1851 – Moby Dick, ABD’de yayımlanmasından bir ay önce The Whale (Balina) adıyla İngiltere’de yayımlandı.
1867- ABD, Alaska’yı Rusya’dan 7,2 milyon dolar karşılığında alarak topraklarına kattı. Alaska, 1867’de Abraham Lincoln döneminin ABD Dış İşleri Bakanı William Seward tarafından 7 milyon 200 bin dolar karşılığı Rus’lardan satın alındı. Bu ticaret sonrası William Seward halktan büyük tepki çekti. Çünkü buzlarla kaplı bir araziye bu kadar para verilmesi herkesi rahatsız etmişti. Hatta Alaska’ya “Ahmak Seward’ın buz kutusu” denildi. Ama çok değil bir kaç yıl sonra, o değersiz arazilerde çok yüksek oranda altın bulundu.
1872- Teodor Kasap tarafından Hayal adlı mizah dergisi yayınlanmaya başlandı.
1898- ABD, Porto Riko’nun sahibi oldu.
1908 – Belçika Kongo Hür Devleti’ni ilhak etti.
1912- Trablusgarp Savaşı’nı sona erdiren Uşi Antlaşması imzalandı.
1920- Resmi “Türkiye Komünist Fırkası”, Ankara’da kuruldu.
1922- İngiliz yayın kuruluşu BBC (British Broadcasting Company, sonradan British Broadcasting Corporation) kuruldu.
1931- Amerikalı mucit Thomas Alva Edison öldü.
1943- Ulvi Cemal Erkin ve Necil Kazım Akses, Berlin’de bir konser verdi.
– Artan hayat pahalılığı nedeniyle memurlara verilmesi kararlaştırılan birer maaş ikramiyenin dağıtımına başlandı. Bazı özel kuruluşlar da bu kararı örnek alarak çalışanlarına ikramiye veriyor.
1949- Şair Enis Behiç Koryürek Ankara’da öldü.
1954- Texas Instruments şirketi ilk transistörlü radyoyu üretti.
1957 – Türk gazeteci ve yazar Hüseyin Cahit Yalçın öldü.
1967- Sovyetler Birliği’nin fırlattığı Venera 4 uzay aracı Venüs gezegenine ulaştı ve Dünya dışında bir gezegenin atmosferini inceleyen ilk araç oldu.
1968- Dünya Olimpiyat Komitesi, iki siyahi atleti (Tommie Smith ve John Carlos) madalya töreni sırasında kara güç selamı verdikleri gerekçesiyle cezalandırdı.
1970- Türkiye Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu, DEV-GENÇ başkanlığına Ertuğrul Kürkçü seçildi.
1977- Almanya’daki Kızıl Ordu Fraksiyonu (RAF) liderlerini hapisten kurtarmak üzere Filistinli eylemcilerce kaçırılan Lufthansa uçağına Alman GSG-9 komandoları Somali’nin Mogadişu havalimanında baskın düzenledi; 3 eylemci öldürüldü, 88 yolcu kurtarıldı.
Aynı gün, rehin sanayici Schleyer de öldürülmüş bulundu. Hapisteki RAF üyelerinin serbest bırakılmaları talebiyle 5 Eylül 1977’de Alman İşverenler Birliği Başkanı Schleyer RAF tarafından kaçırılarak rehin alınmış, 13 Ekim’de de İspanya’dan Almanya’ya giden bir yolcu uçağı RAF adına Filistinli gerillalarca kaçırılarak talep yinelenmişti.
Aynı gece Almanya’da Stammheim cezaevindeki tek kişilik hücrelerde bulunan RAF liderleri, Andreas Baader (ensesinden kurşunlanmış), Gudrun Ensslin (asılmış) ve J.Jan Raspe (kurşunlanmış) ölü, Irmgard Möller (kurşunlanmış) yaralı olarak bulundu. Hükümet ölümlerin intihar olduğunu bildirdi. RAF hiçbir açıklama yapmadı. Kızılordu Fraksiyonu (RAF) kurucularından Ulrike Meinhof da 1.5 yıl önce (9 Mayıs 1976’da) tecrit hücresinde ölü (asılmış) bulunmuştu.
