosyal haklarda ise yüzde 100’e varan artış sağlandı.
1985- İstanbul Emayetaş’ta 150 işçi tazminatsız işten çıkarılmalarını aileleriyle birlikte fabrikanın önünde protesto etti.
1988- İstanbul Taşkızak Tersanesi işçileri, ücret bordolarını Milli Savunma Bakanlığı’na postalayarak ANAP hükümetini ve toplu görüşmelerde yetersiz bir tutum sergilediği gerekçesiyle T.Harb-İş Sendikası yönetimini protesto etti.
– Devrimci Yol Davası’nda okunan savunmadan (27 Mayıs darbesi): ”Sıkı askeri paktlarla bağlanmış olan Türkiye’de ABD kontrolü altındaki ordunun tayin edici bir rol oynadığı muhalefet hareketi, Türkiye’deki Amerikan egemenliği için ciddi bir tehdit oluşturmayacaktır.”
– “Toplumsal Kurtuluş” dergisinin Kasım 1987, Şubat 1988 ve Haziran 1988 sayılarındaki 15 yazı için DGM savcısı 15 kişiye toplam 256 yıl 6 aya kadar hapis cezası istedi. Bir kısmı halen hüküm giymiş bir kısmı da -Yalçın Küçük ve arkadaşları gibi- Haziran 1988’den beri tutuklu olarak cezaevinde olan 15 kişi arasında derginin sahibi Bilgesu Erenus, Yazı İşleri Müdürleri Orhan Gökdemir ve İlhan Akalın, yazar Yalçın Küçük ve avukat Hüsnü Öndül de var.
– 1 Ağustos Genelgesi ile tekrar zorunlu hale getirilen tek tip elbiselerin cezaevlerine gönderilmesine başlandı. Cumhuriyet savcıları bej rengi tek tip elbise giymeyi reddeden tutuklu ve hükümlüler hakkında tutanak tutuyor.
1989- Aydın E Tipi cezaevindeki ölüm orucunun 49.gününde durumu ağırlaşan 4 hükümlü daha İzmir Devlet Hastanesi’ne nakledildi. Yeni Çözüm dergisi bürosunda açlık grevi yapan 3 kişi Bursa Adliyesi önüne siyah çelenk bırakmak isteyince polis müdahale etti. Cezaevlerindeki açlık grevlerinde ölümleri protesto eden 250 gazeteci TGS İstanbul Şb.’nden Sirkeci Büyük Postane’ye yürüdü.
1991- İran Başsavcısı, “tesettüre uymayı reddeden ve utanma duygusu taşımayan” kadınların din değiştirmiş sayılarak öldürüleceğini söyledi.
1993- İnsan Hakları Derneği kurucusu ve Genel Sekreter yardımcılarından Avukat İbrahim Tezan yaşamını yitirdi.
1994- Madımak’ta ölen Nesimi Çimen’in oğlu Mazlum Çimen, yalancı tanıklık yaptıkları gerekçesiyle 56 kişi hakkında suç duyurusunda bulundu.
1995- HADEP davasında zılgıt çekip zafer işaretiyle alkış tuttukları için “bölücülük”ten tutuklanan 15 kişi tahliye edildi.
1996- Şanlıurfa’da sezaryenle anne olan Müzeyyen Işıkgöz, Kızılay’dan alınan kandan AIDS hastalığına yol açan HIV virüsü kaptı.
– 33.Hacı Bektaş Veli’yi Anma Törenleri’ne katılan RP’li Kültür Bakanı İsmail Kahraman konuşması sırasında uzun süre yuhalandı.
1997- 8 yıllık kesintisiz eğitim yasa tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Aynı gün 8 yıllık eğitim fonu için zam yapılmasına tekel ürünlerinden başlandı. Tekel’den Sorumlu Devlet Bakanı Eyüp Aşık, “Vatandaşlar içerken hayır işi yapmış olacaklar” dedi.
1999- Koalisyon ortakları arasında Af Yasa Tasarısı ile ilgili uzlaşma sağlandı. Türk Ceza Kanunu’nun 312. maddesinde düzenleme yapıldı. 312. maddenin 2. fıkrası af kapsamı dışında bırakıldı.
– “Ağca’yı İpekçi suikastinde azmettirmek ve olaya iştirak”ten aranan Mehmet Şener’in gıyabi tutuklama kararı ve soruşturma dosyası “zamanaşımı” gerekçesiyle kaldırıldı. MİT üyesi kurye Nevzat Bilecen ve Abdullah Çatlı’yla birlikte eroin işine giren Mehmet Şener 1982’de Nevşehir Emniyeti’nden alınmış olan sahte pasaportla İsviçre’de eroinle yakalanmış, ancak Türkiye’ye iade edilmeyip 1983’de serbest bırakılmıştı.
2000- Temmuz ayında Burdur Cezaevi’nde gördükleri işkenceyi fotoğraflayarak basına dağıttıkları gerekçesiyle 8 hükümlü ve tutukluya 15’şer gün hücre cezası verildi.
