1575- Osmanlı padişahı Sultan 3. Murat İstanbul Rasathanesini açtı. Padişah III. Murat’ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi’nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi, devrin Şeyhülislamı tarafından 1580’de yıktırıldı. Araştırmacılar, rasathanenin Galatasaray Lisesi civarında kurulduğunu tahmin ediyorlar.
1679- Osmanlı ordusu Avusturya ordusuna yenildi (Zenta yenilgisi).
1784- Lunardi ilk sıcak hava balonunu uçurdu. Etienne ve Joseph Montgolfier kardeşlerin ilk insan taşıyan balonu uçurmalarından sonra birçok bilim insanı, balonla uçma konusunda yeni projeler üretmeye başladılar. İtalyan Vincent Lunardi de havadan hafif gazlar yerine sıcak hava kullanarak uçmayı başaran ilk insan oldu. Lunardi 150 bin izleyici ve Galler Prensi’nin huzurunda yaptığı son deneyle büyük bir başarıya imza atarak tarihe geçti.
1893- Yeni Zelanda Kolonisi, kadınlara oy hakkı tanıyan ilk ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866’da ”kadın hareketi’ni başlatan Kate Sheppard idi.
1927- Nikaragua’da ayaklanmacıların lideri Augusto Sandino hükümet kuvvetlerine karşı taaaruza geçti.
1932- Yazar Ahmet Rasim, yaşamını yitirdi.
1935- Almanya’da Yahudilerin kamu sektöründe çalışmasını yasaklandı.
1941 – II. Dünya Savaşı’nda Alman kuvvetleri Kiev’i işgal etti.
1944- Finlandiya ile Sovyetler Birliği ateşkes imzaladı.
1951- Türkiye ve Yunanistan’ın Kuzey Atlantik Paktı’na (NATO) alınması, üye 12 devlet tarafından onaylandı.
– İzmir Fuarı’ndaki Çekoslovakya Pavyonu’nda “komünizm propagandası” yaptığı gerekçesiyle Çek Müdür T.Frankisen’in yargılanmasına başlandı.
1955- Sıkıyönetim Komutanlığı, Ankara’da Ulus gazetesini süresiz, İstanbul’da Hergün, Hürriyet ve Tercüman gazetelerini 15 gün süreyle kapattı.
– Arjantin cumhurbaşkanı Juan Peron askeri bir darbeyle devrildi ve Paraguay’a sürüldü.
1962- İlhan İskender Sanat Armağanı’nı Behzat Budak ve Yıldız Kenter aldı.
1967- 50 gündür süren Singer fabrikası işçilerinin grevi yasal olmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararıyla kaldırıldı, ancak işçiler direnişini sürdürdü. Singer fabrikası, satış mağazaları ve Anadolu şubelerinde çalışan işçiler sendikal çalışmaları nedeniyle işten çıkarılan arkadaşları ile dayanışma amacıyla 31 Temmuz’da direnişe geçti. Fabrikaya girmek isteyen Amerikalı işverene kimlik soran bir işçinin yüzünde sigara söndürülmesi üzerine büyük bir gerginlik yaşandı. Grev yapan işçilere saldırılar yapıldı, bazı işçiler dövüldü.
– Aziz Nesin, Bakü’deki “Asya-Afrika Yazarlar Kongresi”nde yaptığı ve Yön dergisinde yayınlanan konuşması nedeniyle yargılandı.
1969- Özel Işık Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu’nu işgal eden sağcı grup okulun devletleştirilmesini isteyen devrimcilere pusu kurup ateş açtı: Orman Fakültesi devrimci öğrencisi Adıyaman/Kahta’lı Mehmet Cantekin hayatını kaybetti.
1970- Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı Turgut Özal Devlet Planlama Teşkilatı’nın yeni binasına mescit istedi.
1973- CHP, “Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu” gerekçesiyle “paralı eğitim”in iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
1974- Kıbrıs Harekatı nedeniyle ve bir savaş tehlikesinin belirdiği gerekçesi ile 20 Temmuz’da ilan edilen sıkıyönetim 10 ilde üçüncü kez 1.5 ay daha uzatıldı.
