Belleğimizde: 19 Aralık

1918 – Bahçe, İslahiye, Hassa, Mamure, Osmaniye (Cebelibereket) işgal edildi.
1923- Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne seçilen asker milletvekillerinin bağlı olacakları koşullara ilişkin kanun kabul edildi.
1926 – Ressam, gazeteci Fikret Otyam doğdu.
1941- II. Dünya Savaşı’nda, İstanbul’da ekmek karneye bağlandı.
1948- İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı.
1951- Demokrat Parti Bakanlar Kurulu, Diyanet İşleri Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu’nun mabedler dışında da dini kıyafet giyebilmesini kararlaştırdı.
1957- Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’nın (NATO) Paris’te yaptığı toplantıda, Amerika Birleşik Devletleri’nin füzelerini Avrupa’da konuşlandırması kabul edildi.
1959- Uluslararası Basın Enstitüsü’nün (IPI) yaptığı açıklamaya basın yasağı kondu. Vatan gazetesi ve Ahmet Emin Yalman’a yönelik cezaları eleştiren gazetenin matbaaları kordon altına alındı, gazete paketleri parçalandı. Yasağa uymayan Demokrat İzmir toplatıldı.
1961- Bir İngiliz uçağı Ankara üzerinde infilak etti, 27 kişi öldü.
1962- “Milli Güvenlik Kurulu” ilk toplantısını yaptı.
1965- De Gualle, Fransa Cumhurbaşkanlığına yeniden seçildi.
1966- Koç grubunca üretilen ilk Türk otomobili “Anadol” satışa sunuldu; peşin fiyatı 26 bin 800 lira.
1967- Türk Sinematek Derneği ile Romanya Devlet Sinematek kuruluşu tarafından ortaklaşa düzenlenen ve 1 hafta süren “Türk Filmleri Gösterisi” sona erdi. Türk filmleri Romanya Sosyalist Cumhuriyeti’nde ilk kez seyircilerle buluştu.
1968- Piyanist İdil Biret Paris’te dünyanın ünlü beş virtüözüyle konser verdi.
1969- İzmir’de gençler, limana demirleyen ABD 6.Filo gemilerinden çıkan denizcilerden 50’sini Lozan Meydanı’nda dövdü, Amerikalılara ait 20 aracı taşladı. Kordon’da NATO karargah binasını kuşatan gençler binanın camlarını kırıp polisle çatıştı. 30 öğrenci gözaltına alındı.
1972- Vatan gazetesinin sahibi Gazeteci Ahmet Emin Yalman, 84 yaşında İstanbul’da öldü.
1974- AP, MSP, CHP ve MHP Genel Başkanları ‘seçim ittifakı’ konusunda görüştüler.
1978- Maraş’ta “Güneş Ne Zaman Doğacak?”adlı filmin akşam Çiçek Sineması’ndaki gösterimi sırasında bomba patladı, 7 kişi yaralandı. Patlamanın ardından sloganlarla şehir merkezine yürüyen ülkücü kalabalık PTT, CHP İl ve TÖB-DER binalarını taşladı. Ülkücü ve dincilerin söylemleriyle kışkırtılan kalabalıklarca Alevilere/ solculara yöneltilen saldırılarda resmi rakamlara göre 111 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce ev/ işyeri yakılıp yıkıldı.
1980- 2 Ekim’de gözaltına alınıp 5 Ekim’de ölü bulunan ”Halkın Kurtuluşu” üyesi Hasan Asker Özmen’le ilgili olarak “işkenceden ölüme sebebiyet verdikleri” iddiasıyla 3 polis hakkında 15 yıl hapis İstemiyle Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nce açılan davanın duruşmasına başlandı.
1984- Çin ve ABD, Hong Kong’un 1997’de Çin’e devredilmesi konusunda anlaştı.
1985- Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün öldürülmesi davasından beraat eden ülkücü İbrahim Çiftçi, 9 Ekim 1978’de 7 TİP’linin öldürüldüğü Bahçelievler Katliamı Davası’ndan da beraat etti. Çiftçi ile birlikte, Ömer Yavuz Hacıömeroğlu, Abidin Şahiner, Mehmet Kundakçı ve Kadir Temir için de beraat kararı verildi.
– Ulvi Cemal Erkin, Ahmet Adnan Saygun, Necil Kâzım Akses ve Ferit Tüzün ‘ün yapıtlarını içeren plak Fransız Plak Akademisi Ödülü’ne değer görüldü.
1986- Sovyetler Birliği, rejim muhalifi Andrei Sakharov’u ülke içi sürgünden serbest bıraktığını ve karısını da (Yelena Bonner) affettiğini açıkladı.
1987- Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası’nda Naim Süleymanoğlu ilk kez milli mayoyu giydi. 60 kiloda koparma (150 kg), silkme (188,5 kg) ve toplamda ( 337,5 kg) kendine ait olan dünya rekorlarını yeniledi.
