1639- Osmanlılar ile Safeviler arasında Kasr-ı Şirin Anlaşması imzalandı. Bu anlaşma sonucunda Zağros Sıradağları Osmanlılar ile Safeviler arasında resmi sınır olarak kabul edildi. Bu anlaşma sonucunda oluşturulan sınır küçük birkaç değişiklikle İran-Türkiye sınırı olarak günümüze kadar gelmiştir.
1717- Voltaire adıyla bilinen yazar François-Marie Arouet din ve krallık karşıtı yazılarından ötürü Bastille hapisanesine gönderildi.
1888- Gramofonun mucidi Emile Berliner, Philadelphia’da geliştirdiği bu aletin tanıtımını yaptı.
1935- SSCB , Fransa’nın arkasından Çekoslavakya ile de ittifak antlaşması imzaladı. Ancak antlaşmadaki karşılıklı yardım taahhüdü Fransa’nın da yardıma gelmesi ile mümkün olacaktı. Böylece antlaşma üçlü bir ittifaka dönüştürülmüştü
1943- Varşova Gettosu’nda Treblinka Kampı’na sürülmeye karşı örgütlenen 750 savaşçının, Nazilere karşı 27 gün önce başlattığı silahlı direniş kırıldı. Getto Ayaklanması’nda Nazilerce yakalanan 56 bin kadar Yahudi’den 7 bini öldürüldü, kalanı toplama kamplarına gönderildi.
1952- İngiltere’de kadınlara eşit ücret yasalaştı.
– Türk edebiyatının tanınmış öykü yazarlarından olan Memduh Şevket Esendal hayatını kaybetti.
1957- IBM’in, yeni geliştirdiği bilgisayarın ağırlığı 21 tondu.
1958- Besteci Ahmet Adnan Saygun Londra’da Jean Sibelius Ödülü’nü aldı.
1960- Milli Eğitim Bakanlığı 19 Mayıs gösterilerini yasakladığını açıkladı.
– Sovyet lider Nikita Khrushchev, SSCB toprakları üzerinde uçurulan Amerikan U-2 casus uçakları için, ABD başkanı Dwight D. Eisenhower’dan özür dilemesini istedi.
1961- Tiyatro sanatçısı Cüneyt Gökçer Kral Lear’i oynamak üzere Moskova’ya gitti.
1963- Ankara Devlet Tiyatrosu’nda ilk müzikal sergilendi. Müzikalin adı “Öp Beni Kate” idi.
1966- Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein’ın 1944 yılı yapımı “Korkunç İvan” filmi Sinematek Derneği’nce Şişli Kervan Sineması’nda gösterilmeye başlandı.
1967- CHP Genel Sekr.Ecevit:”Bir kıskançlıkla sola kayanlar, bir de halkın ıstırabı ve yoksulluğu karşısında vicdanlarının sesini duyarak sola kayanlar vardır. 1.gruptakilerin hiçbir şeyi yoksa, kimsenin de bir şeyi olmasını istemez, kolaylıkla aşırı sola kayabilirler”, “Fakat, vicdanlarının sesini duyan ikinci gruptakiler, ortanın solundan daha sola gidemezler.”
– Türkiye’de yüzde 50 yerli malzeme kullanılarak imal edilen ilk Türk TV alıcısı 3375 lira fiyatla satışa çıkarıldı. 650 parçanın biraraya getirilmesiyle imal edilen TV alıcısının ekran genişliği 59 santim ve 12 kanallı.
1968- Fransa’da genel grev. Mayıs 1968 öğrenci ayaklanması işçilerle birleşiyor. Renault’nun Boulogne-Billancourt Fabrikası’nda 25 bin işçi “işyeri işgalli, genel ve süresiz grev” kararı aldı. Aynı gün, Odeon Ulusal Tiyatrosu yaklaşık 2.500 öğrenci tarafından işgal edildi.
– Ankara’da NATO aleyhinde duvarlara afiş yapıştırıp yazı yazan gençlerin afişlerini yırtıp yazılarını boyayan polisler gözaltı yaptı. İstanbul’da İTÜ Öğrenci Birliği’nce Pendik’te bir çay bahçesinde düzenlenen “NATO’ya Hayır” toplantısına 20 kişilik bir sağcı grup saldırdı.
1969- Grevdeki NATO-İŞ üyesi işçilerin Çiğli’den Balıkesir’e gıda maddeleri götüren iki kamyonu durdurması üzerine işçilerle toplum polisi ve jandarma arasında çıkan çatışmada bazı işçiler yaralandı, 17 işçi gözaltına alındı.
