İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Belleğimizde: 19 Mayıs

1890- Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri Ho Chi Minh doğdu.

1895- Küba bağımsızlığının öncüsü şair ve yazar Jose Marti İspanyollara karşı ayaklanmada hayatını kaybetti.

1897 – Oscar Wilde, 1895’ten beri “ahlak dışı yaşam” suçlamasıyla kürek cezası çekmekte olduğu Reading Zindanı’ndan çıktı.

1919- Padişah Vahdettinin görev vermesi üzerine, Mustafa Kemal zamanın en iyi donanımlı gemilerinden birisi olan Bandırma vapuruyla İstanbul’dan ayrılarak Samsun’a gitti. 19 Mayıs, 20 Haziran 1938 tarih ve 3466 sayılı kanunla millî bayram olarak kabul edildi.

– Irak Kürdistanı’nda Şeyh Mehmut Berzenci, bölgedeki İngiliz işgaline karşi  “Silahlı Direnme” mücadelesi başlattı.

1922- Türkistan Milli Ayaklanması’nın başına geçen Enver Paşa, Türkistan Türklerini de içine alan bir Türkistan İslam Devleti kurmak amacıyla Sovyetlere karşı mücadeleye başladı. Bu hareketlere Basmacı Hareketi denildi.

1924- Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, Haliç Konferansı diye adlandırılan görüşmeler başladı. İstanbul’da İngiltere’yle başlayan ikili görüşmelerde İngiltere’nin Irak lehine Hakkari üzerinde de hak iddia etmesi üzerine Konferans’tan sonuç alınamadı. Bunun üzerine İngiltere Musul meselesini, 9 hazirana kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu  6 Ağustos’ta Milletler Cemiyeti’ne götürdü.

1926 Amerikalı siyah lider Malcolm X. doğdu.

1934- Bulgaristan’da faşistler darbeyle iktidarı ele geçirdi.

1935- ‘Arabistanlı Lawrence’ adıyla tanınan, İngiliz arkeolog, asker, istihbaratçı ve yazar Thomas Edward Lawrence motosiklet kazasında öldü.

1945- İsmet İnönü’nün 19 mayıs törenindeki konuşması çok partili düzene geçişin sinyalini verdi: “Harp zamanlarının ihtiyatlı tedbirlere lüzum gösteren darlıkları kalktıkça, memleketin siyaset ve fikir hayatında demokrasi prensipleri daha geniş ölçüde hüküm sürecektir.”

1948- İstanbul Üniversitesi Talebe Birliği ile İstanbul Teknik Üniversitesi Talebe Birliği birleşti. Böylece, kısa adı TMTF olan Türkiye Milli Talebe Federasyonu kuruldu.

1950- Nazım Hikmet, 2 Mayıs’ta tekrar başladığı açlık grevine ara verdiğini avukatına mektupla bildirdi.

1960- Demokrat Parti iktidarının ilan ettiği Sıkıyönetim, 19 Mayıs vesilesiyle halkın Anıtkabir’i ziyaretini 10’ar kişilik gruplarla sınırlandırdı. Anıtkabir ziyareti kısıtlamaları gün boyu süren olaylara sebep oldu. Olaylara yayın yasağı getirildi.

1961- Güney Kore’de yapılan darbeden sonra, Başkan Po Sun Yun görevinden istifa etti.

1966- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, “27 Mayıs Devrimi’nin neticelerini kimsenin tasfiye etmeye gücü yetmez. Türk Silahlı Kuvvetleri ve onun komutanları, şu ve bu prensibin aleti değildir,” dedi.

1968- TİP’in Kayseri seçim toplantısına Yüksek İslam Enstitüsü ve İmam Hatip’lilerden yapılan taşlı-sopalı saldırıda seçim bürosu tahrip edildi.

1971- Elrom’un kaçırılması sonrasında Sıkıyönetim’ce hakkında arama kararı çıkarılan yüzlerce kişi gözaltına alındı veya teslim oldu.