2001- Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ilk kurucular kurulu toplantısı yapıldı. Recep Tayyip Erdoğan 121 üyenin hepsinin oyuyla genel başkan seçildi. Erdoğan; “Hayata bakışımız değişti, şartlar değişti, dünya değişti. Değişmeyen tek şey var, adalet, özgürlük ve ekmeğe olan ihtiyaç. Cumhuriyeti en önemli kazanım olarak görüyoruz” dedi.
– Ozan, yazar, denemeci, eleştirmen ve düşün bilimci Abdullah Rıza Ergüven yaşamını yitirdi.
2002- F tipi cezaevlerinin yapımıyla ilgili süreçte Avrupa Birliği’nin de katkısının olduğu gerekçesiyle Taksim’deki Fransız Başkonsolosluğu’na dilekçe vermek isteyen TAYAD ve TUYAB üyelerinden 12 kişi dövülerek gözaltına alındı.
2003- Ankara Savaş Karşıtı Platformu Irak’a asker gönderilmesi yönündeki girişimleri protesto mitingi düzenledi. Platform 30’a yakın sivil toplum kuruluşu ve siyasi parti’den oluşuyor.
2004- Irak’ta Musul yakınlarında iki Türkiyeli şoför kaçırıldı. Konvoydaki diğer dört şoför kaçtı.
– Avrupa’nın en küçük ülkesi Liechtenstein’da Prens 2. Hans Adam, yönetimi en büyük oğlu Alois’e devretti. 160 kilometrekarelik Liechtenstein’da 34 bin kişi yaşıyor.
2005- Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Demokratik Toplum Hareketi’ne katılma kararı aldı.
– İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki yirmi bir Yahudi yerleşiminin boşaltılması için tanıdığı süre doldu, ama direniş sürüyor. Neve Dekolin yerleşiminde polisle Yahudi halk çatıştı; 800 kişi gözaltında.
– Batı Karayipler havayollarına ait bir yolcu uçağı Machiques-Venezuela yakınlarında düştü: 160 kişi öldü.
2006- Güneydoğu Sanayici ve İşadamları Derneği (GÜNSİAD) Genel Başkanı Şah İsmail Bedirhanoğlu, PKK’nın ateşkes ilan etmesi ve silahı yöntem olarak kullanmaktan vazgeçtiğini açıklaması gerektiğini söyledi, devletten de genel af çıkarmasını istedi.
– Adana’da PKK bildirisi dağıttıkları gerekçesiyle müdahale eden polisten kaçarken tabancayla vurulan 16 yaşındaki Fevzi Abik öldü.
– Nöbetçi İdare Mahkemesi, Kuğulu Park’ın bir bölümüne yol yapma kararı alan Melih Gökçek’in Ankara Anakent Belediyesi kararının yürütmesini durdurdu.
2008- İletişimin dinlenmesinde en yetkili birim TİB/Teknik Daire Başkanlığı’na, Ankara Emniyet Müdürlüğü’nün 1999’da hazırladığı ”Fethullahçı Emniyetçiler Listesi”nde adı geçen B.Aktepe’nin atanmasına dair CHP’nin soru önergesini Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım yanıtladı.
– Ezilenlerin Sosyalist Platformu, Ergenekon davasına ilişkin kampanya çerçevesinde Galatasaray’da gösteri yaptı.
– 17 Ağustos 1999 depreminin 8. yıldönümünde TMMOB/ İnşaat Mühendisleri Odası üyeleri, İstanbul’dan Gölcük’e “Depreme Duyarlılık Yürüyüşü” başlattı.
2010- İstanbul Üniversitesi Öğrenci Kültür Merkezi’nin (ÖKM) kapatılıp Uzaktan Eğitim Fakültesi’ne dönüştürülmesi kararı Merkez Kampüs önünde protesto edildi.
2011- Sosyalist mücadelede ömrünün 11 yılı hapis ve 18 yılı sürgün ile geçen Mihri Belli (95) hayata veda etti.
– 5 ayı aşkın süredir iddianamesiz-davasız tutuklu bulunan Ahmet Şık’ın avukatları gazeteci için son kez tahliye talebinde bulundu.
– Türkmenistan yönetimi, “Pantürkist görüşleri aşıladığı” gerekçesiyle Gülen Cemaati’nin açtığı “Türkmen-Türk Liseleri”ni kapatıyor.
– Güney Afrika Cumhuriyeti’nde polis “Apartheid” dönemini aratmadı: Dünyanın 3.büyük platin üreticisi Lonmin şirketinin madeninde 10 Ağustos’ta greve giden işçilerin gösterisine açılan polis ateşinde 34 işçi hayatını kaybetti.
2015-Alanya’da 200 kişilik grup HDP binasını basmak istedi, 50 kişi saatlerce parti binasından çıkamadı. Turhal’da HDP yöneticilerinin ve Diyarbakır’lı bir esnafın işyerlerine saldırılar düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan komiser A.Çamur’un Trabzon’da katıldığı cenazesinde “Ne mutlu onun ailesine, ne mutlu yakınlarına” dedi.
2017- Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül’de “bağımsızlık referandumu” yapma kararına uluslararası toplumun büyük çoğunluğu karşı çıkarken referanduma destek sadece İsrail’den geldi.
– Kolombiya’da, Devrimci Silahlı Güçleri’nin (FARC) son silahlarını teslim etmesiyle 52 yıllık savaşın sona erdiği açıklandı.