Belleğimizde: 17 Mayıs

1792 – New York Borsası kuruldu.
1874- Norveç İsveç’ten ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1902 – Yunanlı arkeologlar, Antik Çağlar’ın mekanik analog bir bilgisayarı olarak kabul edilebilecek Antikythera düzeneği toprak altından çıkardılar.
1917- “Birinci Tüm Rusya Köylü Vekilleri Kongresi” açıldı.
1918- General Marshall Komutanlığında İngilizler Kerkük’e girdiler.
1920- Düzce, Gerede ve Bolu’da Ankara Hükümeti’ne karşı ayaklanan isyancılar için Kuvva-i İnzibatiye Müfrezesi oluşturuldu.
– Pozantı’da Fransızlara karşı savaş başladı.
1940 – II. Dünya Savaşı: Alman Orduları Belçika’yı işgal ederek Brüksel’e girdi.
1954- Amerika Birleşik Devletleri’nde siyah çocukların beyaz çocuklarla aynı okula gitmelerini önleyen yasa yürürlükten kaldırıldı.
1957- Ünlü yazar, eleştirmen Nurullah Ataç, 59 yaşında üremi tedavisi gördüğü Ankara Numune Hastanesinde öldü.
1967- II.Beş Yıllık Kalkınma Planı’na konulan bir hükümle İmam Hatip Lisesi mezunlarına diledikleri üniversiteye devam edebilme yolu açıldı.
1968- Grev ve işgaller Peugeot’ya da yayıldı. Greve giden işçi sayısı iki gün içinde 75 binden 500 bine yükseldi.
1969- İstanbul Toptaşı Cezaevi’nde 500 mahkum af isteğiyle açlık grevine başladı.
1971- Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C ) üyesi dört kişi İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom’u kaçırdı. Eylemciler, 20 Mayıs gününe kadar cezaevlerindeki bütün devrimcilerin serbest bırakılmasını istediler. Hükümet pazarlık yapmayacağını açıkladı. Erim hükümeti, Elrom’un kaçırılmasına ilişkin radyoda okunan bir bildiri yayınladı: “Yardım edenlere de idam cezası yasalaşacak”.
1972- Televizyonda ilk defa Bedava Dünya Gezisi adlı yabancı dizi Türkçe seslendirildi.
1973- Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını övdüğü iddiasıyla yargılanan İstanbul Sağmalcılar Lisesi öğretmeni N.Çayhan 3 ay hapse mahkum oldu.
1975- Ankara’daki MHP Kurultayı’nda genel başkan Türkeş lehine tezahürat yapan bir grup genç kurt gibi uludu.
1976- Batman ve Malatya’da Petrol-İş üyesi 5 bin işçi grevde.
1977- Ordu valisi, Başbakan Yardımcısı ve MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan’ın seçim mitingi öncesinde kentte 3 günlük “içki yasağı” ilan etti.
1980- İstanbul Barosu avukatlarından, CHP eski Merkez İlçe Yönetim Kurulu üyesi Burhanettin Cihan Erozan Kadıköy’de evine girerken ülkücülerin silahlı saldırısı sonucu hayatını kaybetti.
1983- Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi yedi gencin öldürüldüğü Bahçelievler katliamı davası sonuçlandı. Sanık ülkücülerden Haluk Kırcı ile A.Ercüment Gedikli’ye ölüm cezası, D.Demirkan ve Ö.Özcan’a 15’er yıl hapis cezası verildi.
Savcı Doğan Öz’ü 1978’de Ankara’da öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi beraat etti.
Cumhuriyet Gazetesi başyazarı Nadir Nadi’nin 2 ay 20 günlük hapis cezası, Sıkıyönetim Komutanı cezayı temyiz etmediği için kesinleşti.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof.Dr.Gençay Gürsoy 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu gereğince görevden alındı.