1974- Valery Giscard d’Estaing Fransa cumhurbaşkanlığına seçildi.

1975- ABD Senatosu, Türkiye’ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.

1976- Tekrar ve süresiz kadro dışı bırakılan Galatasaraylı “isyankar sol açık” futbolcu Metin Kurt bir bildiri yayınladı: “G.Saray’da isyancı futbolcular yoktur, yeni fikirler ve uyanış vardır.”

– Ankara 19 Mayıs Stadyumu’ndaki resmî kutlama törenleri sırasında ülkücülerin sürekli olarak protokol tribünündeki MHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Türkeş lehine gösteri yapması üzerine, Cumhurbaşkanı F.Korutürk, Türkeş’le tokalaşmadan Şeref Locası’ndan ayrıldı.

– ÇHD Genel Başkanı Halit Çelenk Milli Savunma ve Adalet Bakanlıkları’na başvurarak, askeri cezaevlerinde siyasi tutuklulara kötü davranıldığı, sağlıkla ilgili işlemlerin geciktirildiği, sansür nedeniyle gazete-kitap vb.yayınların geç verildiği vb. şikayetleri iletti.

1977- Milliyetçi Hareket Partisi lideri Alpaslan Türkeş “Katil Ecevit”, “Komünistler Moskova’ya”, “Elde kuran, hedef Turan” sloganlarını yasakladı.

– Antalya’da 19 Mayıs törenlerine giden öğrencilerin bulunduğu otobüse ateş açıldı, sokaktan geçen bir çocuk ağır yaralandı.

1978- Ankara 19 Mayıs Stadyumu’ndaki kutlamalarda ülkücüler CHP’li Gençlik ve Spor Bakanı Yüksel Çakmur konuşma yaparken “Milli devlet, güçlü iktidar” ve yer yer ”Hain Ecevit” sloganlarını, öğrencilerin gösterileri sırasında da “Milli devlet, milli kıyafet” sloganlarını attı.

İstanbul’da tribünlerin önünde bomba patladı.

Antakya’da kız öğrencilere saldırıldı ve elbiseleri yırtıldı. MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan, Anıtkabir’e gitmedi.

1979- İstanbul’da 1 Mayıs’ta yasağa rağmen Merter’de sokağa çıktıkları için tutuklanan Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran ve 330 TİP’li, 1 yıla kadar hapis istemiyle yargılandıkları sıkıyönetim askeri mahkemesindeki ilk duruşmada serbest bırakıldı.

– 1.Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı’nın talimatıyla çok sayıda inzibat askeri, “DİSK’İN SESİ” dergisinin Dünya Gazetesi tesislerinde basım için hazırlanan film ve montajlarına “suç unsuru yazılar bulunduğuna ilişkin ihbar alındığı” gerekçesiyle el koydu.

– Tarsus’un Özel Bahşiş köyünde görev yapan TÖB-DER üyesi öğretmen Cemile Açıkgöz, kalmakta olduğu lojmanın penceresinden açılan ateşle başından vurularak hayatını kaybetti. Açıkgöz’ün cenazesi memleketi Diyarbakır’a gönderildi.

– Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz’ün öldürülmesinden dolayı aranan iki ülkücüden Hüseyin Kocabaş -gasp, yaralama vb. olaylardan aranan 6 ülkücüyle birlikte-Balıkesir’de saklandığı evde yakalandı.

– Elazığ’da stadyumlardaki 19 Mayıs törenleri sırasında slogan atan ülkücüler kız öğrencilerin gösterileri sırasında yuhaladı. Kayseri’de törenler yarıda kesildi, halk stadyumu terketti. Elazığ’da stadyumdan çıkan ülkücüler öğrenciler ve ailelere saldırdı.

1981- DİSK hakkında 12 Eylül öncesinde açılmış olan kapatma davası Sıkıyönetim Mahkemesi’ne devredildi.