– Türkiye Ulaş-İş Sendikası, Denizcilik Bankası Deniz Nakliyat Anonim Şirketi’ne bağlı şilep ve tankerlerde grev başlattı. İstanbul’daki gemilerde ise bölgede sıkıyönetim olması nedeniyle grev uygulanmıyor.
1975- Ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı Ecevit Giresun/Eynesil gezisinde çıkan olaylar için: “AP, MHP’li komandoları açıktan kullanıyor” dedi.
1976- DİSK Milliyetçi Cephe’ye ve çıkarmak istediği Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) Kanunu’na karşı başlattığı “Genel Eylem” nedeniyle Adana’da 6 sendika yöneticisi, İzmir’de 4 işçi temsilcisi Sakarya’da 2 işçi tutuklandı. Aliağa’da direniş yapan işçiler güvenlik güçlerince dışarı çıkarıldı. İPRAŞ’taki direniş sona erdi. Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası (MESS) Yönetim Kurulu toplantısında eyleme katılan işyeri temsilcilerinin savcılığa şikayet edilmesi istenirken ve işçiler de yevmiye kesmekle tehdit edildi.
Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu, Devlet Güvenlik Mahkemeleri yasa tasarısına karşı demokratik baskı gruplarının düzenleyeceği eylemleri destekleme kararı aldı.
– 3 kamyonla Salihli’deki Akaydın Tuğla ve Kiremit Fabrikası’na gelen ülkücüler DİSK/Çimse-İş Sendikası’na geçmek için sıra bekleyen işçilere sopa, zincir, muşta, bıçak ve boğma teliyle saldırdı, 10 işçi yaralandı. Ülkücüler işçileri MİSK’e geçmeleri için tehdit etti.
– THY’nin İstanbul-Antalya seferi ile 452 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştiren Antalya adlı uçağı Isparta yakınlarında alçalma hatası nedeniyle Toros Dağlarına çarptı: 8’i personel 154 kişi öldü.
– TRT spikeri Jülide Gülizar: “11 ay önce haber verilmeden ve hiç bir gerekçe gösterilmeden ekrandan alındım.”
1977- Ankara’da 9 gün önce evinin kapısını çalan bir ülkücü tarafından kurşunlanarak ağır yaralanan Ankara Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi öğrencisi Dev-Genç üyesi Ozan Dadaloğlu tedavi edildiği Hacettepe Hastanesi’nde hayatını kaybetti.
1979- TMMOB tarafından, 54 ilde 736 işyerinde 100 binden fazla mühendis ve mimarın katılımıyla gerçekleştirilen büyük iş bırakma eylemi gerçekleştirildi.
– Silahlı kişiler İstanbul’da Hergün gazetesini taradı: 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
1980- Bir yüzbaşıyı öldürme iddiasıyla yargılanan THKP/C- HDÖ militanı Sedar Soyergin sıkıyönetim mahkemesinde tek duruşmada idama mahkum edildi.
– Avrupa Parlamentosu Türkiye – Avrupa Ekonomik Topluluğu ilişkilerini askıya alma önerisini reddetti.
1981- Yahya Demirel Türk vatandaşlığından çıkarıldı.
1982- İsveç’te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olof Palme başbakan oldu.
1985- Arjantin’de 1976-1983 yılları arasında görev yapan 9 eski Askeri Cunta üyesinin karıştığı cinayetlerden dolayı, aralarında 2 eski devlet başkanının da bulunduğu 5 general için savcı müebbet hapis cezası istedi.
– Meksika’nın başkenti Meksiko’da meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki depremde, 10.000 ila 40.000 kişi hayatını kaybetti.
1986- Müjdat Gezen “TRT’nin pisliklerini akıtmada birinci kanal yetmediği için ikinci kanalizasyonu (TRT 2) açtılar” sözü nedeniyle TRT Genel Müdürlüğü’nün hakkında açtığı hakaret davası için Kızıltoprak Karakolu’nda ifade verdi.
1989- DGM Savcılığı, “Toplumsal Kurtuluş” dergisi yazarlarından Yalçın Küçük ve Yazı İşleri Müdürü İlhan Akalın’a, Dergi’nin 17, 18 ve 19. sayılarındaki yazılardan dolayı “Komünizm ve Kürtçülük propagandası”suçlamasıyla 6 yeni dava açtı.
