İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Belleğimizde: 16 EYLÜL

1633- Sultan IV. Murad Han, kahvehaneleri kapatıp tütün içilmesini yasakladı.
1810 – Meksika’da Grito de Dolores’in İspanyol hakimiyetine karşı bağımsızlık savaşı başladı.
1873 – Fransa’daki Alman işgalinin sonu.
1889- II Abdülhamid’in dostluk amacıyla Japonya’ya gönderdiği Ertuğrul Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora kıyılarında fırtınaya tutuldu, gemi kayalara çarparak parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.
1904- Sovyet yazar Nikolay Ostrovski (ö.1936) doğdu.
1908- İstanbul’da 22 Ağustos’ta greve giden fırın işçileri, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin aracılığıyla Fırın İşverenleri Cemiyeti’yle varılan anlaşmaya uyulmadığı gerekçesiyle Belediye’ye başvurarak, kurdukları “Ekmekçi ve Amele Cemiyeti”nin muhatap alınmasını istedi.
1909- Türkiye’deki ilk dişçilik okulu, Kadırga’daki Menemenli Mustafa Paşa Konağı’nda, ‘Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi Aczacı ve Dişçi Kabile ve Hastabakıcı Mektebi’ adıyla açıldı.
1924- Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti’ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.
1935 – Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası açıldı. Cumhuriyet döneminde sanayi hareketini başlatan ilk tesis olan fabrika, Sovyetler Birliği’nden alınan 8.5 milyon TL krediyle kurulmuştu.
1938- Bulgaristan’daki Türk okullarında öğretimin “Türk harfleri”yle yapılmasına karar verildi.
1946- Prof. Ali Fuat Başgil İnsan Haklarını Müdafaa Cemiyeti’ni kurma çalışmalarına başladı.
1948- Türk Sahne Sanatkarları Derneği kuruldu.
1949 – Yunanistan’da iç savaş sona erdi.
1950- Türkiye’nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO’ya girme başvurusu reddedildi.
– Türkiye “Uluslararası ana trafik yolları yapım antlaşmasını” imzaladı.
– İlk sinemaskop film “The Robe”un (Giysi) gösterimi New York’ta yapıldı.
1953- Maliye Bakanı Hasan Polatkan yabancı sermayeyi Türkiye’ye yatırıma davet etti.
– Kore’de esir düşen Türk askerlerinin ilk kafilesi yurda döndü
1955- Sıkıyönetim Komutanlığı, İzmir’de Sabah Postası gazetesini kapattı. Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü ve başyazarı Orhan Rahmi Gökçe tutuklandı.
1959- Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle, Cezayir’in kendi politik geleceğini yapacağı bir referandumla belirlemesini istedi.
1961 – Yassıada Yargılamaları neticesinde idama mahkûm edilen Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan’ın cezaları infaz edildi. Başbakan Adnan Menderes’in idam cezasının infazı ise, intihar girişiminde bulunması nedeniyle ertelendi.
1962- Irkçı Nihal Atsız ve arkadaşları “Türkçüler Derneği”ni kurdu.
1963- Ahmet Ben Bella Cezayir’in ilk devlet başkanı oldu.
1964- “İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi” yürürlükten kaldırıldı. 1963’ün son altı ayında, Türkiye’de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 7200’ü Türkiye’den ayrıldı.
1966- Turgut Özakman’ın “Duvarların Ötesi” adlı oyunu “sol propaganda yapıldığı” gerekçesiyle Karabük’te yasaklandı.
1967- “Doğu Mitingleri”nin ilki Diyarbakır’da yapıldı. Türkiye İşçi Partisi Doğu mitinglerini düzenledi ve destekledi. Cumhuriyet sonrasında ilk kez kitle gösterilerinde Kürt etnik varlığı dillendirilmiş oldu. Doğu Mitingleri’ne Silvan, Siverek, Batman, Tunceli ve Ağrı’da devam edildi; sonuncusu Kasım’da Ankara’da yapıldı.
1969- THY’nin Viscount tipi ‘Seç’ uçağı, bir akıl hastası olduğu iddia edilen birisi tarafından Sofya’ya kaçırıldı
1970- 15-16 Haziran işçi olaylarından sonra İstanbul ve Kocaeli’de ilan edilen sıkıyönetim kaldırıldı.
1971- Tokyo’da yeni havalimanı için kamulaştırmaya karşı çıkan çiftçilerle polis çatıştı: 3 polis öldü.
