1807 – Amerikan kongresi herhangi bir yabancı krallık, yer veya ülkeden köle ithalatını yasakladı.
1836 – Teksas, Meksika’dan bağımsızlığını ilan etti.
1918- İngiltere, Almanya, Avusturya-Macaristan, İspanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Rusya ve Türkiye arasında İstanbul antlaşması (Convention of Constantinople) imzalandı. Buna göre, ilgili devletlerin gemileri hem savaş hem de barış zamanında Süveyş Kanalından geçebilecekler.
1919 – III.Enternasyonal’in -Komintern- kuruluş kongresi Kremlin’de Lenin’in konuşmasıyla başladı. Komintern, 1.Emperyalist Savaş’ta her biri kendi ulusal devletlerini destekleyen üye “sosyalist” partilerden dolayı dağılan II.Enternasyonal’in yerine kuruldu.
1924- Halk Fırkası grup toplantısında, Şer’iye ve Evkaf Vekaletlerinin kaldırılmasına ve öğretimin birleştirilmesine karar verildi.
1930- İngiliz şair, yazar D. H. Lawrence öldü.
1943- Türkiye’de Latin harfleriyle basılan ilk tarih dergisi olan Tarihten Sesler Mecmuası yayınlanmaya başladı.
1946- Ho Chi Minh, 02 Eylül 1945’de bağımsızlığını ilan eden Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’nin devlet başkanı seçildi.
1949 – Piyade mermisi, piyade havanı ve kapsül üreten Nuri Killigil’e ait İstanbul Sütlüce’deki mühimmat fabrikasında aralıklarla iki büyük patlama oldu. Milli Savunma Bakanlığı’nın denetimi altında bulunan fabrikada çıkan yangın, çevrede büyük paniğe yol açtı. Yangının baruthaneye sıçramasıyla yerle bir olan fabrikada 6’sı itfaiye eri olmak üzere 35 kişi öldü. Ölenler içinde fabrikanın sahibi ve Enver Paşa’nın kardeşi olan Nuri Killigil de vardı. Killigil’in II. Dünya Savaşı yıllarında Almanlarla sıkı ilişkiler içinde olduğuna dair belgeler Uğur Mumcu’nun 40’ların Cadı Kazanı isimli kitabında yayımladı. O yıllarda Nuri Paşa’nın ırkçılık-turancılık düşleri ile Almanların Sovyetler Birliği’ni yıkma planları örtüşüyordu. Paşa birçok kez Almanya’ya gitmişti. Bir süre sonra Almanlar Nuri Paşa’nın planlarını uygun görmeyince Nuri Paşa fabrikadaki işlerine yoğunlaştı. Yürürlükteki İş Yasası göre silah fabrikalarında çalışan işçilere daha fazla prim ödenmesi gerekiyordu. Nuri Killigil İşçi Sigortaları Kurumuna fabrikada “harp imalatı ile iştigal etmeyeceğini” bildirmişti. Oysa patlama sonrasında fabrikada el bombası, havan imal edildiği ortaya çıktı.
1950 – Van’ın Özalp ilçesinde hayvan kaçakçılığı yapan 33 kişiyi sorgulamadan kurşuna dizdirmek suçundan yargılanan emekli Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın yargılanması sona erdi. Genelkurmay Askeri Mahkemesi Muğlalı’ya 20 yıl hapis cezası verdi. Mustafa Muğlalı’ya verilen 20 yıl hapis cezası daha sonra Yargıtay’da bozuldu. 27 Eylül 1950’deki duruşmada “1943’den beri söylenenleri anlayamayacak denli bir damar ve sinir hastalığı bulunduğu”na ilişkin sunulan doktor raporuyla tahliye edildi. 11 Aralık 1951’de vefat etti.. Köylülerin trajedisi, daha sonra şair Ahmed Arif’in “Otuzüç Kurşun”adlı şiirinde dile getirildi.
– Dolmabahçe açıklarında demirleyen ABD Akdeniz Filosu’na bağlı savaş gemileri “hüsnü kabul” ile karşılandı.
1956 – Fransa Fas’ın bağımsızlığını onayladı.
– Cumhurbaşkanına hakaretten sanık Ulus gazetesi yazarı Şinasi Nahit Berker 1 yıl hapse mahkum oldu.
