Belleğimizde: 17 EYLÜL

1517- Kıbrıs Adasını ellerinde bulunduran Venedik’liler, Osmanlı Devleti’ne vergi ödemeyi kabul ettiler.
1787- ABD Anayasası kabul edildi.
1908- Havacı Orwill Wright ve beraber uçtuğu arkadaşı Thomas E. Selfridge, uçak kazası geçirdi. Kazada ölen Selfridge, uçak kazasında yaşamını yitiren ilk insan oldu.
1934- Türkiye, Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti üyeliğine kabul edildi.
1941- İngiliz ve Sovyet işgali altındaki İran’da Şah Rıza tahtan indirildi, yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.
1943- Türkçülük akımının başlıca organı olan Büyük Doğu dergisi, Necip Fazıl Kısakürek sahipliği ve yönetiminde politika ve edebiyat ağırlıklı yayımlanmaya başladı.
1945- Celal Bayar CHP’den istifa etti.
1948- Lehi (İsrail Özgürlük Savaşçıları) örgütü, Birleşmiş Milletler Filistin Arabulucusu Folke Bernadotte’yi Kudüs’te öldürdü.
1952- Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman, başyazısında, serbest kura geçilmesini önerdi. Yalman’a göre böylece döviz karaborsası engellenebilecek.
1956- Avukat Celal Tekiner’in “Haksızlığa İsyan” adlı şiir kitabı toplatıldı.
1960- Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya, Devrim Ocakları başkanı oldu.
1961- Eski başbakan Adnan Menderes İmralı adasında idam edildi. Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu’nun cenazeleri 1990’da İstanbul’a nakledildi ve devlet töreniyle Topkapı’da yaptırılan anıtmezara defnedildi.
– Londra’da nükleer silah karşıtı gösteri yapıldı; 850 kişi tutuklandı.
1967- Kayseri’de yapılan Kayserispor-Sivasspor arasında oynanan futbol maçında olaylar çıktı; 40 ölü, çok sayıda yaralı.
1968- Mihri Belli’ye 5 yıl hapis, 3 yıl sürgün ve 5 yıl meslek ve faaliyetten men cezası verildi. Mihri Belli komünizm propagandası yapmaktan yargılanıyordu.
– Che’nin Ant Yayınları’ndan çıkan Gerilla Günlüğü” kitabı “komünizm propagandası” yapıldığı gerekçesiyle toplatıldı; çevirmeni H.Güneş hakkında kovuşturma başlatıldı.
– Yabancı dillerde yazılmış 6 kitabın Türkiye’ye sokulması ve dağıtılması yasaklandı.
1970- Sıkıyönetimin kaldırılmasından sonra İpraş Rafinerisi’nde Pet-Kim Sendikası’nın yürüttüğü grev uygulamaya konuldu.
1971- Türk-İş’in sahibi olduğu Akşam Gazetesi’nde dizgi, tertip ve baskıda çalışan DİSK/Basın-İş üyesi 35 işçi işten atıldı.
1974- Referandum hakkını kullanmak isteyen Ülker Fabrikası işçilerine polis panzerlerle saldırdı, iki işçi yaralandı. Olaylar Ülker işçilerinin 11 Mart’ta Türk-İş’e bağlı Tekgıda-İş’ten topluca istifa ederek DİSK/Gıda-İş’e üye olmalarıyla başladı.