– İsrail, Lübnan ve ABD arasında 17 Mayıs Antlaşması imzalandı. 14 Eylül günü Lübnan’ın Hristiyan devlet başkanı Beşir Cemayel’in öldürülmesi üzerine yerine kardeşi Amin geçti ve aynı gün Ariel Şaron’un komutanlığındaki İsrail Ordusu Beyrut’a girdi. 16 Eylül günü ise İsrail’in onay verdiği Falanjistler, Sabra ve Şatila mülteci kamplarında yaşayan iki bine yakın sivili katletti. Bu olaydan sonra o dönemde İsrail güçlerine komuta etmekte olan Şaron’a “Beyrut Kasabı” lakabı takıldı. İmzalanan antlaşmayla İsrail’in geri çekilmesi sağlandı.
1984- Ekrem Pakdemirli, İsviçre’ye hayali ihracat yapan 8 firmanın tespit edildiğini açıkladı. Firmaların isimleri açıklanmadı.
1987- İstanbul Kadıköy’de 80’li yılların ilk kitlesel kadın yürüyüşü “Dayağa Karşı Dayanışma Yürüyüşü” yapıldı. Yürüyüşe iki binden fazla kadın coşkuyla katıldı; “koca dayağına son” sloganıyla İskele’den Selamiçeşme’ye yürüdü.
1989- Gorbaçov’un Pekin ziyareti sürerken, 6 gündür Tienanmen Meydanı’nda açlık grevi yapan öğrencilere destek için Pekin’de 1 milyona yakın bir kitle yürüyüş yaptı. ÇKP lideri Ziyang öğrencilere,”demokrasiyi ve hukuku zenginleştirme, yolsuzluklara son verme” sözü verdi.
– Çekoslovakya’da, 4 aydır hapiste olan yazar Vaclav Havel serbest bırakıldı.
1992- ATİF’te Yönetim Kurulu üyeliği yapan Hasan Tanrıverdi, geçirdiği beyin kanaması sonucu yaşamını yitirdi.
– Dünya Sağlık Örgütü WHO, eşcinselliği akıl hastalıkları listesinden çıkardı.
1994- Türkiye ekonomisi, 14 yıl aradan sonra yeniden IMF denetimine girdi.
– İstanbul Savaş Karşıtları Derneği kapatıldı.
1995- Hava-İş sendikası başkanı Atilay Ayçin bir konuşmasında bölücülük yaptığı iddiasıyla yargılandı, 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldı ve tutuklandı.
1996- “Milli Eğitim Şurası”na karşı düzenledikleri “Alternatif Eğitim Şurası”nda alınan “YÖK’ün kaldırılması, özerk-demokratik üniversite ve parasız eğitim” vb. kararları sunmak için Milli Eğitim Bakanlığı’na yürüyen yaklaşık 100 öğrenciden 59’u dövülerek gözaltına alındı.
– Yaşar Kemal’e İspanya’da Uluslararası Katalonya Ödülü verildi.
1997- “Dünya Gözaltında Kayıplarla Mücadele Günü”nde kayıp yakınları akşam mumlarla G.Saray’da bir araya geldi.
Ankara’da Hacettepe’den Sağlık Bakanlığı’na sağlıkta özelleştirmeleri protesto için yürüyen öğrenciler coplandı.
“Barış İçin Bir Milyon İmza” girişiminin topladığı imzalar Meclis’e iletildi.
1999- Doçent Doktor Bahriye Üçok ile Muammer Aksoy’un öldürülmesi olayına karışan 4 kişinin yakalandığı açıklandı.
2000- Grev ve direnişlerin sürdüğü işyerlerinde örgütlü sendikalar, İstanbul Bölge Çalışma Müdürlüğü önünde gösteri yaptı
2002- Aşık Mahzuni Şerif (63) hayata veda etti.
2003- Başbakanlık Takip Kurulu’nca “irticai faaliyetlere katıldıkları, bazı cemaatlerle ilişkili oldukları” raporu tutulan 21 polis Emniyet’te 9 Mayıs’taki resmî toplantıda terfi ettirilmemişken, İçişleri Bakanı A.Aksu’nun talebiyle yapılan 2.toplantıda 17’si terfi aldı
2004- Öğrenciler Beyazıt Meydanı’nda YÖK Tasarısı’na karşı özgür üniversite çağrısı yaptı.