Necip Fazıl Kısakürek, Atatürk’ün hatırasına yayım yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle 18 ay hapis cezası daha aldı.
1960 – İstanbul’da gece sessiz yürüyüş yapan 500 teknik okul öğrencisi, polis tarafından dağıtıldı.
1961 – Türkiye demokratik özgürlükler konusunda Avrupa Konseyi’ne güvence verdi.
1962- Burma’da General Ne Win önderliğindeki ordu yönetime el koydu.
1963- Kavel Kablo’da, fabrikadan 3 kamyon mal çıkarılmasına engel olmak için barikat kuran grevci işçilerin eşleri polisle çatıştı.
1966 – Kula Mensucat ve İzmir Yün Mensucat fabrikalarında ücret anlaşmazlığı yüzünden 80 günden beri devam eden grev tarafların anlaşmasıyla sona erdi.
1967- Sultanahmet Meydanı’nda bir basın toplantısı düzenleyen Aşık İhsani, Aşık Hatayi gecesinde okuduğu şiirlerden dolayı yargılanmadan suçlu gösterdiği gerekçesiyle Ankara Emniyet Müdürü hakkında tazminat davası açtığını bildirdi.
1968 – Amerikan hükümeti hesap uzmanları, Türkiye’ye yapılan yardımın kullanış şeklini eleştirdiler. Uzmanlar Amerikan Kongresi’nde bugün verdikleri raporda şu noktalara dikkat çektiler: Türkiye, Amerikan yardım fonlarından aldığı 1,8 milyon dolarla yeni yol ve iş makinaları almıştır. Aynı makinalar Amerika’nın ihtiyaç fazlası stoklarından 370 000 dolara alınabilirdi. Yardımlar Milletlerarası Kalkınma Teşkilatı’nın politikasıyla bağdaşmayan bazı malların ithalinde kullanılmıştır.
1970 – Rodezya, İngiltere ile ilişkilerini keserek bir cumhuriyet olduğunu ilan etti.
1971- İstanbul Üniversitesi Hukuk’ta polis “sınavları engellemeye çalıştıkları” iddiasıyla Dev-Genç’li öğrencileri gözaltına aldı. Dev-Genç’li öğrencilere yardıma gelip Tokat Yurdu’na çekilen öğrencilerden 23’ü de yurdun polisçe sarılarak boşaltılması sonrası dövülerek gözaltına alındı.
1973 – Türk basınını temsil eden dokuz kuruluş, “Fikir suçu çağ dışıdır” görüşünde birleşerek, yürürlükteki kanunlarda değişiklik yapılmasının zorunlu olduğunu açıkladılar ve basın suçlularının affedilmesini istediler.
– “Umut” filmini yasa dışı yolla yurt dışına kaçırdıkları iddiasıyla yargılanan Yılmaz Güney ve yapımcı Abdurrahman Keskiner beraat etti.
1974 – Bazı gazeteler son zamların getirdiği yük nedeniyle sayfa sayısını azalttı, günlük eklerin yayımına son verdi.
1975 – Sosyal-İş Sendikası Şişli’deki 19 Mayıs mağazalarında grev kararı aldı.
1977 – Türkân Şoray “Dünya Kadın Rejisörleri Festivali”ne katılmak için Belçika’ya gitti.
1979 – Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel, hükümetin kaybettiği prestiji orduya sığınarak toplamaya çalıştığını ileri sürerek “Ordunun gölgesinde iktidar olunmaz” dedi.
– İran’da Ayetullah Humeyni, referandumda halkın “demokratik değil, sadece bir İslam cumhuriyeti lehinde” oy kullanmasını istedi.
1980- Ankara/Hasköy’de sol görüşlülerin devam ettiği bir kahvehane otomatik silahlarla tarandı: 2 ölü, 5’i ağır 9 yaralı.
1983 – Kapatılan Adalet Partisi Samsun Milletvekili ve eski Ulaştıma Bakanı Hüseyin Özalp ile Sinop’un Erfelek ilçesi eski belediye başkanı Orhan Altay hakkında toplu silah kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla dava açıldı.
1984 – Sıkıyönetim uygulamasının kaldırıldığı 13 ilden 8’inde olağanüstü hal uygulaması TBMM’de kabul edildi. Olağanüstü halin askeri idareden sivil idareye geçiş olduğunu söyleyen İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar, “Olağanüstü hal ile valilere geniş hak tanınmıştır. Bu yetkilerin vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini gözetir biçimde uygulanacağı tabiidir. Olağanüstü uygulanacak illerde hareket tarzı valilere bir genelgeyle duyurulacaktır” dedi.
