Belleğimizde: 2 Haziran

455 – Vandallar Roma’ya girdiler ve iki hafta boyunca şehri yağmaladılar. Vandallar Doğu Cermen kavimlerindendir. Kavimler Göçü sırasında 5nci yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun değişik eyaletlerini yağmalamalarıyla tanınırlar. Bu eyaletler sırasıyla Galya , Galiçya (İspanya), Endülüs, Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarıdır. 439 – 533 yılları arasında çok kısa süre ayakta kalan bir “Afrika Vandal Krallığı”nı kurmuşlardır. Vandallar, Galya ve İspanya’da büyük bir kıyım yaparak Afrika kıyılarına dek ilerlediler. 455 yılında Vandal Kralı Geiserich, Roma şehrini yağmalamıştır. Bu gelişmelerin sonrasında yıkılmanın eşiğine gelen Batı Roma İmparatorluğu, aşiretlere ayrıldı. Tüm gücünü yitiren Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkıldı.
1793- Fransa’da Maximillian Robespierre öncülüğünde Jakobenler iktidarı ele geçirdi.
1882 – İtalyan devrimci, devlet adamı Giuseppe Garibaldi öldü.
1924- ABD Kongresi, ülkede doğmuş olan bütün Amerikan yerlilerine oy hakkı tanıdı. 1948’e kadar kimi eyaletler yerlilere oy hakkını yaşama geçirmediler. “Snyder yasası” olarak bilinen yasayla, Amerikan Kongresi tarafından, Kızılderililere vatandaşlık hakkı tanındı. “Kızılderili” olarak bilinen kuzey Amerika yerlileri, uzun süren savaşların ardından, 1887’den itibaren toplu olarak kamplarda yaşamak zorunda bırakılmışlardı.
1926- Genel Nüfus Sayımı Hakkında Kanun kabul edildi.
1935- İlk kez pazar günü hafta sonu tatil ilan edildi.
1941 – Türk Ceza Kanunu’nun 526’ncı maddesinde yapılan değişiklikle Arapça ezan ve kamet okuyanlara ceza öngörüldü. Daha önce Arapça ezan ve kamet Türkçeye çevrilmiş sonrasında ise Arapça okumalar yasaklanmıştı.
1946 – İtalya’da monarşi kaldırıldı.
1955- lrak güvenlik kuvvetleri Irak Kürdistan’ının Şerbajér bölgesine düzenlediği büyük operasyonda, bölgede bir dönem korkusuzluğuyla ün salan Eşkiyabaşı (Kaçak) Xulepize’nin geri kalan grubunun tamamını katletti. Bölge halkının gözünde bir kahraman olan Xulepize 1998 yılında kaçak yaşam öyküsü Kürt sinemasına uyarlandı. Senarist ve yönetmenliği Celil Zenge’nin yaptığı ”Xulepize” filmi Kürdistan’da gişe rekorları kırdı.
1958- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü’nün demecine yayım yasağı getirildi ve hakkında soruşturma açıldı.
– Ankara’da Spor Salonu çöktü; 5 bin kişilik salonda kimse bulunmadığı için can kaybı olmadı.
1959- Che Guevara dostlar arasında Havana’da yapılan kutlamayla, devrim öncesi Las Villas’ta birlikte savaştığı yoldaşı Aleida March ile hayatını resmen birleştirdi.
1960- Başbakan Cemal Gürsel, 28 Nisan olaylarında ve 27 Mayıs’ta ölenlerin Anıtkabir etrafına gömüleceğini açıkladı.
1961- Yurtdışında öğrenim görmek serbest bırakıldı.
1964- Demokratik, laik ve ulusal bir Filistin devleti kurmayı amaçlayan ve çeşitli ulusal örgütleri bir araya getiren Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu. Yaser Arafat, 3 Şubat 1968’de örgütün başına geçti.
1966- Kıbrıs’ta Rumlar Lefkoşe’nin Türk kesimine giriş-çıkışı yasakladı.
– De Valera İrlanda devlet başkanı oldu.