– 12 Eylül 1980’den beri yurtdışında olan ve hakkında gıyabi tutuklama kararı bulunan yazar Tektaş Ağaoğlu İstanbul’a geldi.
– İstanbul’da Migros grevi 13.gününe girerken öğlen Migros Aksaray şubesine gelen bir grup genç, işçilerle birlikte halay çekti.
1990- İSKİ’de çalışan 5 bin dolayında işçi toplu sözleşme farkı, ikramiye ve bayram paralarının ödenmemesi üzerine iş bıraktı.
1992- Manisa İmam Hatip Lisesi’nden Müdür’ün isteğiyle sürgüne gönderildikleri için yürüyen öğretmenler için dava açılacağı bildirildi.
1993- 3 ay süreyle OHAL bölgesi dışına sürgün edilen SHP üyesi M.A.Sevilgen ve İHD’li Avukat Z.Aydar Diyarbakır’dan ayrıldı. OHAL bölgesi dışına sürgün edilen 50’yi aşkın kamu görevlisi Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na bireysel başvuruda bulunacak.
– Heybeliada Forumu, Yassıada ve Sivriada’nın yapılaşmasına karşı çıkanlara “Sen kimsin ya?” diyen Erdoğan’ı yanıtladı: “Biz Kuzey ormanlarında kesmeye çalıştığınız ağaç, Sivriada’da yok etmeye çalıştığınız bir böğürtlen çalısı, Yassıada’da bir çalıkuşuyuz..”
1994- Emlakbank Eski Genel Müdürü Engin Civan, İstanbul Medicidiyeköy’de otomobilinin içinde, kimliği saptanamayan bir şahsın silahlı saldırısı sonucu yaralandı. Civan hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı. (Olay, daha sonra boyutları genişleyerek sürecek, kamuoyunu “Civangate Skandalı” adıyla uzun süre meşgul edecektir.)
– Ortaköy Camii’nde Cuma namazı kılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan: ”Ortaköy Meydanı’nı çok çirkin buluyorum. Çünkü mabede tamamıyla zıt bir tablo var.”
1995- Hükümetle 9 aydır süren pazarlıklar sonuç vermeyince, Türk-İş, 261 bin işçinin grevi için düğmeye bastı. Türk-İş’e bağlı 120 bin işçi yarın greve başlıyor.
1996- Kadıköy Carrefour’dan Tez Koop-İş örgütlenmesinden dolayı işten çıkarılan işçiler işyeri önünde süresiz oturma eylemi başlatınca gözaltına alındı.
1998- Bursa’da TOFAŞ, Renault ve Ford Otosan’dan sonra İstanbul’da Uzel işçileri de Türk Metal ile MESS arasında 2 ay önce % 90 zam talebiyle başlanıp % 43’le imzalanan toplu iş sözleşmesinden dolayı Türk Metal Genel Başkanı Mustafa Özbek’i Fabrika önünde protesto etti.
– İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan’ın, İETT’ye ait Hasanpaşa’daki lojmanlardan 17 dairelik yurt binasını, aylık kira rayici 110 milyon TL iken 77 milyon TL’na “İstanbul Eğitim ve Gençliğe Hizmet Vakfı”na 28 Ağustos’ta Encümen kararıyla devrettiği ortaya çıktı. Yargıtay kararlarına göre gecekondularda bile % 65 kira artışı öngörülürken, “en yüksek teklifi yaptığı” öne sürülen Vakıf için alınan Encümen kararında “yıllık kira artışının % 40’ı geçmemesi” koşulu getirildi.
– Cumartesi Annelerinin Galatasaray’da 175.haftasına giren oturma eylemini polis bu hafta da engelledi, eylem için gelen yaklaşık 150 kişiden 22’si gözaltına alındı.
2000- Eğitim-Sen İstanbul şubeleri temsilcileri, İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde “norm kadro”uygulamasını protesto etti.
2002 – Tel Aviv’de bir otobüse düzenlenen intihar saldırısında 5 kişi öldü. Saldırının ardından İsrail tankları yeniden Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ın Ramallah’taki karargahına girdi.
– İstanbul Üniversite Öğrencileri Koordinasyonu üyeleri, Beyazıt Kampüsü önünde “YÖK’ün baskıcı ve soruşturmacı bilim anlayışını” protesto etti.