1973- Şili’li devrimci şarkıcı Víctor Jara, darbeci Pinochet askerlerince elleri kırıldıktan sonra kurşuna dizildi.
1976- Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen DGM Yasası, MC hükümeti tarafından yeniden çıkarılmak istendi. DİSK, Milliyetçi Cephe hükümeti iktidardan düşürülene kadar “Genel Yas” ilan etti; iş yavaşlatılacak ve öğleden sonraları çalışılmayacak. Yüzbinlerce işçi iş bıraktı. DİSK/Genel-İş’te örgütlü işçilerin öğleden sonra başlattığı “pasif direniş”nedeniyle özellikle üç büyük ilde otobüs ve troleybüs seferleri aksadı. DİSK’in eylemine Türk-İş’e bağlı Petrol-İş’te örgütlü Aliağa ve İpraş rafinerileri işçileri de destek verdi.
– Sovyet yazar Konstantin Simonov, Harbiye Şehir Tiyatrosu’nda yazarlara Nazım Hikmet’in Moskova günlerini anlattı.
1977- Yunan asıllı soprano Maria Callas, 54 yaşındayken Paris’te öldü.
1978- Başbakan Ecevit Küçük Kurultay’da”CHP dışındaki sol ile ittifak”a değindi: ”Bizim oylarımız %42, tüm başka sol partilerin oy toplamı %1. Biz %1’e kendimizi daha çok sevdirerek mi %42’yi arttıracağız? Onun yerine, kalan %58’i kendi doğrultumuza getirerek güçlenebiliriz.”
– İran’da deprem: Bir dakika süren depremde 20.000 kişinin öldüğü açıklandı.
1979- Yeni baskıcı sansür tüzüğünün yürürlüğe girmesi üzerine sanatçı örgütleri İstanbul’da Tabipler Birliği’nde basın toplantısı yaptı.
– Senato ara seçimlerinde -o tarihte yasal olmayan- TKP, İstanbul bağımsız senatör adayı Bakiye Beria Onger’i destekledi.
1980- AP hükümetinde DPT ve Başbakanlık Müsteşarı olan Turgut Özal’ın 12 Eylül darbesi öncesi Demirel hükümetince Türkiye’nin IMF katındaki guvernörlüğüne de atandığı açıklandı (Özal, 21 Eylül’de kurulan Ulusu hükümetinde “Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı” oldu).
– Sıkıyönetim’ce teslim olmaları çağrısı yapılan DİSK’liler Selimiye Kışlası’nın önünde kalabalık oluşturdu; işlemleri tamamlananlar Davutpaşa Kışlası’na nakledildi.
1982- Lübnan’da Sabra ve Şatila Filistin Mülteci Kamplarını basan Hristiyan Falanjist milisler yüzlerce sivili katletti. Lübnan Cumhurbaşkanlığı’na seçilen Hristiyan-Falanjist Beşir Cemayel’in 14 Eylül’de suikastle öldürülmesinin ardından İsrail Batı Beyrut’u işgalinin 2.gününde yapılan Sabra ve Şatila katliamında, “Beyrut Kasabı” Ariel Şaron İsrail Savunma Bakanı idi.
1984- Aydınlar Dilekçesi’ne imza koyan Ankara Üniversitesi, Hacettepe ve ODTÜ’de görevli öğretim üyeleri; Prof.İlhan Tekeli, Dr.Ali Gitmez, Prof.Hüsnü Göksel, Prof.Bozkurt Güvenç, Dr.Sargut Şölçün, Doç.Mehmet Haberal, Doç.Zafer Öner, Prof.Şerafettin Turan’a rektörlerce “kınama” cezası verildi.
1987- Ozon tabakasındaki delik tehlikeli olmaya başladı. Kanada, Montreal’de 70’den fazla ülke bir araya geldi. Toplantıda, Kloroflorokarbon gazının kullanımının 1999’a kadar yarıya indirilmesi anlaşması imzalandı.
– Dolar ilk kez ’1000 lira’ sınırını aştı.
– TÜMTİS, grev kararı aldığı Topkapı’daki 104 nakliyat ambarından 45’inde grev uygulamasına başladı.
1991- Dersim Hozat’ta, askerlerle girdikleri çatışma sonucu TKP(ML)- TİKKO üyesi Kenan İnce (1964- Çemişgezek) ve Hüseyin Dişli (Çemişgezek) öldürüldü.
1992- Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal’in başkan yardımcılığına seçildi.