1976- DİSK, MC iktidarı çekilinceye kadar ve Meclis gündeminde olan DGM’yi protesto amacıyla “genel yas” ilan etti. Ülke çapında çeşitli tesislerde çalışan DİSK’e bağlı işçiler direnişe geçti; 3 büyük ilde çöpler toplanmadı, otobüs ve troleybüsler çalışmadı. İpraş ve Aliağa rafinerilerinden sonra İskenderun Demir Çelik’te de üretim durdu. İpraş Rafinerisi jandarma ve askeri birliklerce kordon altına alındı, 48 işçi gözaltında. İpraş ve Aliağa rafinerilerinde üretim durdu. Türkiye İşveren Sendikası Konfederasyonu eyleme sert tepki gösterdi ve “Direniş sürerse katılan işçiler için cezai müeyyideler uygulanır” açıklamasını yaptı. TÖB-DER, TMMOB, TÜM-DER, TÜTED, Halkevleri, İKD, ÇHD ve öğrenci kuruluşları Milliyetçi Cephe’ye ve DGM’lere karşı DİSK’in yanında eylem kararı aldı. İzmir Güzel Sanatlar Fakültesi/Bornova Mimarlık öğrencileri DİSK’in eylemine destek için 3 günlük boykota başladı. DİSK’in ülke genelindeki “genel yas” eyleminde işverenlerin savcılığa başvuruları nedeniyle birçok sendika yöneticisi sorgulandı. DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler “Milliyetçi Cephe’ye karşı mücadele, sermaye ile mücadeleden ayrılamaz.”
1977- Sağmalcılar Cezaevi’nde bir gardiyanı rehin alarak devrimci mahpusların koğuşlarına silahlı baskın yapan ülkücülere devrimci mahpusların da silahla karşılık vermesi üzerine 2.5 saat süren çatışma yaşandı; 2 gardiyan ve 3 mahpus yaralandı.
1978- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter öncülüğünde, 12 gün süren gizli görüşmeler sonucunda, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin, Camp David Sözleşmesini (Barış Anlaşması) imzaladılar.
1980- 86 sendikanın faaliyeti durduruldu. 39’u DİSK, 19’u MİSK, 9’u TÜRK-İŞ, 8’i HAK-İŞ, 7’si SOSYAL-DEMOKRAT-İŞ, 4’ü TOPLUM-İŞ üyesi. İstanbul’da 14 ilçe ve 24 çevre belediyesinin Meclis ve Encümenleri feshedildi. Gözetim altında tutma süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı.
– THKP/C Savaşçıları operasyonunda 10 Eylül günü eşiyle birlikte gözaltına alınan Mehmet Zeki Yumurtacı’nın basına “… kaçırmaya gelen arkadaşları ile polisin arasındaki çatışmada öldürüldü.” biçiminde haber verilmekle birlikte, “tatbikat” bahanesiyle dışarı çıkartılarak Avcılar mezarlığına yakın bir yerde infaz edildiği açıklandı.
– Nikaragua’nın devrik diktatörü Anastasio Somoza, yerleştiği Paraguay’da otomobiline yapılan bazukalı-silahlı saldırıda öldürüldü.
1982 – İsrail ordusu ve yerel Hıristiyan Falanjist milislerin işbirliğiyle Lübnan’da Sabra ve Şatilla Filistin mülteci kamplarında 40 saat süren katliam sona erdi. 15 Eylül’de İsrail ordusunun Ariel Şaron komutasında Lübnan’ı işgalinin ardından 16 Eylül’de kamplar kuşatılmış, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi’nin tespitlerine göre 2 bin 750 sivil erkek, kadın ve çocuk öldürülmüştü. Katliam sonrası kampa giren ilk İsrailli gazeteci Amnon Kapeliouk’a göre ölü sayısı 3 binden fazlaydı. Kimi Filistin kaynaklarına göre öldürülenlerin sayısı 7 bini geçiyordu. İsrail ordusu ise ölü sayısının 300 dolayında olduğunu iddia etti.
– 12 Eylül darbe yönetiminin oluşturduğu Danışma Meclisi, halkoyuna sunulacak yeni Anayasa’da Cumhurbaşkanı’nın sorumluluğu ve yetkilerini çizen maddeleri kabul etti: Cumhurbaşkanı tam yetkili, ancak “sorumsuz” olacak.
– Kapatılan Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) yöneticilerinden 19 kişi hakkında 10-30 yıl arası hapis istemiyle dava açıldı.