1972- Sıkıyönetim uygulaması çerçevesinde askeri makamlarca tutuklananların asker kişi sayılacağı açıklandı.
1974- 9 İsrailli çocuğu rehin alan Filistin gerillalarıyla İsrail askerleri arasında çatışma çıktı; 16 çocuk öldü, 70 çocuk yaralandı.
– Deniz Ulaş-İş’e bağlı 2.800 çalışanın Deniz Nakliyat’ın 32 gemisinde başlattığı grev Bakanlar Kurulu’nca 2 saat sonra ertelendi.
– Josip Broz Tito, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti başkanlığına yeniden seçildi. Bu defa ömür boyu devlet başkanı olarak seçilmiştir.
1975- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü İsmail Cem, “milli güvenliğe aykırı tutumu” gerekçe gösterilerek görevden alındı. Yerine Nevzat Yalçıntaş atandı. Cem Danıştay’a başvurdu.
– Japon dağcı Junko Tabei, Everest’in zirvesine tırmanan ilk kadın dağcı olma ünvanını kazandı.
1978- İstanbul Yıldız DMMA öğrencilerine 9 Mayıs’ta ülkücülerce yapılan saldırıda yaralanan öğrencilerden Renan Eriş tedavi edildiği hastanede hayatını kaybetti, olayda ölenlerin sayısı 3’e yükseldi.
1979- Ankara/ Piyangotepe’de akşam üzeri TİP üyesi M.Çelik’in kahvehanesini basan ülkücüler içerdekileri yere yatırdıktan sonra otomatik silahlarla taradı, 7 ölü: ODTÜ işçi temsilcisi Ahmet Turan (25) ile kardeşi Mehmet Turan (23), belediye işçisi Mızrap Ali Taşkın (25), sanayide işçi Tuncay Sarıkaya (26), Müslim Doğan (24), Hüseyin Kurbanlıoğlu ve Erdoğan Doğan. Kanlı baskın mahallede sokağa dökülerek polisi protesto etti. GENEL-İŞ Üyesi işçiler, 18 Mayıs günü bir saatliğine iş bırakarak tepki gösterirken, başta mahalledeki İncirli Lisesi olmak üzere, çeşitli okullarda ve ülke çapında düzenlenen gösteri ve yürüyüşlerde katliamı kınadılar. Katliamın planlayıcısı ve faillerinden yalnızca Ali Bülent Orkan idam cezasına çarptırıldı ve 1982’de infaz edildi.
– İstanbul Çiçekçi’de 30 Nisan’da yasaklı 1 Mayıs’a ilişkin korsan gösteride gözaltına alınan “Kurtuluş” grubundan 139 kişinin yargılanmasına başlandı.
1980- ODTÜ Şenliği’nde Tiyatro Kulübü’nce sahneye konulan Brecht’in “Galile’nin Yaşamı” oyunu sergilendi.
– Ordu’da öldürülen 2 öğrencinin cenazesine katılan ülkücüler tören sonrası CHP, TİP, TSİP, TİKP ve sol derneklerin binaları ile yaklaşık 100 işyerinin camlarını kırdı.
– İstanbul’un bazı semtlerinde 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nı yeren “Genç Müslümanlar Örgütü” imzalı bildiriler dağıtılıyor.
1983- İstanbul Sıkıyönetim Askeri Savcılığı, İlerici Gençler Derneği (İHD) ve İlerici Kadınlar Derneği (İKD) kurucusu ve üyesi toplam 23 kişi hakkında, komünist düzen için illegal faaliyet ve gizli TKP’yi desteklemek iddialarıyla 15 ile 30 yıl arası hapis istemiyle dava açtı.
– Müjdat Gezen’in yazdığı ve Savaş Dinçel’in çizimlerini yaptığı 1978 yılı basımlı “Çizgilerle Nazım Hikmet”adlı kitapta ”komünizm propagandası yaptıkları” iddiasıyla M.Gezen ve S.Dinçel Diyarbakır Sıkıyönetim Mahkemesi’nin kararıyla İstanbul’da gözaltına alındı.
1984- Yayımcı İlhan Erdost’un Mamak Cezaevin’de dövülerek öldürülmesi davasında Askeri Yargıtay Başsavcılığı’nın itirazı sonucunda Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, 10 yıl 8 aylık hapis cezası bozulan astsubay Şükrü Bağ’ın bozma kararını kaldırarak mahkumiyet hükmünü onadı.
