Belleğimizde: 18 Mart

235 – Roma imparatoru Alexander Severus kendi lejyonu tarafından düzenlenen bir suikast ile öldürüldü ve impartorluğu zayıflatan 3. yüzyıl krizi başladı.
1299 – Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich kendini Kudüs Kralı ilan etti.
1799- Fransa imparatoru Napolyon, Osmanlı Devleti’nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.
1871 – Paris Komünü kuruldu. İşgalci Prusyalılar’ın istediği 400 topu işbirlikçi hükümete vermeyen “Paris Komünal Konseyi” ayaklanma başlattı ve Paris halkı ayaklanarak hükümeti devirdi. Paris Belediyesinin hükümranlığını ilan etti. Kansız bir devrimle kurulan yeni yönetim emekçilere dayanarak 72 gün ayakta kaldı. Karl Marx Paris Komünü’nü “proletarya diktatörlüğü”nün örneği olarak gösterdi.
1902- Osmanlı Devleti, Bağdat Demiryolu yapım hakkını Almanların Anadolu Demiryolu Kumpanyası’na verdi.
1913- Yunan kralı I. Yorgos Selanik’te uğradığı bir suikast sonucu öldü.
1915 – İngiltere Denizcilik Bakanı Churchill tarafından planlanan, 3 Kasım 1914 tarihinde fiilen başlayan Çanakkale Savaşlarında, denizde ve karada 9 Ocak 1916 tarihine kadar süren çatışmalarda en şiddetli çarpışmalar 18 Mart 1915 tarihinde yaşandı. Birleşik Donanma Çanakkale Boğazı’nda ağır hasar gördü ve geri çekildi.
1920- Osmanlı Meclis-i Mebusanı İstanbul’un işgali üzerine son toplantısını yaptı ve çalışmalarına ara verme kararı aldı.
Balıkesir’de İstanbul’un işgalini protesto etmek amacıyla büyük bir miting düzenlendi.
1926- Papa I. Eftim (Pavli Erenerol), Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi’ni kurdu.
1938 – Meksika, sınırları içindeki tüm yabancı petrol şirketlerini millîleştirdi.
1940 – Hitler ve Mussolini İtalya’da buluştu, İtalya Almanya’nın yanında savaşa girme kararı aldı.
1944- Almanlar Macaristan’ı işgale başladı.
1949 – Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) kuruldu.
1953- Balıkesir’in Gönen ilçesi ve çevresinde meydana gelen depremde 246 kişi öldü. Yenice ilçesi yerle bir oldu.
1956 – Fransa Cezayir’e asker çıkarmaya başladı.
1962 – Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nda, Fransa Cezayirli direnişçilerle anlaşmaya vardı.
1965- Uzayda ilk yürüyüş: Sovyet kozmonot Aleksey Leonov, dünyadan 2 bin 177 kilometre yükseklikte, Voskhod-II (Gündoğumu) adlı uzay aracından çıkarak 20 dakika boşlukta kaldı.
1966- İstanbul’daki özel tiyatrolar, yeni Şehir Tiyatroları Yönetmeliği ile Muhsin Ertuğrul’un Başrejisörlük kadrosunun kaldırılmasını, her gece oyuna başlamadan önce sahneden seyirciye okudukları bildiriyle 1 hafta süreyle protesto etmeye başladılar.
1968- Çanakkale Zaferi’nin 53.yıldönümünde MTTB’li öğrenciler “Ayvalık”gemisiyle Çanakkale’ye götürüldü. Gemide sabaha karşı Kuran eşliğinde namaz kılındı. Törende konuşan MTTB Başkanı İsmail Kahraman Atatürk’ün adını anmadı, MTTB’liler ”Kahrolsun komünistler” sloganı attı.
1969 – 8 gündür sürmekte olan Anadolu Ajansı grevi anlaşmanın imzalanmasıyla sona erdi.
1970- Demirel kardeşlere verilen kredileri inceleyecek bir Meclis komisyonu kuruldu.
– “Bağımsızlık Haftası” kapsamında İTÜ Maden Fakültesi’nde yapılan forum sonrasında yürüyüşe geçen öğrenciler Gümüşsuyu-Elmadağ hattı üzerindeki bazı ABD şirketlerinin binalarında tahribat yaptı.
– Kamboçya’da Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk’u devirdi.
1971- Adliye’ye sevkedilen Deniz Gezmiş hakkındaki gıyabi tutuklama kararı vicahiye çevrilerek Ankara Merkez Cezaevi’ne konuldu.
– Mümtaz Soysal, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nca gözaltına alınıp tutuklandı.