– Halkın Kurtuluşu gazetesi sorumlu müdürü Mustafa Yıldırımtürk için 18 kez tutuklama kararı çıktı.
1979- Balgat katliamının iki sanığı Mustafa Pehlivanlı ve İsa Armağan idama mahkum edildi. 10 ağustos 1978’de Ankara Balgat’ta genellikle solcuların gittiği 4 kahve taranmış, 5 kişi ölmüş,11 kişi yaralanmıştı.
– Afyon’da, TKP/ML taraftarı Mustafa Kemal Alpınar (1959- Afyon), “ülkücüler” tarafından öldürüldü.
– Ankara İncesu Sivaslı mahallesinde, bir gün önce Mehmet Adil Olcay’ın ülkücüleri tarafından öldürülmesini protesto eden kitlenin üzerine polisin ateş açması sonucu Devrimci Yol militanı Necla Yalçın (1957) vurularak yaşamını yitirdi.
1980- 4 Ekim’de belediye kampından alınıp tutuklanan CHP’li Ankara eski belediye başkanı Ali Dinçer ve 6 arkadaşı serbest bırakıldı.
1982-186 idam istemli, 574 sanıklı Ankara Devrimci-Yol davası başladı.
1984- İletişim Yayınları’nın çıkarttığı Yeni Gündem dergisi kapatıldı.
– Doğu’da ‘Kıskaç Harekatı’ kapsamında 50 köyün boşaltılmasına başlandı.
1985- İstanbul TKP/ML-TİKKO duruşmasına tek tip elbise giymeden don-fanila ile gelen 10 sanığın sonraki duruşmalara alınmaması kararı alındı.
1987- TİP Genel Başkanı Behice Boran’ın cenazesi Zincirlikuyu’da toprağa verildi. Polis Şişli Camii çıkışı kitlenin cenaze arabasının arkasından yürümesine engel olup arabayı kortejden çıkardı, kitle polis kordonu altında kaldırımdan Zincirlikuyu Mezarlığı’na kadar yürüdü.
1988- Tuzla’da 7 Ekim 1988’de, Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) üyesi olduğu öne sürülen dört kişinin öldürülmesi olayına karışan 16 polise 56’şar yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı.
1989- Doğu Almanya lideri Erich Honecker istifa etti.
1990- Metal-İş Kolu’nda faaliyet gösteren Çelik-İş ve Özdemir-İş sendikalarının, Otomobil – İş Sendikası çatısı altında birleşmesi kararlaştırıldı (Ancak, bu karar uygulanmadı).
– Emin Çölaşan “Turgut Nereden Koşuyor” adlı kitabından dolayı CB Turgut Özal ve eşi Semra Özal’a 5’er milyon TL tazminat ve ayrıca yayıncı Kemal Karatekin’le beraber 70 milyon TL (yasal faiziyle yaklaşık 180 milyon TL) “haksız kazanç” tutarı ödemeye mahkum oldu.
1991- Azerbeycan, Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan etti.
1993- Yunanistan’da Andreas Papandreou’nun ikinci başbakanlık dönemi başladı.
1994- Satılması kararlaştırılan Sümerbank Bakırköy Hazır Giyim İşletmesi işçileri “yoksulluk, hırsızlık, haksızlık ve vurgunlara karşı” yağmur altında Özgürlük Meydanı’na yürüdü.
1996- Gazeteci Metin Göktepe’nin öldürülmesinin üzerinden 284 gün geçtikten sonra dava Aydın’da başladı. Göktepe’nin gözaltında ölümünde asli sanık durumunda olan 11 polisin de aralarında bulunduğu 48 polisten hiçbiri duruşmaya katılmadı.
– Yargıtay, Yaşar Kemal’e “Düşünceye Özgürlük” kitabındaki yazısında “halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği” gerekçesiyle DGM’ce verilen 1 yıl 8 aylık hapis, 466 bin TL para cezasını onadı. Yargıtay, yayıncı Erdal Öz’e DGM’ce verilen 466 bin TL’lık para cezasını da onadı.