1967- Tiyatro sanatçısı, yönetmen Asaf Çiyiltepe 33 yaşında öldü.
1968- Kısmi senato seçimleri olaylı geçti. 20 ayrı yerde çıkan kavgalarda 15 kişi öldü, 26’sı ağır olmak üzere 47 kişi de yaralandı. Seçim sonuçları AP 38, CHP 13, GP 1, MP 1 senatörlük. Ayrıca açık bulunan 5 milletvekilliği için yapılan seçimde AP 5 milletvekilliğini de kazandı.
1969- Petrol-İş Sendikası Mersin ATAŞ rafinerisinde grev kararı aldı.
1970- Yazar Orhan Kemal, Sofya’da 56 yaşındayken hayata veda etti. Şiir yazarken 1940’da girdiği Bursa cezaevinde Nazım Hikmet’in telkiniyle öykü, roman -ve daha sonraları oyun-yazarlığına yönelen Orhan Kemal, yapıtlarıyla toplumcu-gerçekçi edebiyatın önde gelen ismi oldu. Kemal, siyasal görüşleri nedeniyle baskı ve kovuşturmalara uğramış, 30. sanat yılını hapiste karşılamıştı. Adına konulan Orhan Kemal Roman Armağanı her yıl yazarın ölüm gününde veriliyor. İlk ödülü 1972’de Yılmaz Güney Boynu Bükük Öldüler kitabıyla aldı. Orhan Kemal Roman Ödülü’nü kazanan mahkumlar Çetin Altan ve Yılmaz Güney’in ödülleri eşlerine teslim edildi.
1974- Türkiye’nin petrol ihtiyacının yüzde 17’sini ithalatla karşılayan Mobil ve BP şirketleri fiyat anlaşmazlığı nedeniyle ithalatı durdurdu. Hükümet iki yabancı şirketin öngördüğü fiyatları “Fahiş” buluyor.
1976- Alibeyköy’deki ÇBS fabrikası işçilere hiç bir tebligat yapılmadan kapatıldı. 450 işçi durumu sabah işe geldiklerinde öğrendi.
1977- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alpaslan Türkeş “Utanmaz Adam Bülent Ecevit’ten biz hesap soracağız” dedi.
Başbakan Süleyman Demirel, Genelkurmay Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı ve MİT Müsteşarlığı’na yazı göndererek, CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit’e İstanbul Taksim’de düzenlenen mitingde Sheraton Oteli’nin üst katındaki bir odadan uzun menzilli ve dürbünlü bir silahla ateş edileceğinin haber alındığını bildirdi ve gerekli önlemlerin alınmasını istedi. CHP’nin 3 haziranda Taksim’de düzenlediği miting olaysız geçti.
1978- Madrid Büyükelçisi Zeki Kuneralp’in eşi Necla Kuneralp ile emekli Büyükelçi Beşir Balcıoğlu öldürüldü. Suikastı bir Ermeni örgütü üstlendi.
1980- Çorum’da saldırıya uğrayan sol görüşlü Selahattin Ardıç ağır yaralandı. Ardıç için gerekli kan şişeleri taşınırken, ülkücülerin kırması sonucu, kan kaybından öldü.
– Osmanlı’dan bu yana devam eden buğday ve ekmek fiyatları üzerindeki devlet kontrolü kaldırıldı.
– Yahya Demirel, mobilya davasında Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi’nce dört yıl ağır hapse çarptırıldı.
1981- Milli Güvenlik Konseyi siyasi parti mensuplarının uyacakları esasları belirledi.
Aynı gün, Devlet Başkanı Kenan Evren’in emri ve Futbol Federasyonu’nun kararıyla Ankaragücü futbol takımı birinci futbol ligine çıkarıldı.
1988- Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri tıkandı. Direnişe geçen işçi sayısı 51 bin.
– Adana’da meydana gelen depremde 144 kişi öldü.
1991- Ahmed Arif, geçirdiği bir kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. Şairin toplumcu-devrimci şiirlerinden seçmeler Hasretinden Prangalar Eskittim adıyla 1968’de yayımlanmıştı.