1972- Başbakan Nihat Erim, siyasi partilere bir mektup göndererek “komünist ve anarşistlerin kamudan tasfiyesi için” Anayasa ve bazı kanunlarda değişiklik önerdi.
1974- Pakistan’ın devrik başkanı Zülfikar Ali Butto, muhaliflerinden birine suikast düzenlettiği gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırıldı.
1976- Ülkücüler, İstanbul Vatan Mühendislik ve G.Saray Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulları ile Yıldız DMMA da saldırdı: 9 yaralı.
1977- ODTÜ’de, Fen-Edebiyat Fakültesi’ndeki Psikoloji dersi sınavına beraberinde jandarmalar olduğu halde giden MHP eğilimli rektör Hasan Tan, sınav kapısında bekleyen devrimci öğrencilerin protestosu üzerine sınav yapamadan jandarmalarla birlikte makamına döndü.
– Antalya/ Serik’te AP’liler CHP’lilere saldırdı: 4’ü ağır 27 kişi yaralandı; CHP ve TÖB-DER binaları ile 100’e yakın ev tahrip edildi.
1978 – İstanbul Ümraniye’de silahla öldürülmüş 5 kişinin cesedi bulundu. Olayla ilgili 80 kişi gözaltına alındı.
– Malatya’da merkez PTT önünde iki devrimci öğrencinin öldürülmesiyle ilgili olarak Ülkü Ocakları eski başkanı ile MHP Yeşilyurt ilçe başkanının oğlu tutuklandı.
1979 – İran ordu güçleri, Sıne kentini bombaladı. Bombardımanda 400’den fazla sivil Kürt hayatını kaybetti.
– Dünya Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Işık Yurtçu’nun, Politika Gazetesi Yazı İşleri Müdürü iken 7 Mart 1977 tarihli bir yazıda Sarıyer Cumhuriyet Savcısı’na hakaret edildiği gerekçesiyle aldığı 7 ay hapis cezası Yargıtay’ca onandı.
1980- Amerikalı psikanalizci Erich Fromm öldü.
1981- Devrimci Yol hareketine yönelik operasyonda gözaltına alınan Satılmış Şahindokuyucu’nun (1952- Sungurlu), Ankara Emniyet Müdürlüğünde işkencede öldürüldüğü açıklandı.
– Türk sinema ve tiyatrosunun ünlü ismi Cahide Sonku, İstanbul’da. Son yıllarında kendini alkole veren ve yalnızlık ve yoksulluk içinde ölen Sonku, anılarını kaleme alırken, “Mesleğim beni, ben mesleğimi mahvettim. İşte hayatımın kısacık özeti” demişti.
1982- Mamak Askeri Cezaevi’nde açlık grevi sırasında “görevli erlere karşı koydukları” savıyla 91 kadın tutuklu/hükümlü yargılandı.
1983- Aziz Nesin, ilk baskısı 1959’da yapılan “Az Gittik Uz Gittik” kitabından bir bölümün Aralık 1961’de Öncü Gazetesi’nde “Sosyalizm Ahlaktır” başlığıyla yayınlanmasından dolayı Ağır Ceza Mahkemesi’nde 10 yıl hapis istemiyle yargılanmaya başlandı.
– 5 Hava Astsubayı, “THKP-C Kurtuluş örgütüne üye olmak” tan 7 yıl 6’şar ay hapse mahkum edildi.
1984- 12 Eylül 1980’den beri 67 ilde uygulanan sıkıyönetim 54 ilde 4 ay daha uzatıldı, 13 ilde kaldırıldı ancak bu illerin 8’inde “Olağanüstü Hal”e geçildi.
1985- Arthur Miller ve Harold Pinter Barış-2 davasını izledi.
1986 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ceza İnfaz Yasası’ndaki değişiklikleri onayladı. Yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle cezaevlerindeki 68.000 hükümlüden yüzde 70’inin tahliye işlemleri başlatıldı.
1987 – Suudi “Rabıta” örgütünün 1982-84’de Avrupa’da görevli Türk imamlarına -aylık 1.100 Dolar- maaş ödemesi için Kenan Evren ve Bakanlar Kurulu’nun 20 Nisan 1981’de bir “Kararname” imzaladığı, Kararname’nin Resmî Gazete’de yayınlanmayarak gizli tutulduğu ortaya çıktı. 12 Eylül döneminin başbakanı Bülend Ulusu, Suudi Arabistan merkezli Rabıta örgütünün Batı Avrupa’daki Türk imamlarını dolar üzerinden maaşa bağlaması konusunda bir kararnamenin varlığını doğruladı; kararnamede, Devlet Başkanı Kenan Evren ve Başbakan Ulusu’nun imzaları vardı. Cumhuriyet gazetesi yazarı Uğur Mumcu, Rabıta örgütünün finanse ettiği Avrupa’daki İslam Kültür Merkezi yönetim kurulu’nda Türkiye’nin Brüksel Büyükelçisinin de yer aldığını açıkladı.