– MHP ve Ülkücü Kuruluşlar İddianamesi’nden: “MHP Genel Sekreteri Necati Gültekin’in tuttuğu günlük, MHP ile ülkücü derneklerin organik bağını ortaya çıkarmıştır.”

1982- Türkiye, Fransa’dan Yılmaz Güney’in iadesini istedi.

1986- İzmir eski belediye başkanı ve eski Sağlık Bakanı, Behçet hastalığına adını veren Behçet Uz İzmir’de öldü.

1988- “Hasretinden Prangalar Eskittim” adlı şiir kitabı 20.baskısını yapan Ahmed Arif: ”Devrimci şiir diye bir şey olmaz. Şiirin kendi yapısı devrimi içerir. Şiir nefretini, sevgisini, merhametini, acımasını, sevdasını, mücadelesini kapsar insanoğlunun.” (Cumhuriyet)

1989- Kadın Kurultayı toplandı. İlk kez kapalı bir salonda yaklaşık 2 bin 500 kadın toplandı. İlk kez düzenlenen “Kadın Kurultayı”nın açılış konuşmasını Reha İsvan yaptı.

– Bayrampaşa Cezaevi’nde siyasi tutuklular, tek kişilik hücrelere kapatıp askerleri üzerlerine saldırtanlar hakkında suç duyurusu yaptı.

– Uluslararası I. İstanbul Tiyatro Festivali başladı.

1990- Eski CB Kenan Evren’e, 12 Eylül darbesi sonrası Atatürk’ün vasiyeti gereği kurulu Türk Tarih Kurumu feshedilerek kurulan Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulu’nca “Atatürk Uluslararası Barış Ödülü” verildi. Evren, ödülünü Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın elinden aldı.

1991- İstanbul Hasanpaşa’da polis tarafından bir eve düzenlenen baskında, TKP/ML- TMLGB Genel Sekreteri olduğu açıklanan İsmail Oral ve Hatice Dilek öldürüldü.  Hatice Dilek’in çocuğunun da baskın sırasında evde olduğu ve annesinin ölümüne tanık olduğu açıklandı.

– Tokat Almus ilçesi kırsalında kolluk güçleriyle çıkan çatışmada, TKP/ML- TİKKO üyeleri Hasan Toy ve Aydın Yıldırım öldürüldü.

– Hırvatistan’da referandum yapıldı. Halkın % 94’ü bağımsızlık için oy kullandı. Referanduma katılım oranı % 86 oldu.

1992- Irak Kürdistanın’ındaki Kürtler ilk parlamentolarını seçtiler ve Kürdistan Bölge Hükümetini kurdular. Güney Kürdistan Ulusal Meclisi, yani “Parlamento”nun oybirliğiyle Kürdistan Bölgesi halkı, Irak hükümeti ile gelecekteki anayasal ilişkinin biçimini tercih etme konusundaki hakkını kullanmış ve bu andan itibaren Irak Hükümeti’nin anayasal temeli olarak federalizmde karar kılmıştır; ki, bu şekilde Güney Kürdistan Bölgesi, Irak Federal Cumhuriyeti’nin gelecekteki bölgelerinden birini oluşturabilecektir.

1993- TKEP Genel Sekreteri Teslim Töre ve 10 arkadaşı DGM’ce tutuklandı.

– İstanbul Kocasinan Lisesi’nden atılan 6 öğrencinin Sosyalist Birlik Partisi’ndeki açlık grevleri 10.gününde.

1994- Tekel Bomonti Bira işçileri aileleriyle birlikte Şişli’deki fabrika önünde toplanıp özelleştirmeyi protesto etti.

1995- Gözaltında kaybedilen, 55 gün sonra ölüsü Beykoz Kimsesizler Mezarlığında bulunan Hasan Ocak, binlerce kişinin katıldığı törenle toprağa verildi. Dönemin İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı Algan Hacaloğlu, “toplumdan hükümet adına özür diliyorum,” dedi.

– Milcho Manchevski’nin “Yağmurdan Önce” filmi vizyona girdi.

