Belleğimizde: 2 Nisan

1589- Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa Yeniçeriler kelle istediler. Kendilerine değeri düşük altın para verildiğini ileri sürerek isyan ettiler. Beylerbeyi Vakası olarak anılan ayaklanmada Rumeli Beylerbeyi ve Defterdar öldürüldü.
1833- Rus filosu İstanbul Boğazı’ndan girerek Beykoz’a asker çıkardı. Bu olay, İngiltere ve Fransa’nın da Kavalalı Mehmet Ali Paşa’dan yana tavır koymaları ile birleşince, Osmanlı Devleti Halep, Şam ve Adana’nın yönetimini Kavalalı’nın oğlu İbrahim Paşa’ya devretmesine yol açtı.
1891- Ünlü devlet adamı ve tiyatrosever Sadrazam Ahmet Vefik Paşa öldü. Batılı anlamda tiyatronun yerleşmesi için çalışan Ahmet Vefik Paşa, 1823 yılında doğmuştu.
1910- Arnavutlar Osmanlı yönetimine karşı isyan ettiler.
1917 – ABD fiilen I. Dünya Savaşı’na girdi.
1948 – Yazar Sabahattin Ali, Bulgaristan sınırını geçmeye çalışırken, kılavuzu Ali Ertekin tarafından öldürüldü. Aylar sonra kaçakçılıktan yakalanıp Sabahattin Ali’nin katlini üstlenen ordudan atılma çavuş A.Ertekin sorgusunda “milli hislere kapıldığını” söyledi. Mahkeme, talep üzerine gizli oturumda MİT’çileri dinledi ve katil için 4 yıl hapis kararı verdi. Cezasında indirim yapılan Ertekin, aynı yıl çıkan af yasasıyla da serbest bırakıldı.
Sabahattin Ali’nin eşi ve kızı onun öldüğünü kayboluşundan 6 ay sonra eve gelen bir gazeteciden öğrendi, cesedi bir çoban bulmuştu. Cesedin teşhisini Aziz Nesin ve Adalet Cimcoz yaptı. Na’aş defnedildiği yerden çıkarıldı, ancak bir torba içindeyken “kayboldu”. Sabahattin Ali’nin öldürüldüğünde üzerinden çıkan şahsi eşyaları “üzerlerinde haciz bulunduğu” gerekçesiyle ailesine verilmedi. Bazıları yıllar sonra değişik kanallardan kızı Filiz Ali’ye ulaştı. Filiz Ali babasının na’şının bulunduğu yere bir kaya kitabe yaptırdı ve üzerine şu mısrayı kazıttı: “Başım dağ saçlarım kardır Benim meskenim dağlardır”
– Ankara’da Opera binası, Adnan Saygun’un ‘Kerem ile Aslı’ operasıyla perdelerini açtı.
1960 – Kayseri’ye giden CHP Genel Başkanı İsmet İnönü’nün bulunduğu tren, valinin emriyle durduruldu. Zorlukla yoluna devam eden İnönü, Kayseri’de 50 bin kişi tarafından karşılandı.
1961- Beyoğlu’ndaki bir meyhanede Adnan Menderes şerefine kadeh kaldıran altı kişi gözaltına alındı.
1965- Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri U-Thant, Türkiye’nin Kıbrıs özel temsilcisi Golo Plaza’nın görevine son verilmesi isteğini reddetti.
1971- Başbakan Nihat Erim, “reform” programını TBMM’ye sundu.
– Ankara Sıkıyönetim Komutanı Semih Sancar, sıkıyönetim savcılarını eleştiren Cumhuriyet Halk Partisi’ne 3 Nisan 1972 günü cevap verdi. Sancar, sıkıyönetim savcılarının aşırı sağın temsilcileri oldukları suçlamalarını reddetti.
1972 – Aktör Charlie Chaplin, komünizm sempatizanı olduğundan kuşkulanıldığı McCarthy döneminde, 1952’de terkettiği ABD’ye onca yıl sonra ilk kez ayak bastı. Eski ülkesine Oscar özel ödülünü almak için gelmişti.
– Özel yüksek okulların devletleştirilmesi sonrasında ücret ödemeye devam eden bir öğrenci Hazine aleyhine “haksız iktisap” davası açtı.
1974 – Siyasi hakların iadesine ilişkin anayasa değişikliği teklifi TBMM’de 392 oyla kabul edildi. 2 oy boş çıktı.
– Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, Prof.Uğur Alacakaptan hakkındaki hapis cezasını “suçun teşekkül etmediği”, eski Asistan Uğur Mumcu hakkındaki hapis cezasını da “eksik soruşturma” gerekçesiyle esastan bozarak beraatlerine karar verdi.
1976- Şerif Gören’in “Kardeş” adlı filmi için yazdığı senaryo Sansür Kurulu’nca reddedildi. Başrollerinde Cüneyt Arkın ile Melike Demirağ’ın oynayacağı filmde 31 Ocak’ta Ankara’da gerçekleştirilen”Evlat Acısına Son”yürüyüş ve mitinginden çekilen bölümler de kullanılacaktı.
1980- Genelkurmay ve MGK Başkanı Org.Kenan Evren tarafından “TSK adına Cumhurbaşkanı Korutürk’e verilen mektupta “anarşi ve bölücülüğün ülke bütünlüğünü tehdit eden boyutlara varmasını önleyemeyen, bölücü ve yıkıcı gruplara tavizler veren” partilerin “uyarılması” istendi.
Ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı B.Ecevit CHP-AP-MSP koalisyon hükümeti önerdi. İktidardaki AP azınlık hükümetinin Başbakanı S.Demirel “CHP Genel Başkanı’nın yüreği varsa hükümeti millette arasın” dedi.
– Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı, KTÜ öğretim üyesi Dr.Necdet Bulut’un öldürülmesinden sanık ülkücü Mikdat Şimşek ve 12 arkadaşı hakkında ölüm cezası istemiyle dava açtı. Olaydan 2 ay sonra Ankara’da yakalanan Şimşek polis ifadesinde olayı anlatmıştı.
1981- 4.Kolordu ve Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Cumhuriyet gazetesinin Ankara, Çankırı ve Kastamonu’da yayınını 2 gün süreyle yasakladı.
– Gece tiyatro binasında aranıp bulunamayan Genco Erkal sabah sivil polislerce evinden gözaltına alındı. Genco Erkal’in henüz 4 kez oynadığı “Her Gün Yeni Baştan” adlı oyunu nedeniyle gözaltına alındığı, evinden alınan bazı kitapların da incelendiği öğrenildi.
1982 – Arjantin, Britanya Krallığı’nın denetimindeki Falkland Adaları’nı işgal etti.
1984- Genelkurmay Başkanlığı işkence, kötü muamele ve tek tip elbise dayatması gerekçeleriyle askeri cezaevlerinde başlatılan ölüm oruçlarıyla ilgili açıklama yaptı: “Sıkıyönetim askeri ceza ve tutukevlerinde sistematik işkence ve kasti kötü muamele yoktur.” Açıklamanın devamı:”Mamak’ta 290 tutuklunun açlık grevi sürüyor, 46’sı hastaneye kaldırıldı”, “Diyarbakır Cezaevi’nde 2’si açlık grevinde 2’si kendilerini asmak suretiyle ve 2’si hastalıktan 6 ölüm olayı meydana geldi.”
1985- 5 aydır “olağanüstü hal” uygulanan Şili’de boğazları kesilerek öldürülmüş olarak bulunan iki komünist ile bir muhalif ressamın cenaze töreni Pinochet karşıtı gösteriye dönüştü.
1986- Öğretmen Sıddık Bilgin’in cesedi gömülü olduğu jandarma karakolu bahçesinden askerlerce çıkarılarak köy mezarlığında defnedildi. Nakil ve defin işlemlerine nezaret etmek isteyen 3 SHP milletvekili köye sokulmadı.
– SHP milletvekili Barış Can’ın, Sıkıyönetim’ce işlerine son verilen “1402’liklere” yargı yolunu açan önergesi TBMM Genel Kurulu’nda ANAP oylarıyla reddedildi.
– Kapatılan MHP’nin Genel Başkanı A.Türkeş, İzmir’de Milliyetçi Çalışma Partisi yöneticilerince kendisi için verilen “hasret giderme” yemeğinde konuştu: “Yetersiz yöneticiler yüzünden devleti biz savunduk, Türkiye’nin Afganistan’a dönüştürülmesine izin vermedik.”