1989- 1986’da çıkan romanından Feride Çiçekoğlu’nun senaryolaştırıp Tunç Başaran’ın yönettiği 1989 yılı yapımı “Uçurtmayı Vurmasınlar” filmi, bu yıl ikincisi yapılan Cannes Sinema Buluşması’nda “İzleyici Ödülü”nü aldı.
1990- Uluslararası Af Örgütü 20 ülkede “İnsan Hakları Hemen Şimdi” konserleri düzenledi. Uluslararası Af Örgütü ABD Şubesi’nin “İnsan Hakları İçin Dans Ediyoruz”etkinliğinin Türkiye ayağı Lütfi Kırdar Spor Salonu’nda yapıldı. Sanatçılar İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nden maddeler okudu.
1991- Sakallı erkek- türbanlı kızlardan oluşan bir grup Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi yemekhanesinde öğrencilere saldırdı. Ardından Fındıklı Güzel Sanatlar Kantini’ni tekbirlerle basan 7 kişi 2 öğrenciyi sopalarla yaralayıp duvardaki insan hakları afişlerini yırttı.
– Başer Kimya’ya devredilen Hacı Şakir Sabun ve Gliserin fabrikasında 309 işçinin iş akdi 20 Aralık itibariyle feshedildi, işçiler protesto için toplu viziteye çıktı.
– Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, yayınladığı bir dizi kararnameyle Gorbaçov’un çalışma odası da dahil Kremlin Sarayı’nın tümünü, Sovyet Dışişleri ve İçişleri Bakanlıkları ile KGB’yi Rusya hükümetinin başı sıfatıyla devraldı. Tüm yetkileri elinden alınan SSCB Devlet Başkanı Gorbaçov, istifa edip etmeyeceğine Kazakistan’ın başkenti Alma Ata’da yapılacak cumhuriyetler toplantısının ardından karar vereceğini açıkladı.
1992- Paşabahçe’den çıkarılan 65 işçi ve aileleri Bakırköy Satış Mağazası’ndan da birer çay bardağı alıp hizmeti aksatma eylemi yaptılar.
– Somali’de “Umut Operasyonu” başlatıldı. Türk Birliği bu harekata katıldı.
1994- İstanbul’da Türkiye Elektrik Kurumu çalışanları toplu sözleşme, maaşlarda iyileştirme vb. taleplerle Taksim’deki TEK binası önünde bir araya geldi.
1995- İstanbul Üniversitesi’ndeki gerici-ülkücü-polis saldırılarına karşı solcu öğrenciler Edebiyat Fakültesi önünde basın açıklaması yaptı, DİSK, HADEP ve BSP destek verdi.
– Rusya’da Komünist Parti’nin yükselişinin konu edildiği M.Ali Birand’ın “32.Gün” TV programına katılan Ertuğrul Kürkçü ve HADEP İstanbul milletvekili adayı Bülent Uluer, İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ile karşılıklı hakarete varan tartışmaya girdiler.
1996- 3 liman 241 milyon dolara özel sektörün oldu. Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne (TDİ) ait Tekirdağ Limanı’nın işletme hakkı 30 yıllığına 134 milyon 558 bin 509 dolara, Trakya Liman İşletmeleri AŞ’ye, Antalya Limanı 102 milyon 520 bin 769 dolara Link İthalat-İhracat ve Gıda Sanayi AŞ’ye, Hopa Limanı da 4 milyon 4 bin 718 dolara Turgay Ciner’in sahibi olduğu Park Holding’e verildi. Bir gün sonra ihalelerde de Giresun, Rize, Ordu ve Sinop limanlarının işletme hakları verildi. Çakıroğlu İnşaat, 3 milyon 203 bin 774 dolarla Giresun, 1 milyon 607 bin 887 dolarla Ordu ve 800 bin 944 dolarla Sinop Limanları’nın 30 yıl süreyle işletme hakkın aldı. Rize Limanı’nın işletme hakkı ise 5 milyon 606 bin 605 dolarla en yüksek teklifi veren Asım Çillioğlu’na verildi. Bu ihaleler, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun onayına sunulacak.
1997- Yerel yönetimlerin bir çok yetkisini merkezi idareye devredecek yeni yasa taslağını eleştiren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: “Yeni bin yılın eşiğinde temsil yerine katılım da gerekiyor. Ankara’dakiler çağlarıyla inatlaşmayı sürdürmektedir.”
– Siirt’te 5 Aralık’taki konuşmasında”Minareler süngü, kubbeler miğfer”şiirini okuyan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan hakkında Siirt Cumhuriyet Savcısı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’na bant çözümlerini gönderdi; Diyarbakır DGM de soruşturma başlatmıştı.