1992- Danimarka’da referandum yapıldı. Avrupa Birliği’nin esaslarını belirleyen Maastricht anlaşması reddedildi.
1994- Bursa’daki Tofaş fabrikalarında 2 bin 404 işçi işten çıkarıldı.
– İstanbul Salıpazarı Limanı’nda taşıma-yükleme işlerini yapan Liman-İş üyesi 250 işçi, taşeron işçi çalıştırılmasına karşı iş bıraktı.
– Demokrasi Partisi (DEP) Şanlıurfa İl Başkanı ve HADEP MKYK üyesi Muhsin Melik ile şoförü silahlı saldırıda öldürüldü.
– Ankara DGM, Sivas Davası avukatlarının Sivas katliamıyla şeriatçı örgütlerin bağlantısının araştırılması talebini reddetti.
1995- Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir, Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup Başkanı Pauline Green, Radikal lider Catherine Lalumiere ve Yeşiller sözcüsü Claudia Roth’u “fahişe” olarak niteledi.
– Hükümetin güvenlik gerekçesiyle ertelediği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın YHK’ya gönderdiği THY toplu iş sözleşmesi sonuçlandırıldı. YHK’nın aldığı karara göre, THY’deki 7 bin çalışanın ücretlerine 1 Ekim-31 Aralık 1994 döneminde yüzde 71, Ocak’tan geçerli olmak üzere de ilk altı ay için yüzde 16, ikinci altı ay içinde yüzde 20, üçüncü altı ay için yüzde 19 ve dördüncü altı ay için yüzde 20 zam yapılacak.
– Eminönü Belediyesi işçilerinin 19 gündür süren direnişine Tüm Bel-Sen üyeleri basın açıklamasıyla destek verdi.
– Gözaltında kaybedilip cesedi bulunan Rıdvan Karakoç’un ailesi uluslararası kuruluşlara başvuracaklarını açıkladı.
– PTT çalışanları, sendikaları Tüm Haber-Sen’in kapatılmasını İstanbul Gayrettepe’de protesto etti.
– İstanbul/ Mecidiyeköy eski İETT Garajı’nın bulunduğu 60 dönümlük alanda “Kültür ve Ticaret Merkezi”inşası için RP’li İstanbul Büyükşehir Belediye ile Cevahirler Grubu anlaştı (ve Cevahir AVM yapıldı). Garaj yerinin “doğa parkı” olması için kampanya yürütülüyordu.
1997- Susurluk Davası, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde başladı. 10’u tutuklu 11 sanığın 5-9 yıl arası hapsi isteniyor.
1998- Merkez üssü Adana’nın Ceyhan ilçesi 6,2 büyüklüğündeki depremde 144 kişi öldü.
2001- Ölüm orucunda hayatını kaybeden 23.mahkum olan Uğur Türkmen için Adalet Bakanı Türk hakkında suç duyurusunda bulunuldu.
2004- Grup Yorum üyeleri, tutuklu bulunan iki arkadaşları ile açlık grevi sonrası Wernicke-Korsakoff hastası olan İhsan Cibelik’in serbest bırakılması talebiyle İstanbul AKM önünde toplanarak “Haklıyız Kazanacağız” marşını söyledi.
– Özelleştirmede yürütmeyi durdurma kararının iptaline tepkilerini sürdüren 1.200 kadar TÜPRAŞ işçisi, Aliağa tesislerinin önünden Çanakkale Kavşağı’na yürüdü. Gece vardiyasından çıkan PETKİM işçileri de yürüyüşe katıldı.
– “Ticaret yapmazsam geçinemem” sözü uzun süre tartışılan Başbakan Erdoğan, CHP Diyarbakır Mv.Mesut Değer’in soru önergesine verdiği cevapta, her birinde % 12 hissesi bulunan Ülker’in 4 şirketinden ücret geliri ve -dağıtılmadığı için- kar payı almadığını açıkladı.
2005- İsrail, 400 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı.