– Tartışmalı geçen YÖK Genel Kurulu’nun ardından Başkan İhsan Doğramacı’nın açıklaması: ”Yasak olan başörtüsü yerine kız öğrencilerimiz isterlerse sınıfta türban giyebilir diyoruz.”
– Üç ay önce Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Müşavirliği’ne atanan Hüseyin Üzmez istifa etti. Üzmez 1959’da Vatan gazetesinin sahibi/başyazarı Ahmet Emin Yalman’ı Malatya’da silahla yaralamaktan 20 yıl hapse mahkum olmuş, 10 yıl yatıp infaz indirimiyle salıverilmişti.
– Şair, oyuncu, radyocu Ercüment Behzat Lav öldü.
1986- Kars’ta 8 Ocak 1980’de gözaltına alınıp 10 gün sonra hayatını kaybeden Oruç Korkmaz’ın işkencede ölümüyle ilgili olarak yargılanan 1’i komiser 4 polis memuru -hafifletici sebeplerle- 5 yıl 4’er ay hapis cezasına çarptırıldı.
7 Şubat 1980’de tutuklanıp 3 ay sonra bırakılan ve 1986’da ceza alan polislerden Komiser Yardımcısı Mehmet Haytan’ın adı, 12 Eylül darbesinin ardından yine Kars’ta gözaltına alınıp kaybedilen Cemil Kırbayır ile Turan Sağlam ve Mahmut Kaya’nın işkencede ölüm olaylarında geçti.
1987- Alman Yazarlar Birliği, 7 yıldır cezaevinde yatan şair Nevzat Çelik’in serbest bırakılması için Başbakan Turgut Özal’a bir mektup gönderdi.
– 12 Eylül 1980 darbesi sonrası izin alınan ilk öğrenci mitingi İzmir/ Karşıyaka’da yapıldı. “Bağımsız Türkiye” vb. “yasak sloganlar” atılamadı.
– Denizli Lisesi’nde kız ve erkek öğrencilerin kullanacakları merdivenler ayrıldı.
1989- Bayrampaşa Cezaevi’nde isyan çıktı; 40’a yakın tutuklu ve hükümlü yaralandı.
– Türk-İş ile ANAP hükümeti arasında 500 bin kamu işçisi için toplu sözleşme görüşmelerinde pazarlık sürerken grevlerin ucu göründü. Diyarbakır Karayolları 9.Bölge Müdürlüğü’nde Yol-İş üyesi 1.500 işçi Adliye’ye yürüyerek ”geçim sıkıntısından”boşanma dilekçesi verdi.
– 1981’de “yurda dön” çağrısına uymadığı için yurttaşlıktan çıkarılan, hakkındaki gıyabi tutuklama kararı “kanıt yetersizliği”nden 26 Nisan 1989’da kaldırılan Sema Poyraz Demokratik Almanya’dan uçakla İstanbul’a döndü. Poyraz’ı ailesi ve avukat Turgut Kazan karşıladı.
– Halkevleri yönetici ve üyeleri, en son Keçiören şubesi dahil 600’e yakın şubelerinin kapatılması ve üyelerinin gözaltına alınmasını protesto için Başbakan Özal’a topluca telgraf çekti.
– 16 Yaşındaki Musa Özdemir, İsparta Anadolu Lisesi bahçesinde basketbol oynarken şikayetle 4 arkadaşıyla birlikte gözaltına alındı; “görevli memura hakaret”ten hakkında dava açıldı, kendini astı.
1990- İş Bankası’nın 19 bin personeli için bugün imzalanan toplu iş sözleşmesi bazı çalışanlarca “Yemek” boykotu yapılarak protesto edildi. İş Bankası ile Basisen ücretlerde ortalama yüzde 118’lik artışa imza atmışlardı. Yeni sözleşmeyle ücretlerin ilk 250 bin lirasına yüzde 125, ikinci 250 bin lirasına yüzde 115, geri kalana da yüzde yüz oranında zam yapıldı.
– Çanakkale E Tipi Cezaevi’nde toplam 365.5 yıla mahkum 5 Yazı İşleri Müdürü ile toplam 23.5 yıla mahkum 3 sendikacı, düşünce özgürlüğünü kısıtlayan TCK 141, 142 ve 163.maddelerin derhal yürürlükten kaldırılması için süresiz açlık grevine başladı.