– DİSK’e bağlı Yeraltı Maden-İş sendikasının 25 yöneticisi hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
– ABD Kongresi, Kıbrıs sorununda ilerleme sağlanıncaya kadar Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimine yapacağı yardımları askıya aldı.
1985 – Orly havaalanı saldırısı davasında karar açıklandı. ASALA örgütü militanı Varujan Garbisyan müebbet, Soner Nayır 15, Ohannes Semerciyan 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 15 Temmuz 1983 yılında Fransa’nın Orly Havaalanı’nda ikisi Türk 7 kişinin ölümüne yol açan bombalı saldırının sanıklarına verilen bu cezalarla ASALA ilk defa ağır bir cezaya çarptırılmış oldu.
– Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal, partisinin İzmir Kongresi’nde yenilgiye uğradı. Turgut Özal’ın açık destek verdiği Atilla Yurtçu İzmir il başkanlığı seçimini, liberallerin adayı Şükrü Okurer karşısında 18 oy farkla kaybetti.
1988 – İzmir Buca Cezaevi’nde ayaklanma çıktı.
– Sağmalcılar Cezaevi’nde tutuklu ve hükümlülerin tek tip elbise ve diğer baskılara karşı açlık grevi 28.gününe girerken, TAYAD’lı tutuklu yakınlarının destek açlık grevi de sürüyor. Almanya’dan gelen çeşitli kuruluşların temsilcileri destek ziyareti yaptı.
– Dev-Yol Davası’nda sanıklar mahkeme heyetine iletilen dilekçelerinde, işkenceye ilişkin uluslarası sözleşmelere uyulmasını istediler.
– Bingöl/ Genç ilçesi Doğanlı köyünde öğretmen Sıddık Bilgin’in işkenceyle öldürülmesi davasında askerler yüzbaşı A.Şahin’i suçladı.
– Rahmi Saltuk’un 3 gün süreyle Ankara/Derya Sineması’nda vereceği konserler Valilikçe “sakıncalı” bulunarak iptal edildi.
– Azerbaycan’da Ermenilerle Azerilerin çatışmalarından sonra Sovyetler Birliği Azerbaycan’a askeri birlikler yolladı, sokağa çıkma yasağı kondu.
1989- 12 AB üyesi ülkede, yüzyılın sonuna dek, tüm CFC’lerin (kloro-fluoro-carbon) üretiminin yasaklanmasını kararlaştırıldı.
1990 – Yıldız Üniversitesi’nde forum düzenleyen öğrencilere polislerin saldırması ve öğrencilerin molotof kokteyl ve taşlarla karşılık vermesinin ardından rektörlük binasını işgal eden 200 kadar öğrenci, 4 saat sonra polis operasyonuyla dövülerek çıkarıldı ve gözaltına alındı. Marmara Üniversitesi Göztepe kampüsüne sabah “polis üniversitelere giremez” yazılı pankart asan öğrencilere engel olmak isteyen polisler öğrencilerce taşlandı. İstanbul Üniversitesi’nde forum sonrası sloganlarla yürüyüp bildiri dağıtan öğrencilerden 30 kadarı gözaltına alındı.
– Nelson Mandela, Afrika Milli Kongresi başkanlığına seçildi.
– İstanbul’da Kutlutaş’a bağlı Ataköy şantiyesinde toplu sözleşme uyuşmazlığını protesto için toplu vizite eylemi yapıldı.
– Kimyevi gübrede çiftçiye sağlanan sübvansiyonun kapsamı genişletildi. Para Kredi Kurulu’nun Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğine göre yeni üretilen 8 ayrı cins kompoze gübre destekleme kapsamına alındı.
– Danıştay, ANAP hükümetince İzmir/Aliağa-Gencelli’de yapımı planlanan termik santral için ikinci kez 90 gün süreli “yürütmeyi durdurma” kararı verdi.
– Yavuz Turgul’un “Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni” adlı filmi gösterime girdi.