– Ferhan Şensoy sahnelenen “Muzır Müzikal”de İslam dininin tahkir edildiği, müstehcen ve hayasızca temsil yapıldığı” savıyla yargılanmaya devam edildi.
1989 – Mısır’daki Keops piramidinde 4.400 yıllık bir mumya bulundu.
1990 – Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin yaptığı seçimlerden sonra, Demokratik Almanya Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti birleşti.
– Çanakkale anma töreninde Cumhurbaşkanı T.Özal alana geldiğinde SHP’li Belediye Başkanı İsmail Özay yerinden kalkmadı, konuşmasına Özal’ı yok sayarak başladı. Özal ve Milli Savunma Bakanı’nın ağır eleştirdiği İsmail Özay hakkında soruşturma başlatıldı ve açığa alındı.
1991- “Pir Sultan Abdal”ı Muğla’da oynayan Ankara Birlik Tiyatrosu’nun oyuncuları 2 gün süreyle gözaltında tutuldu.
1992 – Dokuz yıl önce bugün, Güney Afrika’da siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan anayasal reform tasarısı halk oylamasıyla kabul edildi.
1993- İzmir’in Yamanlar semtinde Nevruz’u kutlamak isteyen göstericileri polis döverek gözaltına aldı.
– Koca dayağına dayanamayıp 2, 4 ve 6 yaşlarındaki üç çocuğuyla birlikte Fırat’a atlayarak intihar eden Cemile Ayhan için kadınlar üç büyük kentte gösteriler yaptı. Kadın dernekleri Ayhan’ın 7 yıldır birlikte yaşadığı imam nikahlı eşi hakkında suç duyurusunda bulundu.
1994- Ali İsmail Korkmaz dünyaya geldi.
1995- Gazi olayları sırasında kurşunla yaralanıp Haseki Hastanesi’nde tedavi gören ve Başbakan Tansu Çiller’in ziyareti sırasında hasta yatağında zafer işareti yapan Özgür Gündem gazetesi çalışanı Murat Bilgili’nin (17) Terörle Mücadele ekiplerince ertesi gün ifadesi alındı.
– Turist Ömer tiplemesiyle tanınan sinema sanatçısı Sadri Alışık, İstanbul’da öldü. 47 yıllık sinema yaşamına 600’e yakın film sığdırdı. Kartallar Yüksek Uçar adlı televizyon dizisinde oynamış, 1994 yılında çevirdiği ve son filmi olan Yengeç Sepeti’yle Antalya’da Altın Portakal Ödülü almıştı.
1998- “Dev-Genç örgütünün üyesi oldukları” iddiasıyla toplam 96 yıl hapis cezasına çarptırılan 8 öğrencinin Yargıtay 9.Daire’deki temyiz duruşmasında ”eksik soruşturmadan dolayı bozma” kararı çıktı. İstanbul ve Ankara’daki destek eylemlerinde yüzlerce öğrenci gözaltına alındı.
2000 – Geçen yıl bugün, Suriye’deki akrabalarıyla önceki yıllarda tel örgüler arasından bayramlaşan 573 aile, bu yıl iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek birbirlerinin evine konuk oldular.
– Kamuoyuna sunulan Yeni Medeni Kanun Tasarısı, evlilikte noter sözleşmesi dönemini başlatılacak. Nişanlı çiftler, evlenmeden önce veya sonra notere giderek, evlilikleri süresince geçerli olacak mal rejimini belirleyecekler.
2003- Adalet Bakanı Cemil Çiçek 1 Mart’ta geçmeyen tezkere yerine yeni bir tezkerenin Meclis’e sunulacağını açıkladı. Erdoğan yeni tezkerede fire olmaması için AKP Milletvekilleri’ni ablukaya aldı. Devlet Bakanı Babacan Milletvekilleri’ne: “Bağdat’a ilk bomba düştüğünde 8.5 milyar $ gelecek” dedi. ABD Dışişleri Bakanı C.Powell, TBMM’den geçmeyen tezkere öncesindeki görüşmelerde ABD askerlerinin Türk topraklarını kullanması karşılığı önerilen 6 milyar $’ın süresinin dolduğunu, yeni tezkerede “Türkiye en azından uçuşlara izin verirse” yeni öneri yapılacağını söyledi.