– 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile 12 Eylül 1980 darbesi sonrası Ankara Üniversitesi SBF’deki görevlerinden uzaklaştırılan 7 öğretim üyesi, Danıştay’ın son içtihatı birleştirme kararı doğrultusunda verdiği kararlarla SBF’ye geri dönmeye başladı.
– Edith Cresson Fransa’nın ilk kadın başbakanı oldu.
1991- Marmara Bölgesi genelinde yaklaşık 18 bin TEKEL işçisi toplu sözleşme uyuşmazlığını protesto için toplu vizite eylemi yaptı.
1992- İstanbul’da tarihi Galata Köprüsü yandı. İngilizler köprüyü 105 bin altın karşılığı 1875’de yapmıştı.
1993- Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi.
– Yaygınlaşan işsizlik ve işten çıkarmalar nedeniyle Adana’da bir miting düzenlendi. “İşten Çıkarmalara ve Taşeronlaşmaya Karşı Yaşasın Sendika, Yaşasın Emek” başlığıyla yapılan miting büyük bir katılımla gerçekleşti. Miting, uzun yıllar sonra Adana’da yapılan en büyük işçi mitingi olarak değerlendirildi.
1994- IMF ile 15 gündür Ankara’da sürdürülen görüşmeler tamamlandı. Başkan Thomas Reichman, IMF ile başlangıçtan bu yana iki yıl olarak yapılan stand-by anlaşmalarının bu yıl bir yıl olması konusunda anlaşmaya varıldığını belirtti. Başkan Reichman uygulanmakta olan ekonomik programı (5 Nisan kararlarını) iddialı ve cesur bulduklarını söyledi.
– Kamu Çalışanları Sendikaları Platformu ile Eşgüdüm Platformu bünyesindeki sendikalar, “Konfederasyon” çatısı altında birleşme kararı aldı.
1995- Kimsesizler Mezarlığı’nda bulunup ailenin teşhis ettiği Hasan Ocak’ın işkence görüp boğularak öldürüldüğü anlaşıldı. Ocak’ın cesedinin 26 Mart’ta Beykoz Buzhane Köyü yakınlarında bulunduğu, 15 gün morgda bekletildikten sonra Kimsesizler Mezarlığı’na gömüldüğü öğrenildi.
– İç tüketim talebini karşılamak ve şeker fiyatlarında dengeyi sağlamak amacıyla şeker ithali kararlaştırıldı. Özel sektör tarafından 212 bin 500 ton şeker ithali öngörülüyor.
1996- DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekle ilgili açıklamada bulunamayacağını, devlet sırrı olduğunu söyledi.
1998- Klasik Türk Müziği sanatçılarından Sevim Tanürek, 11 Mayıs’ta bir aracın çarpması sonucu geçirdiği trafik kazasından sonra ağır yaralı kaldırıldığı hastahanede öldü. Tanürek’e çarpan aracın sürüsü, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, (daha sonra başbakan ve cumhurbaşkanı) Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Ahmet Burak Erdoğan idi. Davada, ölen Sevim Tanürek 8’de 8 kusurlu bulundu. Burak Erdoğan kusursuz bulundu. Kusursuz raporunu veren Adli Tıp Trafik İhtisas Dairesi Başkanı Eyüp Çakmak ise, daha sonra Türkiye Deniz İşletmeleri Genel Müdür Yardımcılığına atandı.
– Türk-İş Ankara’da “İşsizliğe hayır, özelleştirme talanına son” mitingi düzenledi.
– Cumartesi Annelerinin 157. eylemi, polisin G.Saray Lisesi’nin önünü kapatması nedeniyle İstiklal Caddesi’nde yapılabildi.
2000- “Düşünceye Özgürlük 2000” kitabının yayıncısı görünen 16 kişi hakkında 7-15 yıl arası hapis istemiyle dava açıldı.
– ÇHD İstanbul Şubesi’ne üye avukatlar, cezaevi girişlerinde 2 kez aranma ve evrak kontrolü yapılmasına ilişkin protokolü İstiklal Caddesi’nde yürüyüşle protesto etti.
2001- Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutanlığı Hava Grubu’na ait CASA tipi askeri uçak, Malatya’da düştü. Kazada, bir binbaşı, 3 yüzbaşı, 3 üsteğmen, 16 astsubay, 1 uzman çavuş ve 10 er yaşamını yitirdi.
2002- Türk-İş, hedeflerinde belli noktalara gelindiği gerekçesiyle 3 gün süreli olarak 15 Mayıs’ta başlattığı eylemi sona erdirdi.
