Belleğimizde: 19 Temmuz

1670- Şarap içilmesi yasaklanan İstanbul’da bütün meyhaneler yıktırıldı.
1799 – MÖ 2. yüzyıla ait Rosetta taşı keşfedildi. Bu taş hiyeroglifin çözülmesi için anahtar oldu.
1850 – ABD’li gazeteci, kadın hakları savunucusu Margaret Fuller öldü.
1893- Rus şair, oyun yazarı, film ve tiyatro aktörü Vladimir Vladimiroviç Mayakovski doğdu.
1898- Alman kökenli ABD’li filozof Herbert Marcuse doğdu. 20. yüzyıl Batı toplumlarını Marksizm ve Freudcu psikanaliz yordamıyla eleştirisi 1968 başkaldırısını gerçekleştiren ABD ve Batı Avrupa gençliğini harekete geçirmekte önemli bir rol oynamıştı.
1905- Amerikalı gazeteci Edgar (Parks) Snow doğdu. Çin Devrimi gerçekleşmeden önce Çin komünistleri üzerine en önemli haberleri gerçekleştirmesiyle biliniyordu.
1912 – Yaklaşık 190 kg ağırlığında bir meteor, Navajo County-Arizona semalarında infilak etti ve parçalar kentin üzerine yağdı.
1919- Irak’ta İngiliz güçleri, Kürt Lider Şeyh Mehmut Berzenci’yi Süleymaniye’de tutukladı. Bağdat’a götürülen Berzenci, önce idam cezasına çarptırıldı, daha sonra Irak Kürdistan’ına girmesine yasak konularak Hindistan’a sürgün edildi.
1920- Komünist Enternasyonal’in İkinci Kongresi başladı. Kongrede örgütsel ilkeler, strateji ve Komünist Enternasyonal´in taktiklerinin temelleri atıldı.
1926- İzmir Suikastı davasında idama mahkum eski Ankara Valisi Abdülkadir Bey Trakya sınırında yakalandı.
1928- Mısır’da Kral Fuat parlamenter yönetime son verdi.
1934- Irak’ta Bağdat yönetimi Süleymaniye kentini işgal etti. Şeyh Mahmut Berzenci önderliğinde kurulan Kürt yönetimine son verildi.
1939- Film denetimine ilişkin sansür nizamnamesi yürürlüğe girdi.
1943- Müttefikler Roma’ya hava saldırısı yaptı: 1400 ölü.
– Türkiye’de Varlık Vergisi tahsilatının 19 milyon lirayı geçtiği açıklandı.
1948- Gizli oy, açık sayım sistemini getiren yeni Seçim Kanunu kabul edildi.
1949- Laos bağımsızlığını ilan etti.
1954- Elvis Presley’in ilk albümü “That’s All Right Mama” çıktı.
1957- Türkiye- Mısır arasında ticaret anlaşması imzalandı.
1958- Nükleer silah taşıyan Amerika Birleşik Devletleri uçakları İncirlik üssüne indi.
1960- Milli Birlik Komitesi eski iktidar üyelerinin Yassıada’da yargılanmalarına karar verdi.
1961- Nikaragua’da “Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi” (FSLN) kuruldu.
1968- İzmir’i ziyaret eden 6.Filo’dan şehre çıkan askerler yuhalanıp taşlandı. Trabzon’da KTÜ’den 70 öğrenci 6.Filo ziyareti ve İstanbul olaylarını protesto için Boztepe’deki ABD Radar Üssü’ne yürüdü. Polislerce coplanarak dağıtılan öğrencilerden 15’i gözaltına alındı.
Savcılık, 6. Filo olayları sonrası, öğrenci yurduna girmesi ve öğrencilerin cop ve sopalarla yaralanması üzerine polisler hakkında soruşturma başlattı.
Türkiye Milliyetçi Öğretmenler Konfederasyonu 6.Filo’yu protesto gösterilerine ilişkin bildiri yayınladı: ”Amerikalı dostlarımıza karşı böyle çirkin hareketler, Türk misafirperverliğine indirilmiş bir darbedir, turizm gelirine indirilmek istenen bir çekiçtir.”
1974- İspanya’da General Fransisco Franco sağlık gerekçesiyle yönetimi Kral Juan Carlos’a devretti.
1976- Nihat Behram’ın May Yayınları’ndan baskıları yapılan “Darağacında Üç Fidan” adlı kitabı toplatıldı.
1979- Nikaragua’da Somoza’nın yerine “geçici olarak” devlet başkanlığına seçilen F.Urcuyo da Sandinistalar ve ABD’nin eş zamanlı baskısı karşısında başkanlığı bırakarak ülkeden ayrıldı. Beş kişilik “Geçici Hükümet Cuntası” Nikaragua’ya girerek Leon’da faaliyete başladı.