1987- Her üniversitede -tek tip- bir öğrenci derneği kurulması ve tüm öğrenciler için derneğe üye olma zorunluluğu getirilmesi Meclis Komisyonu’nda kabul edildi. Tasarı yasalaştığında, hali hazırda kurulu öğrenci dernekleri kapatılacak.
1988- Sabahattin Ali’nin 1940’da yayınlanan “İçimizdeki Şeytan” adlı romanı, kırkıncı ölüm yıldönümünde ilk kez Yunanca çevirisiyle yayınlandı.
1989 – SSCB lideri Mihail Gorbaçov, bozuk ilişkileri düzeltmek için, Fidel Castro ile görüşmek üzere Küba’ya gitti.
1990 – Kocaeli’de Good-Year’dan sonra Pirelli Lastik Fabrikası’nda da 735 işçi greve başladı; Pakmaya, 320 işçiyi çıkararak fabrikayı kapattı.
– 9.İstanbul Uluslararası Film Festivali Denetim Kurulu kararına itiraz üzerine toplanan Üst Denetim Kurulu, “Karartma Geceleri”nin Festival’de gösterilmesine karar verdi.
1991 – Kuzey Irak’taki ayaklanmayı kanlı bir şekilde bastıran Saddam kuvvetlerinden kaçan Kürtler’in sınıra yığılması üzerine sınır kapatıldı. Ordu alarmda. Türkiye Birleşmiş Milletler’den acil önlem, Irak’tan da katliamı durdurmasını istedi. Batı ülkeleri sınırın açılmasını istiyor.
– Aliağa ve Yarımca’da Petkim işçileri, toplu sözleşme görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine “işyerini terk etmeme” eylemine başladı.
1992- SHP heyeti kanlı Nevruz için bölgeye yaptığı 4 günlük inceleme gezisinin ardından 16 sayfalık bir rapor hazırlayıp öneriler sundu: “..şiddete başvurmaksızın her türlü çözüm önerisini savunan siyasi partilerin kurulması..”, “Olağanüstü hal, bölge valiliği ve koruculuğa son verilmesi”, “isim verme özgürlüğü..”, “Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarına dönük ‘fezleke tacizleri’nin reddedilmesi..”, “GAP TV ve radyo istasyonlarında Kürtçe programlar yayınlanması”…
– Mafya patronu John Gotti, adam öldürme ve zorla haraç alma suçlarından New York’ta tutuklandı.
1993 – DİSK’in üyesi olduğu Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC)’un öncülüğünde tüm Avrupa’da düzenlenen “İşsizliğe ve Irkçılığa Karşı 2 Nisan Avrupa Eylem Günü” nedeniyle Ankara’da bir panel düzenlendi.
– Özel radyo ve televizyon kanallarının kapatılması kararına karşı protestolar yaygınlaşıyor.
1994- İstanbul İl Seçim Kurulu, 400’e yakın itirazın reddedildiğini açıkladı. İzmir’de SHP’li Belediye Başkan adayı Yüksel Çakmur, seçimin iptali için YSK’ya başvurdu. Ankara’da seçimi 6 bin farkla önde bitiren RP’li Melih Gökçek itirazlar sürerken Anıtkabir’i ziyaret etti.
1998- Gazi olayları sırasında “öldü” sanılarak çöp bidonlarının yanına atılan Özlem Tunç Trabzon’da görülmeye devam edilen duruşmada tanık olarak dinlendi.
1999- Danıştay’ın işletme hakkını iptal ettiği Eurogold firmasına ait maden sahasındaki 18 ton siyanür Bergama dışına çıkartıldı.
– ÖDP’nin İzmir 1.sıra milletvekili adayı Can Yücel: “Çıkış, bağımsızlığa dayalı yeni bir Misak-ı Milli yoludur.”
2000- ÇYDD Beşiktaş Şubesi’nin geçen ay başlattığı ve 40 bin imzaya ulaşan “Nükleer Santrallar”a Karşı İmza Kampanyası”na sanatçılar destek verdi.
2001- Alibeyköy’de “Kurtuluş” gazetesi satarken polislerden kaçıp ardından atılan 2 kurşunla yaralanan, hastaneye geç götürülüp hayatını kaybeden liseli İrfan Ağdaş’ın (17) ölümünden yargılanan 3 polis ”meşru müdafaa sınırları içinde suçu işledikleri” gerekçesiyle beraat etti.