2006- Musul kentinde terörist şebekelerin ölüm tehditlerine maruz kalan çok sayıda Kürt ailesi göç etmeye başladı.
2008- “Anti-ÖSS Organizasyonu” üyesi 2 öğrenci Taksim Meydanı’ndaki havai fişekli-bidonlu gösterileri sırasında gözaltına alındı
2009- Deniz Baykal grup toplantısında: “Başbakan 60 Milyon $ verip altına uçak alıyor, 100 Milyon-300 milyon $ ile bu ülke harcama yapıp mayın temizleyemiyor mu?” dedi.
– Gölcük’te T.Harb-İş’li işçiler toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşmazlığı protesto için üstleri çıplak ve birbirlerine zincirli yürüdü.
– SES Şişli Şubesi üyeleri, KESK’e yönelik operasyonları Şişli Etfal Hastanesi bahçesinde protesto etti.
– İstanbul’da ulaşım ücretlerine % 15’lik zammı protesto için Taksim’den İBB’ye yürümek isteyen Halkevleri üyeleri copla dağıtıldı.
2010- Japonya Başbakanı Yukio Hatoyama, seçim kampanyası sırasında halkın tepki gösterdiği Okinava’daki ABD’ye ait askeri üssü kaldırma sözlerini yerine getirmemesi üzerine istifa etti.
2011- Hopa’da Metin Lokumcu’nun ölümüyle sonuçlanan olayları protesto için AKP Şişli İlçe’ye yürümek isteyenleri polis gazla dağıttı.
2012- Mısır’ın eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, protesto gösterilerindeki ölümlere suç ortaklığı etmek suçundan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mübarek’in oğulları hakkındaki suçlamalar düştü.
– Kürtaj için “Çocuk niye cezayı çekiyor, anneleri kendini öldürsün” diyen Melih Gökçek’i Üniversiteli Kadın Kolektifi “yumurtaladı”
2013- İstanbul 1 Mayıs Mahallesi’nde gece Gezi protestosu için yol kapama sırasında bir otonun çarpıp kaçtığı Mehmet Ayvalıtaş (19) hayatını kaybetti.
Eskişehir’de Ali İsmail Korkmaz polislerden kaçtığı bir sokakta pusu kuran polisler ve “sivillerce” öldüresiye dövüldü.
Antalya’daki protestolar sırasında polisten kaçıp bir otoparka sığınan 3 genç 17 polis tarafından dövüldü.
Dolmabahçe’deki çatışmalarda yaralananlara Bezm-i Alem Valide Sultan Camii’nde gönüllü doktorlarca gece ilk müdahaleler yapıldı. Taksim Meydanı’na çıkan yollar gece barikatlarla kapatıldı, nöbet tutuldu. Gönüllüler sabah erken saatlerde Gezi Parkı, Taksim Meydanı ve Cihangir’de “mıntıka temizliği” yaptı.
Zincirlikuyu’da Metrobüs bekleyenler Boğaz Köprüsü yoluna girip Gezi sloganlarıyla Anadolu yakasına yürüdü. İstanbul/ Levent Kanyon AVM’de Gezi sloganları atıldı, “AVM değil, yaşam alanları istiyoruz” dövizleri taşındı.
– Alevi kuruluşları üyeleri “Yavuz” adı verilen 3.Köprü’nün isminin değiştirilmesi talebiyle Köprü’nün ayağına yürüdü.
2015- Çin’in Hubey eyaletindeki Yangtze Nehri’nde 456 kişiyi taşıyan yolcu gemisi battı. Kazadan 14 kişi kurtulurken, 431 yolcunun cansız bedenine ulaşıldı, 11 kişi ise kayboldu
2016- Almanya’da Federal Meclis, “1915 Ermeni soykırımı” tasarısını onayladı.
2017- CENTCOM (ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı), IŞİD’le mücadelede Ağustos 2014’ten Nisan 2016’ya kadar Irak ve Suriye’deki operasyonlarda 484 sivilin “yanlışlıkla” ölümüne neden olduğunu açıkladı.