Belleğimizde: 2 Aralık

1409 – Leipzig Üniversitesi kuruldu.
1804- Napolyon Bonapart, Paris’te Papa’nın elinden taç giyerek Fransa İmparatoru oldu.
1888- Şair ve yazar Namık Kemal Sakız Adası’nda vefat etti.
1814- Fransız romancı Marquis de Sade (d. 1540) öldü.
1873- Türkiye’nin ilk borsası sayılan Dersaadet Tahvilat Borsası açıldı.
1895- İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı konumundaki Meşveret Gazetesi Paris’te yayınlanmaya başladı.
1909- Fransız Baron Cathers, Osmanlı’daki ilk uçak gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyeti Ebediye tepesinden Bulgar Hastanesi’ne indi.
1914- Avusturya, Belgrad’ı işgal etti.
1918- Ermenistan, Osmanlı devletinden bağımsızlığını ilan etti.
– Vilayat-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti kuruldu.
1920- Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Antlaşması imzalandı. Kars Ermenistan’dan alındı.
– Demirci Mehmet Efe Ayaklanması başladı.
1940- Kağıt sıkıntısı nedeniyle gazetelerin sayfa sayısına kısıtlama getirildi.
1942- Chicago’lu bilim adamları ilk kontrollü zincirleme atomik reaksiyonu gerçekleştirdiler.
1943- Yüzde 87’si gayrimüslim azınlıklar olan Varlık Vergisi’ni ödeyemeyen mükellefler, borçlarını “bedenen çalışarak ödemeleri” için çalışma kamplarına gönderilmişti. Kamplarda bulunanların serbest bırakılması karar verildi.
1946- Şair Ahmet Telli doğdu.
1949- Yunanistan’dan gelen bir tiyatro topluluğu, İstanbul’da Cevat Fehmi Başkut’un Paydos adlı oyununu sahneledi.
1956– Fidel Castro, Grama yatıyla Küba’ya çıktı. Granma Küba kıyılarındaki Belic bataklığında karaya oturdu. 81 gerilladan 3’ü sahile çıkar çıkmaz, esir düşen 22’si ilerleyen günlerde öldürüldü. Kaçabilen 14’ü izini kaybettirdi, tutsak alınan 22’si hapishaneye konuldu, Castro’nun timinde 20 gerilla hayatta kalabildi. Batista ordusunun taarruzuyla büyük darbe yiyen gerillaların lideri Fidel Castro ekibinden arta kalanlarla birlikte Sierra Maestra dağlarında tutunmayı başardı; 2 yıl sonra Küba devrimini zafere ulaştırdı.
1960- Che, Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki resmî ziyaretinin ardından Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ne geçti. Başkan Kim İl Sung ile görüşüp Küba ve Kuzey Kore arasındaki ekonomik ve teknik işbirliği anlaşmalarını imzaladı.
1961- Castro, Granma çıkarmasının 5.yıldönümünde yaptığı konuşmada, Küba devrimini “marksist-leninist bir devrim” olarak ilan etti.
– Ankara’da EGO (Elektrik-Gaz-Otobüs) idaresi işçileri, yönetimi protesto için Çalışma Bakanlığı’na yürüdü.
1963– Türkiye’nin ilk koalisyon hükümetinin başkanı İsmet İnönü 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği başbakanlık görevinden istifa etti.
– “Kürt devleti kurmak için teşebbüste bulundukları” iddiasıyla 20’si idamla yargılanan 42 kişi savunmalarını yaptı.
1964- “Kürtçülük propagandası”ndan yargılanan 23 kişinin duruşmasında Savcı: “Bu vatan sınırları içinde Kürt unsurunun olamayacağı”nı söyledi.
– Milli Eğitim Bakanlığı bazı ilkokullarda sabah dersten önce öğrencilerin topluca dua ettirilmesine, yayınladığı bir genelge ile yasak getirdi.
1965- Ankara’da hava kirliliği tehlikeli boyutlarda: Bilim çevreleri Ankara’da 20 yıl yaşayan birinin kanser riskinin çok yüksek olduğunu açıkladı.
1968- Özel hukuk fakültelerinin açılacağının ilanı üzerine İstanbul Üniversitesi Hukuk, İktisat, Eczacılık, İşletme ve Gazetecilik Yüksek Okulu’nda boykot başlatıldı. Hukuk’ta öğretim üyeleriyle toplanıp desteklerini alan öğrenciler topluca Adliye’ye yürüdü.
1969- İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesiyle aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle hocasız ve laboratuarsız kalan Kimya Fakültesi öğrencileri, “sorunlarına ilgisiz kaldığı” gerekçesiyle dekan A.Rıza Berkem’in koltuğunu Fakülte kapısına iple sarkıttı.
– Ankara Atatürk Lisesi’nde “milliyetçi Müdür”ü protesto eden boykotçu öğrencilere ülkücü öğrenciler saldırdı.
1974- Keban ve Gökçekaya santralleriyle, Seyitömer termik santralinin üç ünitesinin birden aynı anda arızalanması üzerine tüm Türkiye’de her gün 1.5 saatlik elektrik kısıtlamasına başlandı.