– 17 Nisan 1999’da Sosyalist İktidar Partisi üyesi Hüseyin Duman’ı öldürmekten yargılanan Ülkü Ocakları K.Bakkalköy İlçe Başkanı İhsan Bal 24 yıl hapse mahkum oldu. Yalnızca 6 ay tutuklu kalan Bal, kararın ardından Şartla Salıverme Yasası hükümleri gereği tahliye edildi.
2003- Başbakan Erdoğan başkanlığındaki Özelleştirme Yüksek Kurulu, SEKA Balıkesir tesislerini 1.1 milyon $’a Yeni Şafak’ın sahibi Albayrak grubuna verdi. 100 milyon $’a kurulan ve 40 milyon $ değer biçilen tesislerin sadece lojmanlarının değerinin 2 milyon $ olduğu söyleniyor.
2004- “Bağımsız Devrimci Sınıf Platformu” üyeleri 28-29 Haziran’da İstanbul’da yapılacak NATO Zirvesi’ni Taksim’de protesto etti.
2008- TBMM Komisyonu üyelerinin Tuzla tersanelerindeki işçi ölümlerine ilişkin ziyareti sırasında Tersane İşçileri Birliği Derneği (TİB-DER) üyesi bir grup oturma eylemi yaptı
2011- Birleşik Taşımacılık Sendikası (BTS) öncülüğünde “Ayrımcılığa ve Keyfi Uygulamalara Karşı Haklarımız İçin Yürüyoruz” eyleminde Kapıkule, Gaziantep, Basmane, Kars,Samsun ve Diyarbakır Garlarından yürüyüş başlatıp Ankara’ya gelen demiryolcular TCDD Genel Müdürlüğü önüne yürüdü.
– Yordam Yayınları “Komünist Manifesto” ve “Kapital Manga”yı Kürtçe yayınladı.
2013- Reyhanlı katliamını protesto için Dolmabahçe’deki Başbakanlık Ofisi’ne yürümek isteyen öğrencilere polis müdahale etti.
– CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran Başbakan Erdoğan’ın yanıtlaması talebiyle TBMM’de verdiği 2 ayrı soru önergesinde, Kanal İstanbul projesinin hayata geçmesiyle olası olumsuzlukları sıralayarak bunların önüne ne şekilde geçileceği vs. konuları sordu.
2014- Soma’da kent dışından gelen gruplarla yaklaşık 3 bin kişiye ulaşan kalabalığın ilçe merkezine düzenlemek istediği protesto yürüyüşünü polis gaz bombaları ve tazyikli su ile dağıttı, çok sayıda kişi yaralandı ve gözaltına alındı.
Birçok ilde gösteriler yapıldı.
Soma’yı protesto için Zonguldak’ta dün ocaklara inmeyen 10 bine yakın TTK işçisinin 2 yevmiyelerinin kesileceği belirtildi.
Facianın 4.günü akşamı 292 işçinin cesedinin çıkarıldığı ocakta yeraltında daha kaç işçinin kaldığı belirsizliğini korurken, Enerji Bakanı Yıldız “Kazada biz kaybı 300 ya da 302 olarak nihayetlendirebileceğimizi düşünüyoruz” dedi.
Soma’da iş cinayetinin 4.gününde yöneticilerle birlikte bir basın toplantısı düzenleyen Soma Holding YK Başkanı Alp Gürkan, kazanın nedenini şu anda bilmediklerini, olayda ihmalleri bulunmadığını,ocaklarda yeni “yaşam odaları”yapılırken kazanın olduğunu ileri sürdü.
Soma’da madenci tekmeledikten sonra dizinden 7 günlük “işgöremezlik raporu” aldığı açıklanan Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel, hayatını kaybeden madenciler için Eyüp Sultan Camii’nde kılınan gıyabi cenaze namazında Erdoğan’ın yanında saf tuttu.
2015- Türk hava sahasını 5 dakika süreyle ihlal eden bir Suriye helikopteri, hava muharebe devriye görevi yapan iki F-16 tarafından vuruldu. Helikopter, Suriye topraklarına düştü.
2016- Gazi Mahallesi’nde polisin eylem yapan gruba müdahalesi sırasında evinin balkonundan dışarıyı izlerken polis kurşunuyla karnından vurulan Pınar Gemsiz, hayatını kaybetti.
2018- ABD’nin ardından Orta Amerika ülkesi Guatemala da büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıdı.
Yorumlar kapatıldı.