1992- 15 üyeli Bakırçay Belediyeler Birliği, Bergama-Dikili arasındaki Ovacık, Çamköy ve Narlıca köylerinde siyanürle altın çıkarılmasına karşı açıklama yaptı: ”Denetim zorluğu, siyanürlü altın madenini bölgemiz insanı ve doğası için önemli bir sorun haline getirecektir.”
– Pancar Motor’da 5 aydır ücret alamayan 400 işçi Gazi Osman Paşa Postanesi’nden Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü’ye telgraf çekti.
– İÜ Hukuk Fakültesi’nde “Karabağ Forumu” yapan ülkücülerin, karşı forum düzenleyen solcu öğrencilere saldırısıyla çatışma yaşandı.
– Sunay Akın ve TDİ’nin işbirliğiyle “Edebiyatımızda Vapur ve İskeleler”adıyla Karaköy Vapur İskelesinde açılan şiir sergisinden Nazım Hikmet’in “Tuna Üstüne Söylenmiştir” şiiri çıkarıldı. Sunay Akın ve Akgün Akova çıkarılan şiiri masaya bırakarak kararı protesto etti.
1993- Başbakanlık Basımevi’nde Basın-İş üyesi 194 işçi greve başladı.
1994 – TBMM, DEP’li Ahmet Türk, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Leyla Zana, Sırrı Sakık ve Bağımsız Mahmut Alınak’ın dokunulmazlıklarını kaldırdı. Karar ANAP,DYP,RP ve MHP’nin ittifakıyla alındı; CHP’den 3 ve SHP’den 2milletvekili de dokunulmazlıkların kaldırılması yönünde oy kullandı. Hatip Dicle ve Orhan Doğan, meclis kapısında gözaltına alındı. Dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra, iki geceyi TBMM’de geçiren 5 milletvekili DGM’ye teslim oldu.
– Türkiye’nin ilk ve en çok film çeken kadın yönetmeni Bilge Olgaç, henüz elli dört yaşındayken, Taksim’deki evinde çıkan yangında yanarak öldü. Yönetmenliğe başrolünü Yilmaz Güney’in oynadığı “Üçünüzü de Mıhlarım” adlı filmle başladı. İlk deneyiminde yaşadıklarını şöyle anlatmıştı. “Genç bir kadındım. Üstelik bu işi kadın olarak ilk kez yapan insandım. İlk önce bir kadın ne yapabilir diye bakıyorlardı. Kuşkulu bir bakıştı. Ben de çok sert, bağırıp çağıran bir rolü benimsedim. Fakat sonradan bu rolden vazgeçtim. Çünkü insanlar artık bana inanıyorlar ve güveniyorlardı.” Linç adlı filmiyle Adana Altın Koza Film En İyi Yönetmen ödülünü kazandı. 1984 yılında çektiği Kaşık Düşmanı filmiyle Antalya Film Şenliği’nde En İyi Üçüncü Film ve En İyi Senaryo ödüllerini, Fransa’da düzenlenen Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali’nde Büyük Ödülü ve Jüri Özel Ödülü’nü kazandı. Gülüşan, İpekçe, Yarın Cumartesi, Gömlek, Kurşun Adres Sormaz Bilge Olgaç’ın yönetmen olarak imza attığı filmler arasındadır.
1996- Orhan Apaydın Vakfı’nın “Demokrasi-Barış-Adalet” ödülleri Halit Çelenk, Eşber Yağmurdereli ve Greenpeace’e verildi.
– SHP’li eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen: ”R.Tayyip Erdoğan bizim büyük sıkıntılarla hayata geçirdiğimiz çöp, doğalgaz, tramvay ve metro projelerini devam ettiriyor, ama ilave bir şey yapmıyor. RP’nin ayırıcı siyasi felsefesini gerçekleştirmekle meşgul.”
– Manisa Vali Yardımcısı, gençlere işkence iddialarını dile getiren CHP Milletvekili Sabri Ergül hakkında suç duyurusunda bulundu.
2000 – İngiltere, 16 aydır Londra’da ev hapsinde tutulan eski Şili diktatörü Pinochet’in, kendisini tutuklatan İspanyol yargıç B.Garson’un talebine rağmen yargılama için İspanya’ya gönderilmeyip, salıverilmesine karar verdi. Pinochet, kendisini isteyen ülkeler itiraz etmeden, apar topar ülkeyi terketti. Pinochet hakkında 1973 -1990 yılları arasındaki diktatörlük döneminde öldürülen 3 bine yakın kişi için Şili’de açılmış olan 58 dava bulunuyor.