1975- Ülkücülerce Şişli’de öldürülen TİP üyesi iki öğrenci için 3 büyük ilde protesto yürüyüşleri yapıldı.
1977- ODTÜ’ye MHP eğilimli eski rektör Hasan Tan zamanında “işçi” olarak alınan ülkücüler, rektörlük binası önünde devrimci öğrencilerin üzerine bomba atıp ardından silahlarla taradı: 4’ü ağır 100’e yakın kişi yaralandı. Saldırganlar 3 araçla kampüsten kaçtı.
1981- İstanbul Teknik Üniversitesi’nden 450 öğretim üyesi ve yardımcısının imzasıyla, YÖK’ün yüksek öğrenimi tahrip edeceği vb. görüşler içeren bir metin hazırlandı.
– Hülya Koçyiğit, Fransa’da düzenlenen 3 Kıta Film Festivali’nde, “Kurbağalar” filmindeki rolüyle “En iyi kadın oyuncu” ödülünü aldı.
1982- Dr. Robert K. Jarvik tarafından geliştirilen ilk yapay kalp, Barney Clark adlı hastaya takıldı.
1988- 18 Eylül 1984’de “TİKKO üyesi” olduğu iddiasıyla gözaltına alınıp işkencede hayatını kaybeden Hasan Hakkı Erdoğan’ı sorgulayan 5 polis 2’şer yıl hapse mahkum edildi.
– Cezaevleri için başlattıkları açlık grevine son verdiklerini İstanbul DGM ile Gülhane arasında trafiği keserek açıklamak isteyen öğrencilere polis müdahale etti.
– 16 sanıklı TBKP davasına Ankara DGM’de sorgularla devam edildi. Halit Çelenk ve 218 avukatın Haydar Kutlu ve Nihat Sargın’a tahliye talepleri kabul edilmedi, diğer sanıkların duruşmalardan vareste tutulması kararı alındı.
– Benazir Butto, Pakistan başbakanı olarak yemin etti.
1989- Hürriyet Gazetesi, İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nu 6 saat süreyle işgal edip polis zoruyla okuldan çıkarılan ve tartaklanarak gözaltına alınan öğrenciler arasında bulunan BYYO öğrencisi Alper Taş’ı “öğrencilerin elebaşısı” ilan etti. Öğrencilerin gözaltına alınmasını protesto için Çemberlitaş’ta yapılan korsan gösteriyi polis copla dağıttı.
1992- Grevdeki SEKA işçileri, Kocaeli’de Selülöz-İş yöneticileriyle birlikte SHP ve DYP il merkezlerine yürüdü.
– İstanbul Bahçelievler Lisesi öğrencileri, “okuldaki gerici/ baskıcı eğitimi ve öğretmenleri” protesto gösterisi yaptı.
1993- Açıköğretim Fakültesi öğrencileri ile 2 yıl üst üste sınıfta kalan öğrencilerin askere alınması yasa tasarısı, bir grup öğrenci tarafından Sirkeci Büyük Postane önünde basın açıklamasıyla protesto edildi.
– Kolombiya’lı uyuşturucu taciri Pablo Escobar, Meddelin’de devlet güçlerince öldürüldü.
1995- Türk-İş, DİSK ve Yazarlar Sendikası’nın kurucularından, TİP ve DİSK yöneticisi Kemal Sülker (76) hayata veda etti.
1996- 24 Eylül’de Diyarbakır Cezaevi’nde 10 mahpusun dövülerek öldürülmesine ilişkin Meclis İnsan Hakları Komisyonu Raporu: “Yetkilerini aşan 30 asker ve 38 polis, isyanın bastırılmasında ölümlere sebebiyet verdi”.
– Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP üyeleri tüm Türkiye çapında savcılıklara dilekçe verdi. Partililer Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ve milletvekili Sedat Bucak hakkında suç duyurusunda bulundular.
1997- Çağdaş Gazeteciler Derneği Güney Marmara Şubesi’nin “İnsan Hakları Ödülü” Cumartesi Anneleri’ne, Çevre Ödülü de Bergamalı köylülere verildi.
– Tuzla Organize Sanayi’de Deri-İş üyesi işçiler Başak Deri’den 8 işçinin çıkarılmasını protesto etti.
2000- F Tipi cezaevlerine karşı 816 tutuklu ve hükümlü açlık grevinde; 137’sinin ölüm orucu da 45.gününe girdi. Türk Tabipler Birliği, mahpuslara “zorla müdahale” edilmesine dair alınan Bakanlar Kurulu kararına karşı çıkarak katılmayacaklarını bildirdi.
Cezaevlerindeki 45.güne giren açlık grevleri ve ölüm oruçları için G.Saray’da toplanan tutuklu ve hükümlü yakınlarından 70’i dövülerek gözaltına alındı.
Cezaevlerindeki açlık grevlerine destek için Ankara’da 100’e yakın yazar, sanatçı, müzisyen TSİP Genel Merkezi’nde 7 gün süreli dönüşümlü açlık grevine başladı.