1999- Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı Duma seçimi yapıldı. Komünist Partisi seçimlerden birinci parti olarak çıktı.
– İstanbul Tabip Odası üyeleri Akkuyu Nükleer Santrali’ni hayata geçireceğini bildiren hükümeti Kadıköy’de protesto etti.
2000- F Tipi Cezaevlerine nakilleri durdurma amacıyla ölüm orucu sürdüren siyasi tutuklu ve hükümlülere karşı 20 cezaevine operasyon yapıldı. ‘Hayata Dönüş’ adlı verilen özel eğitilmiş asker ve polis operasyonları sonucu ilk gün, 14’ü Bayrampaşa’da 17 mahkum ve 1 asker hayatını kaybetti. Operasyonlarda hastanelere kaldırılan 141 ölüm orucu eylemcisi tedaviyi reddetti. Başbakan B.Ecevit: “Hayata Dönüş Operasyonu, teröristleri kendi terörizmlerinden koruma ve kurtarma operasyonudur.” Adalet Bakanı H.S.Türk: “Ümraniye ve Çanakkale dışında, 18 cezaevinde ölüm orucunda olan 141 kişiyle açlık grevindeki 434 kişi kurtarıldı.” İçişleri Bakanı Sadettin Tantan: “Hayata Dönüş’te ölümlerin büyük kısmı mahkumların kendilerini yakmalarından ileri geldi”dedi. Tantan: “Hayata Dönüş İçişleri-Jandarma, Adalet ve Sağlık bakanlıklarının ortak çalışmasıdır. Gayet güzel, başarılı geçiyor”, “Cezaevlerine operasyon hazırlıklarını 1 yıldır yapıyorduk, birlikler özel eğitim aldı. Her cezaevinin maketi yapıldı.” Bayrampaşa Cezaevi’ne yönelik 16 saat süren Hayata Dönüş operasyonunda Cezaevi önünde toplanarak “Yangında evlatlarımız yanıyor” diye haykıran tutuklu/ hükümlü yakınlarından 15 kişi gözaltına alındı. İstanbul Üniversitesi kampüsünde Hayata Dönüş operasyonlarını protesto eden öğrenciler yürürken, katılmak için Vezneciler yönünden gelen öğrencilere polis müdahale etti. F.Almanya/ Bern’de operasyonu protesto eden bir grup Parlamento binasının bekleme salonunu işgal etti.
– 146 ülkede 3,2 milyon kişinin altına imza attığı ve dünya çapında idamların durdurulmasını talep eden bir dilekçe BM Genel sekreteri Kofi Annan’a sunuldu.
2001- Hayata Dönüş”ün 1.yılında Bayrampaşa Cezaevi önünde basın açıklaması yapan aralarında tutuklu yakınları ve Av.Eren Keskin’in de bulunduğu yaklaşık 100 kişilik gruptan 30 kişi dövülerek gözaltına alındı.
– ABD’de Federal Yargıç, polis öldürmekten idama mahkum olan Mumya Ebu Cemal hakkındaki ölüm cezası kararını bozdu. Avrupa ülkeleri ve Hollywood yıldızlarının desteklediği Cemal, Paris kentinin de fahri hemşehrisi ilan edilmişti.
– Kabil’e en az 3 bin kişiden oluşacak uluslararası güç konuşlandırılması için BM Güvenlik Konseyi onay verdi.
2002– Nazım Hikmet ile ikinci evliliğini 1935’de yapan Piraye’nin oğlu yazar, eleştirmen, çevirmen ve yayıncı Memet Fuat Bengü (76) hayata veda etti.
2003- 32 kişinin hayatını kaybettiği Hayata Dönüş’ün 3.yılında 167 tutuklu ve hükümlü “Bayrampaşa Cezaevi İdaresi’ne karşı silahla toplu ayaklanmada yer aldıkları” iddiasıyla Eyüp Adliyesi’nde yargılandı. Yakınları da Adliye önündeydi.
– Türk Tabipleri Birliği’nin 24 Aralık’ta Türkiye genelinde gerçekleştireceği hekim eylemine İstanbul Tabip Odası Taksim’den destek çağrısı yaptı. İTO Genel Sekreteri Prof.Dr.Şebnem Korur Fincancı, Başbakan Erdoğan ile görüşme taleplerinin geri çevrildiğini söyledi.
– Libya lideri Muammer Kaddafi ülkesinin nükleer ve kimyasal silah üretme hedefinden vazgeçtiğini duyurdu.
– ABD’de San Francisco 9. Federal İstinaf Mahkemesi, Guantanamo’da tutulan esirlerin Amerikan adalet sistemi içine alınması ve avukat tutulabilmesine hükmetti. Guantanamo’da yargılanmaksızın 600 kişi tutuluyor. Bu kişiler hiçbir hukuki haktan yararlanamıyor.