1993- Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya, “devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda” yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
– “Dr.Abimael Guzman’ın Hayatını Korumak İçin Uluslararası Acil Komite” 1 yıldır hücre hapsinde olan Aydınlık Yol lideri Dr.Abimael Guzman için kampanya başlattı. Peru Devlet Başkanı Fujimori, 3 Ağustos’ta”terörizm ve ihanet”suçları için ölüm cezasını yeniden getirmişti.
– İskenderiye Film Festivali’nde Serap Aksoy, “En İyi Kadın Oyuncu”, Yavuz Özkan, “En İyi Senaryo Yazarı” ödülünü aldılar.
– İlksan davasında yargılanan 17 sanık tutuklandı.
1994- “Türkiye’deki ilk ve tek şeffaf ihale” söylemiyle açılan, teklif zarflarını davetliler önünde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve İSKİ YK Başkanı R.Tayyip Erdoğan’ın açtığı İSKİ Ömerli-Çamlıca İsale Hattı ihalesini-keşif bedelinden %43 indirim yapan-Kalyon İnşaat kazandı.
1996- AİHM, Dicle/ Kelekçi köyünde kendisininki dahil 9 köylünün evleri askerlerce yakılan H.Akduvar’ın davasında Türkiye’yi suçlu buldu.
1997- İstanbul Aksaray’daki emniyet müdürlüğü binasına ikinci kez uzaktan lav roketi ile saldırı düzenlendi.
– Gazi Katliamı’nda 7 kişinin ölümünden sorumlu tutulan 20 polisin Trabzon’da devam eden duruşmasında 8 polis hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi.
– TTK/Armutçuk İşletme Müdürlüğü’nde çalışan 250 işçi kömür ocaklarının özelleştirilmesini protesto yürüyüşü yaptı.
2000- F tipi cezaevlerini protesto için Galatasaray’da toplanan ÇHD üyesi 40 avukat biber gazı ile müdahale edilerek gözaltına alındı.
2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli Cumhurbaşkanı Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı Şevardnadze tarafından atıldı.
– Hindistan’da Yüksek Mahkeme, başta pepsi ve coca cola şirketleri olmak üzere 12 firmaya Himalaya Dağları’nı reklam panosu olarak kullanmaktan para cezası kesti.
2003- Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Gürcistan ziyaretinde Tiflis’te F.Gülen Cemaati’ne ait “Özel Demirel Koleji”ni de ziyaret etti.
2004- BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Bush yönetiminin Irak savaşına Güvenlik Konseyi’nin onayı olmadan giriştiğini, bunun da BM Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu söyledi. ABD’nin Irak savaşını “yasadışı” diye niteledi.
– Dan Brown’ın “Da Vinci Şifresi” adlı romanı Lübnan’da Katolik liderlerin, “Hıristiyanlığı rencide ediyor” şikayeti üzerine yasaklandı.
– Siyasi partiler, sivil toplum örgütleri, meslek odalarından 5 bin kişi Diyarbakır’da çoğu çocuk 10 kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırıyı protesto etmek için sessiz yürüyüş yaptı.
2005- DİSK/ Nakliyat-İş’te örgütlendikleri için Coca Cola’nın dağıtımını yapan Trakya Nakliyat’tan atılan işçiler Anadolu Grup’a yürüdü.
– Tiyatro ve sinema sanatçısı Pekcan Koşar (70 yaşında Yalova’nın Çınarcık ilçesinde) ile müzisyen ve besteci Melih Kibar (d. 1951) vefat ettiler.
2008- 14 yaşındaki B.Ç.’ye cinsel istismarda bulunduğu iddiasıyla tutuklu olarak yargılanan Vakit yazarı Hüseyin Üzmez 13 yıl hapis cezasına mahkum edildi.
2009- İzmir/ Karşıyaka Belediyesi’nin bünyesindeki Kent A.Ş.’den çıkarılan 354 işçi aileleriyle birlikte Ankara’ya yürümeye başladı.
İstanbul Çapa Kızılay Kan Merkezi’nde DİSK/Dev Sağlık-İş örgütlenmesi nedeniyle Ekim 2008’de işten atılan çalışanlar işe iade davasını kazandı.
2011- İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, ”Taksim Meydanı Yayalaştırılma Projesi”ni oy birliğiyle kabul etti.
2016- Tarık Akan (66) hayata veda etti.

Paylaş

Yorumlar kapatıldı.