– Yargıtay Başsavcısı Sabih kanadoğlu, 1999 ve 2002 genel seçimlerine katılmadığı için yedi siyasi parti aleyhine kapatma davası açtı. İddianameleri Anayasa Mahkemesi’ne iletti.
– Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, ABD Başkanı Bush’un kendisi ve oğullarına yönelik “48 saat içinde Irak’tan gidin” ültümatomunu reddetti. Irak, Arap Birliği’ne savaşı durdurmak için acilen etkin bir şekilde eyleme geçme çağrısı yaptı.
2004- İspanya’da 11 Mart saldırılarını üstlenen El Kaide bağlantılı Ebu Hafız El Masri Tugayı “İspanyol halkının savaşla barış arasında seçim yapmasını sağladık. ABD ile müttefikliği reddeden partiye oy verip barışı seçtiler. İspanya’da sivil hedeflere karşı tüm operasyonları durduruyoruz’ mesajını yayınladı.
2005 – AİHM’nin, evlilik sonrası sadece kendi kızlık soyadını kullanabilmek için başvuran avukat Ayten Tekeli Ünal’ı haklı bulan kararı, Türkiye’nin üç aylık süre içinde temyize başvurmaması üzerine kesinleşti.
– New York’taki bir camiide, Cuma namazını ilk defa bir kadın kıldırdı. 1426 yıllık İslami geleneklere göre bu bir ilk.
2006 – ABD’nin Irak’ı işgalinin üçüncü yılında Türkiye dahil dünyanın 200 kentinde eylemlerle protesto edildi; “Irak’tan çekilin, İran’a dokunmayın, daha fazla insan ölmesin” sloganı atıldı.
– Fransa’da üniversite öğrencileri, sendikalar ve muhalefetteki sol partilerin destek verdiği gösterilerle “İlk İş Sözleşmesi Yasası”nı protesto etti. Fransa çapında yapılan 160 gösteriye 1 milyon kişi katıldı.
2011- Yemen’de güvenlik güçleri en az 40 hükümet karşıtı göstericiyi vurarak öldürdü.
– Bahreyn Kralı, iktidar karşıtı gösterilerin merkezi İnci Meydanı’ndaki İnci Anıtı’nı yıktırdı.
– Libya hükümeti, BM’nin Libya hava sahasını uçuşa yasak bölge ilan etmesinin ardından, hükümet karşıtı güçlere yönelik askeri operasyonları derhal durdurma ve ateşkes ilan etme kararı aldı.
– Sedat Yılmaz’ın 2009 yılı yapımı ilk filmi “Press” gösterime girdi. Press, 1992-1993 yıllarında görev yapan Özgür Gündem Gazetesi Diyarbakır muhabirlerinin başlarından geçenleri -muhabir Bayram Balcı’nın tanık olduğu olaylar üzerinden- konu ediniyor.
– DİSK, KESK, TMMOB ve TTB üyeleri, Ergenekon soruşturması kapsamında gazetecilerin tutuklanmasını 4 büyük ilde protesto etti.
2013- Bir grup yurttaş “Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği”ni kurdu. Dernek Sekreteri Mücella Yapıcı açılış konuşmasında: “Erdoğan’ın seçim sonrasında ortaya attığı Taksim Yayalaştırma ve Topçu Kışlası projeleri yurttaşların kamusal alanının işgalidir” dedi.
2014- Ali İsmail Korkmaz, doğum gününde Ekinci’deki mezarı başında anıldı.
– İzmir Barosu avukatları ile bazı hakim ve savcılar “adalet” için Adliye Sarayı çevresinde zincir oluşturdu.
2016- AB ile Türkiye, Brüksel’de düzenlenen zirvede sığınmacı krizinin çözümü için anlaştı. Anlaşma metnine göre 20 Mart itibariyle Türkiye’den Yunan adalarına geçen tüm yeni düzensiz göçmenler Türkiye’ye gönderilecek.
2018- TSK Desteğindeki ÖSO’nun Afrin şehir merkezini kontrol altına aldığı açıklandı.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan, 46. Muhtarlar Toplantısı’nda İstiklal Marşı’nın bestesi için: “En büyük üzüntüm bu emsalsiz marşın hakiki manasını yüreklere nakşedecek bir bestenin bulunamamış olmasıdır. O beste ile güftenin birbirini tamamlaması çok önemlidir. Burada bestekarlara büyük iş düşüyor” ifadelerini kullandı.