2004- Irak’ta Kerbela kentinde bir otobüs durağındaki intihar saldırısında 14 kişi öldü, 39 kişi yaralandı. Aynı gün Necef kentinde Hz. Ali Camii önünde düzenlenen intihar saldırısında en az 48 kişi öldü, 90 kişi yaralandı.
2005- Kızıltepe’de öldürülen Ahmet Kaymaz ve oğlu Uğur Kaymaz’la ilgili Eskişehir’de tutuksuz yargılanan 4 polisin duruşmasında söz alan Avukat Tahir Elçi delillere müdahale edildiğinin açık olduğunu belirtip detaylı keşif ve olay sonrası video kaydının izlenmesini istedi.
– Afganistan’da meclis 32 yıl aradan sonra ilk kez toplandı. Törene ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney ve 91 yaşındaki eski Kral Zahir Şah da katıldı. 249 üyeli mecliste 68 kadın milletvekili var.
– Irak’ta Kürdistan Bölge Başkanı Mesud Barzani’yi eleştiren Kürt asıllı Avusturyalı hukukçu Dr. Kemal Seyyid Kadir, Erbil’de 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
2006- Eski bakanlardan Şerafettin Elçi, Katılımcı Demokrasi Partisi’ni (KDP) kurdu. Şerafettin Elçi’nin 1997’de kurduğu Demokratik Kitle Partisi (DKP) 1999’da Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmıştı.
– Libya Mahkemesi, 52’si ölen 426 Libyalı çocuğa “kasten HIV virüsü bulaştırmak”la suçlanan ve ikinci kez yargılanan beş Bulgar hemşire ve bir Filistinli doktora ölüm cezası verdi.
– Diyarbakır’da 1992’de faili meçhul cinayete kurban giden Kürt yazar Musa Anter’in çocuklarının AİHM’de açtığı dava sonuçlandı. Türkiye’nin Anter’in yaşamını koruma zorunluluğunu yerine getirmediğine ve ölümünden sonra etkili soruşturma yürütmediğine karar verdi. AİHM, Türkiye’yi tazminat ödemeye mahkum etti.
– ”Tom ve Jerry”, ”Ayı Yogi”, ”Çakmaktaş Ailesi” gibi sevilen çizgi filmlerin ve ünlü çizgi karakterlerinin yaratıcılarından Joseph Barbera 95 yaşında öldü.
2008- Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Muammer Aydın “terör örgütü üyelerinin seçmen kütüklerinde yer aldığı” iddialarına ilişkin konuştu: ”Seçmen olma şartlarını taşıyorsa, terörist de olsa seçmen kütüklerine yazmak zorundayız. Hükümlü değilse, cezaevinde oyunu kullanacaktır.”
– Özcan Alper’in “Sonbahar” filmi Hayata Dönüş’ün 8. yıldönümünde gösterime girdi.
– Türkiye Gazeteciler Sendikası, ATV-Sabah’ta alınan grev kararını Ankara Temsilciliği’ne astı.
2009- KESK, DİSK, TMMOB ve TTB üyeleri “toplumsal barış için” Taksim’den G.Saray’a yürüdü.
– Türkiye’nin çeşitli illerinden Ankara’ya gelen TEKEL işçilerinin Türk-İş Genel Merkezi önündeki oturma eyleminin 2.gününde partilerin, sendikaların destek ziyaretleri de sürüyor. İşçiler geceyi Türk-İş koridorlarında serdikleri kartonlar üzerinde uyuyarak geçirdi.
– “Sürü”nün, “Düşman”ın, “Düttürü Dünya”nın yönetmeni Zeki Ökten (68) hayata veda etti.
2010- Maraş katliamının 32.yılında Alevi Bektaşi Federasyonu’nun düzenlediği anma programına 150 kişilik ülkücü bir grup saldırdı.
2012- ODTÜ’de Başbakan Erdoğan’ın ziyaretini protesto eden öğrencilere polis saldırısı İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Trabzon’da üniversitelilerce protesto edildi.
– DİSK ve çeşitli sendikaların üyeleri Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmalarını ülke genelinde protesto etti.
2012- Grup Yorum’un fikir babası olduğu “F Tipi Film” “Hayata Dönüş”ün 12. yıldönümünde gösterime girdi. 10 yönetmenin 10 kısa filminden oluşan film, ölüm orucunun 10.ayındayken 2004’de hapiste ölen Selami Kurnaz’ın basılan “Tecrit: Yaşayanlar Anlatıyor” kitabından uyarlandı.
2013- KESK’in 1 günlük iş bırakma eylemi ülke genelinde yolsuzluk protestosuna dönüştü.
2016- Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, polis memuru Mevlüt Mert Altıntaş tarafından silahla vurularak öldürüldü.