2005- Başbakan Erdoğan’ı ”iplere dolanan kedi” olarak çizen Musa Kart’ın 5 bin TL tazminat cezasına çarptırılmasına tepki olarak “Tayyipler Alemi” kapağıyla çıkan Penguen mizah dergisi aleyhine Erdoğan’ın açtığı 40 bin TL’lık manevi tazminat davası başladı.
– Brezilya’nın Goiania kentinden 2 hafta önce yola çıkan “Topraksız Kır İşçileri Hareketi” (MST) üyesi 12 binden fazla köylü başkent Brazil’e ulaştı. Ekim 1985’de bir toprak işgali ile ortaya çıkan, 100 bin eylemciyi örgütleyen MST 3 milyonluk bir hareketi yönlendiriyor.
2006- Danıştay’a avukat Alparslan Arslan tarafından düzenlenen silahlı saldırıda Danıştay İkinci Dairesi üyesi Mustafa Yücel Özbilgin yaşamını yitirdi ve dört üye yaralandı.
2009- Atatürkçü Düşünce Derneği, Ergenekon soruşturması nedeniyle Tandoğan’da Cumhuriyet mitingi düzenledi.
2010 – CHP genel başkanı Deniz Baykal’ın istifa etmesinden sonra; CHP Grup Başkanvekili Kemal Kılıçdaroğlu görevinden istifa edip Genel Başkanlık için aday olacağını açıkladı.
– İran’ın uranyum takasına ilişkin ortak formülle ilgili anlaşma, Türkiye, Brezilya ve İran dışişleri bakanları tarafından imzalandı. Uranyum takasının Türkiye’de yapılacağı da bu imza ile resmileşmiş oldu. İran’ın 1200 kilogram düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumu yüksek seviyede zenginleştirilmiş uranyumla takas edeceği kaydedildi.
– Zonguldak’taki Türkiye Taşkömürü Kurumu Karadon Müessese Müdürlüğü maden ocağında patlama meydana geldi. 30 işçi göçük altında kaldı. 20 Mayıs 2010 tarihinde 28 işçinin cesedine ulaşıldı.
2011- Kayıp yakınları “17-31 Mayıs Gözaltında Kayıplar Haftası” kapsamında Gayrettepe Emniyet Müdürlüğü önünde basın açıklaması yaptı.
2012- Kartal Petrol-İş Mahallesi’nde afet işleri için idare merkezi ve deprem sonrası toplanma merkezi olarak belirlenen 7 dönümlük arazi İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin AKP’li üyelerinin oylarıyla imara açıldı; yurt, kütüphane, sergi-konferans salonu yapılabilecek.
– Cannes Sinema Festivali’nde, Fransa’daki Sinema Yönetmen ve Yapımcıları Derneği, Türk yönetmen Nuri Bilge Ceylan’a 2012 ”Carossee d’or” (Altın Fayton) sinema ödülünü takdim etti.
2014- İzmir’de Soma faciası ve polis şiddeti protesto edildi. KESK ve Eğitim-Sen Üyelerinin Soma faciasını protesto için Ankara/Güvenpark’ta oturmalarına polis ablukasında izin verildi. İstanbul’da polis Soma için protesto gösterisi yapmak isteyen herkese müdahale etti.
ITÜ Maden Fakültesindeki işgalin 2.gününde Soma patronları A.Gürkan ve I.Kasapoğlu’nun Danışma Kurulu üyelikleri iptal edildi.
Bazı Cemaatler, Soma’ya hoca göndererek “teskin ve telkin” faaliyetlerine girişti.
2017- Sabancı suikastı davasında yargılanan tutuklu sanık İsmail Akkol, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
– Resmi Gazete’de yayımlanan Başbakanlık Genelgesi ile 2017 yılı “Dilimiz Kimliğimizdir” başlığıyla “Türk Dili Yılı” ilan edildi.
2018- ABD Başkanı Donald Trump’ın CIA Direktörlüğüne aday gösterdiği, “işkenceci” geçmişiyle tartışılan Gina Haspel, Senatodan onay alarak CIA’in ilk kadın direktörü oldu.