– IBDA/C örgütünün lideri “Salih Mirzabeyoğlu” takma adlı Salih İzzet Erdiş, idam cezasına çarptırıldı. Erdiş, “anayasal düzeni silah zoruyla değiştirmeye kalkışmak” suçundan yargılanıyordu.
2002 – İsrail’in Filistin’i işgal ve tecrit operasyonunda Beytüllahim’deki Milad kilisesine sığınan Filistin’li militanları kovalayan İsrail tank ve helikopterleri kiliselere saldırdı.
– Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, ölüm orucu yaparken wernicke korsakoff hastalığına yakalanan Ümit Kanlı’yı affetti. Sezer’in wernicke korsakoff hastalığı nedeniyle affettiği eylemci mahkum sayısı 11 oldu.
– PKK, adını KADEK (Kürdistan Demokrasi ve Özgürlük Kongresi) olarak değiştirdi.
2003 – Ankara’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, savaş karşıtları tarafından protesto edildi; “Türkiye Satılık Değil”, “Katil ABD” sloganları atıldı. Başbakanlığa gelişi sırasında da, bir grup gazeteci arkasını dönerek Colin Powell’i protesto etti.
– Yargıtay Sekizinci Ceza Dairesi, Manisalı gençler davasında biri başkomiser 10 polisin, 60 ile 130 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırılmalarına ilişkin kararı onadı.
– CHP Meclis Grubu tarafından hazırlanan ”kadrolaşma raporu”nda, geçmişte R.Tayyip Erdoğan ile İBB’de çalışan isimlerin yeni AKP hükümetince kamuda önemli görevlere atandığı, ayrıca “eş-dost-akraba” faslından bir çok ismin de kadrolara yerleştirildiğini ortaya koyuldu.
2004- ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, “Yeni Irak nasıl olacak” sorusunu “Irak, Türkiye ve Pakistan gibi islam cumhuriyeti olacak. Bu, anayasal çerçeve, şeriat, Kuran hukuku çerçevesinde yapılacak” diye cevapladı.
– İspanya’da Bastasuna lideri Arnaldo Otegi, öldürülen bir ETA üyesi için “Bask’ın askeri” ifadesini kullandığı için 15 ay hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme “Terörizmi övdüğü gerekçesiyle Otegi’ye ayrıca sekiz yıl siyasetten men cezası verdi.
2005- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan,”Başörtüsü konusunda herhangi bir söz vermedim. Bu konular toplumsal mutabakatla çözülür. Toplumsal mutabakat olmadan adım atmak yanlıştır” dedi.
2009- İstanbul, İzmir ve Ankara’da düzenlenen eş zamanlı operasyonda, İMKB’de manipülasyon yaptıkları iddia edilen 48 kişi gözaltına alındı.
– TRT’nin Ermenice radyosu yayına başladı.
2010- Polis, TEKEL işçileri ve destekçilerinin Ankara’da Türk-İş Genel Merkezi önüne gelmelerine bugün de engel oldu, 15 kişi gözaltına alındı. Polisin coplu müdahalesi gözaltında da sürdü. Ankara’da Türk-İş Genel Merkezi önünde tekrar toplanmak isteyen TEKEL işçilerine polisin 2 gündür uyguladığı şiddeti protesto için çeşitli kitle örgütlerinden kalabalık bir grup Gümüşsuyu’ndan G.Saray’a yürüdü.
– Hrant Dink’in katili Ogün Samast’ın Emniyet’te “tosuncuk” muamelesi gördüğü ikramlı, sohbetli, gülüşmeli 3.5 saatlik sorgu kaydının bir bölümü TRT televizyonundaki “Büyük Takip” programında yayınlandı.
2011- “İmamın Ordusu” Taksim meydanında bir grup tarafından sesli olarak okundu.
2015- Kenya’nın kuzeydoğusunda Somali sınırındaki Garissa Üniversitesi’nin kampüsünde, Eşşebab militanlarının düzenlediği saldırıda, çoğunluğu öğrenci 147 kişi hayatını kaybetti, dört militan öldürüldü. Ülkede üç günlük yas ilan edildi
2017- Çin’in kuzeyindeki Tiencin kentinde havadaki zararlı parçacık oranı PM 2,5’in, insan sağlığı için üst sınır kabul edilen 25 değerinin 6 ila 8 katına çıkması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından turuncu alarm verildi.