1985- Petrol-İş, 12 Eylül 1980 sonrasındaki ilk grevini Birleşik Alman İlaç Fabrikaları’nda başlattı.
1987- TÜMTİS’in 45 işyerinde başlattığı greve karşılık işveren sendikası Nak-İş 104 işyerinde birden lokavt ilan etti.
– Okulları Olgunlaşma Enstitüsü’ne verilen tarihi Beylerbeyi İlkokulu’nun yaşları 7 ile 12 arası 30 öğrencisi, okullarının geri verilmesi için “pankart açarak izinsiz yürüyüş yapmak”tan polislerce Beylerbeyi Karakolu’na götürülüp 2 saat süreyle gözaltında tutuldu.
1988- Farklı sol örgütlerden 18 hükümlü ve tutuklu 118 metre uzunluğunda tünel kazarak Kırşehir E Tipi Cezaevi’nden kaçtı.
– CHP, ÖDP ve HADEP Eminönü Belediye başkanlığına ortak aday çıkarılması için Güçbirliği Platformu oluşturdu.
1989- Mardin, Silopi’de 6 köylü PKK militanı oldukları iddiasıyla öldürüldü.
1990- Tokat Almus Gümelönü Karakolu baskınında vurulan TKP (ML) Genel Sekreter Yardımcısı Baba Erdoğan’ın yaşamını yitirdiği açıklandı. 1988’de Kandıra Piyade Alayına düzenlenen baskın sonrasında tutuklanan Baba Erdoğan 1990’Mayısında cezaevinden firar etmişti.
1991- Cumhurbaşkanı Turgut Özal Sabah gazetesine 5 milyar liralık tazminat davası açtı. Sabah gazetesi Özal’ın 1983 seçimlerini kazandıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush’a şükran mektubu yolladığını yazmıştı.
– Dersim Hozat Kızılbaba Dağında askerlerle  girdikleri çatışmada, TİKKO mensupları Ali Ekber Yıldız (Dersim/ Ovacık) ve Sezai Alan (Dersim- 1968) öldürüldü.
1994- 12 Eylül 1980’den bu yana 420 “işkenceden ölüm” olayından 56’sı için dava açıldı. Sona eren 26 davada mahkumiyeti kesinleşen 8 polis “bulunamadı”.
– Aras Kargo’da işten çıkarılan 29 işçi aileleriyle birlikte işverenle görüşmek istedi, polis engel oldu.
– İngiliz düşünür Karl Popper öldü.
1996- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, Kuveyt’e 3500 asker gönderdi. Bill Clinton, Irak’ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.
1997- Gedikpaşa İlköğretim Okulu’nun 49 yıllığına Eminönü Belediyesi’ne kiralanmasına karşı Eğitim-Sen, öğrenciler ve velilerden oluşan bir grup okul önünde gösteri yaptı.
1998- Metin Göktepe Davası’nda, tutuklu yargılanan 5 polisin tahliye istemi reddedilirken, tutuksuz yargılanan bir polis hakkında daha gıyabi tutuklama kararı alındı.
2000- Kendisini Üçüncü kez Peru devlet başkanı seçtiren Alberto Fujimori istihbarat şefinin muhalefet milletvekiline rüşvet verirken görüntülenmesi üzerine yeni seçime gidileceğini ve kendisinin aday olmayacağını açıkladı.
2001- Koalisyon ortaklarından MHP, TBMM’de Koray Aydın’ın milletvekilliğinden istifasına kabul oyu vereceklerini açıkladı. Koray Aydın,’Vurgun Operasyonu’ ardından Bayındırlık Bakanlığı ve milletvekilliğinden istifa etmişti.
2002- Irak, BM silah denetçilerini koşulsuz kabul etti. Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz “Denetimleri kabul etmemiz ABD’ye yetmez. Çünkü ABD politikalarının amacı, Irak petrollerinin denetimini ele geçirmek” dedi.