– Mathieu Kassovitz’in 1995 yılı yapımı “La Haine”(Nefret) adlı siyah-beyaz filmi, “Protesto” adıyla Türkiye’de gösterime girdi. Film, Paris’in bir banliyösündeki 3 göçmen gencin (Yahudi, Arap ve Afro-Fransız) devlet şiddetine karşı geliştirdikleri “çareleri” konu ediniyor.
– Gazeteci yazar Kemalettin Tuğcu İstanbul’da öldü.
1998- Yeni Asya Gazetesi’nin düzenlediği konferansta konuşan Cumhurbaşkanı Demirel’in başdanışmanı Mustafa Başoğlu üniversitelerde türbanı savundu. Turkish Daily News Genel Yayın Yönetmeni İlnur Çevik de salondaki örtülülere “çağdaşlığın asıl simgeleri sizlersiniz” dedi.
2000- POAŞ’ta “Yeniden yapılandırma” adı altında işten çıkarılmalarına karar verilen 1.200 işçinin başlattığı “üretimi durdurma” eylemi sürüyor.
2001- F tipi cezaevlerine karşı yapılan ölüm orucu eyleminde Komünist Partisi İnşası Örgütü üyesi olduğu iddiasıyla yargılanan Ali Ekber Barış, eyleminin 157. gününde yaşamını yitirdi. 20 Ekim 2000’de başlayan ölüm orucu eyleminde “1.Ekip” olarak adlandırılan eylemcilerin tümü yaşamını kaybetti.
Bayrampaşa Cezaevi’nde 12 tutuklunun hayatını kaybettiği “Hayata Dönüş” operasyonunda görev alan 1.615 jandarma ve infaz koruma memuru hakkında dava açıldı.
2002- İtalya’da işçiler, işten çıkarmaları kolaylaştıran yeni yasa tasarısını protesto için genel greve gitti. 1 milyon çalışan 120 kentte sokak gösterileri, mitingler düzenledi.
– Fildişi Sahili’nde bir ay süren çatışmaların ardından isyancılarla hükümet birlikleri arasında ateşkes yürürlüğe girdi.
2004- Türkiye’nin ilk kadın doğum uzmanı Dr. Pakize Tarzi 94 yaşında öldü. Türkiye’deki ilk özel kadın-doğum kliniğinin kurucusu olan Tarzi, ”Boğazı yüzerek geçen ilk kadın unvanını” da taşıyordu.
2005- Özelleştirme ihalesinde Mersin Limanı’nın işletme hakkını alan PSA-Akfen Ortaklığı, Liman-İş Sendikası üyesi işçilerin engellemesi nedeniyle teknik inceleme yapamadı.
2006- ABD Başkanı George W.Bush, terör zanlılarının askeri mahkemelerde yargılanması, CIA’in gizli programını sürdürmesi ve sorgulamada daha sert yöntemlerin uygulanmasını öngören yasayı imzaladı. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği yasayı “Amerikan tarihinin en kötü yasası” diye niteledi.
– Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı’nın kurucusu ve yönetim kurulu başkanı Sıdıka Su, 83 yaşında yaşamını yitirdi. 1952 yılında TKP Tevkifatı sırasında Ankara’da tutuklandı. Hapishanedeyken Ruhi Su ile evlendiler. Nikah ikiside kelepçeliyken kıyıldı. Şahidleri Behice Boran ile Nevzat Hakko’ydu.
– Yazar ve sanatçılar, F tipi cezaevlerinde tecrite karşı evinde 197 gündür açlık grevinde olan Avukat Behiç Aşçı’yı ziyaret etti.
2007- Eski Pakistan başbakanı Benazir Butto, 8 yıllık sürgünün ardından döndüğü ülkesinde bombalı bir saldırıya hedef oldu. 126 kişinin öldüğü ve 248 kişinin yaralandığı saldırıdan Butto yara almadan kurtuldu.
– Fransa’da, 1.6 milyon ulaşım emekçisi, emeklilikle ilgili kazanılmış haklarının sosyal güvenlik reformuyla kaldırılmaya çalışmasına tepki olarak bir günlük greve gitti. Ülkenin hemen hiçbir yerinde tren, otobüs ve metro seferleri yapılmadı.