2003- Irak’ta ABD işgaline ve Türkiye’nin savaşa dahil olmasına karşı olan öğrenciler, konunun görüşüleceği olağanüstü MGK toplantısının yapıldığı saatlerde Çankaya Köşkü önüne gelerek slogan attı: 15 gözaltı.
– Öykü ve roman yazarı Dursun Akçam yaşamını yitirdi.
2004- BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’ın uranyum zenginleştirilmesi faaliyetlerinin durdurulmasına karar verdi. Tahran kararı reddetti; “Sorun BM Güvenlik Konseyi’ne yansırsa nükleer tesisleri denetime kapatırız” dedi.
– Kazakistan’da genel seçim yapıldı. Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in OTAN (Anavatan) partisi yüzde 43’le birinci, büyük kızı Dariga Nazarbeyava’nın ASAR (Hep Birlikte) partisi yüzde 19,5’la ikinci parti oldu. Avrupa’dan gelen gözlemciler seçim için “Adil ve şeffaf değil” dedi.
– Çin’de Jiang Zemin, Çin Komünist Partisi liderliği ile devlet başkanlığının ardından, başkomutanlığı da Hu Jintao’ya devretti.
2005- Hak ve Özgürlükler Partisi’nin (Hak-Par) Siyasi Parti Yasası’na muhalefet ettikleri iddiasıyla yargılanan yöneticileri, mahkemede Kürtçe savunma yaptı.
– Britanya’da Anglikan kilisesi piskoposları, “Terörizmle Mücadele, 11 Eylül’ün Ardından Güç, Demokrasi ve Şiddet” raporu yayımladı. Raporda, Irak işgali nedeniyle Hristiyan liderlerin Müslümanlardan özür dilemesi gerektiği ve işgalin Amerika’nın çıkarlarına hizmet olsun diye yapıldığı belirtildi.
2006- Uluslararası Af Örgütü, Güney Afrika lideri Nelson Mandela’ya kurumun en büyük ödülü olan “Vicdan Büyükelçisi” payesini verdi.
– Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin’i yargılayan mahkemenin yargıcı Abdullah El Emin, tarafsızlığını kaybettiği gerekçesiyle görevden alındı. El Emin duruşmada Saddam’a “Diktatör değildiniz” demişti.
2007- Hrant Dink’in katilini öven şarkının söz yazarı Ozan Arif ve İsmail Türüt, Yurtsever Cepheli sanatçılar tarafından protesto edildi.
– Nature dergisinde yayımlanan makaleye göre Gürcistan’da 3 yetişkin ve 1 gence ait fosiller bulundu. İnsanların 1,77 milyon yıl önceki atalarına ait fosillerin, kuyruksuz maymun benzeri yaratıklarla (australopithecines), insan türü (homo) arasındaki geçiş dönemini yansıtan özellikler taşıdığı ve insanın, Afrika dışında bulunmuş en eski fosilleri olma özelliğine sahip olduğu belirtildi.
2008- AİHM, Yunus Atalay, Barış Anneleri üyesi Hadiye Dur ve Mahfuz Türkan’ın açtığı üç ayrı davada Türkiye’yi “onur kırıcı ve kötü muamelede bulunduğu” gerekçesiyle toplam 26 bin 534 avro (yaklaşık 47 bin 760 YTL) tazminata mahkum etti.
2010- 95 yıl aradan sonra ilk kez bir günlüğüne ibadete açılan Akdamar Kilisesi’nde ayin yapıldı. 1915’ten beri ayin yapılamayan, Ahdamar (Akhtamar) adasındaki Surp Haç Ermeni Kilisesi’nde, hacın kubbeye konmaması nedeniyle ayin boykot edildi.
2013- KESK İstanbul Şubeler Platformu, Şubat 2013’deki ev baskınlarında tutuklanan 54 KESK üyesi için Galatasaray’da oturma eylemi yaptı.
– ODTÜ’de yol yapımını protesto eden 100.Yıl Mahallesi halkına ve öğrencilere polis helikopter desteğinde müdahale etti.
2017- Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Yemen’de savaş nedeniyle evlerini terk eden kişilerin sayısının 2 milyona yaklaştığını duyurdu.
Yorumlar kapatıldı.