– Sorunlarını anlatmak için Başbakanlığa yürüyen 50 görme engelliye 200 polis müdahale etti.
2002- Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 3 Kasım 2002’de Siirt’te yapılan milletvekili seçimini iptal etti. Seçim işlemlerindeki eksikliğin seçim sonuçlarında etkili olduğu sonucuna varan YSK, Siirt’teki seçimin yenilenmesine oybirliğiyle karar verdi. CHP Genel Başkanı Baykal, AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın seçilme yasağını kaldırmak için Anayasa değişikliğine hazır olduklarını açıkladı.
– Aralarında DİSK/Limter-İş Eğitim Uzmanı Süleyman Yeter’in de bulunduğu 15 kişiye gözaltında işkence yaptıkları iddiasıyla yargılanan 9 polisten 5’i hakkında beraat kararı verildi; 4’ü hakkındaki hapis ve meslekten men cezaları da “iyi hal”ve”sabıkasızlık”tan ertelendi.
– F tipi cezaevlerinde tecrite karşı başlattığı ölüm orucunda hastaneye kaldırılan ve 551.günde hayatını kaybeden Zeliha Ertürk’ün cenazesi toprağa verildi.
2003- Yargıtay 11. Ceza Dairesi kayıp trilyon davasında kapatılan RP’nin genel başkanı Necmettin Erbakan’a, Hazine yardımının alıkonulup sahte makbuzlarla RP’ne dağıtılmış gösterilmesinden, özel belgede sahtecilik suçundan verilen 2 yıl 4 ay hapis cezasını oybirliğiyle onayladı. İnfaz için 1 yıl hapis yatacak olan Erbakan seçme-seçilme hakkını da kaybetti. Yargıtay, 1997 yılı için ayrılan Hazine yardımının RP’nin kapatılması halinde Hazine’ye geçmesini önlemek için Parti teşkilatlarına dağıtılmış gibi sahte gelir makbuzları düzenlemekten 1 yıl ile 1 yıl 2 ay arası hapis cezalarına çarptırılan 69 partilinin cezasını da onadı.
2008- Ankara Çubuk Belediyesi’ne ihalelere fesat karıştırıldığı gerekçesiyle operasyon gerçekleştiren polis, aralarında Belediye Başkanı Adem Tuğluca’nın da yer aldığı 10’u belediye çalışanı 27 kişiyi gözaltına aldı.
– TGS’liler ekonomik kriz gerekçesiyle medyada yaşanan işten çıkarmaları protesto için Taksim’den G.Saray’a yürüdü.
2009- TİHV Başkanı Şebnem Korur Fincancı, kimlikleri belirsiz biçimde toplu mezarlara gömülen kişilerin kimliklerinin saptanması ve belgelenip gömülmesi için 3 aşamalı bir çalışma başlatılacağını duyurdu. Çalışma diğer insan hakları kuruluşlarıyla koordineli yürütülecek.
2010- Kentlere en az zararı vererek, insanları öldürmek üzere taktik nükleer silah olarak tasarlanan nötron bombasını icat eden Samuel T. Cohen 89 yaşında öldü.
2012- 12 Eylül döneminde Mamak Askeri Cezaevi’nde siyasi mahpuslara yapılan ağır işkencelerle ilgili soruşturmada tanık olarak dinlenen doktor S.Kaptanoğlu: “İşkencenin başında cezaevi müdürü albay Raci Tetik vardı.”
– 3 savcının görevden alınıp yerlerine getirilen 2 savcının “takipsizlik” kararı vererek seyrini değiştirdiği Deniz Feneri soruşturmasında, “örgüt ve nitelikli dolandırıcılık” suçlamalarına dayanak oluşturan 3 yıllık telefon dinleme kayıtları da imha edildi.
2013- Ethem Sarısülük davasında polis A.Şahbaz’a Şanlıurfa’dan tele-konferansla savunma yaptırıldı. Peruk ve bıyıkla kamufle edilen, linç edileceği endişesiyle havaya ateş ettiğini iddia eden polise tek bir soru sormayan Mahkeme Heyeti, davadan da çekildi.
Uluslararası Af Örgütü, Gezi Direnişi sırasında gözünü kaybeden işçi Hakan Yaman’a destek için Çağlayan Adliye binasına lazer projektör yansıttı.
2014- Türkiyede Bedelli uygulaması 5.kez çıktı. 28 yaşından gün almış olanlara 18 bin TL’ye bedelli imkanı getiriliyor.
2015- Eski Arjantin Devlet Başkanı Carlos Menem, görev süresinde bazı bakanlara fazladan ödeme yapıldığı iddiaları sonrasında hakkında açılan yolsuzluk davasında hapis cezası aldı.
2016- Dolar ve Eurodan tarihi rekor: Dolar, 3.5840, Euro 3.8156 Türk Lirası ile rekor kırdı. Günlerdir devam eden artış ve yapılan açıklamalar ışığında yeni rekorların gelebileceği gözüyle bakılıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, vatandaşlara ellerinde bulunan dövizleri Türk lirasına çevirme çağrısında bulundu.