– Pendik Kaymakamlığı, Nobel ödüllü İtalyan yazar Dario Fo’nun “Kabin Oyunları” adlı tek kişilik tiyatro oyunun sahnelenmesine erkekleri tecavüze kışkırttığı gerekçesiyle izin vermedi.
– Halk müziği sanatçısı, bağlama virtiözü Özay Gönlüm Ankara’da öldü.
2004 – Birleşmiş Milletler’in yayımladığı rapora göre Irak’ta kitle imha silahları yok.
2008- Tek Gıda-İş Adana’da “TEKEL Adana Sigara Fabrikası’na Sahip Çık” yürüyüş ve mitingi yaptı. İnönü Caddesi’nden TEKEL Sigara Fabrikası’na yapılan yürüyüşte yol üzeri ve fabrika önünde yolu kapatmak isteyen işçilere polis müdahalesinde 3 polis ve 3 işçi yaralandı.
2010- TEKEL’de 4/C’ye geçiş için AKP hükümetinin koyduğu 30 günlük süre sınırlamasını iptal eden Danıştay kararının ardından Tek Gıda-İş Başkanı Türkel: “Eyleme ara veriyoruz” dedi. 77 gündür Türk-İş Genel Merkezi önünde direnen TEKEL işçileri direniş çadırlarını kaldırdı.
– Uçağı düşürülerek öldürülen eski Ruanda Devlet başkanı Juvenal Habyarimana’nın eşi Agathe Habyarimana, Ruanda soykırımının planlanmasına yardım ettiği iddiasıyla Fransa’da tutuklandı.
– İzmir’deki TARİŞ iplik fabrikasının kapanma ve işçilerin çıkarılması kararı alması üzerine, Türkiye Tekstil Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası fabrika önünde sürekli eylem kararı aldı.
2011- Kıbrıs’ta AKP hükümetinin neoliberal dayatmacı politikalarına karşı ilki 28 Ocak’ta yapılan mitinglerin ikincisi yaklaşık 60 bin kişinin katılımıyla yapıldı. Erdoğan’ın “Beslemeler” çıkışına karşı partiler, öğretmen/ öğrenci örgütleri ve Yasemin Hareketi bir araya geldi
– Pakistan’da kabinedeki tek Hıristiyan bakan olan Azınlıklar Bakanı Şahbaz Batti, silahlı saldırıda öldürüldü.
2013- İzmir Ekonomi Üniversitesi’ndeki “2011 Vergi Rekortmenleri” ödül törenine katılan Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı ile Çukurova Ünv’nde bir yurt açılışına katılan Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç’a Öğrenci Kolektifleri üyelerince “yumurtalı protesto” yapıldı: 7 gözaltı.
– Bolu Abant İzzet Baysal Ünviversitesi öğrencilerinin kurduğu “Sinema ve Düşün Topluluğu”nca gösterimi için rektörlüğe başvurusu yapılan Persepolis filmine, Rektör Yardımcısı K.Gümüştekin tarafından “İran ile diplomatik kriz yaşanabileceği” gerekçesiyle izin verilmedi.
2014- AKP’nin Muğla Mitingi’ne girmek isteyen Yatağan’lı maden işçileri miting alanına sokulmadı.
– Kartal, Gülsuyu-Gülensu ve Pendik Dayanışmaları, Cevizli Tekel Sigara Fabrikası arazisinin devrini Kartal Meydanı’nda protesto etti.
– İsrail Yeshiva protestoları patlak verdi.
2016- İstanbul 14.Ağır Ceza Mahkemesi, İBDA/C davasından hükümlüyken talebi üzerine yeniden yargılanmasına karar verilerek tahliye edilen, kamuoyunda “Salih Mirzabeyoğlu” olarak tanınan Salih İzzet Erdiş ile Sadettin Ustaosmanoğlu’nun beraatine karar verdi.
– Kuzey Kore’ye yeni BM yaptırımları oy birliğiyle kabul edildi. Ülkeye giden ve bu ülkeden çıkan tüm kargoların incelenmesi,hava taşıtı yakıtı satışının yasaklanması, tüm hafif silah ve konvansiyonel silah satışlarının ise sınırlandırılması yer aldı.
Yorumlar kapatıldı.