1996- Özelleştirme Yüksek Kurulu, 5 çimento fabrikasının toplam 203 milyon 990 bin dolara satışını onayladı. Elazığ, Gümüşhane, Kars, Lalapaşa ve Van çimento fabrikalarındaki kamu payları blok olarak satılacak. Alıcı firmalar, satış tutarının yüzde 50’sini peşin, yarısını da iki eşit taksitte 24 ay içinde ödeyecek.

– Alibeyköy’de 13 Mayıs’ta “dur” ihtarına uymadığı gerekçesiyle polisçe öldürülen İrfan Ağdaş (17) vurulduğu sokakta anıldı.

– Cezaevlerinde son 1 yılda 10’dan fazla hükümlü tedavilerinin engellenmesi nedeniyle hayatlarını kaybetti.

– Çeşitli illerden Muğla’ya gelen çevre gönüllüleri Gökova Termik Santrali’nin kapısını kalın zincirlerle bağlayıp asma kilit vurdu.

1997- Uluslararası Kayıplara Karşı Mücadele Komitesi (ICAD) üyeleri, Gazi Mezarlığı’na yürüdü.

– Ankara Ekin Tiyatrosu’nun Rüştü Asyalı’nın yönettiği “Memleket Hikayeleri” oyunu birçok ilde yasaklandı.

2000- Fiji’de, silahlı bir grup parlamento binasını basıp Başbakan Mahendra Chaudry ile 7 bakanı rehin alarak darbe yaptı.

2004- ABD işgal güçleri, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 45 kişiyi öldürdü.

2006- Osmaniye-Gaziantep karayolunda, Afganistan ve Bangladeş uyruklu kaçakları taşıyan arkası kapalı kamyonetin tıra çarpması sonucu 44 kişi öldü.

2011- IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, görevinden istifa etti. Strauss-Kahn, otel görevlisi bir kadına cinsel saldırı suçlamasıyla New York’ta mahkemeye çıkarıldı. Kahn, kefaletle serbest bırakıldı.

2013- İbrahim Kaypakkaya, katlinin 40.yılında Çorum’da mezarına yürüyen yaklaşık 500 kişi tarafından anıldı.

2014- Soma Eynez’de yaşanan facianın acıları taze iken, Soma Holding gece diğer 3 maden ocağında üretimi başlattı.

Genel Maden-İş Sendikası Genel Başkanı Eyüp Alabaş, Soma’da faciadan saatler önce ocakta yangın başladığını, yangına müdahale edilirken üretime devam edildiğini, asıl sorgulanması gerekenin taşeron sistemi ve kar hırsı olduğunu söyledi.

TTB, Başbakanlık Müşaviri Y.Yerkel’e sağ dizindeki kızarıklık ve yumuşak doku şişliği tanısıyla 14 Mayıs’ta “7 gün iş göremezlik raporu” veren doktor Ş.Gökhan’ın sahte rapor vermekten 15 günden 6 aya kadar “meslekten men” cezası istemiyle sorgulanacağını bildirdi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, 14 Mayıs 2014’de madenci tekmeleyen dönemin Başbakanlık Müsteşarı Yusuf Yerkel’in eşini kendisine “Danışman” olarak atadı. Sümeyra Yerkel daha önce TRT’ye “sözleşmeli yayın ve yapım elemanı” olarak atanmıştı.

Halkevci Kadınlar Soma için Tünel’den G.Saray’a yürüdüler.

Soma faciasının 2.gününde Zonguldak Madenci Anıtı’nda oturma eylemine başlayan Bülent Ecevit Üniversitesi’nden 8 öğrenci açlık grevine başladı.

Anadolu Ajansı, Enerji Bankası Taner Yıldız’ı “Adamlığın Zirvesi” ilan etti: ”Kazanın ilk gününde hiç uyumadı, diğer günlerde ise ortalama iki saat bir koltukta dinlendi. İki gün üst üste aynı gömleği giymek zorunda kaldı.”

Paylaş

Yorumlar kapatıldı.