Sandinist devrimci güçler, başkent Managua’ya girdiler.
1980- 12 Mart rejiminin başbakanlarından, eski senatör Nihat Erim ve koruma polisi İstanbul Dragos’ta silahlı saldırıda öldürüldü. Erim’in öldürüldüğü yere ”Devrimci Sol” imzalı bir bildiri bırakıldı.
– İstanbul Mali Şube ekipleri 74 “Halk Tüketim Kooperatifi”ne baskın düzenleyerek defterlerine el koydu. Halk tüketim kooperatifleri “Baskınların tekelci sermaye ile aracı-tefecilerin çıkarlarını korumak için yapıldığı, son dönemde faşist saldırıların da arttığını” açıkladılar.
– 22. Olimpiyat Oyunları Moskova’da başladı. Sovyetlerin Afganistan’ı işgalini protesto eden pek çok ülke olimpiyatlara katılmadı.
– Zülfü Livaneli’nin “Günlerimiz” adlı uzunçaları Türkiye’de satışa sunuldu.
1982- “Refah Partisi” kuruldu. Partinin 33 kişilik kurucu listesinde Numan Kılıç, Ahmet Tekdal, Zeki Büyüközer, Rıza Ulucak, Nuri Aksoy, Osman Aslan, Numan Çoban, Muharrem Kuru, Abdurrahman Serdar gibi isimler bulunuyor. Sağ çizgide yeralan partinin kurucularından 29’u MGK tarafından veto edildi. Bunların yerine gösterilen yeni isimlerden 25’i de yine MGK’nın vetosuna uğrayarak, 24 Ağustos 1983 günü saat 17.00’ye kadar 30 kurucu üyesi MGK tarafından onaylanmayan partilerin seçimlere katılmayacağı hükmü de partiyi etkileyecektir. Refah’ın bu konuda Yüksek Seçim Kurulu’na yaptığı başvuru da reddedilecek, RP seçime giremeyecektir.
– Dünya Şairler Kongre’si açıldı.
1984- TKP/ML-TİKKO üyesi 20 sanıktan 5’i Askeri Mahkeme’deki duruşmaya “tek tip elbise uygulamasını protesto için” iç çamaşırlarıyla geldi.
1987- Uluslararası San Francisco Maratonu’nu Mehmet Terzi kazandı. Terzi’nin derecesi 2 saat 14 dakika 7 saniye.
– Doğu-Güneydoğu’da 1978’den beri uygulanan sıkıyönetim son 4 ilde daha kaldırıldı; toplamda 8 il “OHAL Bölgesi” oldu. ANAP iktidarınca atanan Olağanüstü Hal Bölge Valisi Hayri Kozakçıoğlu göreve başladı. İlk bildiriyle 8 ilde ”ihbar büroları ve telefonları” ilan edildi.
1989- Hazırlık soruşturması 2 yıl süren ve 1982’de açılan 723 sanıklı Devrimci Yol Davası’nda karar çıktı: 7 idam, 39 müebbet, 346 2-20 yıl arası hapis cezası ve 177 beraat. Askeri Mahkeme’nin kararı sanıklar ve izleyicilerce sloganlar ve marşlarla protesto edildi.
– İtalya Komünist Partisi lideri Occhetto: “Sovyet modeli komünizm tükendi. Bizim için uluslararası komünist hareket yaşamıyor”.
1990- “Karun Hazinesi”nin Türkiye’ye iadesi için açılan dava 19 Temmuz 1990’de bitti. New York Federal Mahkemesi Türkiye lehine karar verdi.
– Memur zammını protesto için İstanbul’da 3 kamu hastanesinin çalışanları 2 saat geç işbaşı yaptı.
– İstanbul’dan Diyarbakır’a 9 günlük yürüyüşlerinin 3.etabında Halkın Emek Partisi’nin (HEP) 11 kurucu milletvekili Ankara’da eski Meclis’ten yeni Meclis’e yürüdü.
1991- Resmî olarak 3 kişinin öldüğü açıklanan HEP Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın’ın cenazesine katılanlara yapılan saldırıda “kaybolan” 16 kişiden henüz haber alınamadığı açıklandı.
1992- İstanbul Maltepe’de polisin ev baskını sonucu TKP/ ML militanları Hasan Demir, Nurgüzel Yaşar ve Ramazan Ceviz öldürüldü; baskın “yargısız infaz” olarak nitelendirildi.
1993- Kısa adı İSKİ olan İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi Genel Müdürü Ergun Göknel yolsuzluk iddiasıyla 19 Temmuz 1993’de görevden alındı.
– İstanbul’da hükümetin açıkladığı memur zammını protesto için kamu hastanelerinde bugün de hizmet verilmedi.