2008- Ankara’da sendikalar, partiler ve kitle örgütlerinin düzenlediği mitingte “yolsuzluk, yoksulluk ve zamlar” protesto edildi.
2009- 1924’te kurulan ve 2005’e kadar hizmet veren, Türkiye’nin ilk verem hastanesi Heybeliada Sanatoryumu çıkan yangında yok oldu.
– AKP’nin sağlık(sız) politikaları Kadıköy’de düzenlenen miting ile protesto edildi.
2010- Barış ve Demokrasi Partisi’nin yanı sıra İnsan Hakları Derneği’nin de aralarında olduğu sivil toplum örgütü yöneticilerinin yargılandığı, 103 tutuklu sanığın bulunduğu KCK davasının ilk duruşması Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. Diyarbakır’da tahliye çıkmayan KCK davasında müdafi avukat Tahir Elçi sanıkların Kürtçe savunma yapma taleplerine ilişkin dilekçelerini Mahkeme Heyeti’ne sundu. Adliye önünde toplanan yaklaşık 5 bin kişi arasındaki 7 İtalyan savaş karşıtı “Çav bella” marşını söyledi.
2012- Fazıl Say iki kişinin şikayetiyle, Ömer Hayyam’ın Twitter’dan paylaştığı bir dörtlüğünde “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağıladığı” iddiasıyla 1.5 yıla kadar hapis istemiyle hakim karşısına çıktı.
– İTÜ’de asistanlar rektörlük binası önünde çadır kurma kararı aldı. İTÜ’de YÖK Kanunu’nun 50/d maddesiyle istihdam edilen araştırma görevlilerinden 10’u Eylül ayından itibaren işten çıkarılmış, 82 asistanın daha üniversiteden ilişiğinin kesileceği bilgisine ulaşılmıştı. İTÜ’lü asistanlar, lisansüstü eğitimlerinin azami süreleri gerekçe gösterilerek 82 asistanın ilişiğinin kesilmesine yol açacak olan düzenlemeye karşı rektörlüğün önünde açlık grevine başladı.
– Güvensiz kürtajdan dolayı yılda 67 bin kadının yaşamını yitirdiği Uruguay’da kadınların mücadelesi sonucunda kürtaj yasallaştı. Uruguay, Güney Amerika’da Küba’dan sonra kürtajı yasallaştıran ilk ülke oldu.
2013- Ankara Büyükşehir Belediyesi ekipleri gece ODTÜ ormanına çitleri yıkarak girdi ve çok sayıda ağacı söktü.
– Galatasaray Üniversitesi öğrencisi Cihan Kırmızıgül’e “poşu davası”nda verilen toplam 11 yıl 3 ay hapis cezası Yargıtay’da bozuldu. Yargıtay 9.Daire, cezanın bir kısmının TCK’nin değiştirilen ve kaldırılan maddelerine göre verilmesini gerekçe gösterdi. Dava yeniden görülecek.
– Dolmabahçe Camii müezzini Fuat Yıldırım “hakkında yürütülen soruşturmanın selameti” gerekçesiyle gönderildiği Kayabaşı köyünden alınıp “geçici olarak” Galata Arap Camii’ne tayin edildi.
– Reyhanlı istihbaratını sızdırdığı iddiasıyla tutuklu bulunan er Utku Kalı’nın hastanede bile tecritte tutulduğu öğrenildi.
2015- DHKP-C’ye yönelik olarak TEM polislerinin sabaha karşı düzenlediği baskın ve aramalarda Armutlu’da girilen bir evde Dilek Doğan (24) ailesinin gözü önünde polisin silahından çıkan kurşunla ağır yaralandı. Doğan tedavi gördüğü hastanede 25 Ekim’de hayatını kaybetti. Dilek Doğan’ın öldürülmesinden yargılanan TEM polisi 17 Mart 2017’de görülen karar duruşmasında “bilinçli taksirle öldürmeye sebebiyet vermek”ten 7 yıl 6 ay hapse mahkum edildi, ceza “iyi hal indirimi”ile 6 yıl 3 aya düşürüldü. Karar İstinaf Mahkemesi’nce 17 Kasım 2017’de onandı.
Yorumlar kapatıldı.