– 20. yılında Sabra ve Şatila Katliamı, Lübnan’da katledilenlerin gömüldüğü Şatila Mezarlığı’na yürüyüşle anıldı.
2003- Petrol-İş üyesi yaklaşık 7 bin işçi PETKİM ve TÜPRAŞ’ta sabah işbaşı yapmayarak özelleştirme girişimlerini protesto etti.
2004- Amerikan ordusu, Irak’ta Kaide sorumlularından Ebu Musab el-Zarkavi’yi yakalamak için Felluce ve Ramadi kentine hava operasyonu düzenledi; çoğu kadın ve çocuk 44 kişi hayatını kaybetti.
– Kuzey Osetya’nın Beslan kentinde çoğu çocuk 320 kişinin öldüğü rehine eyleminin sorumluluğunu Çeçen lider Şamil Basayev üstlendi.
2006- Küba’nın başkenti Havana’daki Bağımsızlar Zirvesi’ne katılan Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) Devlet Bakanı Abdüllatif Şener, “İçimde hala biraz komünistlik var” dedi. Şener daha önce de “Her mülkiyeli biraz komünisttir” demişti.
– İsveç’te genel-yerel seçimler yapıldı. İktidardaki Sosyal Demokratlar seçimi kaybetti. Dört partili merkez sağ ittifak kazandı. Yeni başbakan, sağcı iktisatçı Fredrik Reinfeldt.
– Özer Kızıltan’ın yönettiği “Takva- Bir Adamın Allah Korkusu” filmi, Kanada’nın Toronto Film Festivali’nde Özel Jüri Ödülü’nü kazandı.
2009- İstanbul Kongre Merkezi’nin açılış konuşması sırasında Başbakan Erdoğan’ı protesto eden 6 kişi gözaltına alındı.
– DİSK’e bağlı Sine-Sen üyeleri, TV dizi setlerindeki sağlıksız-güvencesiz çalışma şartlarını protesto etti.
– Türkiye ve Suriye karşılıklı olarak vizeyi kaldırdı.
2010- KPSS Eğitim Bilimleri Testi, sınav sürecinde bazı usulsüzlüklerin meydana geldiği kanaatiyle iptal edildi.
2011- ABD’nin New York kentinde “gelir dağılımı eşitsizliğini, Wall Street’i ve bankerlerini, ekonomik politikaları ve işsizliği protesto etmek” amacıyla Zuccotti Park’ta “Wall Street İşgal Et” protestoları başladı.
– 338.kez toplanan Cumartesi Anneleri ve İHD İstanbul Şube Kayıp Komisyonu üyeleri, Ayhan ve Ali Efeoğlu kardeşlerin akıbetlerinin ortaya çıkarılmasını istedi.
2012- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, ölümüyle ilgili iddialar üzerine soruşturma yürüttüğü 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın mezarının açılarak inceleme yapılmasına karar verdi.
– Grup Yorum solisti Selma Altın ve Halk Cephelilere gözaltında uygulanan şiddet, Yorum üyelerinin bir grup sanatçıyla birlikte Taksim’den Galatasaray’a yürüyüşüyle protesto edildi.
2013- DİSK/ Limter-İş eğitimcisi Süleyman Yeter’i gözaltında işkencede öldürdüğü gerekçesiyle komiser yardımcısı A.Okuducu’nun 22.5 yıl hapsi istendi.
– Gezi Direnişi sırasında Başbakan Erdoğan ile görüşen Taksim Dayanışması heyetindeki 6 kişiye soruşturma açıldı. “Liseli Anarşist Faaliyet” öğretime başlanan 6 okulun tabelalarını Gezi Direnişi’nde katledilenlerle değiştirdi.
2017- Irak Milli Güvenlik Konseyi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül’de düzenlemeyi planladığı bağımsızlık referandumunu anayasaya aykırı olduğu için reddettiğini açıkladı.