1995- Anayasa Mahkemesi, tüzük ve programında “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırılıklar bulunduğu” gerekçesiyle Sosyalist Birlik Partisi’nin kapatılmasına karar verdi. SBP Ocak 1991’de TBKP, TSİP ve Sosyalist Parti’den ayrılan gruplarca kurulmuştu.
– İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R.Tayyip Erdoğan, mezuniyet töreninde türbanla yemin etmek isteyen öğrencilere engel olduğu için açığa alınan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof.Dr. Servet Özgür için “Müdür müsveddesi” dedi.
1996- Taksim’e cami yapılmasının engellenemeyeceğini savunan RP’li Kültür Bakanı İsmail Kahraman: “Orası artık Beyoğlu’dur, Pera değil”. Bakan Kahraman “Toplumun geniş kesimleri Kırkpınar güreşlerini seviyor. Opera ve Bale için aynı şeyi söylemek mümkün değil” dedi.
– Eskişehir Özel Tip Cezaevi’ne sevke karşı devam eden ve 62.gününe giren ölüm oruçlarına karşı Adalet Bakanı Şevket Kazan “tabutluk” olarak adlandırılan Eskişehir Özel Tip Cezaevi’nin kapatılmayacağını, 102 siyasi mahpusun Sakarya Cezaevi’ne nakledileceğini söyledi. Kazan ölüm oruçlarının, eylemi yürütenlerin kişisel iradesiyle yapılmayıp Bayrampaşa Cezaevi’nden yönetildiğini, hiç bir tutuklunun ölüm orucu nedeniyle hayatını kaybedeceğine ihtimal vermediğini söyledi.
Gazi Mahallesi’nde cezaevlerindeki ölüm oruçları için 3 gündür barikat kuran gruplara sabah müdahale edildi, Cemevi’ne panzerle girildi.
1997- RP’li Kültür Bakanı İsmail Kahraman döneminde merkez ve taşra kütüphanelerine imam hatip lisesi veya yüksek islam enstitüsü mezunu 78 imamın memur veya müdür olarak atandığı belirlendi.
– İstanbul Halkevleri, Vakıf Gureba’daki çalışmada doğalgaz sızıntısından ölen 2 işçi için basın açıklaması yaptı.
1999- Meclis’te görüşülmeye başlanan “Mezarda Emeklilik” tasarısına karşı Emek Platformu bileşenleri parti genel merkezlerine yürüyerek siyah çelenk bıraktı.
– DHKP-C ve TİKKO üyesi tutuklu ve hükümlüler F tipi cezaevlerine karşı Ankara, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Bergama, Bartın ve Ümraniye cezaevlerinde gece aynı anda isyan başlatarak 43 gardiyanı rehin aldı. Bayrampaşa, Metris ve Ümraniye cezaevlerinde de sayım verilmiyor. İsyancılar eylemleriyle Eskişehir’den Ankara Kapalı Cezaevi’ne sevkedilmeleri için 63 gündür açlık grevinde olan Kemal ve Bülent Ertürk kardeşlere de destek verdiklerini açıkladı.
2000- Liseli iki kız öğrenciye gözaltında cop ile tecavüz ettiği iddiasıyla yargılanan polis memuru Gürkan İlhan’a Hatay Emniyeti tarafından “üstün başarılı” çalışmaları nedeniyle teşekkür belgesi verildi.
– F tipi cezaevlerine karşı 65.güne giren açlık grevleri/ ölüm oruçlarına duyarlılık ve çözüm için 59 aydın ve sanatçı Ankara Yüksel Caddesi İnsan Hakları Anıtı önünde basın açıklaması yaptı. İstanbul’da da bir grup sanatçı 5 saatlik sembolik açlık grevi yaptı.
– “Komünist Parti”‘nin kuruluş dilekçesi eski SİP MYK üyesi ve Komünist Parti Kurucu Başkanı Yalçın Cerit tarafından Bakanlığa verildi.
2001- Anayasa Mahkemesi af davaları ile ilgili karar aldı: İşkence ve kötü muamele davalarında mahkum olan veya yargılanan polislerin affa dahil edilebilmesi beşe karşı altı oyla reddedildi. Çetelerde ise oybirliği ile ret çıktı.
Anayasa Mahkemesi, TCK’nın 312. maddesinden hükümlülüğü nedeniyle Hasan Celal Güzel’in parti üyesi olamayacağı gerekçesiyle, bu kişiyi üyelikten çıkarmayan Yeniden Doğuş Partisi’ne ihtar verilmesi istemiyle açılan davayı reddetti. Emsal oluşturan karar, aynı maddeden hükümlü AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’a siyaset yolunu açtı.
2002- Recep Tayyip Erdoğan ve Ali Müfit Gürtuna’nın da sanık olup katılmadığı, 37 sanıklı AKBİL yolsuzluğu davasına Üsküdar 2.Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Kimlik tespiti sırasında Mahkeme Başkanı İsmail Rüştü Cirit (şimdiki Yargıtay Başkanı) kalp krizi geçirerek hastaneye kaldırıldı.
– N.Chomsky, “Uşak Anarşi Otonomu” imzalı ”Kapitalizme ve Savaşa Hayır” başlıklı bildiriyi dağıttıkları için tutuklanıp 4 ay hapis yatan ve ardından tutuksuz yargılamaları süren 5 gence destek için Adalet Bakanı Türk’e mektup yazdı: “Anarşizm çağdaş ve özgürlükçü bir akım”.
– Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Afganistan’da Uluslararası Güvenlik Destek Gücü’nün (ISAF) görev alanının genişletilmesi talebini reddetti. ISAF’ın komutası Türkiye’de.
– Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi’ni (CDP) kurdu.
2003- Bulgaristan Telekomünikasyon Kurumu’nun yüzde 65’inin satışı için Bulgaristan Özelleştirme Ajansı ile Koç Holding-Türk Telekom konsorsiyumu arasında anlaşma imzalandı.
2004- Çorum’da sendika ve sigorta için 19Temmuz’da 22 fabrikada iş bırakan 5 bin tuğla işçisinin direnişi sürüyor.
2005- Özelleştirmeye karşı direnen Petkim ve Tüpraş işçileri Türk Telekom’un özelleştirilmesine karşı 1 saat geç işbaşı yaptı.
– Irak Anayasa Komisyonu’nun üç Sünni üyesi Mücbil İsa, Aziz İbrahim ve Camin Hüseyin Bağdat’ta suikaste kurban gitti.
2006- İsrail, Hizbullah iki askerini kaçırdığı için bir haftadır kuşattığı ve havadan bombaladığı Lübnan’a karadan girdi.
2007- Dağlık Karabağ’da yapılan başkanlık seçimini Ulusal Güvenlik Servisi eski başkanı Bako Saakyan yüzde 85 oy oranıyla kazandı. Azerbaycan’a bağlı Karabağ 1988’de bağımsızlık ilan etti, ancak bağımsızlığını Ermenistan dahil hiç bir ülke tanımıyor.
2009- Sigara yasağının kapsamı genişletilerek yürürlüğe girdi. Eğlence hizmeti verilen işletmeler ve lokantalar dahil kamu ve özel hukuk kişilerine ait tüm binaların kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketimi artık yasak.
2011- Birleşik Metal-İş’e üye oldukları için 4 Nisan 2011’de işten çıkarılan 15 Mas-Daf fabrikası işçisi Düzce-Ankara protesto yürüyüşünde gözaltına alındı.
Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde işine son verildiği için 7 gündür direnişte olan Dev-Sağlık İş üyesi Güllü Hanoğlu’na DİSK İstanbul Kadın Komisyonu üyeleri ve sağlık çalışanları destek verdi.
– ÖSYM Başkanı Prof.Dr.Ali Demir hakkında YÖK’ten talep ettiği soruşturma iznine olumsuz yanıt alan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, YÖK kararının kaldırılması için Danıştay’a başvurdu.
– İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi Yeni Demokrat Gençlik (YDG) Dergisini “suç ve suçluyu övdüğü” ve “PKK propagandası yaptığı” gerekçesi ile bir ay kapattı.
2013– Suriye’de PYD Tarafından ele geçirilen yerleşim yeri özerk bölge ilan edildi; Rojava Devrimi olarak kabul edildi.
– Dünyanın farklı üniversitelerinden 25 bilim insanı Gezi Direnişi sırasında uygulanan polis şiddetini kınayarak hükümeti diyalog yolunu kullanmaya çağırdı. New York’ta New School Üniversitesi’nde bir basın toplantısıyla açıklanan bildiri Science dergisinde de yayınlandı. Örgütleri adına Gezi protestolarına katıldıkları, suça tahrik ettikleri vb. gerekçelerle geçen hafta gözaltına alınan 29 kişiden 25’i serbest bırakıldı. Taksim Dayanışması bileşenleri “Gezi Operasyonları”na tepki gösterdi.
– Yazar Leyla Erbil (82) hayata veda etti.
2016- YÖK, bütün devlet ve vakıf üniversitelerindeki toplam bin 577 dekanın istifasını istedi.
Radyo ve televizyon üst kurulu (RTÜK), “darbe girişiminde bulunan FETÖ ile iltisaklı, ilişkili ve destek içinde olduğu” iddia edilen radyo ve televizyon kuruluşlarının bütün yayın hak ve lisanslarını oy birliğiyle iptal etti.
2018- Türkiye’nin geneli, 2 sene süresince olağanüstü hal altında yönetildi. OHAL uygulaması 8. kez uzatılmadı ve OHAL sona erdi. OHAL benzeri bir yasa teklifi meclise sunuldu.